CHƯƠNG 1 : GIỚI THIỆỤ
2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN
2.1.5.4. Rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại
Khái niệm: Rủi ro là sự kiện xảy ra ngoài ý muốn và ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh của NHTM. Trong nền kinh tế thị trường, hầu như hoạt động nào của NHTM đều có thể có rủi rọ Rủi ro thường dẫn đến thiệt hại và thua lỗ. Do vậy, nhận thức rõ rủi ro và đề ra những biện pháp phòng chống hữu hiệu để hạn chế thấp nhất rủi ro luôn là vấn đề cấp bách của mỗi ngân hàng.
Có nhiều loại rủi ro khác nhau như: Rủi ro tín dụng, Rủi ro ngoại hối, Rủi ro tỷ giá, Rủi ro lãi suất, Rủi ro thanh khoản…
- Rủi ro tín dụng: Là rủi ro do một hoặc một nhóm khách hàng khơng thực hiện được các nghĩa vụ trả nợ gốc và lãi đúng thời hạn cho ngân hàng. Hay nói cách khác rủi ro tín dụng là rủi ro xảy ra khi xuất hiện những biến cố không lường trước được do nguyên nhân chủ quan hay khách quan mà khách hàng không trả được nợ cho ngân hàng một cách đầy đủ cả gốc và lãi khi đến hạn, từ
Hệ số chênh lệch thu nhập lãi = Thu nhập lãi suất – Chi phí lãi suất Tài sản sinh lời
Hệ số sử dụng tài sản (%, lần) = Doanh thu Tổng tài sản
Tỷ lệ tài sản sinh lời = Tổng tài sản sinh lời Tổng tài sản
GVHD: Th.S. Tống Yên Đan 16 SVTH: Phan Thị Vân Hương
đó tác động xấu đến hoạt động và có thể làm cho ngân hàng bị phá sản. Đây là loại rủi ro lớn nhất, thường xuyên xảy ra và thường gây hậu quả nặng nề nhất. Ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, nhiều ngân hàng vẫn có nguồn thu nhập từ hoạt động tín dụng chiếm một tỷ trọng rất lớn trong tổng thu nhập của ngân hàng. Tín dụng đồng thời cũng là hoạt động tiềm ẩn nhiều rủi ro do tác động bởi nhiều yếu tố của môi trường kinh doanh ngân hàng.
- Rủi ro ngoại hối: Là khả năng thiệt hại mà ngân hàng phải gánh chịu do biến động giá cả trên thị trường thế giớị Rủi ro ngoại hối xuất hiện khi có sự chuyển dịch tỷ giá của các ngoại tệ mà ngân hàng giữ dưới dạng tài sản Có, tài sản Nợ hoặc cả haị Để giảm bớt và quản lý rủi ro ngoại hối, ngân hàng cần giữ trạng thái ngoại hối ở mức an toàn. Trạng thái của mỗi loại ngoại tệ là chênh lệch giữa tổng tài sản Có và tổng tài sản Nợ của ngoại tệ.
- Rủi ro lãi suất: Rủi ro gắn liền với sự biến động của lãi suất trên thi trường. Khi thời hạn cho vay với lãi suất cố định dài hơn thời hạn nguồn vốn huy động với lãi suất cố định, ngân hàng gặp rủi ro khi lãi suất tăng. Còn khi thời hạn cho vay với lãi suất cố định ngắn hơn thời hạn nguồn vốn huy động với lãi suất cố định, ngân hàng gặp rủi ro khi lãi suất giảm.
- Rủi ro thanh khoản: Rủi ro do ngân hàng thiếu nguồn ngân quỹ để đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng gửi tiền và của người vay tiền. Khi ngân hàng không đáp ứng nhu cầu về tiền mặt cho khách hàng sẽ dẫn đến sự suy giảm niềm tin ở khách hàng và làm mất đi những cơ hội kinh doanh… Nghiêm trọng hơn rủi ro thanh khoản xảy ra có thể sẽ dẫn đến những khủng hoảng và sự sụp đổ của một ngân hàng cũng như sự tổn thất tài chính của các đối tượng liên quan.
Hệ thống chỉ tiêu phân tích rủi ro Hệ số thanh khoản
Hệ số thanh khoản chỉ sự so sánh giữa số tiền cần thiết để thanh toán cho
người gởi tiền rút ra và sự gia tăng cho vay với nguồn thực sự hoặc tiềm năng trong thanh toán. Tỷ số thanh khoản của ngân hàng càng cao đồng nghĩa với việc ngân hàng có rủi ro thấp và lợi nhuận thấp.
Hệ số thanh khoản = Tài sản thanh khoản – Vay ngắn hạn Vốn tiền gửi
GVHD: Th.S. Tống Yên Đan 17 SVTH: Phan Thị Vân Hương
Tài sản thanh khoản bao gồm: Tiền mặt tại quỹ; tiền gửi tại Ngân hàng trung ương; tiền gửi tại các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước; các chứng khoán ngắn hạn…
Vốn tiền gửi gồm: Tiền gửi huy động từ các tổ chức kinh tế; dân cư; tiền gửi của các tổ chức tín dụng khác…
Hệ số rủi ro lãi suất
Rủi ro lãi suất là rủi ro có liên quan đến sự thay đổi giá trị trong thu nhập tài sản và nợ phải trả gây ra bởi sự thay đổi của lãi suất. Nếu một ngân hàng có tỷ số này > 1 thì thu nhập của ngân hàng sẽ thấp hơn nếu lãi suất giảm và cao hơn nếu lãi suất tăng.
Tài sản nhạy cảm với lãi suất bao gồm: Cho vay ngắn hạn; tiền gửi tại các tổ chức tín dụng trong và ngồi nước; tiền gửi thanh tốn tại Ngân hàng trung ương…
Nguồn vốn nhạy cảm với lãi suất bao gồm: Tiền gửi của các tổ chức tín dụng khác; tiền gửi ngắn hạn của cá nhân và các tổ chức kinh tế…
Hệ số rủi ro tín dụng
Hệ số rủi ro tín dụng của ngân hàng là rủi ro mà lãi hoặc gốc, hoặc cả gốc lẫn lãi trên các khoản cho vay sẽ không nhận được như khách hàng đã cam kết.