CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ CÁC HÌNH THỨC TRẢ LƯƠNG TẠI CÔNG TY THUỐC LÁ BẮC SƠN
II. Định mức sản lượng bao/ca
2.2.2.2 Tiền lương theo năng suất
Tiền lương theo năng suất là tiền lương trả cho người lao động căn cứ vào hiệu quả hoạt động của công ty. Quỹ tiền lương theo năng suất là quỹ tiền còn lại sau khi tổng quỹ tiền lương tháng trừ đi quỹ tiền lương theo chế độ.
Đối tượng áp dụng: Áp dụng cho toàn nhân viên trong công ty . Công ty áp dụng hình thức trả lương này nhằm làm cho người lao động trong công ty hiểu được mối quan hệ giữa phần thù lao cho cá nhân, cho nhóm của họ với kết quả cuối cùng của công ty. Công ty áp dụng việc trả lương theo năng suất cho người lao động theo tháng, đợt và năm. Tùy theo thời điểm cần kích thích tăng năng suât mà người lao động trong công ty quyết định trả tiền lương theo năng suất cho người lao động
Công thức tính tiền lương theo năng suất (tiền lương phân phối lại):
TL*Hi*Mi Ti =
N TLns = Ti*K*ki
Trong đó:
TLns: Tiền lưong năng suất của người thứ i H: Hệ số cấp bậc công việc của người thứ i
M: Hệ số công ty quy định cho công việc của người thứ i.
K: Hệ số phân phối lại.
ki: Hệ số thi đua của người thứ i
Đối với nhân viên bán hàng, bổ mối, ngoài công thức như trên còn tính thêm hệ số Kns với Kns được tính như sau:
Qtt Kns =
Qđm.
Trong đó;
Kns: Tỷ lệ phần trăm giữa doanh thu thực tế và doanh thu định mức.
Qtt: Doanh thu thực tế.
Qđm: Doanh thu định mức Nhưng Kns tối đa không quá 1,2
* Xác định hệ số ki
Hệ số ki là hệ số thi đua theo chất lượng, mức độ hoàn thành công việc và việc chấp hành nội quy quy chế Công ty. Hệ số thi đua do các đơn vị tự bình xét và có báo cáo Công ty hoặc do Phòng tổ chức hành chính tổng hợp, Giám đốc phê duyệt, quy định như sau:
- Năng xuất lao động và chất lượng sản phẩm: Trong tháng hoàn thành nhiệm vụ sản xuất, công việc được giao thực hiện các định mức lao động chất lượng sản phẩm đạt yêu cầu sản xuất trở lên, bảo đảm các định mức tiêu hao vật tư và chấp hành tốt các quy trình, quy phạm và nội quy của Công ty.
- Ngày giờ công lao động: Đảm bảo đủ ngày công trong tháng, giờ công trong ngày, chấp hành nhiệm vụ và làm thêm giờ theo sự phân công của phụ trách đơn vị.
- Vệ sinh công nghiệp, môi trường làm việc: Đảm bảo vệ sinh công nghiệp nơi làm việc, máy móc thiết bị luôn sạch sẽ, sắp xếp nơi làm việc gọn gàng, ngăn nắp khoa học. Bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm khi phục vụ cơm ca, bồi dưỡng hiện vật,
phục vụ khách… Vệ sinh nơi làm việc và khu vực theo yêu cầu của đơn vị và Công ty.
- Giữ gìn bảo vệ tài sản công ty: Có ý thức giữ gìn tài sản, trang bị của Công ty, thực hiện luân chuyển hàng hoá kịp thời, không làm hư hỏng hoặc để mất tài sản, không lấy cắp tài sản của Công ty và của cá nhân.
- Nếp sống văn hoá và trật tự nơi làm việc: Thực hiện nếp sống văn minh, đoàn kết tốt, không gây mất trật tự, cãi nhau trong khi làm việc, không tự ý bỏ vị trí làm việc hoặc tự ý uống diệu …trong giờ làm việc.
- Thực hiện công tác an toàn:Chấp hành tốt công tác an toàn và BHLĐ, thực hiện đầy đủ trang bị bảo hộ LĐ, thực hiện nghiêm công tác phòng chống cháy nổ và các mặt an toàn khác.
Những trường hợp sau đây bị giảm trừ hệ số thành tích - Vi phạm kỷ luật có biên bản trở lên.
- Hịêu quả công việc thấp, tuỳ theo tính chất công việc, hạ từ một loại đến năm loại.
- Tiêu hao vật tư, nguyên liệu... quá định mức quy định.
- Trộm cắp tài sản của công hoặc của cá nhân.
- Vi phạm các tệ nạn xã hội: Ma tuý, mại dâm, chơi cờ bạc…
- Gây gổ đánh nhau, cãi nhau, gây mất trật tự trong Công ty.
- Ngủ gật, đùa cợt quá mức…. trong giờ làm việc, bỏ vị trí làm việc.
- Vi phạm quy trình công nghệ và các quy định về công tác an toàn.
- Để xẩy ra tai nạn lao động hoặc mất an toàn về phương tiện, tiền, hàng…
- Để xe máy, xe đạp hoặc vật tư, đồ dùng khác không đúng nơi quy định.
- Nghỉ việc tự do, đi muộn về sớm, tự ý ra ngoài cổng bảo vệ.
- Không thực hiện đúng trang bị bảo hộ lao động.
Sau khi tổng hợp đánh giá, tổ trưởng các phân xưởng, trưởng phòng các bộ phận sẽ đánh giá người lao động theo các loại sau.
Biểu : Xếp loại hệ sổ thành tích trong công ty thuốc lá Bắc Sơn.
Xếp loại Hệ số ki
A 1,0
B 0,9
C 0,8
D 0,7
E 0,6
Dưới E Tuỳ theo mức độ mà xác định ki
Nguồn: Quy chế trả lương của công ty thuốc lá Bắc Sơn.
* Ví dụ về trả lương theo năng suất của công ty thuốc lá Bắc Sơn.
Biểu: Ví dụ về trả lương theo năng suất của phòng tổ chức hành chính.
Với K = 0,73, ki = 1.
ST T
Họ tên H M HSPP Công Số tiền lĩnh 1 Trần Ngọc Thắng 4.60 1.55 6.20 21 1.261.187 2 Diêm Đăng Hoàn 4.19 1.5 5.80 21 1.111.720 3 Hoàng Đăng Dũng 3.89 1.26 4.20 21 866.982
4 Trịnh Bá Tụ 3.70 1.28 4.00 21 837.726
5 Đinh Xuân Tâm 3.25 1.22 3.40 21 701.348
6 Nguyễn Trọng Bình 3.25 1.22 3.40 21 701.348
7 Phạm Thị Thuý 2.70 1.18 2.70 21 563.554
Nguồn: Phòng hành chính tổ chức của công ty thuốc lá Bắc Sơn.
- Ưu điểm: Dễ tính toán vì người lao động có thể tính được số tiền lương mà mình có thể nhận được nếu biết hệ số K. Nâng cao thu nhập của người lao động. Gắn chặt tiền lương của người lao động với tình hình hoạt động của công ty. Mặt khác do người lao động thấy rằng lợi ích của Công ty cũng chính là lợi ích của họ, khiến họ hăng say lao động tạo ra nhiều sản phẩm với năng suất và chất lượng cao hơn, góp phần làm tăng doanh thu, tăng lợi nhuận.
- Nhược điểm: Trong công ty thuốc lá Bắc Sơn tuy đưa ra hệ số thi đua (ki) nhưng trên thực tế hầu như không sử dụng vì thường họ quy định ki = 1. Việc kiẻm tra giám sát không đựoc sát sao. Đây cũng là một điều mà công ty cần khắc phục để có thể hoàn thiện hơn công tác trả lương theo sản phẩm. Và hình thức phân phối của công ty có thể gây lên hiện tượng người lao động có hệ số lương thấp sẽ nhận được số tiền ít hơn những người làm trong lao động các phòng ban khi số tiền chênh lệch là lớn. Từ đó dễ gây ra hiện tượng bất mãn trong công ty làm cho người lao động trực tiếp trong công ty không làm hết khả năng của mình.
2.2.3. Một số quy định của công ty về trả lương cán bộ công nhân viên.
- Tiền lương cơ bản của người lao động theo quy định tại Nghị định số 205/NĐ-CP của Chính phủ là cơ sở để người lao động đóng và hưởng chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và thực hiện các chế độ khác theo quy định của Pháp luật về lao động.
Tiền lương theo cấp bậc công việc căn cứ vào yêu cầu thực tế của công việc đòi hỏi, bảo đảm sự tương quan giữa các công việc bộ phận, một số trường hợp có thể không trùng với hệ số lương cơ bản.
- Điều động lao động sang làm việc khác: Trường hợp do yêu cầu công tác người lao động được phân công sang làm công việc khác hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao thì người lao động được hưởng hệ số mức lương của công việc mới được giao theo nguyên tắc “ Làm việc gì hưởng lương theo công việc đó”.
- Trường hợp cấp phó được giao giữ quyền cấp trưởng từ 1 tháng trở lên khi cấp trưởng đi vắng hoặc chưa có cấp trưởng thì người đó được hưởng hệ số bậc lương của cấp trưởng trong thời gian đó.
- Trường hợp đi học, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tay nghề.
+ Do yêu cầu công việc người lao động được Công ty cử đi học, đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tay nghề thì được hưởng lương, thu nhập như chế độ của khối viên chức chuyên môn nghiệp vụ.
+ Các trường hợp đi học khác: Căn cứ vào mục đích, yêu cầu, nội dung cụ thể của từng đợt đi học do Giám đốc phê duyệt chế độ.
+ Trường hợp người lao động có nguyện vọng đi học, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tay nghề không theo nhu cầu của Công ty mà nghỉ không làm việc để đi học thì không được trả lương.
- Phụ cấp giữ chức vụ, kiêm nhiệm, phụ cấp trách nhiệm công tác quy định như sau:
+ Cấp trưởng phòng và tương đương hệ số phụ cấp = 0,4 mức lương tối thiểu + Cấp phó trưởng phòng và tương đương hệ số phụ cấp = 0,3 mức lương tối thiểu + Phụ cấp kiêm nhiệm Bí thư Đảng uỷ =10 % lương chức vụ, uỷ viên ban chấp hành. Đảng bộ hoặc bí thư chi bộ hệ số phụ cấp = 0,3 mức lương tối thiểu.
+ Phụ cấp trách nhiệm công việc = 0,3 mức lương tối thiểu: Áp dụng cho Trưởng ca, Đội trưởng. Phụ cấp trách nhiệm công việc = 0,1 mức lương tối thiểu: Áp dụng cho nhân viên quản lý theo tuyến bán hàng, tổ trưởng, thủ quỹ.
+ Các hệ số phụ cấp được nhân thêm với hệ số lương tháng( nếu có).
- Phụ cấp độc hại nguy hiểm = 0,1: Áp dụng đối với những người đang hưởng lương chuyên môn nghiệp vụ, thừa hành và công nhân viên trực tiếp sản xuất kinh doanh làm nghề, công việc thang lương nhóm I đến làm việc tại nơi có các yếu tố độc hại, nguy hiểm .
- Phụ cấp ca đêm:
+ Được thanh toán =30% lương cán bộ công nhân viên.
- Phụ cấp khác
+ Phụ cấp lưu động: mức phụ cấp = 0,2 áp dụng cho quản lý tuyến, lái xe, cán bộ công nhân viên khi đi công tác thị trường (nếu không hưởng chế độ công tác phí).
+ Phụ cấp khu vực : áp dụng cho nhân viên bán hàng bỏ mối, ở nơi có phụ cấp khu vực theo quy định tại Thông tư liên tịch số 11/2005/TTLT-BNV-BLĐTBXH-BTC- UBDT ngày 5 tháng 1 năm 2006.
+ Phụ cấp trách nhiệm quản lý đơn vị của cán bộ chỉ huy dân quân tự vệ: Theo quy định điều 21, tại Nghị định số 184/2004/NĐ-CP ngày 12 tháng 11 năm 2004.
Các chế độ phụ cấp khác(nếu có)thực hiện theo quy định hiện hành của Nhà nước.
- Phụ nữ trong độ tuổi kinh nguyệt hàng tháng được tính thêm 2 giờ vệ sinh phụ nữ theo lương cơ bản có phụ cấp chức vụ (danh sách do Y tế cấp).
+ Phụ nữ có con nhỏ < 12 tháng, hàng ngày được tính thêm 1 giờ con bú theo lương cơ bản có phụ cấp chức vụ.
- Lương nghỉ lễ, phép hàng năm tính theo lương cơ bản có phụ cấp chức vụ.
- Thời gian thanh toán
+ Hàng tháng : Tạm ứng lương kỳ I vào thời gian từ ngày 12-15.
Thanh toán lương kỳ II vào thời gian từ ngày 1- 10 của tháng sau, riêng khối bán hàng chậm nhất vào ngày 22 (nếu ngày cuối trên trùng với ngày nghỉ hàng tuần thì giảm trừ tương ứng).
- Chế độ tuần làm việc 44 giờ áp dụng cho lao động toàn Công ty, riêng lao động quản lý tuyến, quản lý đại lý, bỏ mối phòng TT-TT :Áp dụng chế độ tuần làm việc 48 giờ.
- Trả lương trong thời gian nghỉ ốm đau, con ốm, thai sản (có xác nhận của cơ quan y tế có thẩm quyền) theo quy định của luật Bảo hiểm Xã hội.
- Tiền lương trả cho thời gian ngừng việc:
+ Nếu do lỗi của người sử dụng lao động, thì tiền lương ngừng việc của người lao động được trả 100% tiền lương hệ số 1 theo cấp bậc công việc đang đảm nhận, và thời gian
ngừng việc phải từ 1h (60 phút) trở lên.
+ Nếu do lỗi của người lao động, thì người lao động đó không được trả lương.
Những người khác trong cùng đơn vị phải ngừng việc có thời gian từ 1h (60phút) trở lên, thì được trả 70% tiền lương hệ số 1 theo cấp bậc công việc đang đảm nhận.
+ Nếu vì sự cố điện, nước mà không do lỗi của người sử dụng lao động hoặc vì những nguyên nhân bất kháng, tiền lương của người lao động trong thời gian ngừng việc từ 2h (120 phút), thì được trả 70% tiền lương hệ số 1 theo cấp bậc công việc đang đảm nhận.
- Các phân xưởng sản xuất, phân xưởng cơ điện, phòng, đội có bộ phận phục vụ theo ca sản xuất hoặc theo ca trực; được thanh toán theo công thực tế hàng tháng, nhưng phải có bản giải trình công chi tiết kèm theo, riêng cán bộ quản lý nếu đi ca sản xuất thanh toán tối đa 26 công /tháng.
2.2.4 Nhận xét tổng thể về các hình thức trả lương trong công ty thuốc lá Bắc Sơn.
2.2.4.1 Hiệu quả đạt được.
Đảm bảo đời sống của cán bộ công nhân viên ngày càng được cải thiện là mục tiêu không ngừng của bất kỳ một nhà quản lý doanh nghiệp nào. Với số lượng cán bộ, nhân viên là 486 người, trong đó có cả lao động gián tiếp và lao động trực tiếp sản xuất. Để hợp lý trong công tác trả lương, công ty đã áp dụng hai hình thức trả lương: trả lương theo thời gian và trả lương theo sản phẩm (doanh thu).
Thông qua việc trả lương của công ty ta thấy tiền lương tính cho các đơn vị đã tính đúng, tính đủ, gắn liền với kết quả hoạt động kinh doanh của công ty. Tốc độ tăng tiền lương phù hợp với tốc độ phát triển sản xuất, kích thích được việc tăng năng suất lao động, nhờ đó mà thu nhập của nhân viên ngày càng tăng. Có được kết quả đó là do công ty đã có công tác chuẩn bị tốt: Sắp xếp lao động hợp lý, cấp bậc công việc đã phù hợp với cấp bậc nhân viên.
Ngoài ra công tác tổ chức phục vụ tại nơi làm việc ngày càng hoàn thiện, điều kiện lao Động được cải thiện tiền lương đã trở thành đòn bẩy kinh tế cho nhân viên trong toàn công ty
2.Nhược điểm:
Bên cạnh những ưu điểm như trên, công ty còn tồn tại không ít nhược điểm về các hình thức trả lương sau:
Đối với hình thức trả lương theo sản phẩm chỉ quy định mỗi chức danh có một hệ số do đó ít khuyết khích người lao động phấn đấu để được nâng bậc lương có hiệu quả.
Việc quy định đồng loạt hệ số Hi của các chức danh theo một tiêu chí chung cho cả bộ phận gián tiếp và trực tiếp làm cho việc phân biệt những người lao động có năng suất chất lượng cao, tay nghề giỏi sẽ trở nên khó khăn.
Công tác đánh giá chất lượng làm việc của công nhân viên cũng chưa chặt chẽ, chỉ căn cứ vào bảng chấm công, trong khi đó thời gian làm việc 8 tiếng một ngày cũng chỉ mang tính quy định chung còn thực tế thực hiện còn nhiều bất cập.
Việc chia lương cho bộ phận văn phòng chỉ gắn với việc hoàn thành kế hoạch sản xuất của công ty mà chưa xác định được chất lượng công tác cuả từng cán bộ công nhân viên tỏng tháng. Nói cách khác phần lương mà người lao động được hưởng không gắn liền với kết quả lao động mà họ tạo ra.
Cách trả lương sản phẩm của công ty chưa khuyến khích công nhân làm tăng khối lượng sản phẩm do đơn giá sản phẩm chưa xét luỹ tiến, chưa tăng theo khối lượng sản phẩm vượt mức.
CHƯƠNG III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HOÀN THIỆN CÁC HÌNH