ĐỘ CHÍNH XÁC GIA CƠNG
5.5.1 Điều chỉnh tĩnh
Điều chỉnh tĩnh là gá dụng cụ cắt theo calíp hoặc dưỡng mẫu trên máy chưa chuyển động (khi chưa cắt). Khi gá lắp dụng cụ cắt thì calíp hoặc dưỡng mẫu được lắp vào vị trí của chi tiết gia cơng, sau đĩ dịch chuyển dụng cụ cắt sao cho tỳ sát vào bề mặt calíp hoặc dưỡng mẫu rồi kẹp chặt lại. Các cữ tỳ cũng theo calíp đĩ mà điều chỉnh một cách tương tự.
Phương pháp này khơng cho ta độ chính xác gia cơng cao vì hệ thống cơng nghệ sẽ bị biến dạng đàn hồi do lực cắt và nhiệt cắt sinh ra. Ngồi ra vị trí tương đối của dao và mặt gia cơng cịn bị thay đổi do khe hở của ổ trục chính, do độ nhám bề mặt của chi tiết gia cơng v.v… (khi gá dao thì mũi dao tiếp xúc với đáy nhấp nhơ cịn khi đo thì ở đỉnh nhấp nhơ). Do đĩ kích thước thực gia cơng được sẽ lớn (đối với mặt ngồi) hoặc bé hơn (đối với mặt trong) so với kích thước yêu cầu.
Để bù lại lượng thay đổi kích thước thực của chi tiết gia cơng so với kích thước điều chỉnh ta phải thêm vào hoặc bớt đi một lượng bổ sung (thêm vào khi gia cơng mặt trong, cịn bớt đi khi gia cơng mặt ngồi).
Lđctính = Lđcc t± Δbs Trong đĩ:
Lđctính - kích thước điều chỉnh tính tốn.
Lđcc t - kích thước thật của chi tiết gia cơng nhận được sau khi điều chỉnh máy.
Nếu điều chỉnh ban đầu vào giữa trường dung sai thì: Lđcc t = 2 Δ Δ min max L L +
Lmax – kích thước lớn nhất ghi trên bản vẽ. Lmin – kích thước nhỏ nhất ghi trên bản vẽ.
bs – lượng bổ sung cho biến dạng đàn hồi của hệ thống cơng nghệ, độ nhấp nhơ bề mặt của chi tiết gia cơng và khe hở của ổ trục chính.
Lượng bs bao giờ cũng là số dương, trừ trường hợp lưỡi cắt dụng cụ khi chịu lực khơng rời khỏi mặt gia cơng mà lại ăn sâu vào.
Đối với mặt khơng đối xứng : Δbs = Δ1 + Δ2 + Δ3 -144-
Đối với mặt đối xứng : Δbs = 2(Δ1 + Δ2 +Δ3)
Δ1-lượng biến dạng đàn hồi của hệ thống cơng nghệ khi chiïu lực:
J Py
= Δ1
Py - lực pháp tuyến của lực cắt (kN hoặc kG)
J – độ cứng vững của hệ thống cơng nghệ (kN/m hoặc kG/mm)
Δ2 - chiều cao nhấp nhơ của bề mặt gia cơng Δ2 = Rz (mm). 3
Δ - khe hở bán kính của ổ đỡ trục chính máy, Δ3 khác nhau tùy theo loại máy. Đối với máy tiện Δ3= 0.02 – 0.04 mm.