ĐỘ CHÍNH XÁC GIA CƠNG
5.3.2 Aûnh hưởng của độ chính xác của Máy–Gá–Dao và tình trạng mịn của chúng đến độ chính xác gia cơng
đến độ chính xác gia cơng
a) Sai số của máy cơng cụ (do chế tạo và lắp ráp)
Máy cơng cụ cũng chỉ chế tạo được đến một độ chính xác nhất định. Các sai số hình học của máy do chế tạo như:
- Độ đảo trục chính theo hướng kính; - Độ đảo mặt đầu của trục chính;
- Các sai số chế tạo khác của sĩng trượt, của bàn máy v.v … sẽ phản ánh một phần hoặc tồn bộ lên chi tiết gia cơng dưới dạng sai số hệ thống.
- Ngồi ra việc hình thành các bề mặt gia cơng là do các chuyển động cắt của những bộ phận chính như: trục chính, xe dao, bàn máy … nếu các bộ phận này cĩ sai số, tất nhiên nĩ sẽ phản ánh lên chi tiết gia cơng.
Ví dụ:
- Nếu đường tâm trục chính máy tiện khơng song song với sĩng trượt ở thân máy trên mặt phẳng nằm ngang thì khi tiện chi tiết gia cơng sẽ cĩ hình cơn (hình 5.10) và đường kính Dmax= D+2a; trong đĩ D là đường kính cần tiện và a là độ khơng song song trên chiều dài L.
Sĩng trượt Sĩng trượt
Hình 5.11 Khi tiện, sĩng trượt của máy tiện khơng thẳng
Hình 5.10 Khi tiện, trục chính của máy tiện khơng song song với sĩng trượt của nĩ
Đường tâm trụïc chính a L D D’ b Nếu khơng song song trên mặt phẳng đứng
thì tiện ra chi tiết cĩ hình hyperloid.
- Nếu sĩng trượt máy tiện khơng thẳng trên mặt phẳng nằm ngang sẽ làm cho quỹ tích chuyển động của mũi dao khơng thẳng khiến cho đường kính chi tiết chỗ to chỗ nhỏ (hình 5.11). Đường kính tại một mặt cắt nào đĩ D’=D+2b; trong đĩ D là đường kính cần tiện và b là lượng dịch chuyển lớn nhất của sĩng trượt trên mặt phẳng nằm ngang so với vị trí cần tiện.
- Phay đứng, nếu đường tâm trục chính khơng thẳng gĩc với mặt phẳng của bàn máy thì khi phay mặt phẳng sẽ khơng song song với mặt phẳng đáy của chi tiết định vị trên bàn máy. - Về mặt truyền động nếu cĩ sai số trong xích
truyền động, cũng gây nên sai số gia cơng khi phay bánh răng khía, nếu cơ cấu phân độ cĩ sai số sẽ gây nên sai số bước răng.
- Khi tiện ren nếu bước ren của trục vít me cĩ sai số thì ren của chi tiết gia cơng cũng cĩ sai số … Ta cĩ thể tìm thấy rất nhiều ví dụ khác trong thực tế …