Lý do nghiên cứu
Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước (NSNN) và đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý, điều tiết nền kinh tế Tại Việt Nam, thuế gián thu, đặc biệt là thuế giá trị gia tăng (GTGT), chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu NSNN Quản lý thu thuế là một trong những chức năng thiết yếu của Nhà nước, tuy nhiên, công tác này vẫn gặp nhiều khó khăn do người dân chưa hiểu rõ về thuế GTGT và ý thức chấp hành nghĩa vụ nộp thuế còn hạn chế Việc nâng cao nhận thức và ý thức tham gia chống thất thu thuế là cần thiết để cải thiện tình hình quản lý thu thuế hiện nay.
Khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân, ngày càng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế thị trường Việt Nam, góp phần tạo nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước Tuy nhiên, việc quản lý thuế giá trị gia tăng (GTGT) trong khu vực này vẫn gặp nhiều khó khăn, bao gồm tình trạng thất thu và nợ đọng thuế phổ biến, cùng với công tác quản lý thu thuế còn yếu kém và thiếu hiệu quả.
Trong những năm qua, Chi cục Thuế huyện An Biên đã triển khai ứng dụng công nghệ thông tin nhằm quản lý thuế và kê khai thuế hiệu quả hơn, giảm chi phí cho người nộp thuế và cơ quan thuế Đến cuối năm 2018, hơn 98% doanh nghiệp đã thực hiện khai thuế điện tử và trên 95% doanh nghiệp nộp thuế điện tử, giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Trong bối cảnh cải cách hệ thống thuế toàn quốc, quản lý thuế Giá trị gia tăng (GTGT) tại Chi cục Thuế huyện An Biên đã có những chuyển biến tích cực Công tác quản lý thu thuế đang dần được cải cách và hiện đại hóa, đồng thời trình độ chuyên môn của công chức thuế ngày càng được nâng cao Tuy nhiên, giai đoạn 2016 – 2018, quá trình quản lý thuế GTGT gặp nhiều khó khăn do biến động kinh tế trong và ngoài nước, cùng với việc áp dụng các chính sách mới.
Tổng quan nghiên cứu
Các nghiên cứu có liên quan
Kể từ khi thực hiện cải cách thuế, đã có nhiều nghiên cứu liên quan đến thuế và quản lý thuế Để xác định vấn đề nghiên cứu cho đề tài này, học viên đã tham khảo một số công trình nghiên cứu trước đó.
Nguyễn Thị Thùy Dương (2011) trong nghiên cứu về quản lý thuế ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế đã đưa ra các kết luận khoa học quan trọng Tác giả phân tích thực trạng quản lý thuế hiện nay và đề xuất những giải pháp nhằm cải thiện hiệu quả công tác này.
Trương Thị Hồng Nhung (2013) trong bài viết “Pháp luật về quản lý thuế GTGT tại Việt Nam” đã đưa ra các kết luận khoa học về tình hình thực tế của pháp luật quản lý thuế giá trị gia tăng (GTGT) và việc áp dụng của nó tại Việt Nam.
Nguyễn Văn Nhuận (2014) trong bài viết "Hoàn thiện công tác quản lý thuế giá trị gia tăng đối với các doanh nghiệp tại chi cục thuế Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh" đã chỉ ra những hạn chế trong quản lý thuế GTGT Bài nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế GTGT cho các doanh nghiệp tại chi cục thuế Từ Sơn.
[4] Vũ Văn Trường (2011): "Chiến lược cải cách hệ thống chính sách thuế,
Đề tài nghiên cứu "3 phí giai đoạn 2011 - 2020" thuộc Khoa học cấp Bộ (Vụ chính sách Thuế) tập trung phân tích những ưu điểm và bất cập của hệ thống chính sách thuế, phí tại Việt Nam trước năm 2010 Nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp nhằm đổi mới hệ thống chính sách thuế, phí cho giai đoạn 2011 - 2020.
[5] Lưu Thị Thúy Quỳnh (2015): “Quản lý ngân sách nhà nước tại quận Tây
Luận văn thạc sỹ quản lý kinh tế tại Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý ngân sách nhà nước cấp Quận, Huyện Nghiên cứu này phân tích thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại quận Tây Hồ, nêu rõ những thành tựu và hạn chế, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nước tại quận Tây Hồ trong thời gian tới.
Luận văn thạc sỹ của Lê Hồng Liên (2015) tại Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội nghiên cứu về quản lý thuế giá trị gia tăng tại chi cục thuế quận Cầu Giấy, Hà Nội Tác giả đã hệ thống hóa lý luận về quản lý thuế giá trị gia tăng ở cấp quận, huyện và phân tích thực trạng quản lý thuế tại địa phương này Bằng cách làm rõ những ưu, nhược điểm trong hoạt động quản lý thuế, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện hiệu quả quản lý thuế giá trị gia tăng tại chi cục thuế quận Cầu Giấy trong tương lai.
Các nghiên cứu hiện có đã đề cập đến nhiều khía cạnh liên quan đến thuế và quản lý thu thuế, nhưng chưa có công trình nào tập trung vào quản lý thu thuế tại huyện An Biên.
2.2 Đánh giá tài liệu lược khảo
Tác giả đã củng cố khung lý thuyết về quản lý thuế GTGT dựa trên các nghiên cứu liên quan, kết hợp lý thuyết chung về thuế và các quy định của ngành Thuế.
Thứ hai, tác giả chưa tìm thấy công trình nghiên cứu khoa học về quản lý thuế GTGT tại Chi cục Thuế huyện An Biên
Thứ ba, nội dung quản lý thuế GTGT mà đa số các bài nghiên cứu vận dụng có thể liệt kê gồm:
Đánh giá tài liệu lƣợc khảo
1 Lập và giao dự toán thu thuế GTGT
2 Tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế
3 Quản lý đăng ký, kê khai, nộp và ấn định thuế GTGT
4 Công tác quản lý đăng ký, kê khai, nộp thuế và hoàn thuế GTGT
5 Thanh tra, kiểm tra thuế, xử lý vi phạm pháp luật thuế GTGT
6 Quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế GTGT
7 Các giải pháp khác thu thuế GTGT
Bảy nội dung này phù hợp với lý thuyết chung về thuế và các quy định pháp lý hiện hành của ngành thuế, tạo thành khung lý thuyết cho đề tài.
Mục tiêu, câu hỏi nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu tổng quát
Mục tiêu của bài viết là phân tích hiện trạng và đề xuất giải pháp nhằm cải thiện công tác quản lý thu thuế giá trị gia tăng đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại Chi cục Thuế huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang.
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là tổng hợp các vấn đề lý luận liên quan đến thuế và quản lý thu thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh Đề tài sẽ sử dụng các phương pháp nghiên cứu để phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu thuế GTGT tại huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang Từ đó, luận văn sẽ đề xuất hệ thống giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế GTGT đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trong thời gian tới.
Câu hỏi nghiên cứu
- Các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến quản lý thu thuế GTGT đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh?
- Thực trạng công tác quản lý thu thuế GTGT đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn huyện An Biên đang diễn ra như thế nào?
- Những giải pháp nào nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu thuế GTGT đối
5 với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn huyện An Biên?
4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài tập trung vào việc quản lý thu thuế giá trị gia tăng đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại Chi cục Thuế huyện An Biên.
Nghiên cứu này sử dụng số liệu từ Chi cục Thuế huyện An Biên và một số Chi cục Thuế khác trong tỉnh Kiên Giang, tập trung vào quản lý thu thuế GTGT trong giai đoạn từ năm 2016 đến 2018 Bài viết cũng đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu thuế GTGT tại Chi cục Thuế huyện An Biên cho các năm tiếp theo.
- Về không gian: Đề tài nghiên cứu quản lý thuế GTGT tại Chi cục Thuế huyện An Biên tỉnh Kiên Giang
5 Phương pháp nghiên cứu và số liệu
+ Thu thập và tổng hợp lý thuyết liên quan đến đề tài nghiên cứu
+ Thu thập dữ liệu thứ cấp của đơn vị
+ Lập phiếu khảo sát đánh giá của công chức ngành thuế
+ Vận dụng thống kê mô tả trong xử lý
+ Diễn giải kết hợp với kiến thức chuyên ngành để đề xuất các giải pháp
- Nghiên cứu tại hiện trường:
+ Phỏng vấn chuyên gia góp ý bản khảo sát
+ Phỏng vấn công chức ngành thuế
+ Xử lý dữ liệu trên Excel
- Bản câu hỏi khảo sát ý kiến của công chức ngành thuế
- Phần mềm (SPSS) là phần mềm chuyên dụng xử lý thông tin sơ cấp để tính toán thống kê mô tả
- Dữ liệu sơ cấp: Kết quả xử lý phiếu khảo sát
Các số liệu thống kê và văn bản từ Chi cục Thuế huyện An Biên cùng một số Chi cục Thuế trong tỉnh Kiên Giang, cũng như các báo cáo tổng kết từ các Đội nghiệp vụ liên quan trong các năm 2016, 2017 và 2018.
+ Các đề tài nghiên cứu, luận án, các ấn phẩm xuất bản, các bài báo có liên quan đến đề tài ở trong nước
Để thu thập thông tin, tác giả đã thiết kế phiếu câu hỏi điều tra dành cho người nộp thuế và các cơ quan quản lý thuế Những dữ liệu thu thập được đã được xử lý bằng các phương pháp chuyên sâu, giúp kiểm định tính xác thực của các nhận định và giả thuyết.
+ Dữ liệu thu thập thông qua các nguồn: Sách, tạp chí, internet
* Giới thiệu cuộc khảo sát:
Cuộc khảo sát nhằm mục đích cung cấp dữ liệu sơ cấp và khách quan, hỗ trợ cho việc phân tích thực trạng quản lý thu thuế GTGT tại Chi cục Thuế huyện An Biên.
- Đối tượng khảo sát: Công chức Chi cục Thuế huyện An Biên, Văn phòng Cục Thuế và các Chi cục Thuế trong tỉnh Kiên Giang
- Qui mô khảo sát: Thực hiện khảo sát 100 công chức thuế
- Nội dung khảo sát: Đánh giá của công thức thuế (CCT) theo các nội dung quản lý thu thuế GTGT tại Chi cục Thuế huyện An Biên
- Phương pháp: Gửi thư, tự ghi phiếu
6 Ý nghĩa của luận và thực tiễn
Luận văn hoàn thành là một công trình khoa học có giá trị thực tiễn, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp tài liệu tham khảo cho công tác quản lý thu Thuế Giá trị Gia tăng tại Chi cục Thuế huyện An Biên, đặc biệt đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
Bài viết này đề cập đến 7 biện pháp hiệu quả nhằm thực hiện luật Thuế GTGT, đồng thời nâng cao nhận thức của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại huyện An Biên về nghĩa vụ thuế GTGT Luận văn cũng góp phần làm phong phú và hoàn thiện cơ sở lý luận liên quan đến công tác quản lý thu thuế GTGT.
Luận văn chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân trong quản lý thu thuế GTGT tại Chi cục Thuế huyện An Biên, đồng thời đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế GTGT tại đây.
6.2 Những đóng góp của luận văn
Để hoàn thiện công tác quản lý thu thuế GTGT đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại Chi cục Thuế huyện An Biên, cần đề xuất các giải pháp phù hợp Những giải pháp này bao gồm cải tiến quy trình thu thuế, tăng cường công tác tuyên truyền và hỗ trợ doanh nghiệp trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế, đồng thời áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý thuế nhằm nâng cao hiệu quả và minh bạch trong công tác thu thuế.
Nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp ngoài quốc doanh về việc tuân thủ chính sách pháp luật liên quan đến thuế GTGT là rất quan trọng Điều này giúp hạn chế các hành vi vi phạm nghĩa vụ thuế GTGT đối với Nhà nước trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện Luật thuế GTGT, khắc phục kẽ hở trong hệ thống pháp luật thuế Mục tiêu là nâng cao hiệu quả quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh và hạn chế tình trạng thất thu thuế GTGT cho ngân sách nhà nước.
Đề tài này đã hệ thống hóa và hoàn thiện các vấn đề liên quan đến quản lý thu thuế GTGT Nó cũng chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân trong quản lý thu thuế GTGT đối với doanh nghiệp tại Chi cục Thuế huyện An Biên Từ đó, đề tài đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế GTGT tại Chi cục Thuế huyện An Biên.
Nghiên cứu này cung cấp cơ sở cho Chi cục Thuế huyện An Biên trong việc xây dựng các chính sách hoàn thiện quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh, phù hợp với điều kiện thực tế tại huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang.
7 Kết cấu của đề tài
Nội dung chính của luận văn gồm 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý thuyết về quản lý thu thuế Giá trị gia tăng đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh
Chương 2: Thực trạng quản lý thu thuế Giá trị gia tăng tại Chi cục Thuế huyện An Biên Tỉnh Kiên Giang giai đoạn 2016-2018
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý thu thuế Giá trị gia tăng tại Chi cục Thuế huyện An Biên Tỉnh Kiên Giang
Chương 1 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ QUẢN LÝ THU THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH
1.1 Tổng quan về thuế giá trị gia tăng và quản lý thu thuế thuế giá trị gia tăng đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh
1.1.1 Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thuế giá trị gia tăng a Khái niệm, đặc điểm của thuế giá trị gia tăng
Thuế giá trị gia tăng (VAT) là một loại thuế bán hàng, được biết đến với tên gọi "Goods and Services Tax" (GST) ở một số quốc gia như Australia, Canada, New Zealand và Singapore Đây là một loại thuế gián thu, áp dụng cho người tiêu dùng cuối cùng, mặc dù người nộp thuế cho cơ quan quản lý nhà nước là các nhà cung cấp hàng hóa và dịch vụ (Phan Chí Nam, 2014).
Thuế giá trị gia tăng (VAT) có nguồn gốc từ thuế doanh thu, được phát minh bởi Carl Friedrich von Siemens vào năm 1918, nhưng không được Chính phủ Đức chấp nhận Pháp là quốc gia đầu tiên áp dụng thuế giá trị gia tăng, bắt đầu thí điểm từ ngày 01/07/1954 và chính thức từ 01/01/1968 Ngay từ những năm đầu, VAT đã đạt được hai mục tiêu quan trọng: đảm bảo nguồn thu kịp thời cho ngân sách nhà nước và khắc phục tình trạng trùng lắp của thuế doanh thu trước đó Nhờ những ưu điểm nổi bật, ngày càng nhiều quốc gia trên thế giới đã triển khai thuế giá trị gia tăng (Phan Chí Nam, 2014).
