T ng qu n c c nghiên c u c iên qu n
Các công trình nghiên cứu liên quan đến công tác thu BHXH mà BHXH Việt Nam đã công bố, đáng chú ý như:
Phạm Trường Giang (2010) đã chỉ ra sự phối hợp giữa các bộ phận trong hệ thống thu BHXH và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả cơ chế thu BHXH tại Việt Nam Tuy nhiên, nghiên cứu này chỉ tập trung vào phạm vi trong nước, với những số liệu tổng quát về thu BHXH, mà chưa phân tích chi tiết về tình hình thu BHXH ở từng địa phương.
Dương Xuân Triệu (2011) trong nghiên cứu của mình đã hoàn thiện quy trình quản lý thu và cấp sổ BHXH, BH T, hệ thống hóa các văn bản của Nhà nước và ngành liên quan Đề án chỉ ra những hạn chế như văn bản chồng chéo, mẫu biểu chưa khoa học, thủ tục hành chính phức tạp và sự không đồng nhất trong thực hiện tại các địa phương Từ đó, đề án đề xuất các giải pháp nhằm xây dựng thống nhất các biểu mẫu và quy trình quản lý thu BHXH, cấp và quản lý sổ BHXH, BH T phù hợp với tình hình mới.
Trần Đình Liệu (2012) đã thực hiện đề án “Xây dựng quy trình quản lý thu nợ BHXH, BH T, BHTN”, nghiên cứu và đánh giá tình hình nợ BHXH, BH T của các đơn vị sử dụng lao động tại 63 tỉnh thành trong cả nước trong giai đoạn 2010 – 2012 Đề án này không chỉ xác định các nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến tình trạng nợ, mà còn đưa ra những giải pháp quản lý nợ hiệu quả nhằm cải thiện công tác thu BHXH, BH T.
Các nghiên cứu về cơ chế thu bảo hiểm xã hội (BHXH) tại Việt Nam chủ yếu tập trung vào phạm vi toàn quốc, với các số liệu tổng quát Tuy nhiên, các tác giả chưa đi sâu phân tích tình hình thu BHXH ở từng địa phương cụ thể.
Bên cạnh đó cũng có các đề tài nghiên cứu về công tác thu BHXH của từng địa phương đã được công bố như:
Trần Ngọc Tuấn (2013) đã thực hiện nghiên cứu sâu về công tác thu bảo hiểm xã hội (BHXH) trong khu vực kinh tế tư nhân, tập trung phân tích các vấn đề liên quan dựa trên các quy định pháp luật hiện hành.
Bài viết phân tích thực trạng công tác thu bảo hiểm xã hội (BHXH) tại khu vực kinh tế tư nhân ở tỉnh Gia Lai, đồng thời đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý BHXH Việc nâng cao hiệu quả thu BHXH sẽ góp phần bảo vệ quyền lợi cho người lao động và phát triển bền vững cho hệ thống an sinh xã hội Các giải pháp bao gồm tăng cường tuyên truyền, cải cách thủ tục hành chính và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý BHXH để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của doanh nghiệp và người lao động.
Đinh Trọng Vân (2015) đã nghiên cứu và hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) tại BHXH tỉnh Thanh Hóa Đề tài này làm rõ các vấn đề liên quan đến công tác thu BHXH, thông qua việc đánh giá thực trạng công tác thu trong giai đoạn từ năm tại tỉnh Thanh Hóa.
2009 đến năm 2013, đồng thời đưa ra những giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu trên địa bàn
Mặc dù đề tài nghiên cứu được thực hiện ở các địa phương khác nhau, tỉnh Gia Lai và Thanh Hóa có nền kinh tế chưa phát triển mạnh mẽ, với ít khu công nghiệp và cụm công nghiệp Điều này trái ngược với tỉnh Bình Dương, đặc biệt là thị xã Dĩ An, nơi có sự phát triển và biến đổi kinh tế rõ rệt hơn.
Nguyễn Thị Minh Trang (2017) đã thực hiện nghiên cứu về việc tăng cường công tác kiểm soát thu bảo hiểm xã hội (BHXH) tại tỉnh Quảng Nam Bài nghiên cứu chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân của thực trạng kiểm soát thu BHXH tại địa phương, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện công tác này Tuy nhiên, nghiên cứu chưa đề cập đến các quy trình và yếu tố ảnh hưởng đến công tác thu BHXH, tạo ra một khoảng trống cần được khám phá thêm.
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra thực trạng chất lượng công tác thu bảo hiểm xã hội (BHXH) tại các cơ quan và đơn vị BHXH Hướng nghiên cứu này không chỉ tập trung vào vấn đề thu BHXH mà còn mở rộng ra các lĩnh vực như Triết học, Xã hội học, và Kinh tế học, đồng thời đi sâu vào những khía cạnh cụ thể của BHXH.
Bài viết tập trung vào việc nghiên cứu công tác thu Bảo hiểm xã hội (BHXH) tại thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương, nhằm đề xuất các biện pháp giải quyết toàn diện cho các tổ chức liên quan như Nhà nước, cơ quan Bảo hiểm xã hội, tổ chức Công đoàn, người sử dụng lao động và người lao động Luận văn sẽ làm rõ cơ sở lý luận về công tác thu BHXH và đánh giá thực trạng công tác thu BHXH tại địa phương này.
Để nâng cao hiệu quả công tác thu BHXH tại thị xã Dĩ An trong giai đoạn tới, cần xác định rõ các điểm mạnh, điểm yếu, những thành tựu đã đạt được cũng như những hạn chế hiện tại Từ đó, đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện và hoàn thiện quy trình thu BHXH, góp phần đảm bảo quyền lợi cho người lao động và phát triển bền vững hệ thống bảo hiểm xã hội.
Mục tiêu nghiên c u
Mục tiêu nghiên c u t ng quát
Mục tiêu của bài viết là đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm cải thiện công tác thu Bảo hiểm xã hội tại thị xã Dĩ An Qua đó, góp phần thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng và bền vững của BHXH trong bối cảnh đổi mới hiện nay.
Mục tiêu nghiên c u cụ thể
Thứ nhất, phân tích, đánh giá thực trạng công tác thu BHXH của BHXH thị xã
Dĩ An từ năm 2014 đến năm 2018 nhằm thấy những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân
Thứ hai, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thu BHXH tại
BHXH thị xã Dĩ An trong thời gian tới.
Câu hỏi nghiên c u
Thứ nhất, công tác thu BHXH của BHXH thị xã Dĩ An từ năm 2014 đến năm
2018 đạt được những kết quả gì? Và tồn tại những hạn chế gì? Nguyên nhân những hạn chế đó là gì?
Để khắc phục tình trạng hiện tại, cần đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm cải tiến nghiệp vụ thu BHXH tại đơn vị trong thời gian tới Việc áp dụng công nghệ thông tin, tăng cường đào tạo nhân viên và nâng cao ý thức của người dân về trách nhiệm tham gia BHXH sẽ góp phần nâng cao hiệu quả công tác này.
Đối tƣợng và phạm vi nghiên c u
Đối tƣợng nghiên c u
- Luận văn nghiên cứu lý luận và thực trạng công tác quản lý thu BHXH bắt buộc trên địa bàn thị xã Dĩ An tỉnh Bình Dương
- Đối tượng khảo sát là người lao động, người sử dụng lao động trên địa bàn thị xã Dĩ An và cơ quan BHXH thị xã Dĩ An
Phạm vi nghiên c u
Nội dung nghiên cứu tập trung vào các vấn đề liên quan đến thu và nộp bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, bao gồm trách nhiệm của người sử dụng lao động, người lao động và cơ quan BHXH Nghiên cứu sẽ phân tích đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, quy trình tổ chức công tác thu, phương thức thu, cũng như nguyên nhân dẫn đến tình trạng trốn nộp BHXH Cuối cùng, bài viết sẽ đề xuất những biện pháp nhằm chống thất thu BHXH tại thị xã Dĩ An.
- Phạm vi không gian: Thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương
- Pham vi thời gian: đề tài sử dụng dữ liệu thứ cấp nghiên cứu thực trạng trong
Trong khoảng thời gian 5 năm từ 2014 đến 2018, nghiên cứu đã kết hợp dữ liệu sơ cấp để phân tích thực trạng thu bảo hiểm xã hội (BHXH) tại BHXH thị xã Dĩ An Đề tài nhằm đề xuất các cải tiến thiết thực nhằm hoàn thiện công tác thu BHXH tại địa phương này đến năm 2022.
Luận văn áp dụng phương pháp nghiên cứu định tính, bao gồm các phương pháp chính như thu thập dữ liệu qua khảo sát và thu thập thông tin, phân tích dữ liệu bằng các phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh và đánh giá, cùng với việc phỏng vấn chuyên gia để đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.
6 Kết cấu của luận văn:
Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và các phụ lục, luận văn được cấu trúc bao gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về công tác thu BHXH Trong chương này, luận văn sẽ trình bày tổng quan về BHXH,cũng như về công tác thu BHXH Khái quát về các nguyên tắc thu, các nguồn thu, mục đích công tác thu và yêu cầu về công tác thu BHXH
Chương 2: Thực trạng công tác thu BHXH bắt buộc bắt buộc trên địa bàn thị xã Dĩ An Ở chương này, luận văn sẽ trình bày về kết quả công tác thu BHXH của cơ quan BHXH thị xã Dĩ An từ năm 2014 đến năm 2018, đồng thời chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân trong công tác thu BHXH tại đơn vị
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác thu BHXH bắt buộc bắt buộc trên địa bàn thị xã Dĩ An Về chương này, luận văn sẽ đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thu BHXH tại BHXH thị xã Dĩ An trong thời gian tới dựa trên những hạn chế và nguyên nhân đã nêu ở chương 2
CƠ SỞ UẬN VỀ CÔNG TÁC THU BẢO HIỂM Ã HỘI
1.1 Những vấn đề cơ bản về thu bảo hiểm xã hội
1.1.1 Lịch sử r đời, Kh i niệm về Bảo hiểm xã hội
1.1.1.1 Sự ra đời của Bảo hiểm xã hội
Trong quá trình sinh tồn, con người cần lao động để tạo ra của cải vật chất nhằm đáp ứng các nhu cầu thiết yếu như ăn, ở, mặc, và di chuyển Tuy nhiên, thực tế cho thấy không phải lúc nào mọi người cũng gặp thuận lợi và có đủ thu nhập để sống bình thường Nhiều người phải đối mặt với khó khăn và rủi ro do các yếu tố như thiên tai, môi trường sống, hoặc các vấn đề khách quan như ốm đau, tai nạn, mất việc, tuổi già, hoặc không còn khả năng lao động.
Trong lịch sử, các cộng đồng đã tự tổ chức thành nhóm xã hội để bảo vệ mình trước rủi ro Theo thời gian, những người có cùng mối quan tâm đã hợp sức để hỗ trợ lẫn nhau Các phường hội nghề nghiệp của thợ thủ công được thành lập nhằm giúp đỡ hội viên trong khó khăn, trong khi nhiều tổ chức tôn giáo cũng tham gia vào việc giảm bớt nỗi khổ cho những người gặp phải vấn đề trong cuộc sống Đây chính là hình thức ban đầu của bảo hiểm.
Ban đầu, sự trợ giúp cho công nhân là thụ động và không ổn định, khiến cho cuộc sống của họ phụ thuộc vào thu nhập từ lao động Khi đội ngũ lao động tăng nhanh, nguy cơ mất việc làm, ốm đau, bệnh tật và tuổi già trở thành mối đe dọa nghiêm trọng Để đối phó, một số chính phủ đã ban hành luật yêu cầu các chủ sử dụng lao động phải có chế độ hỗ trợ cho công nhân gặp rủi ro Tuy nhiên, những chính sách này vẫn còn nhiều bất cập, vì nhiều người vẫn cho rằng công nhân cần tự mình tìm cách vượt qua khó khăn.
Trong bối cảnh khó khăn, Nhà nước đã can thiệp để điều hòa mâu thuẫn giữa người sử dụng lao động và người lao động, yêu cầu cả hai bên đóng góp một khoản tiền hàng tháng nhằm hỗ trợ trong trường hợp không có việc làm, ốm đau hay tai nạn Khoản đóng góp này tạo thành một quỹ tiền tệ tập trung, được quản lý và giám sát bởi Nhà nước, giúp cải thiện đời sống của người lao động và gia đình họ Đồng thời, người sử dụng lao động cũng giảm thiểu thiệt hại kinh tế, duy trì ổn định lực lượng lao động và phát triển sản xuất kinh doanh, từ đó quỹ tiền tệ tập trung ngày càng lớn mạnh và phát triển nhanh chóng.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) được coi là một phần thiết yếu trong mối quan hệ lao động, phản ánh sự gắn bó chặt chẽ giữa người lao động và xã hội Sự ra đời và phát triển của BHXH là một nhu cầu khách quan, đồng hành cùng sự phát triển của mỗi quốc gia Mọi thành viên trong xã hội đều nhận thấy tầm quan trọng của việc tham gia BHXH, biến nó thành quyền lợi và nhu cầu không thể thiếu đối với người lao động.
1.1.1.2 hái niệm về bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đã xuất hiện từ sớm trong lịch sử nhân loại, được nghiên cứu từ nhiều góc độ khác nhau, với mục tiêu chính là bảo vệ lực lượng lao động BHXH tập trung vào các rủi ro liên quan đến thu nhập và chi phí phát sinh, nhằm cung cấp bảo hiểm thu nhập và các dịch vụ thiết yếu như việc làm, chăm sóc y tế cho người lao động và gia đình họ trong các tình huống như ốm đau, thai sản, tai nạn nghề nghiệp, tàn tật, hưu trí, tử tuất và thất nghiệp Qua việc đóng góp quỹ, BHXH không chỉ đảm bảo ổn định đời sống cho người tham gia mà còn góp phần vào an toàn xã hội.
Tại Việt Nam, thuật ngữ bảo hiểm xã hội (BHXH) thường được hiểu theo nghĩa hẹp, chủ yếu đề cập đến các hình thức bảo hiểm thu nhập dành cho người lao động.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một hệ thống cung cấp sự đảm bảo tài chính cho người lao động, giúp bù đắp một phần hoặc thay thế thu nhập khi họ gặp phải các tình huống như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc qua đời Hệ thống này hoạt động dựa trên việc đóng góp vào một quỹ tài chính tập trung, nhằm đảm bảo ổn định đời sống cho người lao động và góp phần vào an toàn xã hội.
Ngày nay, BHXH được nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau Vì vậy có thể có nhiều định nghĩa khác nhau về BHXH Cụ thể:
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một hệ thống tài chính hỗ trợ người lao động khi họ gặp khó khăn về thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, tàn tật, thất nghiệp, tuổi già hoặc tử tuất Quỹ BHXH được hình thành từ sự đóng góp của các bên tham gia, dưới sự bảo hộ của Nhà nước theo quy định pháp luật, nhằm đảm bảo an toàn đời sống cho người lao động và gia đình họ, đồng thời góp phần vào sự ổn định của xã hội.
