Một số khái niệm cơ bản
Cá C ác c n ng gu uy yê ên n t tắ ắc c x xâ ây y d dự ựn ng g c ch hi iế ến n l l ượ ư ợc c M Ma ar rk ke et ti in ng g d du u l lị ịc ch h đ đị ịa a p ph hư ươ ơn ng g
1.3.1 Ch ươ ng trình chi ế n l ượ c Marketing du l ị ch hi ệ n đạ i: Qua thời gian, quan điểm của Marketing ngày một hiện đại và gắn liền với thực tế hoạt động sản xuất - kinh doanh Chương trình chiến lược Marketing du lịch hiện đại, trước hết đề cập đến thị trường, trong đó phân khúc thị trường là cơ sở để xây dựng chiến lược Marketing khả thi Bởi vì, các công ty du lịch ngày nay đã nhận ra rằng: Không thể cùng một cách mà có thể thu hút được toàn bộ khách du lịch trên thị trường, số lượng khách du lịch thì quá lớn, quá dàn trải về mặt địa lý, nhu cầu và cách du lịch của họ cũng quá đa dạng Về phía các công ty du lịch thì khả năng đáp ứng cũng rất khác nhau do khác biệt về năng lực Như vậy, thay vì dàn trải năng lực để phục vụ cho toàn bộ nhu cầu trên thị trường, từng công ty cần xác định cho mình một phần của thị trường mà họ có khả năng phục vụ tốt nhất, có lợi nhất Hầu hết các công ty du lịch ngày nay đã rời bỏ chiến lược thị trường chung, họ bắt đầu đi theo hướng thị trường tuyển chọn Như thế, sẽ có những phân khúc được rút lui hoặc chỉ phục vụ cầm chừng, và có những phân khúc cần quyết tâm, dốc sức phục vụ Từ đó, Marketing hiện nay đã trở thành một tổng hợp các phương pháp quảng cáo ngày càng hoàn chỉnh để đầu tư và cải tạo những thị trường, đặc biệt những thị trường du lịch giàu tiềm năng và sức phát triển Marketing đã thực sự trở nên cần thiết hơn bao giờ hết để đáp ứng nhu cầu đi du lịch của mọi người ắ Cỏc nguyờn t ắ c b ấ t bi ế n trong Marketing hi ệ n đạ i :
- Sự dẫn đầu: Là sản phẩm đầu tiên bao giờ cũng có ưu thế
- Chủng loại: Nếu không là sản phẩm đầu tiên, hãy thay đổi hay tạo chủng loại mới
- Bậc thang: Chiến lược áp dụng tùy thuộc vào nấc thang đang đứng
- Song đôi: Về lâu dài, mọi cuộc đua tranh rồi sẽ chỉ còn lại hai con ngựa
- Sự tập trung: Marketing là sở hữu một từ trong tư duy của khách hàng tiềm năng
- Sự mở rộng: Mở rộng thêm nhãn hiệu thường là một áp lực không thể cưỡng lại
- Sự độc nhất: Marketing là sự nỗ lực liên tục trong quá trình tìm kiếm sự độc nhất
- Tính ưu việt: Sở hữu vị trí ưu việt trong tư duy của khách hàng là yếu tố sống còn
- Sự phân chia: Một chủng loại sản phẩm sẽ phân chia thành hai (hoặc nhiều hơn)
- Trái tim: Chiến lược Marketing không có yếu tố tình cảm sẽ không hiệu quả.
Kinh nghiệm về chiến lược Marketing du lịch của các nước
Chương trình chiến lược Marketing du lịch hiện đại
Trong ngành du lịch, việc thu hút khách hàng trở nên thách thức do sự đa dạng về nhu cầu và địa lý của họ Các công ty du lịch cần xác định phần thị trường mà họ có thể phục vụ tốt nhất, thay vì cố gắng đáp ứng toàn bộ nhu cầu Nhiều công ty đã chuyển từ chiến lược thị trường chung sang thị trường tuyển chọn, tập trung vào những phân khúc có tiềm năng phát triển Marketing hiện nay đã trở thành một công cụ quan trọng, giúp các công ty đầu tư và cải tạo các thị trường du lịch tiềm năng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách du lịch Các nguyên tắc không thay đổi trong marketing hiện đại là rất cần thiết để phát triển bền vững trong ngành du lịch.
- Sự dẫn đầu: Là sản phẩm đầu tiên bao giờ cũng có ưu thế
- Chủng loại: Nếu không là sản phẩm đầu tiên, hãy thay đổi hay tạo chủng loại mới
- Bậc thang: Chiến lược áp dụng tùy thuộc vào nấc thang đang đứng
- Song đôi: Về lâu dài, mọi cuộc đua tranh rồi sẽ chỉ còn lại hai con ngựa
- Sự tập trung: Marketing là sở hữu một từ trong tư duy của khách hàng tiềm năng
- Sự mở rộng: Mở rộng thêm nhãn hiệu thường là một áp lực không thể cưỡng lại
- Sự độc nhất: Marketing là sự nỗ lực liên tục trong quá trình tìm kiếm sự độc nhất
- Tính ưu việt: Sở hữu vị trí ưu việt trong tư duy của khách hàng là yếu tố sống còn
- Sự phân chia: Một chủng loại sản phẩm sẽ phân chia thành hai (hoặc nhiều hơn)
- Trái tim: Chiến lược Marketing không có yếu tố tình cảm sẽ không hiệu quả
- Đặc tính: Bất kỳ khía cạnh nào cũng có một đặc tính đối nghịch và hiệu quả
- Tính thật thà: Chấp nhận 1 nhược điểm, khách hàng tiềm năng sẽ cho 1 ưu điểm
- Sự hy sinh: Muốn được một thứ phải từ bỏ một thứ khác
- Sự thành công: Thành công dẫn đến kiêu ngạo và kiêu ngạo dẫn đến thất bại
- Sự thất bại: Thất bại là điều phải được dự kiến và được chấp nhận
- Sự cường điệu: Thực tế thường ngược lại với những gì xuất hiện trên báo
- Sự gia tốc:Các chương trình thành công thường xây dựng dựa trên khuynh hướng
- Viễn cảnh: Hiệu ứng Marketing thường xẩy ra và kéo dài
- Sự đối nghịch: Nếu nhắm vị trí thứ 2, chiến lược sẽ do người dẫn đầu quyết định
- Xuất xứ: Xuất xứ của thương hiệu thường quan trọng hơn chất lượng
Để biến ý tưởng thành hiện thực và xây dựng thương hiệu thành công, cần có đủ nguồn ngân sách và kiến thức chuyên môn Thiếu hụt những yếu tố này sẽ khiến dự án không thể triển khai.
Trong môi trường cạnh tranh, việc dự đoán tương lai là điều không thể, trừ khi bạn là người thiết kế kế hoạch của đối thủ Sự không chắc chắn này đòi hỏi các doanh nghiệp phải linh hoạt và sẵn sàng ứng phó với những thay đổi bất ngờ.
Kinh nghiệm thực hiện chiến lược Marketing du lịch của các nước
Tư tưởng Marketing trên thế giới hiện nay đang phát triển theo ba xu hướng chính:
Xu hướng marketing tại Mỹ hiện nay tập trung vào việc nghiên cứu mối quan hệ giữa định hướng thị trường và các hoạt động marketing của doanh nghiệp Đồng thời, các chức năng trong marketing và việc phối hợp quản lý 4P (Địa điểm, Khuyến mãi, Sản phẩm, Giá cả) cũng được xem trọng Vai trò của các nhà quản lý trong quá trình này là rất quan trọng để đảm bảo sự thành công của chiến lược marketing.
Xu hướng phát triển ở Châu Âu tập trung vào nghiên cứu thị trường và phối hợp tất cả hoạt động doanh nghiệp, đồng thời xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng, ít chú trọng vào vai trò của các nhà quản lý Trong khi đó, ở Châu Á, ảnh hưởng của marketing Mỹ dẫn đến xu hướng chú trọng vào các hoạt động marketing ngắn hạn với mục tiêu lợi nhuận nhanh, ít đầu tư vào thiết kế và xây dựng thương hiệu Nhiều quan điểm vẫn cho rằng marketing tốn kém nhưng hiệu quả không cao.
Nhiều doanh nhân Châu Á tận dụng văn hóa truyền thống và sự hòa thuận để thực hiện các chiến lược marketing hiệu quả Họ thường quảng bá sản phẩm đến công chúng thông qua các kênh trung gian, cụ thể là marketing.
Marketing được ví như một con cá, trong đó mỗi chiếc xương dăm đại diện cho những yếu tố quan trọng cấu thành nên chiến lược tổng thể Mỗi doanh nghiệp cần nhận thức rõ vai trò của từng yếu tố để xây dựng một bộ khung vững chắc cho hoạt động marketing của mình.
Các doanh nghiệp nước ngoài thường tiến hành nghiên cứu thị trường trước khi quyết định thâm nhập vào một thị trường mới, ra mắt sản phẩm, thực hiện chiến dịch quảng bá, điều chỉnh giá cả, thay đổi bao bì hoặc tái định vị thương hiệu Điều này giúp họ xây dựng kế hoạch chi tiết và phù hợp với cơ chế thị trường khắc nghiệt Dưới đây là một số kinh nghiệm đáng chú ý trong quá trình này.
1.3.2.1 Marketing tr ả i nghi ệ m: Marketing trải nghiệm là lựa chọn một địa điểm gặp gỡ tốt nhất, thu hút đúng đối tượng, tạo bầu không khí vui vẻ và không quá câu lệ những nguyên tắc, chú trọng hướng ngoại Bằng cách sử dụng các sự kiện mà ở đó khách hàng có cơ hội tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm hoặc nhãn hiệu
1.3.2.2 Qu ả ng cáo hay phân ph ố i? Để tồn tại và phát triển với tiềm năng hạn chế và sự cạnh tranh ngày một khốc liệt Cần phải sáng tạo hơn, sức sáng tạo sẽ giúp con nhà nghèo! Kênh phân phối đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong thành bại của mỗi doanh nghiệp Sẽ không có một con đường nào tốt nhất, chỉ có con đường phù hợp nhất với từng doanh nghiệp trong việc lựa chọn quảng cáo hay phân phối ở từng giai đoạn
Khi muốn hợp tác hoặc xâm nhập vào thị trường nước ngoài, việc tìm hiểu phong tục tập quán của quốc gia đó là điều vô cùng quan trọng, quyết định lớn đến sự thành công Không nên mạo hiểm mong đợi thành công khi chưa hiểu rõ về văn hóa và phong tục của người dân địa phương Mỗi nền văn hóa đều có bản sắc và quy định riêng, mà chúng ta cần nắm bắt để có thể hòa nhập hiệu quả.
1.3.2.4 H ấ p d ẫ n du l ị ch : Tạp chí Travel and Leisure (Mỹ) đã bình chọn Top10 Thành phố du lịch tốt nhất châu Á, theo thứ tự đó là: Bangkok (Thái Lan), Chiang Mai (Thái Lan), Kathmandu (Nepal), Kyoto (Nhật Bản), Hồng Công (Trung Quốc), Hà Nội (Việt Nam), Udaipur (Ấn Độ), Bắc Kinh (Trung Quốc), Jaipur, Luang Prabang (Lào)
Các thành phố này nổi bật với kiến trúc cổ điển, đền chùa, cung điện và bảo tàng, cùng với những công trình văn hóa độc đáo Chúng cũng tổ chức các lễ hội đặc sắc, mang đến cảnh quan tuyệt đẹp và không gian mua sắm sôi động trong bầu không khí thanh bình và hiện đại.
Các doanh nghiệp tại những thành phố du lịch nổi tiếng áp dụng nhiều chiến lược xúc tiến để nâng cao thương hiệu, tăng cường độ tin cậy vào sản phẩm và cải thiện hình ảnh doanh nghiệp Họ sử dụng các công cụ xúc tiến hiệu quả như tổ chức sự kiện, phát hành bản tin, hội nghị giới thiệu sản phẩm, hội thảo, quà tặng, diễn văn, báo chí, khuyến mãi, tham gia từ thiện, cung cấp hàng mẫu, dùng thử miễn phí, và thẻ chăm sóc khách hàng, đồng thời luôn thể hiện lòng biết ơn đến khách hàng.
Bài học kinh nghiệm về Marketing du lịch cho 1 địa phương
Tại Việt Nam, quan điểm về Marketing đang dần hình thành trong các doanh nghiệp, nhưng mức độ phát triển và ứng dụng còn khác nhau Nhiều doanh nghiệp vẫn coi Marketing là chiêu thị, và các nhà quản lý thường dựa vào trực giác để ra quyết định, dẫn đến việc đầu tư cho Marketing chuyên nghiệp chưa được chú trọng Các hình thức Marketing chủ yếu tập trung vào việc đẩy mạnh bán hàng và quảng cáo Gần đây, định hướng thị trường đã có những chuyển biến tích cực, thể hiện qua việc kết hợp nhận thức và hành vi để đánh giá mức độ định hướng thị trường Để thu hút thêm du khách, cần chú trọng đến các hoạt động xúc tiến chuyên nghiệp, như tổ chức sự kiện du lịch hàng năm với chủ đề khác nhau nhằm phát huy tiềm năng du lịch của từng vùng Bên cạnh việc xây dựng chiến lược Marketing cụ thể, sự hỗ trợ từ các doanh nghiệp địa phương là cần thiết để không bỏ lỡ cơ hội trong quá trình hội nhập quốc tế Mặc dù chất lượng dịch vụ du lịch vẫn còn nhiều vấn đề và sản phẩm du lịch chưa cạnh tranh cao, nhưng thời điểm hiện tại rất thuận lợi để quảng bá điểm đến Việt Nam, đặc biệt là Đà Lạt - Lâm Đồng, đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn và an toàn.
Nghề tư vấn chiến lược Marketing đang trở thành xu hướng hot tại nhiều quốc gia, đòi hỏi sự sáng tạo và khả năng phân tích cao Tại Việt Nam, đặc biệt là ở Thành phố Đà Lạt - Lâm Đồng, khái niệm về chiến lược và quản trị chiến lược doanh nghiệp đang được chú trọng, mặc dù vẫn còn ở giai đoạn đầu Nhu cầu về nhân sự trong lĩnh vực này ngày càng gia tăng, với nhiều công ty tư vấn ra đời và liên tục tìm kiếm tài năng mới Đồng thời, các công ty tư vấn quốc tế cũng đang tổ chức các khóa đào tạo về chiến lược Marketing cho doanh nghiệp, phản ánh sự phát triển nhanh chóng của ngành này.
Hiện tượng các cửa hàng nhỏ bị siêu thị lớn lấn át đang ngày càng phổ biến tại Việt Nam, giống như ở nhiều quốc gia khác Những con phố từng nhan nhản các cửa hàng buôn bán nhỏ giờ đây đang dần chuyển mình thành những siêu thị lớn, khiến cho hình ảnh các cửa hàng nhỏ trở nên mờ nhạt Sự cạnh tranh khốc liệt này khiến cho các cửa hàng nhỏ không còn cơ hội tồn tại, và dường như không ai muốn bị "nuốt chửng" bởi những siêu thị khổng lồ, dẫn đến sự biến mất của những giá trị truyền thống.
Hiện nay, vị thế du lịch đã được nâng cao với môi trường thuận lợi và luật chơi rõ ràng Các cơ quan quản lý du lịch cần chú trọng cách đặt vấn đề với chính quyền địa phương và nâng cao khả năng nghề nghiệp của chuyên gia xúc tiến du lịch để thúc đẩy hoạt động quảng bá Doanh nghiệp cần quảng bá thương hiệu và sản phẩm đặc thù trong bối cảnh này, đảm bảo chất lượng sản phẩm đúng với những gì đã quảng bá, đồng thời phát huy vai trò của các hãng thông tấn trong và ngoài nước Bỏ qua các hoạt động Marketing sẽ là sai lầm lớn, vì vậy doanh nhân cần duy trì một phễu khách hàng tiềm năng và chuyển đổi họ thành khách hàng thực sự Do đó, việc xây dựng chiến lược Marketing và thiết kế quản trị chiến lược cho doanh nghiệp là vô cùng cần thiết, có thể tự tìm kiếm giải pháp hoặc nhờ đến các nhà tư vấn chiến lược.
THỰC TRẠNG MARKETING DU LỊCH CỦA TP ĐÀ LẠT
Hiện nay, Đà Lạt chưa có thói quen thống kê và đánh giá tổng quát về quy mô thị trường bằng số liệu chính xác, đặc biệt là trong lĩnh vực Marketing Việc nắm bắt thị trường là một yêu cầu quan trọng trong kinh doanh Để hạn chế rủi ro và đưa ra quyết định kinh doanh chính xác, cần có một cơ sở dữ liệu đáng tin cậy.
Tổng quan về thị trường du lịch Thành phố Dalat - Lâm Đồng 17 1 7
Điều kiện tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội
Lâm Ðồng là tỉnh miền núi phía nam Tây nguyên, nằm giữa 03 vùng lãnh thổ có tiềm năng phát triển kinh tế, đó là:
• Vùng Tây nguyên có tiềm năng, thế mạnh nhất về cây công nghiệp dài ngày
• Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ giàu tiềm năng về kinh tế biển và du lịch
Vùng Đông Nam Bộ, nổi bật với sự phát triển kinh tế năng động, là khu vực lớn nhất cả nước Lâm Đồng được thiên nhiên ưu ái với tiềm năng du lịch phong phú và cảnh quan đặc sắc Nơi đây có nguồn tài nguyên lâm sản nhựa và gỗ thông dồi dào, cùng với giá trị xuất khẩu cao Ngoài ra, tiểu thủ công nghiệp tại Lâm Đồng cũng phát triển mạnh mẽ với các nghề như đan, móc, thêu xuất khẩu, tranh cưa lộng và bút lửa, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Thành phố Đà Lạt, tỉnh lỵ của Lâm Đồng, có dân số 191.034 người và mật độ 480 người/km² Đà Lạt có hai mùa rõ rệt: mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10 và mùa nắng từ tháng 11 đến tháng 4 Với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu thuận lợi, Đà Lạt đã trở thành trung tâm sản xuất rau và hoa cao cấp, chiếm ưu thế trên thị trường miền Nam trong gần nửa thế kỷ qua Thành phố sản xuất hơn 100.000 tấn rau các loại, cung cấp cho thị trường TP.HCM, các tỉnh phía Nam, miền Trung, và xuất khẩu sang Nhật Bản, Đài Loan, Hồng Kông, Singapore Mặc dù các ngành thương mại và dịch vụ du lịch có ít lao động, nhưng chúng đóng góp gần 70% tổng thu ngân sách của thành phố.
Cư dân Đà Lạt đa dạng với nhiều dân tộc như K'ho, Mạ, Chu Ru, M'Nông, mang đến nền văn hóa phong phú với các phong tục tập quán độc đáo Các lễ hội truyền thống và sản phẩm làng nghề của các dân tộc tại Đà Lạt - Lâm Đồng đang được khôi phục và phát triển, phục vụ cho ngành du lịch Những sản phẩm cao cấp như tranh thêu lụa cùng với các sản phẩm mỹ nghệ như tranh chạm bút lửa, dệt thổ cẩm và hoa khô thể hiện sự đa dạng và giá trị văn hóa của khu vực này.
Tiềm năng tài nguyên du lịch (tự nhiên và nhân văn)
Tài nguyên du lịch tự nhiên của Lâm Đồng được hình thành từ sự kết hợp của địa hình, khí hậu, rừng và hệ động thực vật phong phú, tạo nên cảnh quan đặc sắc với nhiều hồ, thác nước, đồi núi và rừng thông Các tài nguyên du lịch này tập trung chủ yếu ở khu vực Đà Lạt, nhưng cũng phân bố rải rác trên toàn tỉnh, mang đến nhiều thắng cảnh và di tích đa dạng, giúp Lâm Đồng phát triển nhiều điểm tham quan và đa dạng hóa sản phẩm du lịch.
Đà Lạt, tọa lạc trên cao nguyên với độ cao từ 800 đến 1.500m so với mực nước biển, là biểu tượng của sự thử thách Chinh phục đỉnh Lang Biang mang lại niềm kiêu hãnh cho du khách Thành phố này nổi tiếng với khí hậu mát mẻ quanh năm, với nhiệt độ trung bình khoảng 18 độ C.
Đà Lạt, với khí hậu ôn hòa (nhiệt độ trung bình 25°C, cao nhất 32°C, thấp nhất 5°C), nổi bật với địa hình đồi núi và những biệt thự mang kiến trúc độc đáo hòa quyện với thiên nhiên Mỗi công trình tại đây như một câu chuyện tình yêu diễm lệ, mời gọi du khách khám phá Nhờ những lợi thế này, Đà Lạt đã trở thành một trong 10 thành phố du lịch hàng đầu và là trung tâm du lịch lớn, nổi tiếng với nhiều di tích và thắng cảnh độc đáo Đà Lạt được mệnh danh là vương quốc hoa với hơn 17 danh thắng được công nhận là di tích quốc gia, nơi hoa nở quanh năm.
Đà Lạt không chỉ nổi bật với vai trò là khu nghỉ mát, mà còn có hướng phát triển bền vững trong lĩnh vực du lịch, với các yếu tố như cảnh quan thiên nhiên, lễ hội, và nghiên cứu văn hóa dân tộc Thành phố còn tiềm năng trở thành trung tâm giáo dục, đào tạo, và nghiên cứu khoa học, cùng với việc tổ chức hội nghị, hội thảo Ngoài ra, Đà Lạt phát triển các ngành sản xuất rau, hoa quả, dược liệu, đặc sản, và hàng thủ công mỹ nghệ phục vụ nhu cầu du lịch và xuất khẩu Năm 1999, Đà Lạt được công nhận là đô thị loại II, đánh dấu một bước quan trọng trong việc xây dựng thành phố này thành viên ngọc quý của đất nước trong tương lai.
Thành phố Đà Lạt, với vẻ đẹp mênh mang, đã thu hút không biết bao nhiêu du khách và trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho giới văn nghệ sĩ Nơi đây còn được biết đến với nhiều tên gọi như “Thành phố hoa và gió”, “Thành phố sương mù”, và “Thành phố ngàn hoa” Mặc dù là một thành phố trẻ, Đà Lạt sở hữu bề dày văn hóa phong phú, kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, tạo nên một nét đẹp độc đáo và cuốn hút.
Vào năm 1893, bác sĩ A Yersin đã đến cao nguyên Lang Biang, nơi được xem là thành phố đầu tiên tiếp nhận nền văn minh Âu châu Di sản văn hóa của các dân tộc thiểu số như K’Ho, Mạ, Churu và nhiều dân tộc khác đang được bảo tồn và phát huy, kết hợp với sự giao lưu văn hóa toàn cầu, tạo nên những nét đặc trưng độc đáo trong phong cách sống của người Đà Lạt.
Thị trường du lịch của Thành phố Dalat
Sau hơn 100 năm phát triển, Đà Lạt đã khẳng định vị thế là trung tâm du lịch và đào tạo Mặc dù nổi tiếng với tiềm năng du lịch, lượng khách quốc tế đến Lâm Đồng trước đây còn hạn chế do chủ yếu chỉ tham quan Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhờ chính sách đổi mới và mở cửa, ngành du lịch Lâm Đồng đã phát triển mạnh mẽ, mở rộng địa bàn du lịch và hình thành Trung tâm xúc tiến du lịch - thương mại và đầu tư tỉnh Lâm Đồng, dẫn đến sự gia tăng rõ rệt về số lượng khách du lịch.
Tỉnh Lâm Đồng hiện có 725 cơ sở lưu trú, chiếm 10% tổng số cơ sở lưu trú của cả nước, với hơn 10.000 phòng, tương đương 7.7% so với cả nước Trong số đó, có 55 khách sạn đạt tiêu chuẩn từ 1 đến 5 sao với gần 2000 phòng, cùng hàng trăm nhà nghỉ, nhà trọ phục vụ nhu cầu đa dạng của du khách Cơ sở lưu trú bao gồm 30 khách sạn thuộc doanh nghiệp nhà nước, 450 doanh nghiệp tư nhân, 4 khách sạn 100% vốn nước ngoài, 6 khách sạn liên doanh, 8 khách sạn thuộc công ty cổ phần và 50 khách sạn thuộc các thành phần khác Các sở, ngành liên quan và doanh nghiệp đang đầu tư nâng cấp khu nghỉ dưỡng, nổi bật như Hoàng Anh - Dalat, Anna Mandara Villas Dalat, biệt thự Trần Hưng Đạo, Dalat - Dabl và các khách sạn Rex, Sài Gòn, Ngọc Lan.
Tỉnh Lâm Đồng hiện có 20 đơn vị kinh doanh lữ hành và vận chuyển khách du lịch, trong đó 6 đơn vị được cấp phép kinh doanh lữ hành quốc tế Hoạt động lữ hành quốc tế đã có những bước tiến đáng kể, tổ chức nhiều tour du lịch tới các nước Đông Nam Á, Châu Âu và Châu Mỹ Lữ hành nội địa cũng phát triển mạnh mẽ, kết nối tour với các tỉnh Tây Nguyên, duyên hải Nam Trung Bộ và TP Hồ Chí Minh Về dịch vụ vận chuyển, tỉnh có 2 đơn vị cung cấp dịch vụ với hơn 50 xe du lịch và hơn 150 xe vận chuyển khách đường dài, cùng hàng trăm thuyền nhỏ và hơn 10 xuồng máy phục vụ vận chuyển đường thủy Hoạt động taxi nội thành được cải thiện về số lượng và chất lượng, với hơn 250 đầu xe taxi và 50 xe buýt phục vụ du khách đường dài hoặc tour liên tỉnh, giá cả dịch vụ hợp lý.
Lâm Đồng cần tập trung phát triển các sản phẩm du lịch độc đáo mang bản sắc riêng để thu hút du khách, thay vì chỉ dựa vào những điểm tham quan truyền thống ở Đà Lạt Mặc dù du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái và thể thao là thế mạnh của vùng, nhưng chúng vẫn chưa được khai thác hiệu quả trong kinh doanh Các tuyến, điểm du lịch nội tỉnh chưa được tổ chức khai thác hợp lý, dẫn đến tình trạng buôn bán hàng lưu niệm và thủ công mỹ nghệ tràn lan, làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên của cảnh quan Hơn nữa, việc tranh giành khách thuê phương tiện và tình trạng ăn xin, ép giá cũng gây ấn tượng xấu cho du khách, ảnh hưởng đến hình ảnh của thành phố thanh lịch trên cao nguyên.
Hoạt động kinh doanh du lịch của Lâm Đồng còn yếu trong công tác quảng cáo và tiếp thị, điều này rất quan trọng để nâng cao hiệu quả kinh doanh và phát triển du lịch Là một điểm du lịch quan trọng trong khu vực Nha Trang - Ninh Chữ - Đà Lạt, Lâm Đồng có tiềm năng lớn nhưng chưa phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp du lịch địa phương và tổ chức quốc tế để khai thác thế mạnh Khả năng cạnh tranh yếu và quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp chậm khiến hiệu quả kinh doanh du lịch chưa cao.
Dalat không chỉ có hệ thống nhà hàng và khách sạn của Nhà nước mà còn có nhiều khách sạn, nhà trọ tư nhân, giúp đầu tư cho du lịch thành phố Lượng khách du lịch trong năm thường không ổn định, dẫn đến tình trạng khách sạn trống vào một số thời điểm, trong khi vào lúc khác, du khách lại khó tìm chỗ ở Việc cho phép các hộ gia đình cung cấp dịch vụ du lịch đã góp phần giải quyết tình trạng mất cân đối này và làm thay đổi diện mạo thành phố một cách rõ rệt.
Tỉnh Lâm Đồng hiện có 25 doanh nghiệp và tổ chức hoạt động trong lĩnh vực du lịch, khai thác 95 khu, điểm du lịch trong tổng số 150 khu, điểm có tiềm năng Riêng Thành phố Đà Lạt đã đầu tư khai thác 35 khu, điểm, bao gồm 8 khu điểm dựa vào tài nguyên du lịch tự nhiên như hồ và thác, 2 di tích lịch sử, cùng 3 điểm sinh thái rừng.
Đà Lạt sở hữu 11 điểm cảnh quan và vui chơi giải trí với diện tích lên đến 2.600ha, có khả năng phục vụ gần 35.000 khách cùng lúc và thu hút khoảng 500.000 lượt khách nội địa cùng 60.000 lượt khách quốc tế mỗi năm Ngành du lịch Đà Lạt chủ yếu tập trung vào ba loại hình: sinh thái, nghỉ dưỡng và hội nghị - hội thảo Tuy nhiên, các tổ chức lữ hành và vận chuyển còn hạn chế về năng lực, không đáp ứng được nhu cầu của du khách, đặc biệt trong mùa cao điểm Hệ thống lưu trú vẫn còn nhỏ lẻ, chất lượng dịch vụ chưa cao và thiếu tính chuyên nghiệp Ngoài ra, các khu tham quan và điểm du lịch đầu tư còn đơn điệu, không đáp ứng được mong đợi của du khách, thường xuyên nhận phải phê bình về nội dung nghèo nàn, hình thức tùy tiện và chất lượng phục vụ không chuyên nghiệp.
Thiết kế tour du lịch trọn gói hiện nay thường thiếu sự sáng tạo và rập khuôn, trong khi chương trình lễ hội lại mang tính hình thức Giá cả không đồng nhất và chịu ảnh hưởng bởi mùa vụ, khiến cho công tác phân phối, truyền thông và quảng bá du lịch chưa đạt hiệu quả mong đợi Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, ngành du lịch vẫn thiếu sức hấp dẫn đặc sắc và sự linh hoạt Để phục vụ du khách đến Đà Lạt, giao thông đường bộ đã được khai thác tối đa, với đường bộ hiện chiếm ưu thế Hệ thống đường ô tô đã được nâng cấp và mở rộng, cung cấp các tuyến xe chất lượng cao đến các khu du lịch Đà Lạt cũng có hai sân bay Cam Ly và Liên Khương kết nối với các địa điểm khác Tuy nhiên, ga Đà Lạt, một công trình độc đáo và thơ mộng, hiện nay đã bị lãng quên do những khó khăn trong quá khứ, đặc biệt là sau chiến tranh khi tuyến đường sắt trở nên hoang phế.
Con người Đà Lạt hiền hòa, lịch sự và thân thiện, mang trong mình sự đa dạng văn hóa với 12 tôn giáo và tín ngưỡng khác nhau Điều này tạo nên nét đặc trưng cho người Đà Lạt, khiến họ được ưu ái khi đến những nơi khác Tuy nhiên, ngành du lịch Đà Lạt hiện đang gặp khó khăn với đội ngũ nhân sự yếu kém và thiếu chuyên nghiệp, trong khi các công ty du lịch chưa chú trọng đến việc khảo sát thị trường để cải thiện sản phẩm Để cạnh tranh, các marketeer buộc phải áp dụng nhiều chiến lược sáng tạo.
"chơi trội" nhưng lại gây phiền phức và lãng phí thời gian của du khách
(Ph ụ l ụ c 5 : Các lo ạ i hình du l ị ch ch ủ y ế u ở đị a ph ươ ng )
Tiềm năng du lịch Đà Lạt vẫn chưa được khai thác đúng mức, mặc dù gần đây đã có nhiều nỗ lực phát triển từ việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng đến các hoạt động xã hội Tuy nhiên, sự phát triển này vẫn chưa tương xứng với tiềm năng du lịch của địa phương, hiện chỉ đạt mức trung bình.
Thực trạng Marketing du lịch của Thành phố Dalat
Hiện trạng về Marketing
Dalat, được mệnh danh là "tiểu Paris" của Việt Nam, đã thu hút sự chú ý của nhiều du khách trong nước và quốc tế Theo nhận định của hãng du lịch Studiosus của Đức, mọi lời nói về thành phố này dường như đều trở nên thừa thãi, cho thấy sức hấp dẫn đặc biệt của nó Một du khách nước ngoài đã chia sẻ rằng: “Dalat sẽ là ”
Dalat, được ví von như "Thụy Sĩ ở vùng Đông Nam Á," đã thu hút sự chú ý từ đầu thế kỷ XX với nhiều công trình nghiên cứu và biên khảo được đăng tải trên các phương tiện truyền thông trong nước và quốc tế Những bài viết này khám phá đa dạng các lĩnh vực liên quan đến Dalat, tạo nên những nét chấm phá trên bức tranh tuyệt đẹp mà thiên nhiên đã ban tặng cho vùng đất này.
Kết quả định lượng từ phiếu khảo sát thực tế cho thấy rằng quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch chưa đạt hiệu quả cao Các vấn đề như vốn, quy hoạch, chính sách đầu tư, liên doanh, liên kết, vệ sinh môi trường, an ninh quốc phòng và an toàn cho khách du lịch đều cần được cải thiện Ngoài ra, nguồn thu ngân sách, giá cả, quyền lợi người tiêu dùng và chất lượng sản phẩm cũng chưa được quản lý chặt chẽ.
Hiện nay, khách du lịch đến Lâm Đồng thường thiếu thông tin do nguồn thông tin chính thức hạn chế, dẫn đến tình trạng tài nguyên môi trường tại Đà Lạt và khu vực lân cận bị suy giảm, ô nhiễm nước và không khí gia tăng Các nhà nghiên cứu Marketing gặp khó khăn trong việc tiếp cận tài liệu và phương pháp nghiên cứu hiện đại, đồng thời các công ty khó có thể tự đánh giá vị trí của mình trong thị trường cạnh tranh Điều này dẫn đến việc xem nhẹ các chiến lược dài hạn, trong khi các hoạt động chiến thuật ngắn hạn mang lại hiệu quả tức thì Thiếu một chiến lược Marketing rõ ràng và tầm nhìn tổng thể có thể khiến công ty rơi vào vòng luẩn quẩn, lãng phí thời gian và tài chính.
2.2.1.1 Ti ề m n ă ng th ươ ng hi ệ u : Theo tính toán một cách tương đối thì (Ka = 3.42) thương hiệu du lịch Dalat đang có số người biết tới khá cao, tỉ lệ du khách đến lần đầu nhiều, số có xu hướng trở lại cũng không ít Mật độ du khách đang trên mức trung bình so với cả nước, sự hiện diện sản phẩm, dịch vụ du lịch trên thị trường ở mức khả quan
( Bi ể u đồ 2.1: Ứ ng d ụ ng đ ánh giá th ươ ng hi ệ u http://www.lantabrand.com )
% Thị phần hiện nay Thị phần tiềm năng
Thương hiệu du lịch Đà Lạt đang có những lợi thế truyền thông ban đầu, nhưng thực tế cho thấy không phải du khách nào cũng quan tâm đến thị trường du lịch Đà Lạt Áp lực về lợi nhuận đã khiến các công ty du lịch nơi đây trở nên kém hấp dẫn Họ thường phản ứng theo cách phụ thuộc vào thị trường, chỉ tập trung vào những cơ hội hấp dẫn nhất Nhận thức về tầm quan trọng của thương hiệu chưa được đánh giá đúng mức, và chưa coi thương hiệu là tài sản quý giá của doanh nghiệp Nếu Đà Lạt tiếp tục cố gắng thu hút du khách một cách ngẫu nhiên như hiện nay, sẽ dẫn đến lãng phí nguồn lực.
Du lịch Đà Lạt - Lâm Đồng đã phát triển chủ yếu dựa vào tài nguyên sẵn có, nhưng nhiều tài nguyên vẫn chưa được khai thác hiệu quả, dẫn đến sản phẩm du lịch kém hấp dẫn và hạn chế thu hút khách quốc tế Mặc dù thương hiệu du lịch Đà Lạt đã có những ảnh hưởng tích cực, nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng phát triển do chất lượng dịch vụ thấp và thị trường chủ yếu là khách bình dân Chính sách hiện tại thiếu các sản phẩm và dịch vụ cao cấp, khiến doanh thu du lịch chưa cao và chủ yếu tập trung vào dịch vụ ăn uống và lưu trú Nhiều cơ sở lưu trú được xây dựng tự phát và không đồng bộ, tập trung dày đặc ở khu vực trung tâm thành phố Do đó, du lịch Lâm Đồng cần có những đổi mới trong chương trình tiếp thị và khuyến mãi để thu hút khách quốc tế và nâng cao thời gian lưu trú.
2.2.1.3 Phân ph ố i: Trong khi quảng cáo chủ yếu hướng vào quảng đại quần chúng, thì phân phối hướng vào những nhà kinh doanh chuyên nghiệp về du lịch Các sản phẩm, dịch vụ du lịch ở Dalat đến với du khách qua các công ty lữ hành, các đại lý du lịch, qua các khách sạn, đại diện khách sạn và hãng hàng không Thế nhưng khách du lịch đến Dalat khó tìm thấy ở đây một văn phòng hướng dẫn thông tin giới thiệu du lịch Nếu như ở Hà Nội, Huế, Hội An, TP Hồ Chí Minh… khách du lịch có thể dễ dàng được hướng dẫn, tìm hiểu thông tin du lịch vì có các văn phòng thông tin, giới thiệu và hướng dẫn du khách thì ở Dalat du khách chưa có những trợ giúp tích cực này
Dalat đã thu hút nhiều du khách, nhưng cần củng cố vị trí hiện tại để tăng cường tần suất ghé thăm Việc hợp tác không chỉ với các công ty du lịch lớn mà còn với các đối tác tư nhân là rất quan trọng, vì họ có mối liên hệ trực tiếp với người tiêu dùng Những đối tác này giúp du khách dễ dàng tiếp cận sản phẩm du lịch và đóng góp vào sự phát triển của ngành du lịch Dalat.
2.2.1.4 Giá : Du lịch Dalat do chưa quản lý một cách đồng bộ nên theo thời vụ giá cả có sự lên xuống bất thường, tình trạng nâng giá, ép giá vẫn thường xuyên xảy ra gây nên tâm lý thiếu tin tưởng của du khách (Ka = 2.94) Một số tư nhân sử dụng mức giá thấp (phá giá) để cạnh tranh, nhưng phản tác dụng với những du khách có thu nhập cao Vào những dịp thấp điểm, tình trạng cung lớn hơn cầu dẫn đến việc phát sinh đội ngũ
Hoạt động "cò dịch vụ" trong ngành du lịch diễn ra phức tạp và cạnh tranh khốc liệt do thiếu quy chế quản lý Mặc dù Hiệp hội Du lịch tỉnh đã ra đời từ năm 2001, nhưng vai trò của họ trong việc thiết lập mức giá chuẩn vẫn còn mờ nhạt Các công ty lữ hành thường áp dụng chiến lược giá trọn gói, giúp du khách, đặc biệt là những người mới và có thu nhập trung bình, cảm thấy yên tâm hơn Chiến lược tăng giá được sử dụng một cách có chừng mực trong các thị trường có nhu cầu co giãn thấp, dựa trên các yếu tố như số lượng, sở thích, giá trị dịch vụ và sức mua bình quân của khách du lịch Chính vì vậy, chính sách giá cả trong ngành du lịch cần linh hoạt và phù hợp với xu hướng, thể hiện một sự kết hợp giữa khoa học và nghệ thuật.
2.2.1.5 Con ng ườ i: Mặc dù có sự tăng trưởng nhanh về số lượng lao động, nhưng trình độ nghiệp vụ của đội ngũ lao động du lịch còn non yếu, tỷ lệ lao động được đào tạo còn quá thấp so với yêu cầu phát triển ngành (Ka = 3.38) Trình độ trung cấp trở lên cũng còn rất thấp, đa số lao động được đào tạo chỉ qua các lớp nghiệp vụ bồi dưỡng ngắn hạn vài tuần, vài tháng Đáng chú ý là đội ngũ hướng dẫn viên, lễ tân có trình độ về ngoại ngữ, về địa lý và lịch sử địa phương còn rất ít sự "bùng nổ" nhanh và mạnh của lĩnh vực Marketing khiến nguồn nhân lực Dalat khan hiếm đến mức "đau đầu" chưa thích nghi và đáp ứng kịp, nên khủng hoảng ở cả hai phía cung và cầu, cả lượng và chất…chưa có dấu hiệu cho thấy tình hình cung nhân lực cho Marketing du lịch Dalat sẽ được cải thiện Trong khi ngày càng nhiều doanh nghiệp mở rộng, phát sinh thêm nhu cầu này; mặt khác, những "tay" Marketer tạm gọi là "cứng" có xu hướng ra đi tới thị trường lớn Vì vậy, nhu cầu nhân lực cho Marketing du lịch Dalat sẽ còn bức bách hơn
2.2.1.6 Qui trình: Nhận thức mối quan hệ giữa chiến lược Marketing và thương hiệu là vấn đề tuyệt đối không được xem nhẹ, vì thương hiệu chính là kết quả rõ ràng và sống động nhất của tất cả các hoạt động Marketing…Đây là hoạt động được chú trọng không những ở Dalat mà còn diễn ra trên cả nước Hưởng ứng chương trình hành động quốc gia về du lịch, Dalat gần đây cũng có cố gắng tổ chức các sự kiện lớn nhằm quảng bá du lịch Thành phố hoa, các hình thức du lịch và cảnh quan thiên nhiên cũng được cải thiện theo thời gian (Ka = 3.22) Nhưng hiện nay tại Lâm Đồng chưa có trường đào tạo chuyên ngành nghiệp vụ du lịch, vì vậy ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển của du lịch Lâm Đồng Nhìn chung, qua khảo sát cho thấy mức độ thân thiện của du lịch Dalat đối với du khách tuy chưa thật sự lôi cuốn, nhất là về tính chuyên nghiệp và đa dạng, khuyến mãi… sự nổ lực sử dụng các phương tiện truyền thông hiện đại chưa tích cực
2.2.1.7 Ch ứ ng minh th ự c t ế: Là chứng cứ hữu hình về các cơ sở hạ tầng phục vụ giao dịch, dịch vụ khách hàng, bảo hành, điểm đến du lịch Tuy nhiên, các trung tâm đón tiếp, tư vấn và hướng dẫn thông tin du lịch qui mô còn nhỏ, hoạt động chủ yếu dựa vào nguồn quĩ của Hiệp hội du lịch, chưa có phương án tự cân đối và trang trải, mô hình và phương thức chưa phù hợp (Ka = 4.13) Đại lý hay chi nhánh các công ty du lịch của Dalat mới chỉ có ở một vài Thành phố lớn, mạng lưới các văn phòng hướng dẫn thông sự kiện với một sự kỳ vọng lớn về một Thành phố hoa, nhưng màu đất đỏ bazan tại các công trường còn bỏ dở tràn ngập Các công trình xây dựng bày ra nham nhở làm cho du khách không khỏi mủi lòng trước sự gấp rút của người dân và ngành du lịch Dalat.
Chức năng, hiệu suất Marketing du lịch Dalat
Viện Kinh doanh của IBM, quan niệm rằng “tương lai của Marketing không phải là
Marketing không chỉ là một chức năng riêng biệt trong doanh nghiệp mà còn là trung tâm của toàn ngành từ góc nhìn của khách hàng Sự quan tâm và trách nhiệm về Marketing cần phải lan tỏa qua mọi lĩnh vực, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay khi các khái niệm về Marketing đang trở nên "nóng" hơn bao giờ hết Tại Đà Lạt, các công ty đang bắt đầu khởi động và "vùng vẫy", ghi nhận những tín hiệu lạc quan đầu tiên từ nỗ lực của ngành này.
Du lịch địa phương đã nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các cấp, ban, ngành trong việc tổ chức giao lưu, hợp tác và xúc tiến quảng bá Sự chuẩn bị chu đáo trong việc đón tiếp và phục vụ du khách, cùng với nỗ lực của người dân, đã tạo ra hình ảnh du lịch tích cực cho Thành phố Đây là thời điểm quan trọng để tăng cường thị phần du lịch.
Sân nhà sẽ áp dụng các hình thức tiếp thị trực tiếp để khắc phục tình trạng tiếp thị "ăn xổi" hiện nay, nhằm mở rộng tầm nhìn và tạo ra những chiến lược bền vững hơn.
Thị trường quảng cáo và dịch vụ tiếp thị tại Việt Nam đang chứng kiến sự gia tăng của các công ty nước ngoài, đòi hỏi các nhà cung cấp dịch vụ Marketing nội địa phải hợp tác chặt chẽ để tồn tại Tuy nhiên, khả năng liên kết giữa họ hiện còn yếu và khó cải thiện trong tương lai gần Hoạt động du lịch sôi động của một số quốc gia trong khu vực đã làm thay đổi nhận thức của các nhà quản lý du lịch Việt Nam về vai trò của Marketing Dù vậy, các hoạt động Marketing du lịch tại Đà Lạt vẫn chưa đạt quy mô và tính chuyên nghiệp cao Để định hướng thành công, cần có sự lãnh đạo cấp cao nhằm tập trung vào du khách, đối thủ cạnh tranh và môi trường thay đổi Hãy cùng xem xét bức tranh du lịch Đà Lạt trong thời gian qua.
2.2.2.1 Th ị tr ườ ng khách du l ị ch:
Bảng 2.1 : Số lượng du khách đến Lâm Đồng (1995 - 2006) Lượt khách
Năm Tổng số khách du lịch Khách nội địa Khách quốc tế
Số lượng % Tăng so với năm trước Số lượng % Tăng so với năm trước Số lượng % Tăng so với năm trước
Theo thống kê từ Sở Du lịch - Thương mại Lâm Đồng, tổng số khách du lịch đến Lâm Đồng trong những năm qua có xu hướng tăng nhưng không ổn định Khách quốc tế đã giảm vào các năm 2000 và 2003 do các yếu tố như khủng bố, thiên tai và dịch bệnh, nhưng đã vượt 100 nghìn lượt vào năm 2005, với tốc độ tăng trưởng trung bình đạt 3,35% Phân tích cho thấy khách du lịch quốc tế chủ yếu đến từ Mỹ, Pháp, Úc và một số quốc gia khác như Anh, Đài Loan, Canada Ngược lại, khách nội địa liên tục tăng, đặc biệt trong những năm gần đây, nhờ vào chính sách giảm giờ làm và điều chỉnh lương, giúp người dân có điều kiện đi du lịch nhiều hơn Tốc độ tăng trưởng khách nội địa đạt 15,64%, với 5 năm qua gần 18%, nhờ vào các loại hình du lịch hấp dẫn mới.
Hy vọng khách nội địa sẽ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của du lịch Dalat
2.2.2.2 Doanh thu t ừ du l ị ch: Số ngày lưu trú bình quân của du khách tại Dalat còn thấp, song mức chi tiêu bình quân khá cao so với mức trung bình của cả nước Vấn đề ở chỗ, nhiều du khách vẫn cho rằng Dalat hiện không chỗ để xài tiền do chưa có nhiều loại hình cao cấp lôi cuốn, kích thích họ ở lại lâu hay đi thường xuyên hơn
Bảng 2.2 : Tình hình thu nhập du lịch Lâm Đồng (1995 - 2006)
(tỷ đồng) % Tăng trưởng so với năm trước
Doanh thu từ dịch vụ du lịch tại Lâm Đồng đang tăng trưởng ổn định, nhưng chủ yếu vẫn phụ thuộc vào dịch vụ lưu trú và ăn uống, chiếm từ 65 - 75% tổng doanh thu Doanh thu từ các dịch vụ khác như bán hàng lưu niệm, vận chuyển, và vui chơi giải trí chỉ đạt mức khiêm tốn, từ 25% - 35% Kết quả khảo sát cho thấy, khách du lịch quốc tế chi trung bình 40 USD/ngày, trong đó 23 USD cho lưu trú và 12 USD cho ăn uống Trong khi đó, khách du lịch nội địa chi khoảng 400.000 đồng/ngày, với 250.000 đồng dành cho lưu trú và 70.000 đồng cho ăn uống Đây là vấn đề cần khắc phục để nâng cao hiệu quả kinh doanh du lịch tại Lâm Đồng.
Bảng 2.3 : GDP du lịch Lâm Đồng (1995 - 2006) Đơn vị tính: Triệu USD
Tổng GDP của ngành du lịch tỉnh 13,58 18,27 54,52 55.8 55.7
Tỷ lệ so với GDP cả tỉnh (%) 6,98 5,67 12,02 15.5 17.6
Tổng sản phẩm (GDP) của tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2001 - 2005 đạt 8,9%, cho thấy mức tăng trưởng kinh tế cao nhưng chưa ổn định, có năm tăng trưởng mạnh, năm lại thấp Đặc biệt, ngành du lịch ghi nhận tốc độ tăng trưởng 13,14%, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của khu vực dịch vụ với mức tăng 12,9%, trong đó ngành du lịch chiếm ưu thế với tỷ lệ tăng trưởng 31,43%.
Bảng 2.4 : Thực trạng phát triển cơ sở lưu trú của Lâm Đồng 1995 - 2006 Hạng mục 1995 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Tổng số CSLT 524 301 273 379 384 400 434 550 679 680 725 Tổng số phòng 5.300 3.574 3.733 4.295 4.482 4.800 5.300 7.000 7.826 7.850 >10.000
Cơ sở lưu trú trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, phân theo chủ sở hữu
Năm 2000 Năm 2004 Năm 2005 Năm 2006 Chủ sở hữu
K.Sạn Phòng K.sạn Phòng K.sạn Phòng K.sạn Phòng
Doanh nghiệp NN 52 1080 31 875 47 1326 54 1570 Doanh nghiệp TN 285 2857 417 5068 585 5231 836 6847
(Nguồn: Sở Thương mại - Du lịch Lâm Đồng) Nh ậ n xét: Hiện nay, khách sạn Dalat - Lâm Đồng đạt tiêu chuẩn từ 1-5 sao mới có
Dalat hiện có 52 khách sạn với tổng cộng 1.666 phòng, chỉ chiếm 20% nhu cầu lưu trú, cho thấy sự thiếu hụt nghiêm trọng về dịch vụ cao cấp tại một trung tâm du lịch lớn Trong số đó, chỉ có 4 khách sạn có trên 100 phòng, bao gồm Novotel, Rex - Dalat, Sài Gòn - Dalat và Ngọc Lan Chất lượng dịch vụ của các khách sạn chưa đáp ứng được kỳ vọng của du khách, với công suất sử dụng phòng còn thấp, chỉ đạt 35% vào năm 2000 và 58% vào năm 2006 Hơn nữa, sự phân bố cơ sở lưu trú không đồng đều giữa các khu vực cũng là một vấn đề cần được khắc phục.
2.2.2.4 Lao độ ng trong ngành du l ị ch:
Bảng 2.5 : Thực trạng phát triển lao động ngành du lịch của Lâm Đồng Loại Lao động Năm
- LĐ do Sở quản lý 5.000 5.700 6.200 8.000 8.500 10.000 17,6
(Nguồn: Sở Thương mại - Du lịch Lâm Đồ ng)
Trong giai đoạn từ 1995 đến 2006, ngành du lịch tại Lâm Đồng đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể về lao động, với tỷ lệ lao động trong khối khách sạn và nhà hàng đạt 65% và khối lữ hành 4,2% Tỷ lệ lao động bình quân mỗi phòng khách sạn năm 2006 chỉ đạt 0,6, thấp hơn mức trung bình cả nước là 1,4, cho thấy sự thiếu hụt trong các dịch vụ bổ sung Trước đây, lao động chủ yếu đến từ các doanh nghiệp Nhà nước, nhưng hiện nay, lao động trong khối doanh nghiệp tư nhân đã chiếm ưu thế, với 53,4%, trong khi lao động từ Nhà nước chỉ còn 35,7% và cơ sở liên doanh là 10,9%.
Tình hình thực hiện hoạt động Marketing du lịch những năm qua
Sở Du lịch Lâm Đồng đã sát nhập với Sở Thương mại thành Sở Du lịch - Thương mại, nhưng mô hình quản lý này không phù hợp với vai trò của ngành du lịch, một lĩnh vực kinh tế mũi nhọn tại trung tâm du lịch lớn Điều này dẫn đến công tác quản lý Nhà nước trở nên nặng nề hơn và chưa tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi để thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước Ngoài ra, việc thực hiện chế độ thống kê gặp khó khăn, nhiều hộ kinh doanh trốn thuế, và một số hiện tượng tùy tiện không lành mạnh vẫn chưa được giải quyết triệt để, gây thất thu lớn và ảnh hưởng tiêu cực đến doanh thu của ngành du lịch.
Ngành du lịch và thương mại Lâm Đồng đã nỗ lực trong việc quảng bá du lịch Đà Lạt, góp phần xây dựng hình ảnh và thương hiệu riêng cho sản phẩm, dịch vụ du lịch Tuy nhiên, marketing du lịch Đà Lạt vẫn còn nhiều hạn chế do mức độ chuyên nghiệp và quyết tâm phát triển du lịch chưa cao Việc quản lý và thực hiện các hoạt động marketing còn thiếu hiệu quả, trong khi kinh phí dành cho marketing quá hạn chế và phân tán Điều này dẫn đến tình trạng thiếu nghiên cứu thị trường, không thu thập được dữ liệu về nhu cầu khách hàng một cách hệ thống, từ đó không xác định được thị trường chính cần khai thác.
Nhiều doanh nghiệp du lịch hiện nay dành ngân sách hạn chế cho hoạt động quảng bá và xúc tiến du lịch, dẫn đến việc thiếu chiến lược rõ ràng Kết quả là thông tin quảng bá trở nên trùng lặp và đơn điệu Hơn nữa, một số đơn vị vì lợi nhuận đã cung cấp thông tin không chính xác, gây ra sự không hài lòng cho du khách về chất lượng dịch vụ và sự hấp dẫn của các tour.
Áp lực cạnh tranh và sự bất ổn của thị trường ngày càng gia tăng khiến du khách trở nên khắt khe hơn, đòi hỏi các công ty du lịch phải tổ chức quản lý hoạt động Marketing một cách tập trung Khi sự lựa chọn phong phú, du khách có khả năng áp đặt ý muốn của mình, buộc các doanh nghiệp phải tái xác định vai trò và ý nghĩa của Marketing để xây dựng chiến lược phù hợp.
Dalat chưa tận dụng hiệu quả các lợi thế về tài nguyên du lịch tự nhiên, nhân văn và con người, dẫn đến hoạt động Marketing du lịch chưa đạt hiệu quả cao Nguyên nhân đến từ cả yếu tố khách quan và chủ quan, nhưng rõ ràng rằng Marketing đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút du khách và làm cho hoạt động du lịch trở nên sôi động hơn Đầu tư vào các hoạt động Marketing là cần thiết để khuyến khích những du khách ít đi du lịch nhưng có khả năng tạo ra tỷ lệ lợi nhuận cao, bởi nhu cầu của họ vẫn còn lớn và có thể gia tăng nếu được kích thích Hơn nữa, việc tiếp thị cho những khách hàng hiện tại có chi phí thấp hơn so với việc tìm kiếm khách hàng mới.
Ma trận các yếu tố môi trường của Thành phố Dalat
tra mẫu ở phần phụ lục 6/1 sẽ được tóm tắt trong khuôn khổ ma trận SWOT
2.3.1 Nh ậ n đị nh đ i ể m m ạ nh và y ế u (Ma tr ậ n các y ế u t ố bên trong IFE):
Phân tích môi trường nội bộ giúp ngành du lịch Đà Lạt nhận diện các điểm mạnh về kỹ năng, nguồn lực và lợi thế cạnh tranh so với đối thủ trong khu vực và thị trường quốc tế Đồng thời, quá trình này cũng chỉ ra những điểm yếu, bao gồm những thiếu sót hoặc nhược điểm chủ quan, đang hạn chế khả năng cạnh tranh của ngành.
Bi ể u đồ 2.2 : Khung đ ánh giá đ i ể m m ạ nh - đ i ể m y ế u
Từ khung đánh giá điểm mạnh, yếu và liên hệ qua khảo sát có thể nhận định như sau:
Dalat - Lâm Đồng sở hữu tiềm năng vượt trội cho các loại hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, hội nghị và lễ hội hoa, nhờ vào sự kết hợp với các trung tâm nghiên cứu khoa học và đào tạo chất lượng cao Với khả năng mở rộng liên kết vùng, Dalat có điều kiện thuận lợi để phát triển thành đô thị du lịch quốc gia và quốc tế Tài nguyên thiên nhiên phong phú cùng với con người thân thiện đã tạo nên hình ảnh tích cực cho Dalat trong mắt du khách, mang đến những tour du lịch độc đáo mà ít nơi nào có được.
Dalat đang được đầu tư nâng cấp và quy hoạch thành đô thị du lịch, với sự thành lập cơ quan chuyên trách về Marketing du lịch Chính quyền địa phương nhận thức rõ tầm quan trọng của việc đầu tư cơ sở hạ tầng cho du lịch, bao gồm giao thông và các điểm đến Họ chủ động tổ chức và tham gia các hội chợ, lễ hội, cũng như liên kết với nhiều địa phương trong nước và quốc tế Để khai thác và mở rộng lợi thế cạnh tranh, các công ty du lịch đang nâng cao chất lượng dịch vụ và đa dạng hóa sản phẩm du lịch, đồng thời chú trọng bồi dưỡng nguồn nhân lực và tôn tạo cảnh quan môi trường.
Du lịch Đà Lạt chưa phát triển tương xứng với tiềm năng, với khả năng cạnh tranh yếu so với các đô thị du lịch khác trong nước Mặc dù có nhiều lợi thế, nhưng tâm lý an phận và thiếu nhạy bén trong cạnh tranh nội bộ đã hạn chế sự phát triển Hoạt động marketing chưa hiệu quả, dẫn đến hình ảnh du lịch Đà Lạt không thu hút được đông đảo du khách, đặc biệt là khách quốc tế Sản phẩm du lịch còn đơn điệu, chủ yếu dựa vào tài nguyên sẵn có, trong khi chất lượng dịch vụ vẫn còn nhiều hạn chế Mạng lưới phân phối kém hiệu quả và đầu tư ngân sách địa phương chưa mạnh dạn, khiến công nghệ và thị phần trong các thị trường chủ chốt còn khiêm tốn.
Du lịch Đà Lạt có tính thời vụ cao, nhưng khả năng điều tiết nhu cầu của du khách còn hạn chế, dẫn đến hoạt động không thường xuyên và giá cả không ổn định, gây lãng phí Hiện nay, hạ tầng cơ sở và ý thức bảo vệ cảnh quan môi trường du lịch chưa được cải thiện đáng kể.
Bảng 2.6 : Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong (IFE) của du lịch Dalat
TT Những yếu tố xác định mức hấp dẫn của ngành Trọng số
S 1 Có tiềm năng du lịch (đặc biệt là điều kiện tự nhiên) 0.08 2.9 0.23
S 2 Chế độ, nhận thức vai trò quảng bá - tiếp thị khá 0.07 2.9 0.20
S 3 Chính sách, dự án đầu tư phát triển du lịch dồi dào 0.07 2.7 0.19
S 4 Ý thức nâng cao môi trường và khả năng cạnh tranh 0.07 2.7 0.19
S 5 Quan tâm tính chuyên nghiệp, chất lượng đội ngũ 0.08 2.9 0.23
S 6 Khai thác các chương trình lễ hội xúc tiến du lịch 0.07 2.9 0.20
S 7 Mối quan hệ, liên kết hợp tác và hệ thống phân phối 0.07 2.6 0.18
W 1 Hệ thống chuyên trách về Marketing du lịch 0.07 2.6 0.18
W 2 Đa dạng hoá các loại hình, sản phẩm du lịch 0.08 3.0 0.24
W 3 Đầu tư có trọng điểm, kịp thời tiến độ khai thác 0.05 2.8 0.14
W 4 Phối hợp các cơ quan chức năng và bộ phận liênquan 0.07 2.7 0.19
W 5 Khả năng thích ứng với tính thời vụ, giá trong du lịch 0.08 3.0 0.24
W 6 Khả năng cạnh tranh với các trung tâm du lịch lớn 0.07 2.9 0.20
W 7 Khả năng thu hút nguồn nhân lực(nhất là chuyên gia) 0.07 2.8 0.20
T ổ ng c ộ ng IFE: 1.00 2.82 Ghi chú:- Trọng số: Độ quan trọng của yếu tố đối với ngành (Pi: %)
- Phân loại: Mức độ mà công ty đạt được (Si:1-5)
Điểm số tổng quan của du lịch Đà Lạt đạt 2.82, cho thấy sự chênh lệch không đáng kể 0.04, cho thấy rằng vị trí chiến lược nội bộ của du lịch Đà Lạt đang ở mức trung bình so với toàn quốc.
Bi ể u đồ 2.3 : Đị a ph ươ ng tr ướ c đ i ể m m ạ nh và đ i ể m y ế u
( Khả năng tư duy chiến lược & thực hiện)
Mặc dù có ưu thế vượt trội và định hướng chiến lược rõ ràng, năng lực thực hiện vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, dẫn đến hiệu quả chưa cao Điều này cho thấy rằng, dù chưa thua trong cạnh tranh và không chịu áp lực lớn từ rủi ro, khả năng tư duy chiến lược vẫn còn hạn chế, khiến cho việc phát triển mạnh mẽ chưa thể thực hiện Do đó, doanh nghiệp chưa khai thác được thế mạnh của mình để cạnh tranh và giành lợi thế tốt hơn.
2.3.2 Nh ậ n đị nh c ơ h ộ i và thách th ứ c (Ma tr ậ n các y ế u t ố bên ngoài EFE)
Doanh nghiệp cần phân tích dữ liệu để xác định cơ hội và nguy cơ từ các yếu tố kinh tế, tài chính, chính trị, pháp lý, xã hội và cạnh tranh trong thị trường hoạt động hoặc dự định thâm nhập Các cơ hội có thể bao gồm tiềm năng phát triển và khoảng trống thị trường, trong khi nguy cơ có thể xuất phát từ thị trường thu hẹp, cạnh tranh khốc liệt, thay đổi chính sách, bất ổn chính trị, và sự phát triển công nghệ mới có thể khiến doanh nghiệp trở nên lạc hậu.
Bi ể u đồ 2.4 : Khung đ ánh giá c ơ h ộ i - m ố i đ e d ọ a
Từ khung đánh giá cơ hội, nguy cơ và liên hệ qua khảo sát có thể nhận định như sau:
Việt Nam đã gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và được đánh giá là điểm đến an toàn nhất khu vực Châu Á - Thái Bình Dương Pháp lệnh du lịch năm 1999 và Luật du lịch năm 2006 đã tạo ra hành lang pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của ngành du lịch Thị trường du lịch Việt Nam, đặc biệt là du lịch biển và sinh thái, đang phát triển nhanh chóng với nhiều cơ hội đầu tư và tiềm năng chưa được khai thác Đà Lạt nổi bật với tiềm năng du lịch thiên nhiên, hội nghị - hội thảo và các lễ hội văn hóa truyền thống, với cảnh quan và con người hiền hòa, thơ mộng Đà Lạt đã sớm định hình du lịch và hiện là địa phương có sự đầu tư cơ sở hạ tầng và quy hoạch đô thị mạnh mẽ nhất cả nước Người dân Đà Lạt cũng đang tích cực tham gia vào phong trào xã hội hóa du lịch với nhiều chương trình trọng điểm.
Ngành du lịch hiện đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt chuyên gia Marketing có kinh nghiệm, dẫn đến việc hoạt động chủ yếu mang tính bị động Sự liên kết trong tư duy và hành động giữa các địa phương vẫn còn nhiều hạn chế, khi mà mỗi địa phương thường tự vận động theo cách riêng, thiếu sự gắn kết cộng đồng Đặc biệt, khả năng ứng phó với thiên tai của ngành du lịch chưa đạt hiệu quả so với các nước phát triển trong khu vực.
Thành phố Đà Lạt, mặc dù đã được tỉnh phân cấp quản lý rõ ràng hơn, vẫn gặp khó khăn trong việc duy trì sự đồng bộ và nhất quán trong cơ chế quản lý du lịch giữa tỉnh và thành phố Chính sách thu hút nguồn lực để phát triển du lịch chưa thực sự hiệu quả, dẫn đến tiến độ triển khai các dự án lớn như sân bay Liên Khương, đường cao tốc và các khu du lịch như Tuyền Lâm, Đan Kia - Suối Vàng, Cam Ly - Măng Lin diễn ra chậm Sự gia tăng lượng khách du lịch cùng với sự phát triển đô thị và dân số sẽ tạo áp lực lớn lên hạ tầng giao thông, gây ra tình trạng quá tải và ách tắc tại Đà Lạt.
Bảng 2.7 : Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE) của du lịch Dalat
TT Những yếu tố xác định mức hấp dẫn của ngành Trọng số
Giá trị (Pi x Si) Các c ơ h ộ i (O) 0.54 1.64
O 1 Việt nam có tiềm năng du lịch, và là điểm đến an toàn 0.09 3.2 0.29
O 2 Chính phủ có sự quan tâm đầu tư du lịch, nhất là Dalat 0.08 2.9 0.23
O 3 Xu hướng du lịch trở về với thiên nhiên, sức khỏe 0.08 3.3 0.26
O 4 Qui hoạch đô thị, cảnh quan được nâng cấp xuyên suốt 0.07 3.0 0.21
O 5 Khuyến khích lễ hội truyền thống, mở trường đào tạo 0.07 2.7 0.19
O 6 Nhu cầu du lịch ngày càng tăng (nhất là khách quốc tế) 0.08 3.3 0.26
O 7 Khoa học kỹ thuật phát triển, bùng nổ thông tin Internet 0.07 2.8 0.20
T1 Xu hướng cạnh tranh khu vực ngày một gay gắt 0.07 2.9 0.20
T2 Môi trường, tài nguyên cạn kiệt, thiên tai dịch bệnh tăng 0.08 2.8 0.22
T3 Bản sắc văn hóa bị đe dọa, tệ nạn xã hội gia tăng 0.08 2.7 0.22
T4 Thiếu hụt chuyên gia Marketing trước bối cảnh hội nhập 0.07 2.8 0.20
T5 Giá cả leo thang, khả năng đáp ứng ngân sách có hạn 0.08 2.9 0.23
T6 Qui mô, công nghệ, chất lượng dịch vụ du lịch chưa cao 0.08 2.9 0.23
Ghi chú: - Trọng số: Độ quan trọng của yếu tố đối với ngành (Pi: %)
- Phân loại: Mức độ mà công ty đạt được (Si:1-5)
Bi ể u đồ 2.5 : Đị a ph ươ ng tr ướ c c ơ h ộ i và m ố i đ e d ọ a
Theo kết quả từ ma trận EFE và biểu đồ định giá cơ hội - nguy cơ, ngành du lịch Đà Lạt hiện có tổng điểm quan trọng là 2.95, cho thấy cơ hội vượt trội hơn nguy cơ với chênh lệch 0.34 Điều này chứng tỏ du lịch Đà Lạt đang ổn định và có tiềm năng phát triển tích cực khi áp dụng chiến lược hướng ngoại để tận dụng cơ hội và hạn chế nguy cơ từ bên ngoài Tuy nhiên, để tăng tốc phát triển, cần có tư duy chiến lược táo bạo hơn nhằm tạo ra bước đột phá và không bị tụt hậu.
Ngành du lịch Đà Lạt cần đánh giá các đối thủ cạnh tranh chính như Thành phố Hồ Chí Minh, Khánh Hòa, Đà Nẵng, Bình Thuận, Vũng Tàu và Huế, để nhận diện thế mạnh, cơ hội và điểm yếu của mình Việc hiểu rõ những yếu tố này là cần thiết để tạo lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững trong tương lai.
2.3.3.1 N ă ng l ự c c ạ nh tranh c ủ a du l ị ch Dalat:
Bảng 2.8 : Hình ảnh cạnh tranh du lịch giữa các Thành phố lớn
Tiêu chí so sánh Bang kok Sing apore Hong
Thông tin và dịch vụ 2,8 3,2 3,1 2,1 2,5 2,4 2,3 2,4 2,5 Mức độ thân thiện 2,4 2,5 1,8 2,5 2,7 2,8 2,6 2,6 2,9
Các công trình kiến trúc 2,4 3,1 2,9 2,2 2,4 2,1 2,0 2,4 2,2
Mua sắm 2,9 3,2 3,1 2,2 2,4 2,3 2,0 2,1 2,5 Ẩm thực 2,5 2,8 2,5 2,6 2,6 2,3 2,5 2,6 2,3 Ô nhiễm môi trường 2,9 3,3 2,9 3,1 3,2 3,5 3,1 3,2 3,4
An toàn cho du khách 2,6 2,8 2,4 2,5 3,1 3,1 2,8 2,5 2,8
Giao thông 3,1 3,1 3,2 2,6 2,8 3,3 2,4 3,0 2,8 Địa điểm du lịch 2,6 3,4 2,8 2,3 2,7 2,5 2,3 2,6 2,9
(Nguồn: Điều tra theo chương trình của Uỷ ban nhân dân TP.HCM về đề tài
Thực trạng marketing tại Thành phố Hồ Chí Minh đã có những tiến bộ đáng kể, đặc biệt qua khảo sát gần đây Khách du lịch trong nước đánh giá cao Đà Lạt, coi đây là một thành phố xinh đẹp, điều này phản ánh những ưu thế nổi bật của địa phương trong ngành du lịch.
Đà Lạt đã có những cải thiện tích cực về cơ sở hạ tầng, cho phép thành phố cạnh tranh trong lĩnh vực du lịch sinh thái và tham quan cảnh quan thiên nhiên Du khách thường đi cùng gia đình và bạn bè, và nhiều người muốn quay lại Đà Lạt khi có cơ hội Du khách quốc tế nhận xét Đà Lạt là một thành phố thơ mộng và thân thiện, với chi phí sinh hoạt hợp lý và mức độ thân thiện cao Tuy nhiên, khách du lịch nội địa cho rằng các thành phố khác có tính chuyên nghiệp và tiện nghi tốt hơn Đà Lạt vẫn gặp khó khăn trong việc cung cấp thông tin, dịch vụ và cơ sở hạ tầng cần thiết Ngoài ra, vấn đề ngôn ngữ giao tiếp và ô nhiễm môi trường cũng là những điểm yếu cần khắc phục Nhiều doanh nghiệp du lịch tại Đà Lạt chưa thật sự năng động và sáng tạo, thường trông chờ khách đến mà chưa chủ động tham gia vào các chương trình chung để nâng cao sức mạnh tổng hợp của ngành du lịch.
Bảng 2.9 : Ma trận về hình ảnh cạnh tranh của du lịch Dalat trong khu vực Đối thủ Đalat Nha TrangTP.HCMĐà Nẵng Vũng Tàu
Yếu tố hấp dẫn Xác định sức mạnh Marketing thành công
Trọng số Hạng Điểm Hạng Điểm HạngĐiểmHạngĐiểmHạng Điểm
1 Thị trường mục tiêu, phân khúc 0.10 3 0.30 2 0.20 3 0.30 3 0.30 2 0.20
2 Tiềm năng du lịch phong phú 0.15 4 0.60 2 0.30 3 0.45 2 0.30 3 0.45
3 Chất lượng dịch vụ,giá thành 0.10 2 0.20 2 0.20 3 0.30 3 0.30 3 0.30
4 Uy tín thương hiệu, nhãn hiệu 0.15 3 0.45 3 0.45 3 0.45 2 0.30 3 0.45
5 Cường độ cạnh tranh,lợi nhuận 0.10 2 0.20 4 0.40 4 0.40 3 0.30 4 0.40
6 Khả năng công nghệ thông tin 0.05 2 0.10 3 0.15 4 0.20 3 0.15 3 0.15
7 Chiến lược ng/cứu phát triển 0.05 3 0.15 3 0.15 4 0.20 3 0.15 3 0.15
8 Hiệu năng quản trị, Marketing 0.15 2 0.30 3 0.45 3 0.45 3 0.45 3 0.45
9 Tính thời vụ, đa dạng hoá SP 0.10 2 0.20 3 0.30 4 0.40 3 0.30 2 0.20
10 Những tác động môi trường
(XH,Chính trị,luật pháp, thuế) 0.05 3 0.15 2 0.10 2 0.10 2 0.10 2 0.10
(Nguồn: Điều tra theo chương trình của Uỷ ban nhân dân TP.HCM về đề tài
