Tổng quan tình hình nghiên cứu
Theo Võ Trung Kiên, Phó Phòng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn huyện Cao Lãnh, làng nghề đan lục bình truyền thống ở xã Gáo Giồng không chỉ là nơi sản xuất thủ công mà còn là nơi kết hợp giữa nghề đan và nông nghiệp Mặc dù không phải tất cả dân làng đều tham gia sản xuất lục bình, nhưng yêu cầu chuyên môn hóa đã hình thành những thợ chuyên sản xuất hàng truyền thống Làng nghề này có truyền thống lâu đời, với nhiều thợ giỏi, và sản phẩm của họ đã tạo nên bản sắc đặc trưng, nổi tiếng cả trong và ngoài nước Làng nghề đan lục bình còn là trung tâm sản xuất hàng thủ công, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, với sự liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm Mặc dù không phải mọi người dân đều sản xuất thủ công, nhưng những người thợ cũng có thể là nông dân làm thêm nghề phụ Tính chuyên môn hóa cao đã tạo ra những thợ thủ công chuyên nghiệp ngay tại quê hương, và nghiên cứu về làng nghề thủ công truyền thống cần xem xét nhiều khía cạnh để hiểu rõ tính hệ thống và toàn diện của nó.
Làng nghề đan lục bình truyền thống là nơi có phần lớn dân cư, lên đến 70%, tham gia vào nghề này, thường là những dòng họ lâu đời với truyền thống cha truyền con nối Sản phẩm của họ không chỉ độc đáo, ấn tượng mà còn tinh xảo, đáp ứng nhu cầu cao trong xã hội Trong bối cảnh phát triển kinh tế xã hội hiện nay, làng nghề đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao đời sống kinh tế của người dân, trở thành đơn vị kinh tế tiểu thủ công nghiệp có ảnh hưởng tích cực.
Nhóm nghiên cứu do Nguyễn Văn Trong, Phó Giám đốc Trung tâm dạy nghề huyện Cao Lãnh, đã đánh giá tình hình phát triển các làng nghề đan lục bình và chỉ ra những bất cập trong chính sách phát triển Đặc biệt, môi trường thể chế hiện tại thiếu sự đồng bộ và nhất quán trong các đạo luật, cản trở sự phát triển của làng nghề do việc thi hành pháp luật không nghiêm minh Các cơ quan quản lý kinh tế địa phương cũng thiếu công minh, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh Để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của làng nghề, cần sửa đổi hệ thống pháp luật theo hướng đồng bộ, thống nhất và rõ ràng, đồng thời kiện toàn bộ máy hành pháp để thực thi pháp luật một cách nghiêm túc và trung thực.
Báo cáo năm 2015 của Ủy ban nhân dân xã Gáo Giồng đã phân tích tình hình thực hiện chính sách và pháp luật về môi trường tại làng nghề đan lục bình, nêu rõ nhiệm vụ quản lý nhà nước trong việc bảo vệ môi trường Nội dung báo cáo cung cấp cái nhìn tổng quan về hiệu quả thực thi các quy định môi trường và những thách thức mà làng nghề đang đối mặt trong quá trình phát triển bền vững.
Bài viết này phân tích pháp luật về môi trường tại các làng nghề, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong công tác bảo vệ môi trường Các nguyên nhân dẫn đến những yếu kém này cũng được nêu rõ Để cải thiện tình hình, bài viết đề xuất các giải pháp bảo vệ môi trường, bao gồm nhóm giải pháp về thể chế và chính sách, nhóm giải pháp về tổ chức thực hiện, và nhóm giải pháp về nguồn lực Cuối cùng, bài viết kiến nghị với Hội đồng nhân dân xã, Hội đồng nhân dân huyện và các cơ quan liên quan nhằm thúc đẩy công tác bảo vệ môi trường, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của các làng nghề.
Nghiên cứu của ông Võ Thanh Phong, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Mỹ Hiệp, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp, chỉ ra rằng việc quản lý nhà nước đối với làng nghề đan lục bình cần chú trọng nâng cấp và hiện đại hóa hạ tầng để phát triển Báo cáo "Ứng dụng khoa học và công nghệ vào phát triển làng nghề" tại hội nghị tổng kết năm 2016 cho thấy 73% người dân nông thôn phụ thuộc vào nông nghiệp Ủy ban nhân dân xã đã xây dựng chiến lược công nghiệp hóa nông nghiệp, tạo khung cho quy hoạch đầu tư vào cơ sở hạ tầng và dịch vụ xã hội Việc tạo môi trường thuận lợi cho làng nghề áp dụng công nghệ nhằm nâng cao năng suất, cải tiến mẫu mã và chất lượng sản phẩm là rất cần thiết Tuy nhiên, nghiên cứu chưa đề xuất các chính sách cụ thể để giải quyết khó khăn trong phát triển làng nghề ở nông thôn.
Theo tác giả Nguyễn Văn Hƣng, Phó giám đốc Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện Cao Lãnh có bài đăng trên trang thông tin điện tử huyện ngày
12 háng 8 năm 2018 cho rằng nghề đan lục bình không quá vất vả nên từ
Nghề đan lục bình tại xã Gáo Giồng, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp đã thu hút sự tham gia của mọi lứa tuổi, từ người già đến trẻ nhỏ, với công việc đơn giản và thu nhập ổn định Người thợ có thể làm việc tại cơ sở hoặc nhận sản phẩm về nhà, với mức lương khoảng 3,5 triệu đồng/tháng hoặc 25 - 30 ngàn đồng/sản phẩm tùy loại Các sản phẩm chủ yếu được làm theo đơn đặt hàng từ các công ty ở Bình Dương và TP Hồ Chí Minh, với mẫu khung sắt đã được cung cấp sẵn Ngoài việc đan theo yêu cầu, các cơ sở cũng chủ động nghiên cứu mẫu mới để hợp tác với công ty Những mặt hàng thủ công đa dạng như thảm, chậu bông, sọt và đồ nội thất được sản xuất để tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.
Luận án "Chính sách nhà nước về phát triển làng nghề thủ công mỹ nghệ Việt Nam" của Nguyễn Thị Thu Hường đã hệ thống hóa và làm rõ lý luận về làng nghề, xác định các nhân tố ảnh hưởng và khẳng định sự cần thiết của chính sách phát triển làng nghề thủ công mỹ nghệ tại Việt Nam Bên cạnh đó, nghiên cứu còn phân tích chính sách phát triển làng nghề của một số quốc gia trên thế giới, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam Đề xuất 05 nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách nhà nước về phát triển làng nghề là một phần quan trọng trong luận án này.
Việc hoàn thiện hệ thống chính sách phát triển làng nghề thủ công mỹ nghệ ở Việt Nam là cần thiết để thúc đẩy kinh tế và bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay Các điều kiện để hoàn thiện chính sách này bao gồm việc nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực, và phát triển thị trường tiêu thụ.
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đánh giá sự phát triển bền vững của làng nghề đan lục bình tại xã Gáo Giồng, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của nghề này.
- Mục tiêu tổng quát: đánh giá vai trò của làng nghề đan lục bình đến đời sống của nông hộ xã Gáo Giồng
- Mục tiêu cụ thể: đánh giá đƣợc thực trạng phát triển làng nghề đan lục bình trên địa nghiên cứu
+ Xác định đƣợc nhu cầu phát triển các sản phẩm làng nghề dan lục bình
+ Đề xuất đƣợc giải pháp giúp phát triển bền vững nghề đan lục bình tại địa phương.
Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu tổng quan về sự phát triển của làng nghề đan lục bình tại xã Gáo Giồng, nhấn mạnh tầm quan trọng và ưu tiên trong việc phát triển nghề đan lục bình.
Luận văn nghiên cứu hệ thống làng nghề tại xã Gáo Giồng trong những năm qua, đồng thời định hướng phát triển cho tương lai Ngoài ra, tác giả cũng tham khảo kinh nghiệm phát triển làng nghề từ một số xã khác để làm phong phú thêm nội dung nghiên cứu.
- Thời gian nghiên cứu và đánh giá tổng quan làng nghề đan lục bình ở xã Gáo Giồng, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp giai đoạn từ 2015-2020
Phương pháp nghiên cứu
Luận văn áp dụng các phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, cùng với phương pháp so sánh, phân tích và tổng hợp để nghiên cứu các tài liệu thu thập qua thống kê và các tài liệu đã được nghiên cứu trước đó.
Luận văn áp dụng phương pháp điều tra và khảo sát thực tế tại làng nghề đan lục bình, cũng như tại các cơ quan quản lý liên quan.
Những đóng góp chủ yếu của luận văn
Luận văn này nghiên cứu một cách có hệ thống về cơ sở lý luận của làng nghề, đồng thời phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững (PTBV) của làng nghề và đề xuất các tiêu chí đánh giá sự PTBV trong bối cảnh hiện nay.
Luận văn phân tích thực trạng phát triển bền vững (PTBV) làng nghề đan lục bình tại xã Gáo Giồng, nhấn mạnh rằng để đạt được mục tiêu PTBV, cần có sự nỗ lực từ cộng đồng và sự hỗ trợ tích cực từ các cơ quan quản lý cùng chính quyền các cấp Sự phối hợp này là yếu tố quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của hệ thống làng nghề.
Giải pháp phát triển bền vững (PTBV) cho làng nghề đóng vai trò quan trọng trong quy hoạch phát triển ngành nghề nông thôn tại xã Gáo Giồng, hướng tới mục tiêu đến năm 2025 và những năm tiếp theo Việc áp dụng các giải pháp này không chỉ giúp bảo tồn văn hóa và truyền thống địa phương mà còn thúc đẩy kinh tế, tạo việc làm và nâng cao đời sống cho người dân.
Luận văn này có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo quan trọng cho các cơ quan hoạch định chính sách và quản lý làng nghề đan lục bình tại xã Gáo Giồng.
Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của luận văn bao gồm 3 chương:
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN
Chương 2 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG LÀNG NGHỀ ĐAN LỤC BÌNH Ở GÁO GIỒNG, HUYỆN CAO LÃNH, ĐỒNG THÁP
Chương 3 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG LÀNG NGHỀ ĐAN LỤC BÌNH Ở XÃ GÁO GIỒNG, HUYỆN CAO LÃNH, ĐỒNG THÁP
LÀNG NGHỀ VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG LÀNG NGHỀ
1.1.1 Khái niệm về làng nghề, làng nghề truyền thống
Làng nghề được hình thành từ hai yếu tố chính là “làng” và “nghề” Do đó, để hiểu rõ về khái niệm làng nghề, cần phân tích sâu sắc hai khái niệm cơ bản này.
Làng, theo Từ điển tiếng Việt, là một cộng đồng dân cư tập trung tại một khu vực nhất định trong nông thôn, đóng vai trò là tế bào xã hội của người Việt Đây là nơi mà các mối quan hệ láng giềng được hình thành, tạo nên một không gian lãnh thổ cụ thể, nơi người dân cùng sinh sống và sản xuất.
Làng nghề là một thiết chế xã hội quan trọng, đóng vai trò là đơn vị tổ chức chặt chẽ trong nông thôn, hình thành từ quá trình định cư và cộng cư của người dân Tại đây, cư dân không chỉ sống và làm việc mà còn xây dựng mối quan hệ xã hội, tham gia các hoạt động vui chơi, và thể hiện ứng xử văn hóa với thiên nhiên, xã hội và chính bản thân họ.
Hiện nay, quá trình đô thị hóa đã làm thay đổi cách hiểu về khái niệm làng, với nhiều cách gọi khác nhau như ấp hay khóm Tuy nhiên, bất kể tên gọi, nếu cộng đồng dân cư vẫn gắn liền với nông thôn, thì vẫn được xem là làng.
Làng nghề là những cộng đồng nông thôn không chỉ tập trung vào nông nghiệp như trồng trọt và chăn nuôi, mà còn phát triển hoạt động sản xuất tiểu thủ công nghiệp Sản phẩm từ làng nghề không chỉ đáp ứng nhu cầu của bản thân và gia đình, mà còn được sử dụng để trao đổi và buôn bán, biến chúng thành hàng hóa có giá trị trên thị trường.
“nghề” có thể được hiểu là công việc mà người dân làm để kiếm sống hàng
Các nghề trong làng nghề chủ yếu là thủ công và tiểu thủ công nghiệp, vì vậy sản phẩm được tạo ra thường mang đậm dấu ấn cá nhân của người thợ.
Các nghề thủ công ở làng quê ban đầu chỉ là nghề phụ của nông dân trong thời gian nông nhàn Tuy nhiên, với sự phân công lao động, các ngành nghề này dần tách khỏi sản xuất nông nghiệp nhưng vẫn phục vụ cho hoạt động nông nghiệp Những thợ thủ công không còn làm nông nghiệp nhưng vẫn gắn bó với quê hương Khi nghề thủ công phát triển mạnh, số lượng người sống nhờ vào nghề này tăng nhanh, tạo cơ sở cho sự ra đời và tồn tại của các làng nghề ở nông thôn cho đến ngày nay.
Thông qua những lí luận đó mà các nhà nghiên cứu đã đƣa ra nhiều khái niệm khác nhau về làng nghề nhƣ:
Làng nghề là một cộng đồng dân cư trong một thôn, nơi mà các hộ gia đình cùng nhau thực hiện một nghề tiểu thủ công nghiệp Nghề này không chỉ giúp các hộ sinh sống mà còn đóng góp hơn 50% tổng thu nhập của họ Hơn nữa, giá trị sản lượng từ nghề này cũng chiếm trên 50% tổng giá trị sản lượng của địa phương.
Làng nghề là nơi mà hầu hết cư dân đều tham gia vào một nghề truyền thống, coi đó là nguồn sống chính Tuy nhiên, hiện nay ở Đồng Tháp, số lượng làng nghề như làng đan lục bình đang ngày càng giảm sút.
Làng nghề là trung tâm sản xuất thủ công, nơi tập trung các nghệ nhân và hộ gia đình chuyên làm nghề, với sự liên kết và hỗ trợ trong sản xuất cũng như tiêu thụ sản phẩm Tuy nhiên, quan niệm này chưa phản ánh đầy đủ các đặc điểm và tính chất riêng biệt của làng nghề, đặc biệt là sự khác biệt giữa làng nghề ở nông thôn và các trung tâm sản xuất khác.
10 thủ công nghiệp ở thành thị, trị trấn
Làng nghề là một cộng đồng dân cư tập trung tại nông thôn, nơi một bộ phận dân cư cùng nhau sản xuất hàng hóa hoặc dịch vụ Trong làng, có ít nhất một loại hàng hóa hoặc dịch vụ đặc trưng thu hút đông đảo lao động và hộ gia đình tham gia, tạo ra nguồn thu nhập chính và đóng góp lớn vào tổng thu nhập của cộng đồng.
Theo Bộ NN & PTNT, làng nghề được định nghĩa là một hoặc nhiều cụm dân cư như thôn, ấp, bản, làng, buôn, phum, sóc trên địa bàn xã, thị trấn, có hoạt động sản xuất nông thôn tạo ra nhiều loại sản phẩm khác nhau Làng nghề truyền thống, khác với làng nghề, là những làng nghề có lịch sử hình thành lâu đời, thường kéo dài qua nhiều thế hệ, ít nhất từ hàng chục năm Một ví dụ điển hình là làng nghề đan lục, nơi sản xuất ra những sản phẩm độc đáo, tinh xảo, được tiêu thụ rộng rãi trên toàn thế giới Sự phát triển của nghề thủ công trong làng thường bắt đầu từ một số hạt nhân như nghệ nhân, gia đình, hay dòng họ, sau đó mở rộng ra toàn bộ cộng đồng làng.
1.1.2 Phát triển bền vững làng nghề
Phát triển bền vững là quá trình đáp ứng nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không ảnh hưởng đến khả năng thỏa mãn nhu cầu của các thế hệ tương lai Khái niệm này bao gồm ba yếu tố chính: bền vững về kinh tế, bền vững về xã hội và bền vững về môi trường.
Xuất phát từ khái niệm PTBV nhƣ thế mà có thể đƣa ra khái niệm
Phát triển bền vững làng nghề (PTBV) là khái niệm quan trọng trong việc thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế ổn định và hiệu quả tại các làng nghề PTBV không chỉ tập trung vào việc cải thiện chất lượng môi trường sống mà còn đảm bảo ổn định và nâng cao đời sống cộng đồng Đặc biệt, đối với làng nghề đan lục bình, việc duy trì tính chất bền vững và hiệu quả trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ là yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu phát triển bền vững.
Để đảm bảo tái sản xuất hiệu quả trong hoạt động của làng nghề, cần chú trọng đến quy mô và tốc độ gia tăng giá trị sản lượng, nâng cao trình độ công nghệ, giải quyết vấn đề lao động việc làm, cải thiện thu nhập bình quân đầu người, và phát triển sản xuất theo hướng gia tăng giá trị kim ngạch xuất khẩu.
ĐẶC TRƢNG CỦA LÀNG NGHỀ
1.2.1 Sự hình thành làng nghề
Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội nông thôn Việt Nam, đặc biệt là vùng Tây Nam Bộ, làng nghề truyền thống đã được hình thành thông qua nhiều con đường khác nhau.
Nhiều nghệ nhân đã di chuyển từ nơi khác đến để truyền nghề, và họ thường được tôn vinh là tổ nghề Quá trình truyền nghề này thường được các làng nghề ghi nhận qua văn tự hoặc truyền miệng.
Một số làng nghề được hình thành từ những cá nhân và gia đình có kỹ năng và sự sáng tạo đặc biệt Nhờ vào sự sáng tạo này, quy trình sản xuất và sản phẩm của họ liên tục được cải tiến và hoàn thiện Qua thời gian, sự phát triển này đã dẫn đến sự hình thành các làng nghề truyền thống.
Nhiều làng nghề đã được hình thành khi những người đi học nghề ở nơi khác trở về, truyền授 kiến thức cho gia đình và dòng họ, từ đó mở rộng ra cộng đồng.
Gần đây, một số làng nghề mới đã được hình thành một cách có chủ ý nhờ vào sự phát triển nghề phụ của các địa phương Các thợ thủ công được khuyến khích đi học nghề tại các trường dạy nghề hoặc học hỏi từ các làng nghề khác, sau đó trở về để truyền đạt kiến thức và kỹ năng cho người dân trong cộng đồng.
Gần đây, làng nghề đan lục bình đã được hình thành từ sự phát triển dần dần của một làng nghề truyền thống, tạo nên một trung tâm nghề nghiệp trên một vùng lãnh thổ gần gũi.
Sức ép về mặt kinh tế nhiều khi cũng là nguyên nhân thúc đẩy sự hình
Sự hình thành và phát triển của làng nghề đan lục bình thường diễn ra ở những khu vực có ít ruộng đất, nơi mà nghề nông không đủ điều kiện để đảm bảo thu nhập và đời sống cho cư dân.
Làng nghề đan lục bình đã hình thành nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển trong bối cảnh mới, với sự xuất hiện của những yêu cầu mới từ địa phương Điều này đã thúc đẩy việc sản xuất các sản phẩm đan lục bình để phục vụ thị trường trong nước và khu vực.
Nhìn chung, làng nghề đan lục bình có những đặc trƣng nhƣ sau:
Làng nghề gắn liền với các làng quê sản xuất nông nghiệp
Nghề đan lục bình thủ công đã xuất hiện như một nghề phụ trong các gia đình nông dân, phát triển mạnh mẽ ở nhiều làng quê do nhu cầu xã hội Tuy nhiên, sản xuất mang tính thời vụ và năng suất lao động thấp chưa đủ đảm bảo nguồn thu nhập cho người nông dân Do đó, họ phải tìm kiếm thêm nghề phụ để cải thiện cuộc sống Trong thời gian nông nhàn, sự dư thừa lao động xảy ra do thiếu việc làm Bên cạnh đó, nhu cầu về sản phẩm đan lục bình tiểu thủ công nghiệp phục vụ nông nghiệp và đời sống ngày càng tăng, cùng với nguồn nguyên liệu sẵn có, đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nghề này.
Phần lớn làng nghề đan lục bình có truyền thống lâu đời, tồn tại lâu dài và có bản sắc văn hóa riêng
Làng nghề đan lục bình ở xã Gáo Giồng là một làng nghề truyền thống với lịch sử lâu dài, hình thành từ những năm 90 với quy mô nhỏ và nhu cầu lao động hạn chế Sản phẩm chủ yếu được tiêu thụ trong nước, nhưng đến nay, làng nghề đã phát triển và đa dạng hóa sản phẩm, phục vụ tốt hơn cho nhu cầu cuộc sống.
Sản phẩm của các làng nghề không chỉ gắn liền với địa danh mà còn phản ánh nét văn hóa đặc trưng của địa phương Mỗi sản phẩm, từ đan lục bình đến hàng mây tre, kim hoàn, đồ chơi và hàng chạm trổ, đều mang dấu ấn riêng của nghệ nhân, tạo nên sự khác biệt và phong cách độc đáo Điều này không chỉ thể hiện tay nghề mà còn góp phần vào việc giao lưu văn hóa trong cộng đồng.
Qua thử thách thời gian và giao lưu văn hóa, những nét riêng của sản phẩm được chọn lọc và công nhận, từ đó ngày càng phát triển Sự sáng tạo của mỗi nghệ nhân góp phần hoàn thiện sản phẩm, tạo nên sự độc đáo và đặc sắc, đồng thời thể hiện rõ bản sắc dân tộc Việt Nam.
Làng nghề đan lục bình chủ yếu sản xuất thủ công
Từ xa xưa, khi công nghệ còn thô sơ, quy trình sản xuất chủ yếu dựa vào lao động thủ công Mỗi thợ thủ công đảm nhận toàn bộ công việc, từ cung ứng nguyên liệu đến tiêu thụ sản phẩm Họ có thể làm việc độc lập hoặc cùng với gia đình, dòng họ, hoặc học viên Công việc này không chỉ thể hiện tay nghề và sự khéo léo mà còn kết hợp giữa sáng tạo và nghệ thuật thông qua lao động bằng tay hoặc sử dụng công cụ cơ khí.
Ngày nay, với sự phát triển của khoa học công nghệ, làng nghề đan lục bình đã bắt đầu ứng dụng khoa học vào sản xuất Tuy nhiên, công việc chủ yếu vẫn còn mang tính thủ công, vì sản phẩm từ làng nghề vẫn cần có dấu ấn của bàn tay lao động của người nghệ nhân.
1.2.2 Tiêu chí đánh giá phát triển bền vững của làng nghề
Sự PTBV của làng nghề đƣợc xem xét trên 3 khía cạnh, đó là sự bền
16 vững về kinh tế, bền vững về xã hội và bền vững về môi trường
Mục tiêu phát triển bền vững về kinh tế đã được Đảng và Nhà nước chú trọng thông qua nhiều chính sách khuyến khích sản phẩm làng nghề đan lục bình tại xã Gáo Giồng, huyện Cao Lãnh, Đồng Tháp Sự phát triển của làng nghề này không chỉ tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân địa phương mà còn góp phần xóa đói giảm nghèo và thu hẹp khoảng cách giữa thành thị và nông thôn Hơn nữa, Gáo Giồng còn có tiềm năng phát triển làng nghề gắn liền với du lịch, nhờ vào việc gìn giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống đặc sắc.
CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG LÀNG NGHỀ
PTBV làng nghề không chỉ là cơ hội quảng bá hình ảnh địa phương mà còn góp phần nâng cao giá trị văn hóa dân tộc Việt Nam Các sản phẩm độc đáo từ làng nghề thể hiện nét đặc sắc văn hóa và giá trị lâu đời, được gìn giữ qua các thế hệ Thương hiệu riêng của từng làng nghề giúp địa phương được biết đến rộng rãi, từ đó thúc đẩy sự phát triển du lịch Khi làng nghề phát triển, kinh tế địa phương cũng sẽ khởi sắc, thu hút du khách đến tham quan và trải nghiệm văn hóa.
Sự phát triển bền vững của hệ thống làng nghề đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương Qua quá trình phát triển của làng nghề đan lục bình, chúng ta nhận thấy rằng hệ thống làng nghề đã có những đóng góp đáng kể vào thành tựu kinh tế - xã hội của cả địa phương và đất nước, góp phần vào quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp - nông thôn cũng như chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.
1.3 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG LÀNG NGHỀ
1.3.1 Các nhân tố thuộc cấp độ quản lý nhà nước
Các nhân tố quản lý nhà nước ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của làng nghề bao gồm khuôn khổ pháp luật, chính sách quản lý và hỗ trợ từ nhà nước và địa phương Bên cạnh đó, quy hoạch phát triển làng nghề và việc xây dựng kết cấu hạ tầng tại địa phương cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển này.
1.3.1.1 Khuôn khổ pháp luật, chính sách quản lý, hỗ trợ của nhà nước, địa phương
Khuôn khổ pháp luật và chính sách quản lý của nhà nước là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của làng nghề Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của các hoạt động kinh tế mà còn thể hiện sự bình đẳng trong đối xử giữa các thành phần kinh tế Chính sách hỗ trợ từ nhà nước đóng vai trò quyết định, và bất kỳ sự thay đổi nào trong chính sách hoặc pháp luật đều có thể tác động mạnh mẽ đến sự tồn tại và phát triển của làng nghề.
Việc Việt Nam gia nhập WTO và thực hiện các chính sách mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và mở rộng xuất khẩu sản phẩm làng nghề, đặc biệt là các sản phẩm thủ công mỹ nghệ mang bản sắc độc đáo Tuy nhiên, quá trình hội nhập cũng dẫn đến sự cạnh tranh khốc liệt từ hàng hóa nước ngoài, gây khó khăn cho các sản phẩm nội địa Hơn nữa, khủng hoảng tài chính toàn cầu hiện nay đang ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế, khiến nhiều cơ sở sản xuất, đặc biệt là làng nghề xuất khẩu, gặp phải không ít thách thức.
Sự quan tâm của chính quyền địa phương đối với các làng nghề đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của chúng Khi các cấp chính quyền ưu tiên hỗ trợ và tạo điều kiện cho các làng nghề, điều này sẽ góp phần tích cực vào sự phát triển bền vững và mạnh mẽ của các hoạt động nghề truyền thống.
1.3.1.2 Quy hoạch phát triển làng nghề
Quy hoạch phát triển làng nghề tại các địa phương sẽ tạo ra sự phát triển hệ thống và có định hướng, được hỗ trợ về vốn và kỹ thuật Điều này không chỉ giúp giải quyết vấn đề môi trường mà còn đưa ra các biện pháp bảo vệ và xử lý ô nhiễm một cách có hệ thống Quy hoạch này còn định hướng khôi phục và phát triển các cơ sở ngành nghề nông thôn, thực hiện chính sách “mỗi làng một nghề” của nhà nước Hơn nữa, quy hoạch sẽ thúc đẩy các ngành nghề có lợi thế về nguyên liệu tại chỗ và thị trường tiêu thụ ổn định, từ đó kết nối các mục tiêu kinh tế - xã hội và môi trường.
1.3.1.3 Quá trình đô thị hóa, sự phát triển kết cấu hạ tầng
Sự phát triển của hệ thống đô thị đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nền văn minh đô thị, bao gồm quy mô, chức năng, không gian quy hoạch và kiến trúc đô thị Điều này không chỉ hỗ trợ cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mà còn góp phần đáng kể vào sự phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương và vùng lãnh thổ.
Quá trình đô thị hóa ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ thống làng nghề theo cả hai chiều Mặt tích cực, đô thị hóa thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng thu nhập và nâng cao đời sống cho cư dân làng nghề và vùng lân cận Khu vực thành thị với thu nhập cao tạo cơ hội tiêu thụ các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, mở rộng thị trường tiêu thụ Đồng thời, đô thị hóa cũng giúp người dân làng nghề nâng cao dân trí và trình độ, từ đó tiếp cận tốt hơn với sự phát triển của khoa học và công nghệ.
Để nâng cao năng suất lao động trong các cơ sở làng nghề, việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật là rất quan trọng Các cơ sở này cần nắm vững những kiến thức mới nhất để cải thiện quy trình sản xuất và kinh doanh.
Quá trình đô thị hóa không chỉ mang lại những tác động tích cực mà còn gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực cho các làng nghề Sự thu hẹp diện tích đất nông nghiệp và đất trồng nguyên liệu làm giảm khả năng hoạt động của các làng nghề Đồng thời, đô thị hóa nhanh chóng cũng thay đổi lối sống và cách nhìn nhận của người làm nghề, buộc họ phải điều chỉnh phong cách làm việc để thích ứng với hoàn cảnh mới Do đó, bên cạnh những lợi ích từ đô thị hóa, cần chú ý đến các tác động tiêu cực để có biện pháp khắc phục, đảm bảo sự phát triển bền vững cho các làng nghề.
Sự phát triển của hệ thống kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hệ thống giao thông, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển bền vững (PTBV) của các làng nghề Khi hệ thống giao thông ngày càng hoàn thiện, các làng nghề sẽ có điều kiện thuận lợi để mở rộng quy mô sản xuất, từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế địa phương.
Hệ thống điện, cấp thoát nước và thông tin liên lạc đóng vai trò quan trọng trong việc ứng dụng máy móc hiện đại vào sản xuất tại các làng nghề Những yếu tố này không chỉ giúp tăng năng suất lao động mà còn nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường và giảm thiểu ô nhiễm môi trường Đặc biệt, trong thời đại Internet bùng nổ, hệ thống thông tin liên lạc giúp các hộ sản xuất nhanh chóng cập nhật thông tin cần thiết và tìm kiếm nguồn tài nguyên quan trọng cho hoạt động sản xuất Đồng thời, nó cũng hỗ trợ quảng bá sản phẩm và giới thiệu rõ ràng về làng nghề, giúp sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng.
1.3.2 Năng lực của làng nghề
Các yếu tố năng lực của làng nghề đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển bền vững, bao gồm trình độ công nghệ và kỹ thuật sản xuất, chất lượng sản phẩm, cùng với thị trường tiêu thụ sản phẩm của làng nghề.
1.3.2.1 Trình độ công nghệ - kỹ thuật sản xuất
Trình độ công nghệ - kỹ thuật sản xuất ảnh hưởng đến năng suất lao động, chất lượng sản phẩm và ảnh hưởng đến giá thành của sản phẩm đó
Trình độ công nghệ và kỹ thuật sản xuất đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm, ảnh hưởng không chỉ đến các làng nghề mà còn đến mọi ngành nghề khác.
