Tính c ấ p thi ế t c ủa đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng giáo dục và bồi dưỡng thế hệ trẻ, xem họ là lực lượng quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Trong thư gửi học sinh năm 1945, Người nhấn mạnh rằng tương lai tươi đẹp của Việt Nam phụ thuộc vào nỗ lực học tập của các em Trong "Di chúc", Người cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho tương lai Sinh viên, với sức khỏe, tri thức và hoài bão, là lực lượng then chốt trong việc hỗ trợ và dìu dắt các thế hệ sau Tuy nhiên, sự chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường đã tác động đến đạo đức và nhân cách của sinh viên, dẫn đến sự xâm hại một số giá trị truyền thống Do đó, việc tăng cường giáo dục đạo đức mới, đặc biệt là giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên, trở nên cấp thiết, nhằm phát huy những ảnh hưởng tích cực và ngăn ngừa tiêu cực, giúp họ trở thành những người vừa “hồng” vừa “chuyên”, kế thừa sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Năm 2019, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội đã tiên phong trong phong trào kỷ niệm 50 năm Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chuyên đào tạo nguồn nhân lực cho các cơ quan hành chính và doanh nghiệp trong và ngoài nước Nhà trường cam kết xây dựng giá trị văn hóa lành mạnh, phù hợp với xu hướng thời đại, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của thời đại cũng khiến nhiều giá trị truyền thống bị lãng quên, gây cản trở cho sự phát triển của sinh viên Hiện nay, sinh viên của trường và giới trẻ cả nước thể hiện rõ hai đặc điểm nổi bật: tính năng động và tính hướng ngoại, với khả năng tiếp thu cái mới và hấp thụ ảnh hưởng từ bên ngoài.
Trong giai đoạn mở cửa hội nhập, giới trẻ đang trải qua nhiều hiện tượng bất thường, gây sốc cho xã hội, như việc xăm trổ thời trang thay vì giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống Ảnh hưởng của văn hóa ngoại lai đã tác động tiêu cực đến đạo đức của sinh viên Trường Đại học Nội Vụ Hà Nội, khiến họ sống thờ ơ và dễ tiếp cận với các văn hóa phẩm độc hại cùng tư tưởng sai lệch Điều này tạo ra bất lợi lớn cho quá trình học tập và rèn luyện của sinh viên Hơn nữa, những vấn đề bất ổn về kinh tế và chính trị cũng góp phần làm giảm động lực phấn đấu, cảm hứng sống, sự tự tin và kiến thức của sinh viên.
Nhóm sinh viên chúng tôi đã quyết định chọn đề tài nghiên cứu "Giáo dục đạo đức cho sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh" nhằm tìm hiểu và phát triển các giá trị đạo đức trong giáo dục hiện nay.
L ị ch s ử nghiên c ứu đề tài
Giáo dục đạo đức cho sinh viên Việt Nam, đặc biệt là sinh viên các trường Đại học, là một lĩnh vực được Đảng và Nhà nước chú trọng Nhiều công trình nghiên cứu, luận văn, luận án và hội thảo đã được thực hiện nhằm phát triển giáo dục đạo đức theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh Một số công trình tiêu biểu đã được công bố, góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của sinh viên trong việc rèn luyện đạo đức.
- Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng, Bảo tàng Hồ Chí Minh (2019): 50 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh (1969-2019), Nxb
- Vũ Khiêu (1974): Đạo đức mới, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội
- Trần Quang Nhiếp, Nguyễn Văn Sáu (06/2008): Giá Trị Cơ Bản Về Tư Tưởng, Đạo Đức Hồ Chí Minh, Nxb Công an nhân dân, Thăng Long
- Bùi Công Đính (2009): Nguồn sáng Hồ Chí Minh, Nxb Sinh viên,Hà
- Nguyễn Văn Tùng(1999): Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục sinh viên, Nxb Thanh niên, Hà Nội
- TS Đoàn Nam Đàn (2008): Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục sinh viên, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội
Các công trình nghiên cứu trên cung cấp nguồn tài liệu phong phú, cung cấp luận cứ khoa học về đạo đức và giáo dục đạo đức cho sinh viên Đây không chỉ là cơ sở lý luận cho hoạt động nghiên cứu khoa học mà còn hỗ trợ giảng viên và sinh viên trong việc học tập và thực hiện theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
2.2 Về báo, tạp chí, bài viết trên Internet
PGS Trần Thành và Lê Quang Hoan trong bài viết "Hồ Chí Minh với vấn đề nhân tố con người trong sự nghiệp CNH, HĐH" đã phân tích các khía cạnh phương pháp luận quan trọng của Hồ Chí Minh về con người Bài viết nhấn mạnh vai trò của giáo dục chủ nghĩa yêu nước, lý tưởng xây dựng chủ nghĩa xã hội và đạo đức cách mạng trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Trương Gia Long (2003): Định hướng giá trị giáo dục trong sinh viên hiện nay,Tạp chí Cộng sản
- TS Nguyễn Thị Thanh ( số 3/2010): Tư tưởng hồ Chí Minh về sinh viên và công tác sinh viên, Tạp chí Lý luận chính trị
Theo Song Thành (2005), việc thực hiện lời nói đi đôi với hành động và nêu gương về đạo đức là nguyên tắc cơ bản trong tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh, điều này được nêu rõ trong Tạp chí Cộng sản.
Các bài viết đã phân tích các vấn đề liên quan đến giáo dục đạo đức cho sinh viên tại Việt Nam, chỉ ra nguyên nhân dẫn đến sự suy thoái đạo đức trong giới trẻ Đồng thời, các bài viết cũng đề xuất định hướng giáo dục đạo đức cho sinh viên dựa trên các chuẩn mực đạo đức của Hồ Chí Minh, phù hợp với bối cảnh hiện nay.
2.3 Về luận văn, luận án,đề tài khoa học
Trần Minh Đoàn (2002) đã thực hiện luận án Tiến sĩ triết học tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, tập trung vào việc giáo dục đạo đức cho sinh viên và học sinh theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong bối cảnh hiện nay ở Việt Nam Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các giá trị đạo đức trong giáo dục, nhằm hình thành nhân cách và phát triển toàn diện cho thế hệ trẻ.
Hoàng Thị Ngọc Minh (2014): Giáo dục đạo đức cách mạng cho sinh viên thành phố Hà Nội theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay,
Luận văn thạc sĩ của Đinh Ngọc Quý (2006) nghiên cứu về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, tập trung vào các phẩm chất cần, kiệm, liêm, chính và chí công vô tư Bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của những giá trị này trong việc xây dựng nhân cách và đạo đức của con người theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Trần Thị Phúc An (2006) đã nghiên cứu sự sáng tạo của Hồ Chí Minh trong việc tiếp cận chủ nghĩa xã hội và giai đoạn quá độ lên chủ nghĩa xã hội tại Việt Nam, thông qua luận văn thạc sĩ về Hồ Chí Minh học Nghiên cứu này làm rõ những tư tưởng và phương pháp của Hồ Chí Minh trong việc xây dựng và phát triển chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Nguyễn Ngọc Long (2001): Giáo trình đạo đức học, Nxb Chính trị quốc gia,
Lương Thị Thúy Nga (2019): Giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên Đại học Thái Nguyên hiện nay, Luận án tiến sĩ, Hà Nội
PGS.TS Phạm Hồng Chương (2009) đã thực hiện đề tài khoa học cấp Bộ (B09-20) tại Viện Hồ Chí Minh, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, nghiên cứu về phương thức giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên và thiếu niên Đề tài này làm rõ nội dung, phương thức và phương châm giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời đề xuất những phương thức cụ thể nhằm áp dụng giáo dục tư tưởng này cho thanh thiếu niên trong bối cảnh hiện nay.
Chủ nhiệm đề tài Ths Nguyễn Thị Giang (2008) nghiên cứu về tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh, nhấn mạnh vai trò của nó trong việc định hướng giá trị đạo đức cho sinh viên Việt Nam hiện nay Nghiên cứu này không chỉ làm rõ những nguyên tắc đạo đức mà Hồ Chí Minh đề ra, mà còn đề xuất các giải pháp thiết thực để áp dụng những giá trị này vào đời sống sinh viên, góp phần hình thành thế hệ trẻ có trách nhiệm và nhân văn.
Các luận văn và luận án đã cung cấp một cơ sở lý luận phong phú và toàn diện về đạo đức và giáo dục đạo đức Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào tập trung vào việc giáo dục đạo đức liên quan đến cuộc vận động “50 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh”.
M ụ c tiêu và nhi ệ m v ụ nghiên c ứ u
Mục tiêu của nghiên cứu là làm rõ lý luận về giáo dục đạo đức và khảo sát nhận thức về đạo đức lối sống của sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội Qua đó, nghiên cứu sẽ đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho sinh viên tại trường trong bối cảnh hiện nay.
Nghiên cứu về đạo đức Hồ Chí Minh và giáo dục đạo đức cho sinh viên đang được quan tâm, với nhiều vấn đề đã được khám phá Tuy nhiên, vẫn còn nhiều lĩnh vực cần tiếp tục nghiên cứu để làm rõ hơn về vai trò và giá trị của tư tưởng đạo đức này trong giáo dục hiện đại.
Nêu lên một số khái niệm cơ bản liên quan để định hướng nghiên cứu, hệ thống hóa, khái quát hóa nội dung đạo đức Hồ Chí Minh
Phân tích và làm rõ nội dung giáo dục đạo đức theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho sinh viên là rất cần thiết Di chúc của Bác không chỉ thể hiện những giá trị đạo đức cao đẹp mà còn là kim chỉ nam cho việc rèn luyện nhân cách và phẩm chất của thế hệ trẻ Việc giáo dục đạo đức dựa trên Di chúc sẽ giúp sinh viên nhận thức rõ hơn về trách nhiệm của mình đối với xã hội và đất nước, từ đó phát triển toàn diện cả về trí thức lẫn đạo đức.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đến nội dung và phương pháp giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh cho sinh viên
Vận dụng nội dung giáo dục đạo đức theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh để đánh giá thực trạng giáo dục đạo đức tại Đại học Nội vụ Hà Nội là cần thiết Bài viết sẽ chỉ ra những thành tựu nổi bật, những hạn chế trong quá trình giáo dục đạo đức, đồng thời phân tích nguyên nhân và những vấn đề cần giải quyết.
Dự báo các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục đạo đức cho sinh viên tại Trường Đại học Nội vụ, bao gồm môi trường học tập, sự tham gia của giảng viên và gia đình, cũng như các chương trình giáo dục đạo đức hiện có Yêu cầu đặt ra trong giáo dục đạo đức cho sinh viên là cần xây dựng một chương trình giảng dạy toàn diện, phát triển kỹ năng sống và nâng cao nhận thức về trách nhiệm xã hội, nhằm hình thành những công dân có đạo đức và trách nhiệm.
Hà Nội, theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cần thực hiện các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho sinh viên Đại học Nội Vụ Hà Nội Việc này không chỉ giúp sinh viên hiểu rõ hơn về tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh mà còn góp phần hình thành những thế hệ công dân có trách nhiệm và phẩm chất tốt đẹp.
4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài "Giáo dục đạo đức cho sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội theo di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh" là sinh viên tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội.
Không gian: Trường Đại học Nội vụ Hà Nội
Thời gian: từnăm 2019 đến năm 2020.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là: sinh viên trường Đại học Nội Vụ Hà
5 Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Công trình nghiên cứu thực hiện dựa trên cơ sở lý luận của chủnghĩa Mác
- Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh; các quan điểm của Đảng về giáo dục đạo đức nói chung và giáo dục đạo đức cho sinh viên nói riêng
Trong quá trình triển khai, công trình nghiên cứu còn sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu khoa học như:
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu lí luận: sử dụng phương pháp logic, lịch sử, phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa
Trong quá trình thực hiện đề tài, các phương pháp chính được áp dụng bao gồm phương pháp tiếp cận lịch sử và logic, phỏng vấn, điều tra bằng bảng hỏi, cùng với phương pháp xử lý thông tin.
Đề tài này hệ thống hóa những vấn đề lý luận quan trọng liên quan đến giáo dục đạo đức cho sinh viên, đặc biệt dựa trên Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong bối cảnh Trường Đại học Nội vụ Các nghiên cứu này không chỉ làm rõ vai trò của giáo dục đạo đức mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào chương trình giảng dạy, góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của sinh viên trong việc xây dựng giá trị đạo đức và nhân văn.
Hà Nội hiện nay đang chú trọng vào giáo dục đạo đức cho thanh thiếu niên, đặc biệt là sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội Việc này không chỉ điều chỉnh nhận thức và hành vi của sinh viên mà còn giúp đánh giá những thành tựu và hạn chế trong công tác giáo dục đạo đức Để hiểu rõ hơn, cần phân tích nguyên nhân dẫn đến những thành tựu đạt được cũng như những hạn chế còn tồn tại Từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho sinh viên và thanh thiếu niên tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội là rất cần thiết.
Một số cơ sở lý luận khoa học cho việc đổi mới giáo dục đạo đức cho thanh thiếu niên theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh
7 Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục chữ cái viết tắt, danh mục tài liệu tham khảo , đề tài gồm 3 chương 10 tiết:
Chương 1 GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO SINH VIÊN THEO DI CHÚC CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH
Chương 2 GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC ĐỐI VỚI SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI THEO DI CHÚC CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH- THỰC TRẠNG, NGUYÊN NHÂN
Chương 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO SINH VIÊN THEO DI CHÚC
CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH
1.1 Một số khái niệm cơ bản
Tư tưởng đạo đức học, một lĩnh vực quan trọng trong triết học, đã hình thành và phát triển cách đây hơn 26 thế kỷ tại các nền văn minh như Trung Quốc, Ấn Độ và Hy Lạp.
Theo Phương Tây, danh từ đạo đức bắt nguồn từ tiếng Latinh là mos (moris) - lề thói, ( moralis) nghĩa là có liên quan đến lề thói, đạo nghĩa Còn
“Luân lý” thường được coi là đồng nghĩa với “đạo đức”, có nguồn gốc từ từ Hy Lạp ạthicos, nghĩa là lề thói, tập tục Điều này cho thấy rằng khi nói đến đạo đức, chúng ta đang đề cập đến các lề thói và tập tục trong mối quan hệ giao tiếp giữa con người Người ta phân biệt hai khái niệm: moral là đạo đức, còn Ethicos là đạo đức học Từ góc độ Phương Đông, các học thuyết đạo đức của người Trung Quốc cổ đại xuất phát từ cách hiểu của họ về đạo Đạo, một trong những phạm trù quan trọng nhất trong triết học Trung Quốc cổ đại, có nghĩa là con đường, và được vận dụng để chỉ con đường tự nhiên cũng như con đường sống của con người trong xã hội.
Khái niệm đạo đức lần đầu tiên xuất hiện trong kinh văn thời nhà Chu và đã được sử dụng rộng rãi trong văn hóa Trung Quốc cổ đại Từ "đức" không chỉ ám chỉ đến nhân đức và đức tính, mà còn biểu hiện cho đạo, nghĩa là nguyên tắc luân lý Do đó, đạo đức của người Trung Quốc cổ đại có thể được hiểu là những yêu cầu và nguyên tắc mà cuộc sống đặt ra, mà mỗi cá nhân cần tuân thủ.
Theo Giáo trình đạo đức học Mác Lênin, đạo đức được định nghĩa là hình thái ý thức xã hội, bao gồm nguyên tắc, quy tắc và chuẩn mực xã hội Những yếu tố này điều chỉnh cách đánh giá và ứng xử của con người trong các mối quan hệ với nhau và với xã hội Đạo đức được thực hiện thông qua niềm tin cá nhân, sức mạnh của truyền thống và dư luận xã hội.
Đạo đức, theo Từ điển Tiếng Việt, được định nghĩa là những tiêu chuẩn và yêu cầu được xã hội thừa nhận, quy định hành vi và mối quan hệ giữa con người với nhau cũng như với xã hội Nó phản ánh phẩm chất tốt đẹp của con người, được hình thành qua quá trình tu dưỡng theo những tiêu chuẩn đạo đức.
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức: “Đạo đức” có thể hiểu theo ba nghĩa: rộng, hẹp và rất hẹp
