Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, trên thế giới có hàng trăm dịch vụ mạng xã hội, trong đó Facebook, Twitter và Instagram là những nền tảng phổ biến nhất Tại Việt Nam, đặc biệt là ở Đại học Thương Mại, các mạng xã hội này tạo điều kiện cho cá nhân và tổ chức chia sẻ thông tin, nhưng cũng đặt ra thách thức cho các cơ quan quản lý trong việc đảm bảo nội dung và phạm vi hoạt động.
Sự phát triển của mạng xã hội với tính năng phong phú đã trở thành một phần quan trọng trong đời sống của cư dân mạng, đặc biệt là sinh viên Sự gia tăng thành viên trên Internet đã làm thay đổi thói quen, tư duy và lối sống của họ Sinh viên, với khả năng tiếp nhận tiến bộ khoa học nhanh chóng, cũng chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ các phương tiện truyền thông, cả về mặt tích cực lẫn tiêu cực.
Mạng xã hội mang lại nhiều ưu điểm nổi bật như thông tin nhanh chóng, phong phú và dễ dàng cập nhật liên tục Nó tạo ra không gian giao tiếp công cộng phi vật chất, giúp kết nối con người một cách thuận tiện và không bị giới hạn bởi không gian hay thời gian Sự tiện lợi này đã thu hút đông đảo người dùng, đặc biệt là thanh thiếu niên, học sinh và sinh viên từ 16 đến 24 tuổi Tuy nhiên, mạng xã hội cũng có những nhược điểm đáng lưu tâm, như tính xác thực của thông tin và khả năng kiểm soát ngôn luận Nếu không được định hướng đúng đắn, sinh viên có thể dễ dàng lệch chuẩn văn hóa và bị ảnh hưởng bởi những trào lưu không phù hợp Mạng xã hội đã làm thay đổi thói quen và hình thành những lối sống mới, đặc biệt là trên nền tảng Facebook, hiện đang được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam.
Theo thống kê, có 30 triệu thành viên sử dụng Facebook, trong đó 46,6% sinh viên thường truy cập mạng xã hội này trong thời gian nghỉ ngơi tại nhà Đáng chú ý, 35,5% sinh viên sử dụng mạng xã hội vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, cho thấy một lượng lớn sinh viên không có thói quen sử dụng mạng xã hội theo khoảng thời gian cố định Điều này có thể dẫn đến việc họ gặp khó khăn trong việc kiểm soát thời gian sử dụng mạng xã hội của mình Chỉ có 5,2% sinh viên sử dụng Facebook trong thời gian làm việc và học tập, mặc dù con số này rất nhỏ nhưng vẫn phản ánh thói quen sử dụng mạng xã hội của sinh viên hiện nay.
Sự thu hút của mạng xã hội Facebook đối với sinh viên ngày càng tăng, nhưng điều này cũng tác động không nhỏ đến chất lượng học tập của họ.
Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, việc tiếp cận internet ngày càng dễ dàng và thu hút Do đó, nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi sử dụng mạng xã hội của sinh viên Đại học Thương Mại là cần thiết Điều này không chỉ giúp sinh viên nhận thức rõ hơn về việc sử dụng mạng xã hội mà còn điều chỉnh hành vi của họ sao cho hợp lý.
Mục đích, mục tiêu nghiên cứu
Mạng xã hội mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn những bất lợi ảnh hưởng tiêu cực đến người sử dụng Nghiên cứu này nhằm khám phá hành vi sử dụng mạng xã hội của sinh viên, tìm hiểu nguyên nhân và tác động tích cực cũng như tiêu cực mà nó gây ra Mục tiêu là đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi sử dụng mạng xã hội của sinh viên trường Đại học Thương Mại, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng mạng xã hội, giúp sinh viên tận dụng tốt hơn những lợi ích mà nó mang lại.
3 Câu hỏi nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Những câu hỏi sau đây được đặt ra để trả lời và làm rõ mục tiêu nghiên cứu đã nêu ra bên mục trên, gồm:
Tính hữu dụng có phải là yếu tố quyết định đến hành vi sử dụng mạng xã hội của sinh viên Đại học Thương Mại hay không? Nghiên cứu này sẽ khám phá mối liên hệ giữa tính hữu dụng và thói quen sử dụng mạng xã hội trong cộng đồng sinh viên Việc hiểu rõ sự ảnh hưởng của tính hữu dụng sẽ giúp xác định các yếu tố thúc đẩy sự tham gia và tương tác của sinh viên trên các nền tảng mạng xã hội.
Tính dễ sử dụng của mạng xã hội có phải là yếu tố quyết định đến hành vi sử dụng của sinh viên Đại học Thương Mại hay không? Việc sinh viên có thường xuyên sử dụng mạng xã hội phụ thuộc nhiều vào mức độ thuận tiện và đơn giản trong việc truy cập và tương tác Nghiên cứu cho thấy rằng những nền tảng mạng xã hội dễ sử dụng sẽ thu hút nhiều người dùng hơn, đặc biệt là sinh viên, do họ cần một công cụ hiệu quả để kết nối và chia sẻ thông tin.
Thái độ sử dụng mạng xã hội có phải là yếu tố quyết định đến hành vi sử dụng của sinh viên Đại học Thương Mại hay không? Nghiên cứu này nhằm làm rõ mối liên hệ giữa thái độ và hành vi sử dụng mạng xã hội, từ đó cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách sinh viên tương tác và tham gia vào các nền tảng trực tuyến Việc hiểu rõ thái độ này sẽ giúp các nhà giáo dục và quản lý xây dựng các chương trình hỗ trợ phù hợp, nâng cao trải nghiệm học tập và kết nối của sinh viên trong môi trường số.
Quy chuẩn chủ quan đóng vai trò quyết định trong hành vi sử dụng mạng xã hội của sinh viên Đại học Thương Mại Việc hiểu rõ các quy chuẩn này giúp sinh viên hình thành thói quen và cách thức tương tác trên các nền tảng mạng xã hội, từ đó ảnh hưởng đến trải nghiệm học tập và giao tiếp của họ Sự tác động của quy chuẩn chủ quan không chỉ liên quan đến cách thức sử dụng mạng xã hội mà còn đến những giá trị và niềm tin mà sinh viên xây dựng trong môi trường học tập.
Nhận thức có phải là yếu tố quyết định đến hành vi sử dụng mạng xã hội của sinh viên Đại học Thương Mại không? Nghiên cứu này nhằm làm rõ vai trò của nhận thức trong việc hình thành thói quen và hành vi trực tuyến của sinh viên, từ đó cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách mà nhận thức ảnh hưởng đến việc sử dụng mạng xã hội trong môi trường học thuật Kết quả sẽ giúp các nhà giáo dục và quản lý hiểu rõ hơn về nhu cầu và thói quen của sinh viên, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp để hỗ trợ việc học tập và giao tiếp hiệu quả hơn.
3.2 Đối tượng nghiên cứu
• Đối tượng nghiên cứu: Các nhân tố quyết định đến hành vi sử dụng mạng xã hội
• Khách thể nghiên cứu: Sinh viên trường Đại học Thương Mại
• Phạm vi về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu nhân tố thúc đẩy hành vi sử dụng mạng xã hội cho sinh viên
• Phạm vi về không gian: Đại học Thương Mại, Hà Nội
4 Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu
Bài viết này cung cấp thông tin và tư liệu hữu ích nhằm hỗ trợ các nhà giáo dục và cán bộ đoàn thể trong quá trình thực hiện nhiệm vụ liên quan đến công tác thanh niên, đặc biệt là sinh viên.
Kết quả nghiên cứu hỗ trợ các nhà giáo dục trong việc tuyên truyền và vận động nhằm hình thành và củng cố hành vi sử dụng mạng xã hội trong trường học và đời sống hàng ngày.
PHẦN II: NỘI DUNG CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HÀNH VI SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI CỦA
SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI 1.1 Các khái niệm liên quan
Dịch vụ mạng xã hội, hay còn gọi là Social networking service, là nền tảng kết nối các thành viên có sở thích chung trên Internet với nhiều mục đích khác nhau, không bị giới hạn về không gian và thời gian Người tham gia dịch vụ này được gọi là cư dân mạng, và họ có thể sử dụng các tính năng như chat, email, chia sẻ ảnh, voice chat, blog và thảo luận Mạng xã hội đã thay đổi cách mà cư dân mạng kết nối và trở thành một phần thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày của hàng trăm triệu người trên toàn cầu Các dịch vụ này cung cấp nhiều phương thức để tìm kiếm bạn bè và đối tác, dựa trên nhóm, thông tin cá nhân hoặc sở thích chung Mạng xã hội được xem như một mạng phức hợp, kết nối các hệ thống thông qua sự tương tác khác nhau, với hai thuộc tính quan trọng là "hiệu ứng thế giới nhỏ".
Mạng xã hội có đặc trưng co dãn tự do, kết nối các thành viên có cùng sở thích trên internet với nhiều mục đích khác nhau Khi tham gia vào mạng xã hội, khoảng cách về địa lý, giới tính, độ tuổi và thời gian trở nên vô nghĩa Nhờ vào những ưu điểm này, mạng xã hội đang phát triển nhanh chóng và thu hút mọi lứa tuổi, đặc biệt là thanh niên trên toàn thế giới.
1.1.2 Hành vi sử dụng mạng xã hội của sinh viên
Hành vi cá nhân là kết quả của sự tương tác giữa các yếu tố chủ quan và khách quan trong môi trường sống Nó phản ánh sắc thái, tính chất và trình độ phát triển của xã hội Mỗi cá nhân chịu ảnh hưởng từ môi trường khác nhau, với các mối quan hệ đa chiều, dẫn đến sự ứng xử khác nhau dựa trên yêu cầu kỹ thuật và yếu tố cá nhân.
Chủ thể của hành vi có thể là cá nhân hoặc nhóm xã hội Hành vi sử dụng mạng xã hội của sinh viên được thể hiện qua những hành động cụ thể, phản ánh nhận thức và thái độ của họ đối với các vấn đề xã hội.
Hành vi sử dụng mạng xã hội của sinh viên phản ánh thái độ và động cơ ý chí của họ, được thể hiện qua các hoạt động bên ngoài như nội dung đăng tải Những hành vi này cần tuân thủ các chuẩn mực đã quy định đối với người dùng mạng xã hội, nhằm đảm bảo ứng xử phù hợp giữa sinh viên với bản thân và với những người xung quanh Do đó, hành vi sử dụng mạng xã hội không chỉ là cách thức tương tác mà còn là phương tiện giúp sinh viên đạt được mục tiêu cá nhân, đồng thời thể hiện rõ ràng qua các hành động bên ngoài.
1.2 Một số mạng xã hội phổ biến ở Việt Nam hiện nay
Facebook là một mạng xã hội phổ biến toàn cầu, cho phép người dùng tạo trang cá nhân và chia sẻ hình ảnh, khoảnh khắc cũng như tin tức nổi bật Người dùng có thể truy cập miễn phí và tương tác thông qua bình luận và chia sẻ Ngoài ra, Facebook cung cấp các tính năng bảo mật và trò chơi thú vị, tạo ra một kênh thông tin giúp mọi người kết nối gần gũi hơn.
Instagram là một nền tảng mạng xã hội cho phép người dùng chia sẻ và chỉnh sửa ảnh miễn phí Người dùng có thể đăng ký tài khoản, chụp ảnh và sử dụng các bộ lọc để tạo ra những bức ảnh đẹp và độc đáo, thể hiện phong cách cá nhân Sau khi chỉnh sửa, người dùng có thể chia sẻ những bức ảnh này trên nhiều mạng xã hội khác nhau.
