Tính cấp thiết của đề tài
Việc làm và giải quyết việc làm là vấn đề kinh tế - xã hội toàn cầu, thu hút sự chú ý của nhiều quốc gia Hiện nay, phát triển không chỉ bao gồm tăng trưởng kinh tế mà còn phải gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội, nhằm xóa đói giảm nghèo và giảm thiểu thất nghiệp Có việc làm mang lại thu nhập ổn định cho người lao động, đồng thời cải thiện các mối quan hệ xã hội Đặc biệt, việc tạo ra và giải quyết việc làm cho người nghèo ngày càng được Đảng, Nhà nước và Chính phủ quan tâm hơn.
Chính phủ Việt Nam xem xóa đói giảm nghèo là một mục tiêu quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội Trong gần ba thập kỷ đổi mới, nhiều chương trình và giải pháp đã được triển khai nhằm giảm tỷ lệ nghèo đói Dù đã đạt được nhiều thành tựu, tình trạng nghèo đói vẫn phổ biến, đặc biệt ở miền núi và vùng sâu Nguyên nhân chủ yếu là do người nghèo thiếu việc làm và thu nhập ổn định để duy trì cuộc sống Nếu có giải pháp hiệu quả trong việc tạo việc làm, tỷ lệ hộ nghèo sẽ giảm và nhiều gia đình sẽ thoát khỏi cảnh nghèo.
Tỉnh Phú Thọ, thuộc khu vực miền núi phía Bắc, vẫn còn 12,5% hộ nghèo tính đến năm 2013, mặc dù đã thoát khỏi tình trạng tỉnh nghèo Đời sống người dân Phú Thọ còn thấp, và nhiều hộ nghèo chưa thể thoát khỏi cảnh nghèo do thiếu việc làm và thu nhập ổn định Thị xã Phú Thọ, thành lập năm 1903, có diện tích 64,5 km² và dân số khoảng 69.426 người (năm 2012) Tuy nhiên, thị xã này gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế - chính trị, với tốc độ phát triển chưa cao và dịch vụ y tế, giáo dục còn hạn chế Nông nghiệp vẫn là lĩnh vực chủ yếu, nhưng số hộ nghèo và cận nghèo vẫn cao, do thiếu kỹ thuật sản xuất và mô hình kinh tế mới Sự quan tâm của các cấp lãnh đạo địa phương đối với việc tạo việc làm ổn định cho người nghèo là rất quan trọng, nhằm xóa đói giảm nghèo và cải thiện đời sống cho người dân.
Tôi đã chọn đề tài “Việc làm cho người nghèo tại thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ hiện nay” cho luận văn tốt nghiệp của mình nhằm đánh giá thực trạng việc làm cho người nghèo tại khu vực này Nghiên cứu sẽ xác định nguyên nhân và đề xuất các giải pháp nhằm giải quyết vấn đề việc làm, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của thị xã Phú Thọ và tỉnh Phú Thọ.
Tình hình nghiên cứu
Vấn đề việc làm, đặc biệt là việc làm cho người nghèo, đã thu hút sự quan tâm từ nhiều người dưới nhiều góc độ khác nhau Từ năm 2000 đến nay, nhiều tác giả đã nghiên cứu và công bố các công trình liên quan đến chủ đề này tại Việt Nam.
Chương trình xóa đói giảm nghèo và giải quyết việc làm của tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2006 – 2010, theo Quyết định số 11/2007/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình, đã được triển khai nhằm nâng cao đời sống người dân Bài viết nhấn mạnh các chương trình này, đặc biệt tập trung vào việc tạo ra việc làm cho cư dân tỉnh Quảng Bình, góp phần giảm nghèo và cải thiện kinh tế địa phương.
- Vũ Đình Thắng (2002), Vấn đề việc làm cho lao động ở nông thôn,
Tạp chí Kinh tế phát triển, số 13 Bài viết đã đề cập đến vấn đề việc làm cho lao động ở nông thôn
- Phạm Thị Nga (2011), giải quyết việc làm cho người lao động ở nông thôn tỉnh Thái Nguyên hiện nay, Luận văn thạc sỹ Kinh tế chính trị, Đại học
Bài luận văn tập trung vào việc giải quyết vấn đề việc làm cho người lao động ở nông thôn tỉnh Thái Nguyên Tác giả đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện tình hình việc làm cho người lao động tại Thái Nguyên, đồng thời mở rộng áp dụng cho toàn bộ Việt Nam.
- T.S Nguyễn Hữu Dũng, T.S Trần Hữu Trung (1997), Chính sách giải quyết việc làm ở Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội
GS.TS Đỗ Thế Tùng đã phân tích ảnh hưởng của nền kinh tế tri thức đối với vấn đề giải quyết việc làm tại Việt Nam trong bài viết của mình trên Tạp chí Lao động và công đoàn số 6, năm 2002 Ông nhấn mạnh rằng sự chuyển đổi sang nền kinh tế tri thức không chỉ tạo ra cơ hội việc làm mới mà còn đặt ra thách thức trong việc nâng cao kỹ năng lao động Việc thích ứng với xu hướng này là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững và khả năng cạnh tranh của lực lượng lao động Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Mặc dù có nhiều luận văn thạc sỹ nghiên cứu về việc làm cho lao động nông thôn ở các tỉnh như Tiền Giang, Ninh Bình, Đà Nẵng, Bắc Ninh, Thái Nguyên và Hà Tĩnh, nhưng chưa có công trình khoa học nào tập trung vào vấn đề việc làm cho người nghèo, đặc biệt là tại thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ Đề tài này sẽ nghiên cứu cơ sở lý luận về việc làm cho người nghèo và thực trạng giải quyết việc làm tại thị xã Phú Thọ, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện tình hình việc làm cho người nghèo ở khu vực này.
3 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Bài viết này tập trung vào việc phân tích thực trạng việc làm cho người nghèo tại thị xã Phú Thọ, từ đó đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm cải thiện cơ hội việc làm cho nhóm đối tượng này Việc làm cho người nghèo không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn liên quan đến sự phát triển bền vững của cộng đồng, do đó cần có những chính sách hiệu quả để hỗ trợ họ.
3.2 Nhiê ̣m vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nêu trên, luận văn có những nhiệm vụ sau:
- Hệ thống hóa những cơ sở lý thuyết về viê ̣c làm và việc làm cho người nghèo
- Làm rõ mối quan hệ giữa việc làm với người nghèo
- Phân tích sự cần thiết khách quan phải giải quyết việc làm cho người nghèo
- Nêu ra một số kinh nghiệm của các địa phương trong nước để giải quyết việc làm cho người nghèo
Thị xã Phú Thọ hiện đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc làm và giải quyết việc làm cho người nghèo Đánh giá thực trạng cho thấy tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm trong nhóm dân cư này vẫn còn cao, gây ảnh hưởng đến đời sống và phát triển kinh tế địa phương Các nguyên nhân chính bao gồm thiếu kỹ năng nghề nghiệp, hạn chế trong việc tiếp cận thông tin việc làm và sự thiếu hụt trong các chương trình hỗ trợ đào tạo và phát triển nghề nghiệp Cần có các giải pháp đồng bộ để cải thiện tình hình việc làm, từ việc nâng cao kỹ năng cho người lao động đến việc tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn trong khu vực.
- Đề xuất và luâ ̣n giải những giải pháp cơ bản để giải quyết việc làm cho người nghèo tại thị xã Phú Thọ
4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Luâ ̣n văn tâ ̣p trung nghiên cứu v ấn đề tạo việc làm cho người nghèo và giải quyết việc làm cho người nghèo
- Không gian: Luận văn giới ha ̣n nghiên cứu vấn đ ề việc làm cho c ác hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn thị xã Phú Thọ
- Thờ i gian: Luâ ̣n văn nghiên cứu viê ̣c làm cho người nghèo giai đoa ̣n
5 Cơ sở lý luâ ̣n và phương pháp nghiên cứu
Luận văn được xây dựng dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam, với sự tham khảo từ các văn kiện Đại hội Đảng, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương và các tài liệu liên quan đến Đại hội đảng bộ tỉnh Phú Thọ cũng như thị xã Phú Thọ, nhằm phân tích và đề xuất giải pháp giải quyết việc làm cho người nghèo.
Luận văn này được xây dựng dựa trên việc áp dụng lý luận và phương pháp biện chứng duy vật, cùng với duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh Nó cũng phản ánh hệ thống quan điểm và đường lối phát triển kinh tế xã hội của Đảng.
Trong quá trình phân tích, luận văn áp dụng các phương pháp phân tích - so sánh và hệ thống cấu trúc, kết hợp với điều tra và nghiên cứu báo cáo tổng kết về công tác việc làm cho người nghèo, cũng như công tác xóa đói giảm nghèo tại thị xã Phú Thọ và tỉnh Phú Thọ.
6 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Hệ thống hóa và phân tích cơ sở lý luận về việc làm cho người nghèo là rất cần thiết Bài viết đánh giá thực trạng việc làm cho người nghèo tại thị xã Phú Thọ, đồng thời chỉ ra những hạn chế trong việc giải quyết vấn đề này Qua đó, đề xuất các phương pháp hiệu quả nhằm tạo ra cơ hội việc làm cho người nghèo, góp phần vào mục tiêu xóa nghèo bền vững.
Kết quả luận văn có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, cung cấp tài liệu hữu ích cho các nhà quản lý trong việc giải quyết vấn đề việc làm cho người nghèo tại thị xã Phú Thọ.
7 Kết cấu của luận văn
Ngoài lời mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, Nội dung của luận văn bao gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về việc làm cho người nghèo Chương 2: Thực trạng việc làm cho người nghèo tại thị xã Phú Thọ giai đoạn 2010 - 2014
Chương 3: Phương hướng và giải pháp tiếp tục ta ̣o và giải quyết việc làm cho người nghèo tại thị xã Phú Thọ
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC LÀM CHO
NGƯỜI NGHÈO 1.1 Lý luận chung về việc làm cho người nghèo
Nghèo được định nghĩa là sự thiếu cơ hội sống một cuộc sống đạt tiêu chuẩn tối thiểu, với các tiêu chí và nguyên nhân thay đổi theo địa phương và thời gian Tổ chức Y tế Thế giới xác định nghèo dựa trên thu nhập, cụ thể là khi thu nhập hàng năm của một người thấp hơn một nửa mức thu nhập bình quân đầu người (PCI) của quốc gia Trên toàn cầu, có nhiều khái niệm khác nhau về nghèo, nhưng những định nghĩa này thường được chấp nhận rộng rãi.
“nghèo tuyệt đối” và “nghèo tương đối”
Nghèo tuyệt đối, theo Robert McNamara, cựu giám đốc Ngân hàng Thế giới, được định nghĩa là tình trạng sống ở ranh giới ngoài cùng của sự tồn tại Khái niệm này giúp cung cấp cái nhìn tổng quan về các vấn đề của các nước đang phát triển, nhấn mạnh những thách thức nghiêm trọng mà họ phải đối mặt.
Những người nghèo tuyệt đối phải đối mặt với cuộc sống đầy khó khăn, thiếu thốn và bị bỏ rơi, chịu đựng sự mất mát về phẩm giá mà những người may mắn trong xã hội, đặc biệt là giới trí thức, khó có thể tưởng tượng được.
