Ngày 22102018, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 35NQTW về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Nghị quyết nêu rõ: “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ Đảng, Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; bảo vệ nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước”. Nghị quyết cũng khẳng định, đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của toàn Ðảng, toàn quân, toàn dân. Do đó, cần phải phát huy tối đa vai trò, trách nhiệm của tất cả cán bộ, đảng viên, nhân dân trong đó có đội ngũ thanh niên những chủ nhân tương lai của đất nước. Sinh viên là một bộ phận quan trọng thuộc đội ngũ thanh niên, có nhiều tiềm năng về sức khỏe, trí tuệ và khả năng thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của môi trường trong nước và quốc tế. Với nhiệt huyết cách mạng, sự trẻ trung, nhạy bén, sáng tạo của tuổi trẻ, đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đang được xem là trọng trách lớn của sinh viên hiện nay trong bối cảnh nền tảng tư tưởng của Đảng đang đứng trước những thách thức lớn do sự chống phá ngày càng gay gắt, quyết liệt của các thế lực thù địch với hình thức, thủ đoạn ngày càng đa dạng và tinh vi, đặc biệt là trên không gian mạng. Trong thời gian qua, các thế lực thù địch đã luôn coi thanh niên là đối tượng chủ yếu để tuyên truyền, chống phá. Nếu như đối với các nước xã hội chủ nghĩa trước kia, các thế lực thù địch lợi dụng các hình thức truyền thống như tuyên truyền “rỉ tai” với mục đích “mưa dầm thấm lâu” bằng tờ rơi, báo chí, phát thanh… thì ngày nay, các thế lực thù địch đã triệt để lợi dụng mạng xã hội để tấn công vào thanh niên. Nhận thấy, thanh niên là lực lượng chủ yếu sử dụng internet và mạng xã hội, các thế lực thù địch đã ra sức đăng tải các bài viết, blog, hình ảnh, clip… trên các kênh Youtube, mạng xã hội để đưa các thông tin bịa đặt, xuyên tạc, vu khống. Với cách kiểu “rỉ tai”, kích động, “sử dụng khoảng 50 đài phát thanh, truyền hình, gần 400 tờ báo, tạp chí tiếng Việt (trong đó có khoảng 10 tờ có nội dung rất phản động”, 66 nhà xuất bản để tuyên truyền, chống phá cách mạng Việt Nam, đưa một số lượng lớn tài liệu, sách báo, truyền đơn, băng hình… có nội dung phản động, đồi trụy vào Việt Nam, chỉ đạo bọn “bồi bút”, cơ hội viết nhiều bài xuyên tạc, bôi nhọ tình hình Việt Nam”. Hậu quả là đã có một bộ phận thanh niên, trong đó có không ít sinh viên phai nhạt niềm tin, lý tưởng, mất phương hướng phấn đấu, không có chí lập thân, lập nghiệp. Với đặc thù của cơ sở đào tạo báo chí truyền thông, Viện Báo chí – Học viện Báo chí và Tuyên truyền ý thức được vai trò của việc phải “gắn kết chặt chẽ yêu cầu bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch với hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục cán bộ, đảng viên, học viên, sinh viên, với công tác tổ chức, cán bộ, bảo vệ nội bộ, xây dựng tổ chức đảng và xây dựng đơn vị trong sạch, vững mạnh. Đặc biệt đẩy mạnh công tác tuyên truyền rộng rãi trong nhân dân, nhất là trong giới trẻ về lịch sử dân tộc, lịch sử cách mạng và lịch sử Đảng, từ đó hình thành nhân sinh quan cách mạng, nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực phân biệt đúng sai, khả năng miễn nhiễm trước các thông tin xấu, độc.” 18 Để thực hiện tốt được nhiệm vụ này, Viện Báo chí đã xây dựng các mô hình Câu lạc bộ thực hành nghiệp vụ cho sinh viên như CLB Truyền thông Trẻ, CLB Báo chí truyền thông, Đặc san Báo chí Trẻ… để bồi dưỡng kiến thức, tập huấn kỹ năng về việc nhận diện và đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái, thù địch; kỹ năng tổ chức sản xuất các sản phẩm báo chí truyền thông nhằm thay đổi nhận thức, thái độ và thúc đẩy sự tham gia có trách nhiệm và hiệu quả của thanh niên, sinh viên trong thực hiện bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng. Đồng thời, sinh viên khi tham gia vào các CLB có nhận thức được bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới là một “cuộc chiến thời bình”. Trong cuộc chiến này, báo chí – truyền thông đóng một vai trò quan trọng, góp phần để tinh thần bảo vệ Đảng thấm vào toàn dân, góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ an ninh tư tưởng trong giai đoạn hiện nay. Với những lí do trên, học viên lựa chọn đề tài “Nâng cao ý thức bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho sinh viên thông qua hoạt động của các Câu lạc bộ thực hành nghiệp vụ tại Viện Báo chí, Học viện Báo chí và tuyên truyền” để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp của mình. Tác giả thực sự mong muốn và kỳ vọng đề tài nghiên cứu của mình sẽ là tài liệu có ích, góp phần thiết thực vào công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
NỘI DUNG
1.1 Cơ sở lý luận của đề tài
1.1.1 Nền tảng tư tưởng của Đảng
Tư tưởng, theo định nghĩa của từ điển tiếng Việt Viện ngôn ngữ, là những quan điểm và ý nghĩa chung của con người về thực tại khách quan và xã hội Ví dụ như tư tưởng tiến bộ và tư tưởng đấu tranh thể hiện những quan điểm khác nhau trong cách nhìn nhận và phản ứng với thế giới xung quanh.
Thuật ngữ tư tưởng có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp (idea - hình tượng)
Tư tưởng bao gồm những ý nghĩ và quan điểm hướng dẫn hành động của con người, là một phần của ý thức cá nhân và xã hội, phản ánh thực tại xã hội Nó được hình thành từ quá trình nhận thức và tư duy của con người.
Tư tưởng khác với nhận thức thoáng qua và ý tưởng, vì nó được hình thành qua một quá trình tư duy dài hơi, gắn liền với việc tìm kiếm phương hướng và mục tiêu cho hành động Tư tưởng không chỉ mang tính tự giác mà còn bền vững và sâu sắc, có khả năng lôi cuốn và hướng dẫn hành động của con người trong thời gian dài, giúp họ đạt được những mục đích đã đề ra.
Tư tưởng chủ yếu xuất phát từ tồn tại xã hội, nhưng do tính độc lập của ý thức xã hội, nó có thể kế thừa hoặc chịu ảnh hưởng từ nhiều hình thái ý thức khác nhau Tư tưởng của mỗi cá nhân phụ thuộc vào đối tượng phản ánh và trình độ nhận thức của họ Đồng thời, tư tưởng cũng mang tính kế thừa, không bao giờ xuất hiện từ một nền tảng trống rỗng mà luôn gắn liền với những quan điểm và học thuyết trước đó.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
Cơ sở lý luận của đề tài
1.1.1 Nền tảng tư tưởng của Đảng
Tư tưởng, theo định nghĩa của từ điển tiếng Việt Viện ngôn ngữ, là những quan điểm và ý nghĩa chung của con người về thực tại khách quan và xã hội Ví dụ, có thể kể đến tư tưởng tiến bộ và tư tưởng đấu tranh.
Thuật ngữ tư tưởng có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp (idea - hình tượng)
Tư tưởng bao gồm những ý nghĩ và quan điểm hướng dẫn hoạt động của con người, đóng vai trò quan trọng trong ý thức cá nhân và xã hội Nó phản ánh thực tại xã hội và là kết quả của quá trình nhận thức và tư duy của con người.
Khác với nhận thức thoáng qua và ý tưởng nhất thời, tư tưởng là sản phẩm của một quá trình hình thành lâu dài, liên quan đến việc tìm tòi phương hướng và mục tiêu cho hành động của con người Tư tưởng được hình thành một cách tự giác, bền vững và sâu sắc, có khả năng tác động mạnh mẽ, hướng dẫn hành động của con người trong thời gian dài, giúp họ đạt được mục đích đã đề ra.
Tư tưởng xuất phát từ tồn tại xã hội nhưng có tính độc lập tương đối, cho phép nó kế thừa và chịu ảnh hưởng từ nhiều hình thái ý thức xã hội khác nhau, đồng thời phụ thuộc vào tư chất và khả năng tư duy của mỗi cá nhân Tư tưởng của mỗi người gắn liền với đối tượng phản ánh và trình độ nhận thức của họ Nó không bao giờ phát sinh từ một nền tảng trống rỗng mà luôn kế thừa các quan điểm trước đó một cách có chọn lọc, phê phán và sáng tạo Thực tiễn tác động đến tư tưởng, làm thay đổi nhận thức của con người, trong khi tư tưởng cũng có khả năng tác động trở lại, ảnh hưởng đến hiện thực khách quan và tuân theo những quy luật vận động riêng.
Tính chất và hiệu quả của tư tưởng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chế độ chính trị, sự phù hợp với thực tiễn và khả năng truyền bá vào quần chúng Nếu tư tưởng đó tiến bộ và cách mạng, nó sẽ thúc đẩy sự phát triển của xã hội; ngược lại, nếu tư tưởng lạc hậu và phản cách mạng, nó sẽ kìm hãm sự phát triển xã hội.
Mỗi cá nhân đều có tư tưởng riêng, đồng thời tồn tại tư tưởng chung của cộng đồng, dân tộc, giai cấp hoặc một bộ phận trong giai cấp đó.
Mối quan hệ giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội (tư tưởng) có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn Về lý luận, việc nghiên cứu mối quan hệ này giúp chúng ta nhận thức đúng nguồn gốc phát sinh và phát triển của tư tưởng, đồng thời bác bỏ quan điểm duy tâm và chủ nghĩa duy kinh tế, cũng như tuyết đối hoá vai trò của kinh tế trong đời sống xã hội.
Về thực tiễn, khắc phục những tư tưởng lạc hậu, bảo thủ, chủ quan duy ý chí, giáo điều, dập khuôn máy móc
Tư tưởng đóng vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của xã hội Một xã hội thiếu tư tưởng sẽ trở nên hỗn độn và thiếu tổ chức Có hai loại tư tưởng chính: tư tưởng tiến bộ, thúc đẩy sự phát triển xã hội, và tư tưởng phản tiến bộ, kìm hãm sự tiến bộ Tư tưởng tích cực, lạc quan sẽ góp phần vào sự tiến bộ xã hội, trong khi tư tưởng bảo thủ, bi quan có thể cản trở sự phát triển.
1.1.1.2 Khái niệm hệ tư tưởng
Hệ tư tưởng bao gồm những tư tưởng và quan điểm được tổ chức một cách có hệ thống, hình thành nên lý luận và các học thuyết chính trị - xã hội, đồng thời phản ánh lợi ích của một giai cấp cụ thể.
Trong xã hội có giai cấp, tư tưởng luôn mang tính giai cấp và mỗi giai cấp đều phát triển hệ tư tưởng riêng Hệ tư tưởng này được hình thành tự giác bởi các nhà tư tưởng của từng giai cấp và được truyền bá trong cộng đồng Là một phần của ý thức xã hội, hệ tư tưởng có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của xã hội.
Hệ tư tưởng khoa học và không khoa học tồn tại song song, trong đó hệ tư tưởng khoa học phản ánh chính xác và khách quan các mối quan hệ vật chất trong xã hội.
Hệ tư tưởng không khoa học phản ánh các mối quan hệ vật chất trong xã hội, nhưng lại thể hiện dưới hình thức sai lệch, ảo tưởng hoặc xuyên tạc.
Những tư tưởng và hệ tư tưởng tiến bộ chỉ thực sự phát huy sức mạnh khi được quần chúng tiếp nhận C.Mác nhấn mạnh rằng, mặc dù vũ khí vật chất không thể bị thay thế bằng sự phê phán, nhưng lý luận sẽ trở thành một lực lượng vật chất khi nó thâm nhập vào lòng dân.
1.1.1.3 Nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Nền tảng tư tưởng của Đảng là hệ thống lý luận cơ bản, đóng vai trò là cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc xây dựng Đảng, xác định nguyên tắc hoạt động, định hướng phát triển và mục tiêu đấu tranh cách mạng Mỗi đảng chính trị cần có nền tảng tư tưởng riêng, không thể tách rời để duy trì bản sắc và mục tiêu của mình.
Trong tác phẩm "Làm gì" (1902), Lênin nhấn mạnh rằng lý luận cách mạng là điều kiện tiên quyết cho phong trào cách mạng Một chính đảng có thể biến thành các tổ chức khác nếu thiếu nền tảng tư tưởng vững chắc Đảng Cộng sản Việt Nam, với nền tảng tư tưởng vừa mang tính cách mạng vừa có tính khoa học sâu sắc, là minh chứng cho sự quan trọng của lý luận trong việc duy trì và phát triển tổ chức chính trị.
Cơ sở thực tiễn của đề tài
1.2.1 Thực trạng công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Trong những năm qua, công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, góp phần ngăn chặn âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch và giữ vững an ninh chính trị Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế như chưa đa dạng hóa hình thức thông tin và chất lượng thông tin chưa đáp ứng nhu cầu người dân Việc đấu tranh phản bác thông tin sai trái và phát huy vai trò giám sát của báo chí chưa được thực hiện tích cực Ngoài ra, việc định hướng và cung cấp thông tin kịp thời để chống lại thông tin sai lệch trên mạng xã hội còn hạn chế Cần khai thác tốt hơn tiện ích của thông tin điện tử và mạng xã hội, cũng như giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Công tác tuyên truyền và quảng bá hình ảnh Việt Nam hiện còn hạn chế, chưa nâng cao được uy tín và vị thế của đất nước trên trường quốc tế Việc kết hợp thông tin giữa Việt Nam và thế giới chưa hiệu quả, dẫn đến tác động tiêu cực từ thông tin sai lệch của các thế lực thù địch Hệ thống thông tin chưa phát triển đồng bộ và chuyên nghiệp, chưa đáp ứng được nhu cầu tiếp cận thông tin của người dân, cũng như chưa phù hợp với xu thế phát triển công nghệ Bên cạnh đó, sự phân bố thông tin vẫn chưa đồng đều, gây khó khăn cho người dân ở các vùng miền khác nhau trong việc tiếp cận thông tin.
Trong nhiệm kỳ khóa XII, công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đã được triển khai quyết liệt với các biện pháp đồng bộ từ công nghệ, pháp lý đến tuyên truyền, giáo dục Nhờ đó, hiệu quả công tác này đã được nâng cao, khắc phục tình trạng lúng túng, đạt kết quả rõ rệt trong việc làm sạch môi trường Internet và mạng xã hội Các ngành chức năng đã phát hiện và xử lý hiệu quả thông tin xấu độc, tin giả trên không gian mạng Đặc biệt, trong bối cảnh diễn ra đại hội đảng bộ các cấp và chuẩn bị cho Đại hội XIII của Đảng, các thế lực thù địch đã gia tăng hoạt động chống phá Đảng và Nhà nước.
Theo thống kê, 80% thông tin xấu độc chủ yếu nhằm xuyên tạc và bôi nhọ công tác cán bộ Điều này đặc biệt đáng lo ngại khi nhiều thông tin bịa đặt đã hạ thấp uy tín, danh dự và nhân phẩm của các lãnh đạo chủ chốt, bao gồm cả các đồng chí trong Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Trung ương.
Theo Bộ Thông tin-Truyền thông, từ đầu năm 2020 đến nay, qua rà quét,
Theo Quyết định số 1497/QĐ-TTg ngày 08/11/2018 của Thủ tướng Chính phủ, Chiến lược phát triển thông tin quốc gia đến năm 2025, tầm nhìn 2030 đã được phê duyệt Trong đó, Bộ đã gỡ bỏ gần 400 trang giả mạo tên các đồng chí Trung ương, 4.500 tin bài xấu độc trên Facebook và 30.000 video xấu độc trên YouTube Trung tâm giám sát xử lý an toàn thông tin mạng quốc gia có khả năng rà soát, phân tích và xử lý khoảng 300 triệu tin giả, tin xấu độc mỗi ngày, với tỷ lệ tháo gỡ các video xấu độc trên YouTube hiện nay đạt 90% Mỗi tháng, hàng ngàn video xấu độc được gỡ bỏ và Bộ đã phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý hàng trăm trường hợp tin sai, tin giả.
Cùng với các biện pháp kỹ thuật, công tác đấu tranh thông tin và phản bác quan điểm sai trái trên không gian mạng được chú trọng, với số lượng và chất lượng tin bài phản bác ngày càng tăng Những thông tin tích cực được chia sẻ và lan tỏa rộng rãi, góp phần nâng cao tinh thần cảnh giác và sức đề kháng của người dân Điều này giúp nâng cao nhận thức trong việc chấp hành pháp luật và đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc, thông tin sai sự thật từ các phần tử cơ hội chính trị và phản động.
1.2.2 Định hướng tư tưởng cho sinh viên
Sinh viên là lực lượng chủ yếu tại các học viện, trường đại học và cao đẳng, với độ tuổi trẻ trung và năng động Họ luôn tiên phong trong các hoạt động, phát triển mạnh mẽ về cả thể chất và tinh thần Đầy ước mơ và hoài bão, sinh viên không ngừng khao khát tri thức nhân loại để hoàn thiện bản thân trên mọi phương diện.
Sinh viên Việt Nam đến từ nhiều giai tầng và vùng miền khác nhau, thường tập trung tại các thành phố lớn để học tập Họ vừa tốt nghiệp trung học, bắt đầu cuộc sống tự lập và sống trong ký túc xá hoặc nhà trọ Mặc dù sinh viên nhanh nhạy trong việc tiếp thu thông tin và tư tưởng mới, nhưng khả năng phân tích và chọn lọc của họ còn hạn chế Nhiều sinh viên chưa hiểu sâu về chính trị và có lập trường tư tưởng chưa vững vàng, dễ bị dao động và lôi kéo Do đó, họ trở thành đối tượng mà các thế lực thù địch nhắm tới để thực hiện các chiến lược của mình.
“diễn biến hòa bình”, nhằm mục tiêu chống phá cách mạng trong hiện tại và tương lai.
Những âm mưu và thủ đoạn của các thế lực thù địch trong chiến lược
Trong thời gian qua, “diễn biến hòa bình” trong sinh viên đã diễn ra với nhiều hình thức tinh vi, như thâm nhập vào tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Sinh viên nhằm phá hoại cấu trúc của các tổ chức này Các đối tượng đã đưa ấn phẩm văn hóa đồi trụy và phản động vào đời sống tinh thần của sinh viên, lợi dụng tín ngưỡng và mê tín dị đoan để thực hiện chiến lược này Họ cũng tổ chức các chương trình học bổng, hội thảo quốc tế và sử dụng internet để tuyên truyền, kích động, lôi kéo sinh viên vào con đường chống lại Nhà nước và chế độ Nhiều đối tượng đã len lỏi vào ký túc xá, giảng đường và các hội thảo khoa học để tạo ra sự bất ổn về chính trị tư tưởng, từ đó làm gia tăng các vụ gây rối trật tự an ninh trong đời sống sinh viên và xã hội.
Nhiều sinh viên đã thể hiện sự nhạy bén và bản lĩnh vững vàng trong việc phát hiện và đấu tranh chống lại các hoạt động tuyên truyền, kích động, nhưng vẫn còn không ít sinh viên thiếu hiểu biết về chính trị và kinh nghiệm sống, dễ bị lừa gạt Đặc biệt trong thời điểm chuẩn bị bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021, một số sinh viên đã bị kích động lập blog cá nhân để cổ xúy cho các luận điệu sai trái của các thế lực thù địch, dẫn đến việc bình luận xuyên tạc, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam Hành động này phản ánh nhận thức chính trị hạn chế và sự bồng bột trong suy nghĩ của những sinh viên, gây ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của Đảng và Nhà nước.
Sự phát triển nhanh chóng của internet và dịch vụ viễn thông đã tạo ra nhiều thách thức cho công tác tư tưởng, khi các quan điểm sai trái trên mạng được phát tán với tốc độ nhanh chóng và số lượng lớn Điều này ảnh hưởng đến một bộ phận học sinh, sinh viên, khi họ tiếp xúc với lượng thông tin sai lệch và thù địch vượt xa so với các phương thức truyền bá truyền thống Hệ quả là, nhiều người trong cộng đồng cư dân mạng, đặc biệt là giới trẻ, đã chịu tác động tiêu cực từ công nghệ thông tin, dễ dàng bị cuốn hút và lung lạc bởi những thông tin phi lý, trở thành nạn nhân một cách tự nhiên.
Thông tin sai trái và thù địch trên mạng đang gây lo lắng cho nhiều người, đặc biệt là học sinh, sinh viên Mặc dù đa số cán bộ, đảng viên và nhân dân vẫn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và công cuộc đổi mới, nhưng một số người đã bị cuốn vào cuộc chiến tranh tâm lý thông tin Sự dao động và hoài nghi xuất hiện, thậm chí có người phản bội lý tưởng cách mạng Hiện tượng phai nhạt lý tưởng cách mạng và phủ nhận quan điểm của Đảng đang gia tăng, với một số người tuyên bố "sám hối" và từ bỏ học thuyết Mác - Lênin, thay vào đó theo đuổi những trào lưu và học thuyết đã bị phê phán Điều này dẫn đến sự đề cao cái tôi cá nhân và lối sống vị kỷ, ích kỷ trong xã hội.
Để phòng, chống chiến lược “diễn biến hòa bình” trong lĩnh vực chính trị tư tưởng đối với sinh viên, cần có sự tham gia của nhiều lực lượng và biện pháp thực tiễn Quan trọng nhất là tạo ra sức đề kháng mạnh mẽ, giúp sinh viên “miễn dịch” trước âm mưu của các thế lực thù địch Việc giáo dục tư tưởng đạo đức cách mạng và khuyến khích tinh thần tự phê bình, phê bình là cần thiết Cần xây dựng lực lượng nòng cốt trong sinh viên, gồm những người có bản lĩnh chính trị vững vàng, năng động và gần gũi với bạn bè Họ sẽ là những người trực tiếp thực hiện công tác tư tưởng, giúp loại bỏ các âm mưu xâm nhập của các thế lực thù địch vào môi trường sống của sinh viên.
1.2.3 Phương pháp và kỹ năng thành lập, tổ chức hoạt động các loại hình Câu lạc bộ Sinh viên
Câu lạc bộ Sinh viên là nơi tập hợp những sinh viên có chung sở thích và nhu cầu, nhằm đạt được mục đích cụ thể Đây không chỉ là một loại hình tổ chức mà còn là phương thức hoạt động quan trọng trong cơ sở đào tạo và tổ chức Hội Sinh viên Câu lạc bộ giúp giải quyết các vấn đề phức tạp trong học tập và cuộc sống hàng ngày, đồng thời đáp ứng nhu cầu chính đáng của sinh viên.
Câu lạc bộ Sinh viên cung cấp các hoạt động đa dạng, phù hợp với nhu cầu và lợi ích của sinh viên, tạo cơ hội cho họ thể hiện và phát triển năng khiếu Đồng thời, câu lạc bộ cũng định hướng giá trị mới, giúp sinh viên trưởng thành toàn diện.
Câu lạc bộ Sinh viên lập ra nhằm mục đích:
THỰC TRẠNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CÂU LẠC BỘ THỰC HÀNH NGHIỆP VỤ NHẰM NÂNG CAO Ý THỨC BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG CHO SINH VIÊN TẠI VIỆN BÁO CHÍ, HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
Hệ thống các câu lạc bộ thực hành nghiệp vụ của Viện Báo chí
Khoa Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền thành lập ngày
Khoa Báo chí, được thành lập vào ngày 16/01/1962, có nhiệm vụ đào tạo phóng viên và biên tập viên cho các cơ quan thông tấn báo chí trên toàn quốc Trong hơn 50 năm hoạt động, Khoa đã đào tạo hơn 15.000 nhà báo cho Việt Nam và các quốc gia như Trung Quốc, Lào, Campuchia, đồng thời tham gia vào chương trình đào tạo cán bộ báo chí cho nhiều nước khác.
Vào tháng 1/2019, Khoa Báo chí của Học viện Báo chí và Tuyên truyền chính thức trở thành Viện Báo chí - IOJ, là đơn vị cấp Viện duy nhất của Học viện này Viện Báo chí, thuộc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, là cơ sở đào tạo và nghiên cứu báo chí truyền thông lâu đời nhất tại Việt Nam Với truyền thống và quy mô lớn, Viện Báo chí sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo và nghiên cứu báo chí truyền thông trên toàn quốc, với ba chức năng chủ yếu.
Đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực trong lĩnh vực báo chí truyền thông là rất quan trọng cho sự phát triển của đất nước, đồng thời cũng cần chú trọng đến việc nâng cao năng lực lãnh đạo và quản lý báo chí truyền thông trong hệ thống chính trị.
Nghiên cứu khoa học và nghiên cứu ứng dụng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển lý luận báo chí truyền thông tại Việt Nam Điều này bao gồm việc xây dựng cơ sở dữ liệu báo chí truyền thông quốc gia và cung cấp luận cứ khoa học cho các nghiên cứu, tư vấn về chủ trương, đường lối, chính sách và pháp luật của Đảng và Nhà nước liên quan đến lĩnh vực này Hơn nữa, việc ứng dụng các thành tựu lý thuyết báo chí truyền thông hiện đại vào thực tiễn ở Việt Nam cũng là một yếu tố thiết yếu để nâng cao chất lượng và hiệu quả của ngành báo chí truyền thông.
Ba là một dự án phát triển và tư vấn trong lĩnh vực báo chí truyền thông, tập trung vào việc thực hiện các dự án hợp tác cả trong nước và quốc tế Dự án này nhằm mục tiêu đào tạo, tư vấn, cũng như phát triển lý luận và ứng dụng trong ngành báo chí truyền thông.
Mô hình tổ chức của Viện Báo chí gồm Ban lãnh đạo, Hội đồng Viện, 5
Bộ môn và 3 Trung tâm
Hình 2.1 Mô hình tổ chức của Viện Báo chí
Trong môi trường giáo dục Đại học, việc tổ chức và mở rộng các câu lạc bộ (CLB), đội, nhóm là phương pháp hiệu quả để thu hút sinh viên tham gia hoạt động đoàn thể Các CLB không chỉ bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng mà còn giáo dục chính trị, tư tưởng, văn hóa, và truyền thống cho sinh viên Đây cũng là môi trường giúp các thành viên tự học hỏi, điều chỉnh nhận thức và rèn luyện bản thân Viện Báo chí đã có tầm nhìn rõ ràng trong việc xây dựng các CLB thực hành nghiệp vụ báo chí - truyền thông nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và tạo cơ hội thực hành nghề nghiệp cho sinh viên.
Trong bối cảnh hiện nay, việc phát hiện và thu hút sinh viên có năng lực, nhiệt huyết và tinh thần trách nhiệm là rất quan trọng để xây dựng đội ngũ thông tin viên phản ứng nhanh Các câu lạc bộ nghiệp vụ đã chứng tỏ sự ưu việt của mình trong việc viết tin, chia sẻ và lan tỏa thông tin tích cực, đồng thời đấu tranh phản bác những thông tin xấu, độc trên các kênh truyền thông.
2.1.1 Câu lạc bộ Truyền thông Trẻ
Trong bối cảnh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, hoạt động truyền thông trên không gian mạng đóng vai trò quan trọng, đặc biệt đối với giới trẻ Để nâng cao chất lượng và năng lực trong việc đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, mô hình Đội truyền thông xung kích đã được thành lập dưới hình thức Câu lạc bộ Truyền thông trẻ tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền Câu lạc bộ có 50 thành viên nòng cốt là sinh viên chuyên ngành báo chí, truyền thông, đáp ứng yêu cầu về phẩm chất chính trị và khả năng thực hiện nhiệm vụ Quyết định thành lập Câu lạc bộ được PGS.TS Lưu Văn An ký vào ngày 1/3/2021, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ tư tưởng của Đảng trên không gian mạng.
Mục tiêu 1 là thành lập Đội truyền thông xung kích với 30-50 sinh viên báo chí truyền thông, nhằm rèn luyện phẩm chất chính trị và đạo đức Đội sẽ được đào tạo kiến thức và kỹ năng để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đồng thời đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái và thù địch trên không gian mạng.
Đội Truyền thông xung kích sẽ thử nghiệm bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và phản bác các quan điểm sai trái trên không gian mạng Hoạt động này sẽ tập trung vào các nền tảng như fanpage, YouTube, Zalo và kênh riêng của Viện Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cũng như Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Nội dung sẽ được chia sẻ trên fanpage và kênh riêng của các cơ quan, tổ chức đối tác của đề án.
Mục tiêu 3 tập trung vào việc xây dựng mô hình và cơ sở hạ tầng kỹ thuật, công nghệ cho fanpage, kênh YouTube và các kênh mạng xã hội riêng của Viện Báo chí thuộc Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cũng như Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.
Mục tiêu 4 tập trung vào việc truyền thông để nâng cao nhận thức và thái độ của thanh niên, sinh viên, khuyến khích họ tham gia một cách có trách nhiệm và hiệu quả trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Đồng thời, mục tiêu này cũng nhấn mạnh vai trò của họ trong việc đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái và thù địch trên không gian mạng.
Mục tiêu 5 nhằm phát triển và ứng dụng kết quả từ đề án vào thực hành nghiệp vụ của sinh viên, qua đó đảm bảo hiệu quả bền vững cho dự án ngay cả sau khi kết thúc.
Mô hình Đội Truyền thông xung kích đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đồng thời thực hiện nhiệm vụ đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái và thù địch trên không gian mạng.
CLB Truyền thông Trẻ đang thử nghiệm sản xuất các sản phẩm truyền thông nhằm bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng Hoạt động này tập trung vào các nền tảng như fanpage, YouTube, Instagram, TikTok và mạng xã hội của Viện Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cùng với Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, và sẽ được chia sẻ rộng rãi trên các kênh khác.
2.1.2 Câu lạc bộ Báo chí truyền thông CJC
Khảo sát thực trạng tổ chức hoạt động của các câu lạc bộ thực hành nghiệp vụ nhằm nâng cao ý thức bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
2.2.1 Thường xuyên tổ chức tập huấn kiến thức, kỹ năng cho thành viên tham gia các CLB
Các thành viên Câu lạc bộ Truyền thông Trẻ vừa có đợt tập huấn vào tháng 3-4/2021 gồm 3 khoá:
Kỹ năng viết tin bài đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng Thực hành và tham quan tại báo Quân đội Nhân dân từ ngày 18 đến 24 tháng 3 năm 2021 đã cung cấp những kiến thức quý báu về cách thức truyền tải thông tin hiệu quả và chính xác.
Kỹ năng sáng tạo nội dung và tổ chức sản xuất sản phẩm truyền thông là rất quan trọng trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đồng thời đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái và thù địch trên không gian mạng Thực tế, VietnamPlus.vn đã áp dụng những kỹ năng này để nâng cao hiệu quả truyền thông và tạo ra những sản phẩm chất lượng, góp phần vào việc xây dựng một môi trường thông tin tích cực.
Trong thời gian từ 2 đến 4 tháng 4 năm 2021, đoàn tham quan đã thực hiện chuyến học tập tại Trường Sỹ quan Chính trị Bộ Quốc Phòng, nhằm thảo luận về những vấn đề lý luận và thực tiễn trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Chuyến đi cũng tập trung vào việc đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái và thù địch trên không gian mạng, góp phần nâng cao nhận thức và khả năng ứng phó với các thách thức trong thời đại số.
CJC đã tuyển dụng hơn 60 thành viên cho 4 ban: Nội dung, Hợp tác đối ngoại, Trị sự và Tổ chức sản xuất Ban Chủ nhiệm tổ chức buổi gặp mặt đầu năm để quán triệt tinh thần làm việc và định hướng cho năm mới Mỗi ban tiến hành đào tạo kỹ năng chuyên môn riêng: Ban Nội dung tập trung vào kỹ năng viết tin bài, đăng bài lên CMS, chụp ảnh, dựng video bằng Premiere và thiết kế bằng Illustrator; trong khi Ban Hợp tác đối ngoại nâng cao kỹ năng viết đề xuất sáng kiến, xây dựng kế hoạch truyền thông, hồ sơ dự án, chăm sóc khách mời trong sự kiện và thiết kế bằng Canva.
Dựa trên các kỹ năng đã được chia sẻ trong quá trình training, từng ban trong CLB đảm nhiệm các nhiệm vụ riêng biệt Ban Nội dung chịu trách nhiệm sản xuất tin bài cho web Truyền thông trẻ và quản trị fanpage, với khoảng 60 sản phẩm được đăng tải Trong khi đó, Ban Hợp tác đối ngoại Nhóm Helius thực hiện các dự án truyền thông về môi trường và tổ chức dự án School tour tại Quảng Ninh.
Một phần các thành viên của CJC hiện đang là thành viên của CLB
Truyền thông trẻ được đào tạo các kỹ năng và kiến thức cần thiết để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đồng thời tham gia vào việc đấu tranh và phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng.
Báo chí Trẻ xuất bản dưới hình thức Đặc san, có giấy phép xuất bản của
Bộ Thông tin và Truyền thông đặt ra yêu cầu cao về chất lượng tác phẩm báo chí, do đó, các hoạt động tập huấn được tổ chức thường xuyên qua các Ban nghiệp vụ như Ban Phóng viên, Ban Thư ký toà soạn và Ban Trị sự - Truyền thông Các khóa tập huấn này bao gồm kỹ năng viết tin, biên tập báo chí, thiết kế và trình bày báo, quản trị fanpage, tổ chức sự kiện và quản lý nhân sự Hiện tại, Báo chí Trẻ đang phối hợp với CJC và CLB Truyền thông Trẻ để tăng cường tập huấn kỹ năng tổ chức chuyên đề và chuyên trang báo in, giúp các thành viên tham gia xây dựng và sáng tạo tác phẩm cho Chuyên trang Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Hình 2.3 Ban Phóng viên (Báo chí Trẻ) tập huấn kỹ năng viết tin, bài
2.2.2 Hoạt động của các CLB được kết nối chặt chẽ và sử dụng chung một hệ sinh thái nội dung được kiểm duyệt chặt chẽ
Các kênh truyền thông của các CLB có mối quan hệ liên kết chặt chẽ, tạo ra sự kết nối nhằm hỗ trợ chia sẻ và lan tỏa thông tin Mối quan hệ tương hỗ này thể hiện rõ nét qua nhiều điểm quan trọng.
Nhóm 1: Truyền thông xã hội trên mạng xã hội
Các trang fanpage như Truyền thông Trẻ, Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông CJC, Viện Báo chí, Đoàn thanh niên Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cũng như Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh và các cơ sở đoàn thuộc đơn vị phối hợp, đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối và chia sẻ thông tin về hoạt động báo chí và truyền thông.
Kênh Youtube Truyền thông Trẻ
Các trang mạng xã hội cá nhân của sinh viên: Facebook, Zalo
Nhóm 2: Truyền thông nội bộ trên không gian mạng của hệ thống Học viện
Trang tin điện tử Truyền thông Trẻ (truyenthongtre.vn)
Hệ thống Cổng thông tin của Học viện trung tâm và các Học viện trực thuộc
Nhóm 3: Các cơ quan báo chí là đối tác của Viện Báo chí
Tất cả nội dung đăng tải trên các phương tiện truyền thông đại chúng đều phải tuân thủ quy trình biên tập và xuất bản của Ban chủ nhiệm đề án “Xây dựng mô hình đội truyền thông xung kích”, nhằm bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng.
Bảng 2.1 Quy trình biên tập, xuất bản sản phẩm báo chí – truyền thông
1 Duyệt nội dung sản xuất và sản phẩm báo chí truyền thông
TS Lê Thị Nhã – GVCC Viện Báo chí (trưởng nhóm)
ThS Lương Thị Phương Diệp – GV Viện Báo chí ThS Nguyễn Văn Hào – GV Viện Báo chí
ThS Phạm Thị Mai Liên – GV Viện Báo chí BCN CLB Truyền thông Trẻ
PGS, TS Đỗ Thị Thu Hằng – Viện trưởng Viện Báo chí (trưởng nhóm)
PGS, TS Nguyễn Ngọc Oanh – Trưởng khoa QHQT
TS Lê Thu Hà – Viện phó Viện Báo chí
PGS, TS Doãn Thị Chín – Trưởng khoa Tư tưởng
TS Lê Đức Hoàng – GV Khoa Tuyên truyền
3 Duyệt xuất bản (duyệt lần 3)
PGS, TS Phạm Minh Sơn – Phó Giám đốc HVBC&TT
PGS, TS Đỗ Thị Thu Hằng – Viện trưởng Viện Báo chí
Các nhóm sản phẩm truyền thông hiện nay hoạt động đa dạng và phong phú, bao gồm nhiều kênh và nền tảng khác nhau, nhằm đáp ứng nhu cầu về độ phủ thông tin trên không gian mạng Có ba nhóm sản phẩm truyền thông chính.
Nhóm 1: Sản phẩm truyền thông số : Các sản phẩm số có nội dung số bao gồm status, hình ảnh, infographic, audio, video, postcard, photostory, megastory,
MV và hoạt hình được phát hành trên các nền tảng báo mạng điện tử, mạng xã hội như Facebook, YouTube và Zalo Những sản phẩm này đóng góp vào cơ sở dữ liệu số tại trang thông tin điện tử Truyền thông Trẻ (truyenthongtre.vn).
Nhóm 2: Các chương trình, chiến dịch truyền thông
Sáng tạo nội dung, tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí truyền thông
Mỗi tháng tổ chức livestream 01 toạ đàm chính luận trên các kênh mạng xã hội với chủ đề cụ thể.
Nhóm 3: Giải thưởng “Thắp Sáng”
Giải thưởng “Thắp sáng” là sự kiện thường niên do Viện Báo chí phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Truyền thông số và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức, nhằm tôn vinh các sản phẩm báo chí – truyền thông sáng tạo của sinh viên các trường đại học, cao đẳng trên toàn quốc Năm nay, giải thưởng sẽ có hạng mục đặc biệt dành cho các dự án sáng tạo liên quan đến việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng Đội Truyền thông Trẻ sẽ chọn lọc các sản phẩm xuất sắc để tham gia dự thi.
2.2.3 Tổ chức thành công Chiến dịch Truyền thông “Học Bác lòng ta trong sáng hơn”
Chiến dịch truyền thông “Học Bác lòng ta trong sáng hơn” với chủ đề
Nhân kỷ niệm 131 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2021) và 110 năm ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước (05/6/1911 - 05/6/2021), nhiều hoạt động ý nghĩa sẽ diễn ra từ 15/5 đến 30/6/2021 nhằm tôn vinh di sản và tư tưởng của Người.
Chiến dịch nhằm nâng cao nhận thức cho sinh viên về những lời dạy và phong cách sống của Chủ tịch Hồ Chí Minh, khuyến khích họ học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Người Mục tiêu là tạo ra sự chuyển biến trong ý thức tu dưỡng, rèn luyện đạo đức và lối sống của sinh viên Đồng thời, chiến dịch cũng hướng tới việc thay đổi nhận thức và thái độ, khuyến khích sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái và thù địch trên không gian mạng Ngoài ra, CLB Truyền thông Trẻ sẽ được tạo điều kiện để hoạt động hiệu quả trong việc bảo vệ tư tưởng của Đảng theo kế hoạch đề ra.
Chiến dịch có 4 hoạt động chính gồm:
Những vấn đề đặt ra
2.3.1 Có nhiều sự kết nối với các đơn vị phối hợp thực hiện, cơ quan báo chí truyền thông nhưng chưa đạt được sự tương tác mong muốn
Khả năng quản trị mối quan hệ của thành viên trong các CLB còn hạn chế, dẫn đến việc sinh viên khó khăn trong việc chủ động vận hành hoạt động Điều này làm giảm hiệu quả phối hợp thực hiện nhiệm vụ và truyền thông không đồng nhất Ví dụ, toạ đàm trực tuyến “Bác Hồ trong tác phẩm của sinh viên báo chí truyền thông” được phát trực tiếp trên Fanpage của CLB vẫn chưa phát huy hết tiềm năng của các mối quan hệ sẵn có.
Truyền thông Trẻ nhưng đơn vị phối hợp thực hiện là Đoàn Thanh niên
HVBC&TT lại không chia sẻ và tương tác
2.3.2 Với đặc thù thông tin về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng nên quy trình kiểm duyệt chặt chẽ, để đảm bảo quản trị rủi ro nên mất nhiều thời gian
Một trong những khó khăn lớn hiện nay là sinh viên cần nhiều thời gian để tích lũy kiến thức và kỹ năng cần thiết cho các lĩnh vực đòi hỏi độ chính xác cao Do đó, quá trình biên tập và xuất bản hiện nay phụ thuộc vào Ban tổ chức và Ban chỉ đạo Với số lượng giáo viên tham gia còn hạn chế và khối lượng công việc quá lớn, sản phẩm thường gặp nhiều lỗi cơ bản, tạo ra áp lực lớn về tiến độ công việc.
2.3.3 Đã có sự phối hợp giữa CJC, Báo chí Trẻ và Truyền thông Trẻ nhưng mới dừng ở mức cung cấp và tiếp nhận thông tin
CLB Truyền thông Trẻ, được thành lập theo Đề án “Xây dựng mô hình đội truyền thông xung kích”, hiện đang đảm nhiệm vai trò chủ chốt trong việc cung cấp và điều phối thông tin cho hai CLB khác Mặc dù hình thức này giúp đảm bảo thông tin chính xác, nhưng nó cũng hạn chế khả năng sáng tạo và chủ động Do đó, cần thiết phải có một cơ chế phối hợp hiệu quả hơn để phát huy tối đa tiềm năng của các CLB.