9/4/2013 1 1 BÀI GIẢNG MÔN KẾ TOÁN CHI PHÍ TS. Đỗ Quang Giám Bộ môn Kế toán Quản trị và Kiểm toán 1 Giới thiệu môn học • Nội dung, yêu cầu – Lý thuyết: 35 tiết – Bài tập và kiểm tra: 10 tiết • Điều kiện dự thi - Đi học đủ số giờ theo quy định, - Có đủ bài kiểm tra trên lớp - Dự giờ, làm bài tập, ý thức học tập • Đánh giá – Điểm chuyên cần: 10% – Kiểm tra trên lớp: 30% – Thi hết môn: 60% 9/4/2013 2 Nội dung • Chương 1: Giới thiệu Kế toán CP trong QL • Chương 2: Chi phí SXKD trong DN • Chương 3: Kế toán xác định CP theo công việc • Chương 4: Kế toán xác định CP theo quy trình • Chương 5: Kế toán xác định CP theo hoạt động 4 Chương 1: GIỚI THIỆU KTCP TRONG QUẢN LÝ Nội dung: • Những vấn đề cơ bản về kế toán và Quản lý trong doanh nghiệp. • Mối quan hệ giữa kế toán tài chính, kế toán quản trị và kế toán chi phí; • Những vấn đề cơ bản về kế toán chi phí trong doanh nghiệp. 4 9/4/2013 3 5 Công tác kế toán và QL trong DN  Vai trò của quản lý: • XH ngày càng phát triển, nhu cầu của con người ngày càng tăng  cần phải tổ chức SX ra những SP đáp ứng sự tồn tại và PT. Tuy nhiên, nguồn lực để tạo ra của cải vật chất ngày càng khan hiếm. • Phải QL việc SD các NL để tạo ra của cải vật chất và phân phối chúng cho các đối tượng trong XH ra sao để vừa có hiệu quả và hợp lý? 5 6 • DN là đơn vị trực tiếp tham gia vào quá trình tạo ra của cải vật chất cho XH. Các DN trực tiếp tổ chức LĐ, sử dụng các NL đầu vào là nguyên, nhiên liệu và các CP cần thiết khác để tiến hành SX SP. • Các nhà QTDN khi thực hiện chức năng của mình qua việc XD kế hoạch, tổ chức điều hành, k.tra đánh giá và ra QĐ không thể thiếu những thông tin k.tế, TC tin cậy do kế toán cung cấp. • Kế toán có vai trò quan trọng đối với công tác QL kinh tế, tài chính ở các đơn vị. VÌ SAO VẬY? Vai trò của quản lý (tiếp) 6 9/4/2013 4 7 Vai trò của kế toán • Phản ánh và giám sát toàn bộ quá trình h.động k.tế, TC của đ.vị một cách trung thực, khách quan và kịp thời (V.dụ, biến động về TS, NV). • Cung cấp thông tin phục vụ cho việc XD kế hoạch, dự toán; tổ chức, điều hành thực hiện KH; giám sát, k.tra quá trình thực hiện và ra QĐ một cách có HQ nhất. • Thông tin của kế toán không chỉ có ý nghĩa cho việc điều hành QLDN, mà còn đối với nhiều đối tượng khác như k.hàng, nhà đầu tư, các tổ chức TC, NH, cơ quan QL… 7 Nền tảng phát triển của KTCP Xuất phát điểm của Kế toán Quản trị là Kế toán Chi phí và được hình thành từ các nước có nền kinh tế thị trường. Khi trình độ QL phát triển nhanh; cạnh tranh trong KD trở nên gay gắt; nhu cầu thông tin đối với các nhà QT để ra QĐ càng trở nên quan trọng. Mục tiêu LN tối đa: Tăng DT và giảm thiểu CP. Tăng DT còn phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài… trong khi hạ thấp CP được tập trung hơn vì nó phụ thuộc vào nhân tố quản lý nội bộ. Kế toán CP ra đời (tiền thân của kế toán QT) cùng với khoa học công nghệ phát triển đã tạo ra sản phẩm đa dạng, phức tạp, đòi hỏi công tác kiểm soát và quản lý CP ngày càng hoàn thiện. 9/4/2013 5 9 Nhiệm vụ của kế toán • Thu thập, xử lý t.tin kế toán theo đối tượng và nội dung đúng theo chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành. • Kiểm tra, giám sát các khoản thu, chi TC, việc QL sử dụng TS và NV, ngăn ngừa và phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật về TC, kế toán. • PT thông tin kế toán làm căn cứ để đề xuất các giải pháp phục vụ yêu cầu QL và ra QĐ về k.tế cho đơn vị. • Cung cấp t.tin, số liệu kế toán cho các đối tượng quan tâm theo đúng quy định của pháp luật. 9 10 Để thực hiện các chức năng của kế toán, trong DN hình thành 3 hệ thống kế toán là: Kế toán Tài chính, Kế toán Quản trị và Kế toán Chi phí. • Kế toán tài chính Là việc thu thập, xử lý, k.tra, PT và cung cấp t.tin k.tế, TC bằng báo cáo TC cho đối tượng có nhu cầu sử dụng t.tin của đơn vị kế toán (Luật Kế toán, Khoản 2, Điều 4). Kế toán TC, KTQT và KTCP 10 9/4/2013 6 11 • Kế toán quản trị Là việc thu thập, xử lý, PT và cung cấp t.tin k.tế, TC theo yêu cầu của QT và QĐ k.tế, TC trong nội bộ đơn vị kế toán (Luật Kế toán, Khoản 3, Điều 4). Kế toán TC, KTQT và KTCP 11 12 • Kế toán chi phí: Có chức năng xử lý, phản ảnh, PT và kiểm soát các t.tin về chi phí SXKD theo từng khoản mục CP để tính giá thành chính xác cho từng SP, dịch vụ. Nó là một nhánh của hệ thống kế toán DN có n.vụ kiểm soát, phản ánh từng loại CP t.tiếp, CP gián tiếp liên quan đến từng đơn vị SP, dịch vụ do DN SX và cung cấp. Kế toán TC, KTQT và KTCP (tiếp) 12 9/4/2013 7 13 • Hoạt động SXKD của các DN luôn gắn liền với q.trình phát sinh các CP khác nhau. CP phát sinh rất đa dạng, phức tạp, được biểu hiện dưới nhiều nội dung, hình thái khác nhau tùy thuộc vào quy trình CN, tổ chức SX của DN. • Để phục vụ cho công tác QL, người ta phải biết được từng loại CP phát sinh liên quan đến từng SP, dịch vụ ở mức độ là bao nhiêu, có hợp lý hay không? • Do yêu cầu của công tác QL CP và HQ của SXKD nên kế toán cần phải có những p.pháp và công cụ k.soát thích ứng, đáp ứng yêu cầu QL nên đã hình thành một lĩnh vực kế toán mới, đó là kế toán chi phí. Kế toán TC, KTQT và KTCP (tiếp) 13 14 • Thông qua các công cụ kiểm soát CP, nhà QT sẽ xác định được mức độ HQ của từng SP, dịch vụ để có QĐ điều chỉnh SX cho từng SP, theo từng g.đoạn nhất định. • Kế toán CP được hình thành và PT như một tất yếu trong hệ thống QLDN để TH c.năng c.cấp t.tin về CP và giá thành SP một cách chính xác cho từng h.động SXKD của DN, nhằm p.vụ cho việc kiểm soát CP và định giá SP”. Kế toán TC, KTQT và KTCP (tiếp) 14 9/4/2013 8 1515 16 • Kế toán CP được tách ra từ kế toán TC và kế toán QT nên nó có thể coi là bộ phận kế toán trung gian đảm nhận cả chức năng cung cấp thông tin TC và thông tin phục vụ cho QL. • Nếu đặt trọng tâm vào t.tin TC: p.ánh các n.vụ k.tế đã PS (quá khứ), thì KTCP như là 1 bộ phận của KTTC. • Tuy nhiên, nếu đặt trong tâm t.tin cho QL: hướng tới tương lai và ra QĐ, thì kế toán CP được tổ chức như là một bộ phận của kế toán QT. Kế toán TC, KTQT và KTCP (tiếp) 16 9/4/2013 9 1717 Quan hệ và chức năng của các bộ phận kế toán trong DN 18 Những vấn đề CB của kế toán CP • Kế toán CP được hình thành và PT như một tất yếu đối với các DN trong nền KTTT c.tranh. Khi nền SX ngày càng PT thì cấu trúc CP trong giá thành SP đã có những thay đổi cơ bản so với trước kia. • Sự thay đổi về tổ chức SX, p.thức QL, dây chuyền CN và đặc điểm kỹ thuật của SP đòi hỏi cần phải có một tiếp cận mới và cụ thể hơn để cung cấp t.tin chính xác về CP đối với từng SP để nhà QT có những điều chỉnh và quyết sách hợp lý. • Do đó, kế toán CP được hình thành và đưa ra được những công cụ, p.pháp tính giá thành SP hợp lý trong những điều kiện SX nhất định. Bản chất của kế toán CP được thể hiện qua mục đích và chức năng của kế toán CP. 18 9/4/2013 10 19 Mục đích của kế toán chi phí • Đưa ra những p.pháp KH cho việc tổ chức tập hợp và hạch toán các loại CP phát sinh cho phù hợp với điều kiện về tổ chức SX, phương thức QL, đặc điểm quy trình CN và đặc điểm kỹ thuật của SP. • Nghiên cứu và t.bày các p.pháp phân bổ CP, đặc biệt là phân bổ CP gián tiếp đến từng bộ phận, SP một cách khoa học và hợp lý để xác định đúng giá thành SP, DV làm cơ sở cho việc đưa ra các QĐ kinh tế có liên quan của nhà QT. 19 Mục đích của kế toán CP (tiếp) • Cung cấp thông tin về CP, giá thành một cách chính xác để làm căn cứ xác định giá trị TP tồn kho, giá vốn và giá bán SP. • Đo lường HQ của từng h.động để điều chỉnh quy mô h.động của từng bộ phận, SP, thay đổi chiến lược đối với k.hàng cho phù hợp với những thay đổi của thị trường. 20 . giữa kế toán tài chính, kế toán quản trị và kế toán chi phí; • Những vấn đề cơ bản về kế toán chi phí trong doanh nghiệp. 4 9/4/2013 3 5 Công tác kế toán. phát triển của kế toán chi phí? 3. Hệ thống kế toán trong doanh nghiệp? 4. Mối quan hệ giữa kế toán tài chính, kế toán quản trị và kế toán chi phí? 5. Nội