Lịch sử nghiên cứu đề tài
Ẩm thực Thanh Hóa đã thu hút sự chú ý từ nhiều lĩnh vực trong những năm qua, dẫn đến việc ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết và công văn từ Trung ương đến địa phương Nhiều hội chợ ẩm thực độc đáo và phong phú đã được tổ chức, trở thành điểm nhấn nổi bật cho ẩm thực của tỉnh, cả trong và ngoài vùng.
Mặc dù nhiều bài viết đã đề cập đến ẩm thực Thanh Hóa trong cuộc sống hàng ngày và các đặc sản của vùng đất này, nhưng chưa có tác giả nào khai thác ẩm thực xứ Thanh từ góc độ du lịch Đặc biệt, chủ đề "ẩm thực trong du lịch Xứ Thanh" vẫn chưa được nghiên cứu một cách chính thống Vì lý do đó, tôi quyết định chọn đề tài này làm khóa luận tốt nghiệp, đánh dấu lần đầu tiên nghiên cứu về vấn đề này.
3 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: ẩm thực Thanh Hóa trong hoạt động du lịch
Phạm vi nghiên cứu của đề tài tập trung vào lĩnh vực ẩm thực Thanh Hóa, đặc biệt tại các nhà hàng, khách sạn, và những địa điểm diễn ra hoạt động du lịch, lễ hội, cũng như các đặc sản nổi bật của tỉnh Thanh Hóa.
4 Nguồn tài liệu và phương pháp nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu được xây dựng dựa trên nguồn tài liệu phong phú từ internet, thư viện tỉnh Thanh Hóa, cùng với các tài liệu từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hóa, cũng như các đề án phát triển du lịch tại đây Ngoài ra, đề tài còn được chọn lọc và kế thừa từ những tài liệu liên quan khác.
- Phương pháp nghiên cứu: để nghiên cứu đề tài nay tôi sử dụng các phương pháp sau:
+ Phương pháp khảo sát thực địa
+ Phương pháp điều tra xã hội học
+Phương pháp thu thập, phân loại, xử lí thông tin, tư liệu thuộc đối tượng cần nghiên cứu
Đề tài này cung cấp cái nhìn toàn diện về ẩm thực Thanh Hóa trong du lịch, khẳng định vai trò của ẩm thực đối với sự phát triển du lịch bền vững Nó chỉ ra những ưu điểm và hạn chế của ẩm thực địa phương, từ đó đề xuất giải pháp khai thác hiệu quả hơn Đồng thời, đề tài giúp người làm du lịch nhận biết các đặc điểm và địa điểm thưởng thức ẩm thực đặc trưng, phục vụ du khách tốt hơn Đây cũng là tài liệu tham khảo hữu ích cho sinh viên ngành Du lịch, cung cấp cái nhìn tổng quát về thực trạng ẩm thực tại Thanh Hóa và có thể áp dụng cho nhiều địa phương khác trong cả nước.
6 Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, phần nội dung của đề tài bao gồm
Chương 1 Văn hóa ẩm thực – sản phẩm của môi cảnh và văn hóa xã hội xứ Thanh
Chương 2 Cơ sở khẳng định ẩm thực xứ Thanh là một tài nguyên du lịch đặc sắc
Chương 3 Văn hóa ẩm thực xứ Thanh trong hoạt động kinh doanh du lịch
PHẦN NỘI DUNG Chương 1 VĂN HÓA ẨM THỰC- SẢN PHẨM CỦA MÔI CẢNH VÀ
VĂN HÓA XÃ HỘI XỨ THANH
1 1.Cơ sở tạo nên văn hóa ẩm thực xứ Thanh
1.1.1.Điều kiện địa lý và môi trường tự nhiên
1.1.1.1.Điều kiện địa lí a/ Vị trí địa lí
Thanh Hoá, nằm ở cực Bắc Miền Trung, cách Thủ đô Hà Nội 150 km về phía Nam và Thành phố Hồ Chí Minh 1.560 km, là một tỉnh có vị trí địa lý quan trọng Phía Bắc, tỉnh giáp với ba tỉnh Sơn La, Hòa Bình và Ninh Bình; phía Nam giáp Nghệ An; phía Tây giáp tỉnh Hủa Phăn của Lào; và phía Đông giáp Vịnh Bắc Bộ.
Hơn nữa Thanh Hóa nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp của các vùng kinh tế trọng điểm như Bắc bộ, vùng trọng điểm của vùng Trung
Bộ, các tỉnh Bắc Lào
Thanh Hóa, nằm ở cửa ngõ giữa Bắc Bộ và Trung Bộ, sở hữu hệ thống giao thông thuận lợi với các tuyến quốc lộ 1A, 10, 45, 47, đường sắt Xuyên Việt, và đường Hồ Chí Minh Tỉnh cũng có cảng biển nước sâu Nghi Sơn cùng hệ thống sông ngòi thuận tiện cho việc lưu thông Bắc Nam và giao thương quốc tế Hiện tại, Thanh Hóa đã có sân bay Sao Vàng và đang xây dựng sân bay quốc tế Hải Hòa - Tĩnh Gia, nhằm phục vụ du khách và thúc đẩy phát triển Khu kinh tế Nghi Sơn, tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu thương mại trong nước và khu vực.
Vị trí địa lý của Thanh Hóa đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến phong cách ẩm thực nơi đây, thể hiện qua sự đơn giản trong cách chế biến món ăn và việc tận dụng nguyên liệu sẵn có.
Sử dụng nguyên liệu có sẵn từ sản xuất và tự nhiên giúp đơn giản hóa việc trang trí món ăn, đồng thời trung hòa các gia vị mạnh như chua, cay, và mặn Khi áp dụng, cần chú ý đến số lượng nguyên liệu để đạt được sự cân bằng hoàn hảo trong hương vị.
Với vị trí thuận lợi cho việc giao lưu văn hóa, ẩm thực Thanh Hóa mang đậm sự đa dạng và phong phú Ảnh hưởng từ các vùng miền khác nhau tạo nên nét đặc trưng trong ẩm thực nơi đây, như sự cầu kỳ trong chế biến và trang trí tương tự ẩm thực miền Bắc, hay sự đơn giản và phong phú về số lượng như ẩm thực Trung Bộ Đặc biệt, các vùng phía Tây Thanh Hóa, gần biên giới Lào, còn chịu ảnh hưởng rõ rệt từ ẩm thực nước bạn với việc ưa chuộng đồ nếp và gia vị cay.
Thanh Hóa có địa hình đa dạng, từ đó hình thành nhiều loại nguyên liệu chế biến và cấu trúc bữa ăn phong phú Địa hình của tỉnh này thấp dần từ Tây sang Đông và được chia thành ba vùng địa hình chính, mỗi vùng mang đến những đặc trưng ẩm thực riêng biệt.
Vùng núi và trung du chiếm 75.5% diện tích toàn tỉnh, với 839.037ha, nổi bật với nhiều món ăn đặc trưng mang hương vị rừng núi Các món ăn từ thịt thú rừng như thịt dê núi, thịt nai và thịt lợn xông khói, cùng với các món từ rau rừng như canh măng và canh cá suối nấu lá chua, không chỉ là thực phẩm hàng ngày của người dân mà còn thu hút du khách yêu thích khám phá văn hóa các dân tộc.
Vùng đồng bằng có diện tích tự nhiên 162.341 ha, chiếm 14.61% tổng diện tích tỉnh, là nguồn cung cấp lương thực chủ yếu cho toàn tỉnh Ngoài ra, vùng này còn trồng nhiều loại hoa màu như rau, hoa quả và chăn nuôi gia súc, gia cầm, tạo nên cơ cấu ẩm thực phong phú và đa dạng.
Vùng ven biển có diện tích tự nhiên 110.655ha, chiếm 9.95% tổng diện tích tỉnh, với bờ biển dài 102km và địa hình bằng phẳng Khu vực này sở hữu những vùng đất rộng lớn thuận lợi cho hoạt động đánh bắt, nuôi trồng thủy hải sản, đồng thời cũng phát triển các khu công nghiệp chế biến và ngành dịch vụ biển.
Vùng biển Thanh Hóa phong phú với đa dạng hải sản, nổi bật là các khu vực như Hải Hậu (Tĩnh Gia), Quảng Xương và Sầm Sơn, nơi cung cấp nhiều loại tôm, cua, ghẹ và cá thu đặc sản.
