Bộ giáo dục đào tạo Trờng Đại học Vinh Phạm thị quỳnh Xây dựng Hệ thống tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn chơng nitơ - photpho (hóa học lớp 11) Chuyên ngành: Lý luận phơng pháp dạy học hoá học Mà số:06.14.10 Luận văn thạc sÜ gi¸o dơc häc Vinh - 2007 Bé gi¸o dục đào tạo Trờng Đại học Vinh === === phạm thị quỳnh Xây Dựng Hệ thống tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn chơng nitơ - photpho (hóa học lớp 11) Chuyên ngành: lý luận phơng pháp dạy học hoá học Mà số:06.14.10 Luận văn thạc sĩ giáo dục học Ngời hớng dẫn khoa học: TS cao cù gi¸c Vinh, 2007 =  = Lêi Cảm ơn Công trình luận văn đà đợc hoàn thành nhờ giúp đỡ nhiệt tình thầy giáo tiến sĩ Cao Cự Giác thầy cô giáo khoa Hoá học, khoa Sau đại học trờng Đại học Vinh Ngoài có động viên giúp đỡ vô quý báu gia đình tôi, ban giám hiệu trờng THPT Nghi Lộc II nơi công tác, bạn bè đồng nghiệp em häc sinh cđa c¸c trêng THPT Nghi Léc II, trêng THPT Hà Huy Tập Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo tiến sĩ Cao Cự Giác hớng dẫn tận tình đầy tâm huyết suốt trình xây dựng hoàn thành luận văn Tôi xin bày tỏ biết ơn chân thành đến thầy cô giáo khoa Hoá học, khoa Sau đại học trờng Đại học Vinh, ban giám hiệu trờng THPT Nghi Lộc II, đến gia đình tôi, đến đồng nghiệp em học sinh trờng thực nghiệm đà tạo điều kiện thuận lợi cho hoàn thành tốt luận văn Vinh, ngày 10 tháng 12 năm 2007 Phạm Thị Quỳnh 117 Mục Lục Mở Đầu Lý chọn đề tài Khách thể đối tợng nghiên cứu Mục đích nhiệm vụ nghiêncứu Lịch sử vấn đề nghiên cứu Phơng pháp nghiên cứu Giả thiết khoa học Những đóng góp đề tài Chơng Cơ sở lí luận thực tiễn 1.1.Tổng quan trắc nghiệm khách quan 1.1.1 Khái niệm 1.1.2 Các loại câu hỏi trắc nghiệm khách quan 1.2 Thực trạng xây dựng hệ thống tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn 1.3 Kỹ thuật biên soạn câu trắc nghiệm khách quan 1.3.1 Giai đoạn chuẩn bị 1.3.2 Giai đoạn thực 1.3.3 Phân tích đánh giá trắc nghiệm khách quan loại câu hỏi nhiều lựa chọn Chơng Xây dựng hệ thống tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn chơng nitơ - photpho 2.1 Cơ sở nguyên tắc 2.2 Mục tiêu dạy học chơng nitơ - photpho 2.2.1 Mục tiêu dạy học chơng nitơ - photpho lớp 11 Nâng cao 2.2.2 Mục tiêu dạy học chơng nitơ - photpho lớp 11 Chuẩn 2.3 Hệ thống tập trắc nghiệm khách quan 2.3.1 Bài tập trắc nghiệm khách quan rèn luyện kỹ thực hành 2.3.2 Bài tập trắc nghiệm khách quan củng cố lý thuyết 2.3.2.1 Bài tập củng cố lý thuyết cấu tạo chất 2.3.2.2 Bài tập củng cố lý thuyết phản ứng oxi hoá - khử 2.3.2.3 Bài tập củng cố lý thuyết phản ứng nhiệt phân 2.3.2.4 Bài tập củng cố lý thuyết phản ứng trao đổi 2.3.2.5 Bài tập củng cè lý thuyÕt vÒ tÝnh chÊt vËt lý………………… 117 118 2.3.2.6 Bài tập củng cố lý thuyết cân hoá học 2.3.3 Bài tập trắc nghiệm khách quan rèn luyện kỹ tính toán 2.3.3.1 Các phơng pháp giải nhanh 2.3.3.2 Các dạng toán thờng gặp Dạng 1: Dạng toán hiệu suất phản ứng Dạng 2: Dạng toán xác định công thức muối, nguyên tố, oxit Dạng 3: Dạng toán cân hoá học Dạng 4: Dạng toán tính lợng chất tham gia phản ứng lợng chất tạo thành sau phản ứng Chơng Thực nghiệm s phạm 3.1 Mục đích thùc nghiƯm s ph¹m………………………………… 3.2 Néi dung thùc nghiƯm s phạm 3.3 Phơng pháp thực nghiệm s phạm 3.3.1 Chän mÉu thùc nghiƯm ………………………………………… 3.3.2 KiĨm tra mÉu tríc thức nghiệm 3.3.3 Chọn giáo viên dạy thực nghiệm 3.3.4 KiĨm tra sau thùc nghiƯm……………………………………… 3.4 KÕt qu¶ thùc nghiƯm………………………………………………… 3.4.1 KÕt qu¶ kiĨm tra tríc thùc nghiƯm…………………………… 3.4.2 KÕt qu¶ kiĨm tra sau thùc nghiƯm……………………………… KÕt ln…………………………………………………………………… Những việc đà hoàn thành luận văn Các kết luận Hớng phát triển đề tài Tài liệu tham khảo Phụ lục 118 119 Mở đầu Lý chọn đề tài Các nhà tơng lai học đà khẳng định giáo dục đờng ®Ĩ ®i ®Õn t¬ng lai: “T¬ng lai cđa ngêi hoàn toàn phụ thuộc vào giáo dục (Alvin Toffer) Giáo dục phải đứng hàng đầu đóng vai trò chủ chốt phát triển xà hội tơng lai ( Roya Roysingh ) T tởng đà đợc khẳng định nghị IV Đảng sách nhà nớc giáo dục Nhằm đào tạo hệ ngời có lực hành động, lực giải vấn đề thích ứng với chế thị trờng, đợc thị trờng nớc quốc tế chấp nhận, Đảng Nhà nớc chủ trơng cần phải đổi mới, hoàn thiện giáo dục Đổi phơng pháp giáo dục đợc trọng để đáp ứng yêu cầu mục tiêu nên việc kiểm tra đánh giá phải chuyển biến mạnh theo hớng phát triển tính tích cực, trí thông minh sáng tạo học sinh, khuyến khích vận dụng linh hoạt kiến thức đà học vào thực tế Để phù hợp với tình hình giáo dục nay, nh chất lợng giáo dục cha cao, cấp quản lý cha thật nghiêm túc, số lợng học sinh đông, học sinh dự thi vào trờng Cao đẳng, Đại học ngày tăng, häc 119 120 sinh häc tđ, häc lƯch nhiỊu C¸c tiêu chí đánh giá (nh đánh giá toàn diện, ®¶m b¶o ®é tin cËy, ®¶m b¶o kh¶ thi, ®¶m bảo yêu cầu phân hoá, đảm bảo giá trị, hiệu cao) cha phát triển cao, nên Bộ giáo dục Đào tạo đà trọng đến hình thức thi trắc nghiệm khách quan loại nhiều lựa chọn Năm 2006 2007, 2007 2008 đà áp dụng hình thức thi vào kỳ thi đại học với môn: Ngoại ngữ, lý, hoá, sinh Hình thức thi trắc nghiệm đợc áp dụng rộng rÃi kiểm tra thờng xuyên, kiểm tra định kỳ với tất môn trờng trung học phổ thông Để giúp học sinh nắm lý thuyết tập chơng, bài, ôn tập tốt, chuẩn bị tốt cho kỳ thi tốt nghiệp, đại học, kỳ thi học sinh giỏi, kiểm tra định kỳ cần phải xây dựng tốt hệ thống trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn theo chơng sách giáo khoa hành Xuất phát từ lý nên chọn đề tài: Xây dựng hệ thống tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn chơng nitơ - photpho ( Lớp 11) để nghiên cứu Khách thể đối tợng nghiên cứu Khách thể: Quá trình dạy học chơng nitơ - photpho Đối tợng: Vấn đề xây dựng hệ thống tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn chơng nitơ - photpho Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích: - Xây dựng thành công hệ thống tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn 3.2 Nhiệm vụ đề tài: - Cơ sở lý luận trắc nghiệm khách quan - Xây dựng hệ thống tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn chơng nitơ- photpho - Sử dụng tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn chơng nitơ - photpho vµo giê häc bµi míi, lun tËp, kiĨm tra định kỳ, ôn thi tốt nghiệp, đại học - Thực nghiệm s phạm Lịch Sử vấn đề nghiên cứu Đà có nhiều công trình nghiên cứu tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn đợc in thành sách nh : 1430 câu hỏi trắc nghiệm hoá học lớp 11 Nguyễn Xuân Trờng Các dạng đề thi trắc nghiệm hoá học Cao Cự Giác 120 121 Bài tập trắc nghiệm hoá học lớp 11 Ngô Ngọc An Bộ đề thi trắc nghiệm tuyển sinh Đại học Cao đẳng hóa học Cao Thị Thiên An Bài tập chän läc ho¸ häc - Ngun Thanh Hng ThĨ loại phơng pháp giải tập tự luận trắc nghiệm hoá Đại cơng Vô - Dơng Hoàng Giang Xây dựng tập hoá học giải nhanh để làm câu trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn Nguyễn Xuân Trờng.(Tạp chí hoá học vµ øng dơng – sè 12 – 2004 ) Mét sè ®iĨm u cđa häc sinh häc tËp việc xây dựng câu nhiễu cho tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn môn hoá học Cao Cự Giác (Tạp chí giáo dục số 12 - 2007) Cách biên soạn câu hỏi trắc nghiệm khách quan môn hoá học Nguyễn Xuân Trờng ( Tạp chí hoá học ứng dụng số 11 2004 ) 10 Phơng pháp dạy học hoá học trờng phổ thông Nguyễn Xuân Trờng Hiện nay, môn hoá học đà có nhiều luận án, luận văn nghiên cứu đề tài trắc nghiệm cho bậc trung học phổ thông: Luận văn thạc sĩ: Xây dựng hệ thống tập trắc nghiệm loại nhiều lựa chọn để kiểm tra kiến thức hoá học đại cơng lớp 10 nâng cao Phạm Thị Xuân Hờng - 2006 Luận văn tốt nghiệp: Thiết kế tập trắc nghiệm khách quan chơng Halogen chơng Oxi -Lu huỳnh (chơng trình lớp 10) Phạm Hồng Hà - 2006 Sử dụng tập trắc nghiệm khách quan để kiểm tra - đánh giá kiến thức hoá học học sinh chơng Hiđrocacbon lớp 11 THPT Lê Đức Minh 2006 Xây dựng hệ thống tập trắc nghiệm khách quan phần kim loại (chơng trình lớp 12) Nguyễn Thị Hải Yến 2006 Phơng pháp nghiên cứu - Tìm hiểu thực trạng dạy học trờng phổ thông nhằm phát vấn đề nghiên cứu - Phơng pháp làm việc với tài liệu có liên quan: Sách, báo, tạp chí nhằm đề giả thuyết khoa học nội dung đề tài - Phơng pháp điều tra 121 122 - Phơng pháp thực nghiệm s phạm nhằm chứng minh cho vấn đề đặt đắn khả áp dụng đề tài vào thực tế giảng dạy trờng phổ thông Giả thuyết khoa học Nếu xây dựng tốt hệ thống tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn chơng nitơ - photpho nâng cao trình độ, chất lợng, kết học tập học sinh nh trình nghiên cứu vận dụng giáo viên giảng dạy môn hoá học trờng phổ thông Những đóng góp đề tài Mặt lý luận: Làm sáng tỏ u, nhợc điểm tập trắc nghiệm khách quan nhiều lùa chän MỈt thùc tiƠn: Cung cÊp mét hƯ thèng tập trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn chơng nitơ - photpho đáp ứng đợc yêu cầu đổi phơng pháp dạy học Chơng Cơ sở lý Luận thực tiễn 1.1 Tổng quan trắc nghiệm khách quan 1.1.1 Khái niệm 122 123 Trắc nghiệm khách quan phơng pháp kiểm tra - đánh giá kÕt qu¶ häc tËp cđa häc sinh b»ng hƯ thèng câu hỏi trắc nghiệm khách quan Gọi khách quan cách cho điểm hoàn toàn khách quan, không phụ thuộc vào ngời chấm 1.1.2 Các loại câu hỏi trắc nghiệm khách quan Các loại câu hỏi trắc nghiệm khách quan chia làm loại chính: 1.1.2.1 Câu trắc nghiệm sai Đây loại câu hỏi đợc trình bày dới dạng câu phát biểu học sinh trả lời cách lựa chọn hai phơng án sai u điểm loại trắc nghiệm sai: Nó loại câu hỏi đơn giản dùng để trắc nghiệm kiến thức kiện Vì vậy, viết loại câu hỏi tơng đối dễ dàng, phạm lỗi, mang tính khách quan chấm Nhợc điểm loại trắc nghiệm sai: Học sinh đoán mò, có độ tin cậy thấp, dễ tạo điều kiện cho học sinh thuộc lòng hiểu Học sinh giỏi không thoả mÃn buộc phải chọn hay sai câu hỏi viết cha kĩ VD: Trong câu sau, câu câu sai? Muối Na2HPO3 muối axit Đ/S Dung dịch NH4Cl có pH