NỘI DUNG
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1 Cở sở lí luận của đề tài nghiên cứu
1.1.1 Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng và nhà nước ta về nghèo đói và xoá đói giảm nghèo
1.1.1.1 Tư tưởng Hồ Chí Minh về nghèo đói và xoá đói giảm nghèo
Ngay từ khi Cách mạng tháng Tám thành công và nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời vào năm 1945, đất nước đã phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận định rằng những khó khăn lớn nhất mà đất nước phải đối diện là "giặc dốt, giặc đói và giặc ngoại xâm" Điều này cho thấy ngay từ những ngày đầu, Bác đã xác định rõ ràng những vấn đề cấp bách cần giải quyết để xây dựng và phát triển đất nước.
Hồ Chí Minh xem trọng vấn đề nghèo đói và coi đó là một kẻ thù cần phải triệt tiêu Ông kêu gọi toàn Đảng và toàn dân tập trung sức mạnh để chống lại ba loại giặc, trong đó có giặc đói Theo Người, độc lập và thống nhất của Tổ quốc không thể tách rời khỏi hạnh phúc của nhân dân.
“nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do thì độc lập cũng chẳng có ý nghĩa gì”[4;tr.201]
Ngay từ những ngày đầu, Bác Hồ đã thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến người nghèo, kêu gọi mọi người chung tay giúp đỡ họ Tư tưởng của Người về xoá đói giảm nghèo không chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của tiết kiệm mà còn khuyến khích tăng gia sản xuất, nhằm đảm bảo sự bền vững trong công cuộc này Bên cạnh đó, Bác cũng nhấn mạnh việc hướng dẫn người nghèo cách thức làm ăn và hỗ trợ về vốn, kỹ thuật, để họ có thể tự cứu mình và vươn lên trong cuộc sống.
Ăn no, mặc ấm cần gắn liền với sự tiến bộ xã hội, trong đó sự phát triển vật chất phải đi đôi với sự nâng cao tinh thần Tư tưởng này vẫn còn giá trị cho đến ngày nay.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
Cở sở lí luận của đề tài nghiên cứu
1.1.1 Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng và nhà nước ta về nghèo đói và xoá đói giảm nghèo
1.1.1.1 Tư tưởng Hồ Chí Minh về nghèo đói và xoá đói giảm nghèo
Ngay từ khi cách mạng tháng 8 thành công và nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời vào năm 1945, đất nước đã phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận định rằng những khó khăn lớn nhất mà đất nước phải đối mặt là "giặc dốt, giặc đói và giặc ngoại xâm" Điều này cho thấy ngay từ những ngày đầu, Bác đã nhận thức rõ ràng về những vấn đề cấp bách cần giải quyết để xây dựng và phát triển đất nước.
Hồ Chí Minh xem trọng vấn đề nghèo đói, coi đó là một "giặc" cần phải tiêu diệt Ông kêu gọi toàn Đảng và toàn dân tập trung sức lực để chống lại ba loại giặc, trong đó có giặc đói Theo Người, độc lập và thống nhất của Tổ quốc không thể tách rời khỏi hạnh phúc của nhân dân.
“nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do thì độc lập cũng chẳng có ý nghĩa gì”[4;tr.201]
Ngay từ những ngày đầu, Bác Hồ đã thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến người nghèo và kêu gọi mọi người cùng chung tay giúp đỡ Tư tưởng của Người về việc xoá đói giảm nghèo không chỉ dừng lại ở việc tiết kiệm mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng gia sản xuất Điều này nhằm đảm bảo cho công cuộc xoá đói giảm nghèo được bền vững Hơn nữa, Bác Hồ còn nhấn mạnh việc hướng dẫn người nghèo cách thức làm ăn và hỗ trợ về vốn kỹ thuật, giúp họ tự lực cánh sinh và vươn lên trong cuộc sống.
Ăn no mặc ấm gắn liền với tiến bộ xã hội, cho thấy rằng sự phát triển vật chất cần đi đôi với sự nâng cao tinh thần Để đạt được sự phát triển bền vững, chúng ta cần chú trọng đến cả đời sống vật chất và tinh thần của người nghèo Tư tưởng này có giá trị lớn trong công cuộc xoá đói giảm nghèo và cần được áp dụng sáng tạo trong bối cảnh hiện nay Mục tiêu chung mà Bác Hồ mong muốn là xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh, điều này sẽ tiếp tục dẫn dắt Đảng, Nhà nước và nhân dân trong việc xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
1.1.1.2 Quan điểm hiện nay của Đảng và nhà nước ta về nghèo đói và xoá đói giảm nghèo
Trong những năm qua, Đảng và nhà nước ta đã chú trọng đến việc phát triển xã hội, đặc biệt là hỗ trợ người nghèo thông qua nhiều chính sách ưu tiên Một trong những nhiệm vụ cơ bản là giải phóng con người khỏi áp bức và bất công, thực hiện công bằng xã hội Chủ nghĩa xã hội không chỉ là quá trình xây dựng hạnh phúc mà còn là cuộc đấu tranh nhằm xóa bỏ nguồn gốc của bất công xã hội.
Ngay từ những ngày đầu thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Bác Hồ đã chỉ đạo nhiệm vụ chống giặc đói Công bằng xã hội, vấn đề quyết định trong việc xoá đói giảm nghèo, luôn được Đảng ta quan tâm Từ Đại hội VI đến Đại hội XI, Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết và văn bản liên quan đến công bằng xã hội.
Trong các văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam, việc xoá đói giảm nghèo là một vấn đề quan trọng được nhấn mạnh Đảng khẳng định sự cần thiết của việc khuyến khích làm giàu hợp pháp, đồng thời chống lại làm giàu phi pháp, nhằm đảm bảo công bằng xã hội Mục tiêu là thu hẹp khoảng cách phát triển và mức sống giữa các vùng, đặc biệt là các khu vực căn cứ cách mạng và gia đình chính sách Đảng mong muốn mọi người đều có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, có việc làm, đủ ăn, đủ mặc, được học hành và chăm sóc sức khỏe, từng bước thực hiện ước mơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Đảng ta đã chú trọng đến vấn đề đói nghèo trong xã hội và triển khai “Chương trình về xoá đói, giảm nghèo” với trách nhiệm cao trước nhân dân Nhà nước cũng thực hiện hàng chục chương trình cấp quốc gia và dự án liên quan đến việc xoá đói, giảm nghèo, nhằm cải thiện đời sống cho người dân.
Từ những lập luận phương pháp luận trên Đảng ta đã đưa ra những luận điểm và chính sách cụ thể:
- Một là, xoá đói giảm nghèo vừa là nhiệm vụ cơ bản lâu dài, vừa là nhiệm vụ trọng tâm trước mắt
Tính lâu dài của xoá đói giảm nghèo là do:
Thứ nhất, xoá đói giảm nghèo là nội dung, và nhiệm vụ cần thực hiện để bảo đảm công bằng xã hội
Chủ trương phát triển kinh tế nhiều thành phần của Đảng là một chiến lược quan trọng, nhằm đối phó với xu hướng phân hoá giàu nghèo trong nền kinh tế thị trường Để đạt được mục tiêu này, cần tăng cường quản lý Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa một cách liên tục và bền vững Đồng thời, nhiệm vụ xoá đói giảm nghèo, đặc biệt là giảm nghèo, cũng cần được thực hiện một cách kiên trì và lâu dài.
Thứ ba, dân giàu nước mạnh là mục tiêu cơ bản của chủ nghĩa xã hội
Thực hiện mục tiêu này là một quá trình phấn đấu gian khổ, lâu dài
Xoá đói giảm nghèo là nhiệm vụ chính trị, kinh tế và văn hoá, không chỉ là trách nhiệm của ngành lao động - xã hội mà cần sự tham gia của toàn Đảng và toàn dân Để đạt được mục tiêu này, tất cả cán bộ đảng, chính quyền phải đồng lòng và thực hiện các giải pháp một cách đồng bộ, cùng với sự tham gia của cộng đồng.
Tăng trưởng kinh tế đóng vai trò quan trọng trong việc xoá đói giảm nghèo, nhưng cần lưu ý rằng hai nhiệm vụ này có tính độc lập tương đối và không hoàn toàn đồng nhất với nhau.
Để xóa đói giảm nghèo, đầu tư phát triển sản xuất và tăng trưởng kinh tế là cần thiết, nhưng không thể xem đây là nhiệm vụ lâu dài duy nhất Mặc dù tăng trưởng kinh tế có tác động tích cực đến việc giảm nghèo, nguyên nhân của đói nghèo còn nhiều yếu tố khác nhau Trong bối cảnh kinh tế đa thành phần hiện nay, sự phân hóa giàu nghèo là điều không thể tránh khỏi Tuy nhiên, việc xóa đói giảm nghèo vẫn là nhiệm vụ cấp bách và quan trọng, cần phải ngăn chặn tình trạng làm giàu trên sự khổ cực của người khác, và không để người nghèo bị bỏ rơi trong xã hội.
Bảo đảm xoá đói giảm nghèo và thực hiện công bằng xã hội không có nghĩa là ngăn cản sự phát triển kinh tế hay tạo ra sự bình đẳng một cách cào bằng.
Kinh nghiệm từ chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu cho thấy rằng việc ưu tiên công bằng xã hội mà không gắn liền với phát triển kinh tế sẽ làm giảm động lực phát triển Ngược lại, nếu chỉ tập trung vào hiệu quả kinh tế, tình trạng phân hóa xã hội sẽ gia tăng, gây khó khăn cho nhiều người dân Do đó, trong quá trình phát triển đất nước, cần tạo điều kiện và tăng cường nguồn lực cho sự phát triển, đồng thời hạn chế các tác động tiêu cực, coi việc xoá đói giảm nghèo là nhiệm vụ thường xuyên và liên tục.
- Bốn là, xoá đói giảm nghèo là công việc của toàn xã hội
Xoá đói giảm nghèo là nhiệm vụ chung của toàn Đảng và toàn dân, không chỉ là trách nhiệm của ngành lao động - xã hội Để đạt được mục tiêu này, cần sự quan tâm và phối hợp đồng bộ từ tất cả cán bộ đảng, chính quyền, cùng với sự tham gia của toàn thể cộng đồng trong việc thực hiện các giải pháp hiệu quả.
Cơ sở thực tiễn của đề tài nghiên cứu
1.2.1 Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
Nghèo đói là một vấn đề được Đảng và Nhà nước Việt Nam đặc biệt quan tâm, với nhiều chính sách hỗ trợ dành cho người nghèo Công cuộc xoá đói giảm nghèo đã đạt được nhiều thành tựu lớn, nhờ vào sự quan tâm của xã hội đối với đời sống vật chất và tinh thần của người nghèo Hiện nay, có nhiều nghiên cứu và bài viết phân tích về nguyên nhân và thực trạng nghèo đói, góp phần nâng cao nhận thức và tìm ra giải pháp hiệu quả cho vấn đề này.
Nghiên cứu về người nghèo và vấn đề nghèo đói tại Việt Nam đã được thể hiện qua báo cáo “Báo cáo phát triển Việt Nam năm 2004: nghèo”, được trình bày tại hội nghị tư vấn các nhà tài trợ vào tháng 12 năm 2003 Báo cáo này tập trung vào các câu hỏi như: ai là người nghèo, nguyên nhân nghèo đói, mức độ nghèo và đặc trưng của họ, cũng như đánh giá chính sách công hiện tại đối với người nghèo Đặc biệt, báo cáo nhấn mạnh sự cần thiết phải cải thiện chính sách công nhằm giảm nghèo Đề tài “Phát triển bền vững vùng nông thôn Bắc Trung Bộ: xoá đói giảm nghèo và giải quyết việc làm” do Viện Nghiên Cứu, Môi Trường và Phát triển thực hiện, nhằm đánh giá thực trạng nông thôn mới ở Bắc Trung Bộ trong bối cảnh thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ và phát triển bền vững mà Việt Nam đã cam kết.
Trên đây là những bài viết nghiên cứu ở tầm nhà nước
Ngoài ra, hiện nay đã có những nghiên cứu ở cấp trường do sinh viên thực hiện nghiên cứu về người nghèo như:
Nghiên cứu của nhóm tác giả từ Đại Học Tài Chính - Marketing, gồm Nguyễn Lê Phương Hảo, Ma Đặng Thanh Phương, Nguyễn Thị Kim Thảo và Nguyễn Hoàng Trà Mi, tập trung vào tình trạng đói nghèo và chính sách xoá đói, giảm nghèo ở Việt Nam hiện nay Bài nghiên cứu đã nêu rõ khái quát về vấn đề nghèo đói tại Việt Nam, phân tích thực trạng, nguyên nhân cũng như đề xuất các giải pháp nhằm giải quyết vấn đề này.
Nghiên cứu của Trần Thị Phương Thảo từ Đại Học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn về dự án can thiệp giảm nghèo có sự tham gia của cộng đồng đã chỉ ra thực trạng và kết quả của các dự án này Đề tài tập trung vào mô hình can thiệp, phương pháp thực hiện và đưa ra nhận xét về quy trình giảm nghèo Ngoài ra, nghiên cứu cũng đề cập đến chính sách hỗ trợ xã hội cho người nghèo tại xã Xuân Viên, nhằm cải thiện đời sống của cộng đồng.
Bài viết "Nghi Xuân - Hà Tĩnh: thực trạng và giải pháp" của Phan Thị Mai Chi, sinh viên K48 ngành công tác xã hội trường Đại Học Vinh, đã khái quát tình hình nghèo đói tại xã Xuân Viên Nghiên cứu nêu rõ thực trạng và các giải pháp chính sách dành cho người nghèo, đồng thời đưa ra những khuyến nghị nhằm cải thiện đời sống cho cộng đồng.
Nghiên cứu này tập trung vào việc thực hiện chính sách cho vay vốn dành cho hộ nghèo, nhằm tìm hiểu tác động của chính sách này đến việc nâng cao mức sống của các gia đình nghèo Mặc dù chỉ giới hạn trong một không gian nhỏ và thời gian ngắn, nhưng hy vọng rằng nghiên cứu sẽ cung cấp cái nhìn thực tế và mở ra hướng nghiên cứu đa chiều hơn về vấn đề nghèo đói ở cấp cao hơn.
1.2.2 Tổng quan về địa bàn nghiên cứu
Huyện Nghi Lộc nằm ở phía Đông giáp biển Đông và Thị xã Cửa Lò, phía Đông Nam giáp huyện Nghi Xuân (Hà Tĩnh), phía Nam giáp Thành phố Vinh và huyện Hưng Nguyên, phía Tây Nam giáp huyện Nam Đàn, phía Tây giáp huyện Đô Lương, phía Tây Bắc giáp huyện Yên Thành, và phía Bắc giáp huyện Diễn Châu.
* Diện tích và dân số:
- Diện tích: Huyện Nghi Lộc hiện tại có tổng diện tích tự nhiên: 34.770,43 ha Dân số: tính đến hết năm 2010 huyện Nghi Lộc có 46.730 hộ với 186.439 nhân khẩu [12]
* Tăng trưởng và cơ cấu kinh tế:
Trong giai đoạn 2001 - 2005, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 12,2%/năm, trong đó ngành Nông - Lâm - Thuỷ sản tăng trưởng bình quân 6,34%/năm, công nghiệp - xây dựng đạt 22,52%/năm và ngành dịch vụ đạt 15,95%/năm Giai đoạn 2006-2008, tốc độ tăng trưởng kinh tế tiếp tục tăng lên 12,76%.
Cơ cấu kinh tế đã có sự chuyển dịch tích cực, với tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng tăng mạnh từ 19,7% năm 2000 lên 33,5% năm 2008 Đồng thời, tỷ trọng ngành dịch vụ cũng tăng từ 21,1% năm 2000 lên 30,9% năm 2008, trong khi tỷ trọng ngành nông - lâm - ngư giảm từ 58,2% năm 2000 xuống còn 35,6% năm 2008.
* Các lĩnh vực xã hội:
Đến năm 2007, huyện có tổng cộng 96 trường học, bao gồm 30 trường mầm non, 32 trường tiểu học, 28 trường THCS, 5 trường THPT công lập và 1 trường THPT dân lập Ngoài ra, còn có 1 trung tâm GDTX, 1 trung tâm bồi dưỡng chính trị, 1 trung tâm hướng nghiệp dạy nghề và 30 trung tâm học tập cộng đồng tại 30 xã, thị trấn Cơ sở vật chất, trang thiết bị và đội ngũ giáo viên đã đáp ứng tốt nhu cầu dạy học trong khu vực.
Y tế và chăm sóc sức khoẻ cộng đồng đã được cải thiện đáng kể, với việc bảo vệ và chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân, cũng như công tác dân số, gia đình và trẻ em được nâng cao.
Mặc dù cơ sở vật chất và trang thiết bị đã được cải thiện, nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân Hiện tại, thiếu bác sĩ chuyên khoa sâu và cơ cấu chuyên môn vẫn chưa hợp lý.
Phát triển ngành văn hóa - thông tin cần gắn liền với các vấn đề xã hội và nhiệm vụ phát triển kinh tế trọng tâm để nâng cao chất lượng đời sống văn hóa của nhân dân Cần đẩy mạnh phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và chăm lo xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa - thông tin - thể thao, tạo điều kiện cho người dân tham gia nhiều hơn Đồng thời, cần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc và quê hương.
Xã Nghi Công Nam tọa lạc trên địa hình bản sơn, nằm ở phía Nam giáp dãy Đại Huệ, phía Tây giáp xã Nghi Lâm, phía Đông giáp huyện Hưng Nguyên và phía Bắc giáp xã Nghi Phương Xã có những đặc điểm chung đáng chú ý về tình hình phát triển và địa lý.
Năm 2011, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 10,42%, với giá trị sản xuất đạt 33.332 triệu đồng, tăng 8,85% Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, trong đó ngành nông lâm ngư chiếm 46,11%, công nghiệp xây dựng 10,33% và thương mại dịch vụ 45,56% Những kết quả đạt được trong các lĩnh vực kinh tế cho thấy sự phát triển bền vững.
- Giá trị sản xuất ngành nông lâm ngư ước đạt 15.582 triệu đồng, đạt 83,39% kế hoạch [9]
- Giá trị sản xuất ngành công nghiệp xây dựng đạt 5487 triệu đồng đạt
- Thương mại dịch vụ ước đạt 12636 triệu đồng đạt 120,46% kế hoạch [9]
- Thu chi ngân sách tại xã năm 2011 ước đạt 8740 triệu đồng đạt 115% dự toán hội đồng nhân dân xã giao cho [9]
* Dân số và giải quyết việc làm:
Tác động của chính sách cho vay vốn đối với việc nâng cao mức sống cho nhóm hộ gia đình nghèo tại xã Nghi Công Nam
2.3.1 Những chính sách cho vay vốn giành cho hộ nghèo đang được thực hiện tại xã Nghi Công Nam hiện nay
Nghi Công Nam là một xã nghèo với tỷ lệ hộ nghèo biến động qua các năm Từ năm 2006 đến nay, tỷ lệ hộ nghèo đã có những thay đổi đáng kể: năm 2006 là 3,0%, năm 2007 tăng lên 3,8%, năm 2008 giảm xuống 2,6%, năm 2009 lại tăng lên 3,2%, năm 2010 giảm còn 2,9%, năm 2011 tiếp tục giảm xuống 2,6%, và đến năm 2012, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 2% Điều này cho thấy rằng số hộ nghèo trong xã luôn có sự biến động qua từng năm.
Người nghèo ở xã Nghi Công Nam hiện đang được hỗ trợ vay vốn từ ngân hàng chính sách xã hội để phát triển kinh tế với lãi suất thấp, mỗi hộ gia đình được vay tối đa 30 triệu đồng Tuy nhiên, số vốn này vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu đầu tư sản xuất của họ, đặc biệt khi giá cả thị trường tăng nhanh Việc vay vốn còn phụ thuộc vào điều kiện kinh tế của từng hộ gia đình, với những hộ nghèo khó khăn có thể chỉ nhận được từ 5 đến 10 triệu đồng sau khi được ngân hàng thẩm định khả năng trả nợ Điều này đặt ra thách thức cho người nghèo trong việc tiếp cận nguồn vốn cần thiết để phát triển kinh tế.
Nhiều hộ gia đình nghèo gặp khó khăn trong việc tiếp cận các chính sách vay vốn, thường phải đối mặt với những điều kiện ràng buộc khắt khe Điều này khiến cho việc vay đủ số tiền 30 triệu đồng trở nên khó khăn, và thực tế, hầu hết họ chỉ có thể vay từ 5 đến 15 triệu đồng.
Người nghèo có thể tiếp cận nhiều nguồn vốn vay, trong đó có chính sách hỗ trợ vay vốn dành riêng cho các hộ gia đình có thanh niên Mục tiêu của chính sách này là tạo việc làm cho thanh niên nghèo, với mức vay lên đến 20 triệu đồng cho mỗi thanh niên.
Qua quá trình phân tích và thu thập thông tin, nhận thấy rằng bên cạnh việc hỗ trợ hộ gia đình nghèo vay vốn, đã có chính sách dành riêng cho các thành viên trong gia đình nghèo nhằm phát triển sản xuất Chính sách này cho phép họ vay vốn từ các tổ chức đoàn thể Kết quả sau ba năm triển khai chương trình cho thanh niên nghèo vay vốn đã cho thấy những chuyển biến tích cực trong việc cải thiện đời sống và phát triển kinh tế của họ.
2009 đến nay có 5 thanh niên thuộc hộ gia đình nghèo được vay vốn với điều kiện tạo việc làm tại chỗ”(Pvs, Nữ, 30 Tuổi, Cán bộ chính sách)
Sở LĐTBXH triển khai một nguồn vốn hỗ trợ cho các hộ gia đình nghèo, đặc biệt là những gia đình thuộc diện chính sách như thương bệnh binh, chất độc da cam và gia đình liệt sĩ Chính sách cho vay này không áp dụng cho tất cả các hộ nghèo mà chỉ dành cho những gia đình chính sách, cho phép họ vay 20 triệu đồng cho mỗi người đi xuất khẩu lao động.
(PVS, Số 1, nữ, 30 tuổi, cán bộ chính sách)
Hiện tại, tại xã Nghi Công Nam, hộ nghèo chỉ có một nguồn vốn duy nhất để vay là 30 triệu đồng, nhưng nguồn vốn này không đủ dàn trải cho tất cả các hộ nghèo Mặc dù có thể vay để đầu tư phát triển kinh tế và thoát nghèo, nhưng điều kiện vay vốn lại là một bất cập, vì gia cảnh của hộ nghèo thường không đủ khả năng đáp ứng yêu cầu Qua phỏng vấn, nhiều hộ nghèo cho biết số tiền vay lớn nhất mà họ nhận được chỉ ở mức 15 triệu đồng, trong khi đó, nhiều hộ khác chỉ vay được dưới 15 triệu, thậm chí có hộ chỉ vay được 5 triệu đồng.
Theo ý kiến của các hộ gia đình nghèo, hiện nay, khi vay vốn từ ngân hàng chính sách xã hội, mặc dù mức vay tối đa là 30 triệu đồng, nhưng thực tế, do hoàn cảnh khó khăn, số tiền thực tế được vay chỉ khoảng 15 triệu đồng.
3,Nam, 45 tuổi, xóm 1, làm ruộng)
Nguyên nhân chính dẫn đến việc người nghèo thiếu chính sách ưu tiên phát triển kinh tế và nâng cao thu nhập là do hệ thống an sinh xã hội ở Việt Nam phân bổ rộng rãi cho nhiều đối tượng khác nhau, trong đó người nghèo chỉ là một phần Việt Nam có tỷ lệ hộ nghèo cao, khiến các chính sách hỗ trợ phải trải đều cho nhiều hộ nghèo trên cả nước Thêm vào đó, xã Nghi Công Nam, với đời sống còn khó khăn, đã gặp trở ngại trong việc các tổ chức đoàn thể chưa đủ điều kiện và nguồn kinh phí để hỗ trợ các hộ gia đình nghèo trong cộng đồng.
Trong vai trò nhân viên công tác xã hội, nghiên cứu về chính sách cho vay vốn cho hộ gia đình nghèo cho thấy rằng người nghèo chưa được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ để phát triển sản xuất và thoát nghèo Để cải thiện tình hình này, tác giả đề xuất một số giải pháp cho các tổ chức liên quan và hộ gia đình nghèo Trước tiên, cần kêu gọi đầu tư vốn từ các tổ chức phi chính phủ và ngân sách nhà nước Việc phát huy vai trò của nhân viên công tác xã hội, với kiến thức phong phú, trong việc kết nối các chính sách đầu tư cho hộ nghèo với các xã khó khăn là rất quan trọng Triển khai các giải pháp này sẽ giúp thu hút nguồn vốn đầu tư cần thiết cho các hộ nghèo, mang lại kết quả tích cực trong công tác hỗ trợ phát triển.
Giải pháp này có tính khả thi cao nếu được thực hiện với sự tham gia của nhân viên xã hội có chuyên môn, từ đó người nghèo sẽ được hưởng nhiều chính sách hơn và có cơ hội vay vốn dễ dàng hơn để đầu tư vào sản xuất.
Các tổ chức đoàn thể trong xã cần phát huy tối đa vai trò của mình trong việc huy động nguồn vốn từ các thành viên nhằm tạo quỹ hỗ trợ cho những người gặp khó khăn Đây là một giải pháp khả thi, vì thực tế cho thấy nhiều tổ chức như hội phụ nữ, đoàn thanh niên, và hội nông dân cựu chiến binh thường chỉ nói về việc thiếu nguồn quỹ cho các thành viên nghèo vay vốn, nhưng chưa có tổ chức nào chính thức kêu gọi sự đóng góp từ các thành viên để lập quỹ hỗ trợ.
Cán bộ xã Nghi Công Nam còn thiếu và yếu, chủ yếu do họ được bầu cử và chưa được đào tạo bài bản Điều này gây khó khăn trong việc tìm ra giải pháp hỗ trợ các gia đình nghèo Để giải quyết vấn đề này, cần có sự tham mưu và học hỏi từ các mô hình thành công của các địa phương khác Vai trò của nhân viên công tác xã hội trong việc kết nối và hỗ trợ giữa các tổ chức là rất quan trọng Một cán bộ xã cho biết: “Chúng tôi sẽ xem xét và đưa ý kiến này ra thảo luận trong cuộc họp mặt trận sắp tới Tôi nghĩ các tổ chức sẽ ủng hộ những giải pháp thiết thực này để giúp thành viên khó khăn trong tổ chức mình.”
Tại xã Nghi Công Nam, người nghèo chủ yếu phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp manh mún và tài sản của họ không có giá trị cao, dẫn đến khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi Là một nhân viên công tác xã hội, tôi đã nhận thấy rằng số tiền vay không đủ để họ đầu tư vào chăn nuôi hay sản xuất quy mô lớn Hơn nữa, việc hạn chế tiếp cận khoa học kỹ thuật khiến họ chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, làm tăng nguy cơ rủi ro trong sản xuất Do đó, cần có những giải pháp cụ thể để hỗ trợ người nghèo trong việc cải thiện khả năng tiếp cận nguồn vốn và nâng cao kỹ năng sản xuất.
Nghiên cứu chỉ ra rằng các hộ gia đình nghèo thường gặp khó khăn trong việc thiếu vốn và kinh nghiệm khoa học kỹ thuật, do đó, họ nên phát triển từng bước một, bắt đầu từ chăn nuôi nhỏ thay vì đầu tư lớn Việc đầu tư lớn không chỉ khó khăn về tài chính mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, có thể dẫn đến nguy cơ không hoàn trả được vốn và tiếp tục rơi vào nghèo đói Một người dân cho biết: “Gia đình tôi được vay 10 triệu đồng nhưng chưa đủ để mua trâu; tôi đã tiêu vào các khoản khác và chưa nghĩ đến việc đầu tư chăn nuôi vịt gà, mặc dù có vườn và ao Có lẽ sau này, khi vay lại, chúng tôi sẽ bắt đầu nuôi lợn gà vịt và phát triển dần dần để yên tâm hơn.”
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1 Kết luận Đói nghèo là một vấn đề xã hội có tính chất toàn cầu, nó là một hiện tượng xã hội có tính chất lịch sử và phổ biến đối với mọi quốc gia, dân tộc
Tỉnh Nghệ An, cùng với Xã Nghi Công Nam, đã triển khai chương trình xoá đói giảm nghèo nhằm phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện tại Chương trình này không chỉ giúp phát triển kinh tế địa phương mà còn góp phần vào sự phát triển chung của đất nước, thực hiện đúng chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Xã Nghi Công Nam đã đạt được những thành tựu ấn tượng trong chương trình xoá đói giảm nghèo, với tỷ lệ hộ nghèo giảm trung bình 2% mỗi năm Những nỗ lực này không chỉ giúp cải thiện đời sống vật chất mà còn nâng cao tinh thần cho người nghèo và hộ nghèo trong xã.
Sau hai tháng nghiên cứu tại xã Nghi Công Nam về tác động của chính sách cho vay vốn, chúng tôi đã rút ra những kết luận quan trọng về việc nâng cao mức sống cho nhóm hộ nghèo Chính sách này không chỉ giúp cải thiện thu nhập mà còn tạo điều kiện cho các hộ gia đình tiếp cận các nguồn lực cần thiết để phát triển kinh tế.
Hệ thống chính sách cho vay vốn tại xã Nghi Công Nam chưa mang lại tác động tích cực đến mức sống của các hộ gia đình nghèo Mặc dù một số hộ có thể thoát nghèo, nhưng tình trạng này chưa bền vững, dẫn đến nguy cơ tái nghèo vẫn rất cao.
Tại xã Nghi Công Nam, việc cho vay vốn và sử dụng nguồn vốn cho nhóm hộ gia đình nghèo chưa được thực hiện một cách phối hợp và kiểm tra chặt chẽ giữa các cán bộ lãnh đạo và cán bộ chính sách.
Nhiều hộ gia đình nghèo chưa tận dụng hiệu quả nguồn vốn vay để cải thiện kinh tế và nâng cao mức sống Họ thường đối mặt với hoàn cảnh khó khăn, làm cho việc thoát nghèo và cải thiện đời sống trở nên thách thức, đặc biệt khi chỉ có trong tay những khoản vay nhỏ.
Mặc dù Đảng và Nhà nước đã chú trọng công tác xóa đói giảm nghèo và ủy thác ngân hàng chính sách xã hội cho người nghèo vay vốn với lãi suất thấp, nhưng nguồn vốn vay hiện tại vẫn chưa đủ để giúp họ đầu tư phát triển sản xuất.
Chính sách cho vay vốn dành cho hộ nghèo tại xã Nghi Công Nam chưa đạt được hiệu quả như mong đợi, khi người nghèo vẫn chưa thể thoát nghèo bền vững và cải thiện mức sống của họ.
Chính sách cho vay vốn hiện vẫn tồn tại nhiều hạn chế, đặc biệt là việc thiếu kiểm tra quá trình sử dụng nguồn vốn của người nghèo Hầu hết các hộ nghèo không sử dụng vốn đúng mục đích phát triển kinh tế sản xuất như đã cam kết, mà còn chi tiêu cho những khoản khác mà không có kế hoạch thu hồi nguồn vốn.
Để giúp các hộ gia đình nghèo ở xã Nghi Công Nam phát huy hiệu quả nguồn vốn vay và thoát nghèo bền vững, cần triển khai các giải pháp khắc phục những tồn tại hiện tại Đồng thời, xã cần đẩy mạnh thực hiện chương trình xoá đói giảm nghèo nhằm đạt được các mục tiêu phát triển đã đề ra Trong giai đoạn hiện nay và tương lai, việc áp dụng các biện pháp hiệu quả hơn nữa là cần thiết để xây dựng một nhà nước dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh, đúng như mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Dựa trên những kết luận từ quá trình nghiên cứu, tôi xin đề xuất một số khuyến nghị cho huyện Nghi Lộc và đặc biệt là xã Nghi Công Nam.
* Đối với huyện Nghi Lộc:
Huyện cần hỗ trợ xã trong việc đào tạo nghề cho người lao động và thu hút các chính sách đầu tư nhằm tạo điều kiện phát triển và tạo việc làm bền vững Cần tổ chức các lớp tập huấn khoa học kỹ thuật chăn nuôi dành riêng cho hộ nghèo ở cấp huyện, giúp họ có cơ hội học hỏi và nâng cao kiến thức để đầu tư phát triển theo xu hướng thị trường.
Huyện cần tiến hành khảo sát thực tế để đưa ra chỉ đạo phù hợp cho từng xã, đồng thời tổ chức các đoàn kiểm tra đến từng hộ gia đình nghèo nhằm nắm bắt kịp thời tình hình và có những chỉ đạo thích hợp nhất.
Ngân hàng chính sách xã hội huyện nghiên cứu và tạo điều kiện thuận lợi để người nghèo tiếp cận nhiều hơn với nguồn vốn vay, giúp họ có đủ khả năng đầu tư vào sản xuất.
* Đối với UBND xã Nghi Công Nam:
Cần phải làm tốt công tác chính sách xoá đói giảm nghèo không để có hộ đói trên địa bàn