MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỦ TỤC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI CỦA CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC
Thủ tục hành chính
Quản lý nhà nước là hoạt động của nhà nước trong các lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tư pháp, nhằm thực hiện chức năng đối nội và đối ngoại Mỗi hoạt động trong các lĩnh vực này diễn ra theo trình tự nhất định và có thể được thực hiện bởi các chủ thể khác nhau, vào những thời điểm và với mục đích khác nhau Kết quả của các hoạt động này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có thủ tục tiến hành Thủ tục này thể hiện cách tổ chức thực hiện các hoạt động quản lý và không phải là mục đích tự thân Do đó, các hoạt động quản lý của nhà nước cần có thủ tục phù hợp cho từng lĩnh vực khác nhau.
Hoạt động của nhà nước trong lĩnh vực lập pháp, tư pháp và hành pháp đều tuân theo các thủ tục cụ thể Thủ tục lập pháp được thực hiện bởi các chủ thể có quyền lập pháp, trong khi thủ tục tư pháp giải quyết các vụ án hình sự, dân sự, hành chính, lao động và kinh tế theo quy định của pháp luật Hoạt động hành pháp bao gồm các thủ tục hành chính, liên quan đến việc quản lý nhà nước trên nhiều lĩnh vực xã hội khác nhau Điều này cho thấy rằng quản lý hành chính nhà nước rất đa dạng và cần nhiều thủ tục khác nhau tương ứng với từng hoạt động cụ thể Thủ tục hành chính ban hành văn bản quy phạm pháp luật được sử dụng để tạo ra các văn bản pháp lý, trong khi các thủ tục giải quyết công việc cụ thể giúp bảo vệ quyền lợi của cơ quan, tổ chức và cá nhân Các thủ tục này quy định rõ cách thức thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, công chức nhà nước và quyền, nghĩa vụ của các bên liên quan.
Thủ tục hành chính là phương thức tổ chức và thực hiện quản lý hành chính nhà nước, trong đó cơ quan, cán bộ, công chức thực hiện nhiệm vụ, còn cá nhân và tổ chức thực hiện quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật Quá trình này đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các công việc liên quan đến quản lý hành chính nhà nước.
1.1.2 Đặc điểm của thủ tục hành chính
Dù có tính đa dạng, các thủ tục hành chính đều mang những đặc điểm chung do sự quản lý thống nhất của nhà nước.
Thủ tục hành chính là quy trình thực hiện các hoạt động quản lý nhà nước, được thực hiện bởi các cơ quan và cá nhân có thẩm quyền trong lĩnh vực quản lý hành chính.
Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động thực hiện quyền hành pháp trong quyền lực thống nhất của nhà nước Các cơ quan hành chính và cán bộ, công chức là những chủ thể chính thực hiện công việc này, đồng thời tiến hành các thủ tục hành chính liên quan đến quản lý hành chính nhà nước.
Cơ quan lập pháp và cơ quan tư pháp thực hiện quyền lập pháp và quyền tư pháp trong hệ thống nhà nước, không đảm nhiệm chức năng quản lý hành chính Tuy nhiên, để hoạt động hiệu quả, các cơ quan này cần tiến hành quản lý nội bộ Trong một số trường hợp cụ thể theo quy định của pháp luật, họ cũng có quyền thực hiện quản lý hành chính nhà nước Do đó, khi thực hiện các hoạt động quản lý hành chính, các cơ quan này đồng thời trở thành chủ thể thực hiện thủ tục hành chính.
Thứ hai, thủ tục hành chính do quy phạm pháp luật hành chính quy định
Thủ tục hành chính là phương thức tổ chức và thực hiện quản lý hành chính nhà nước, được quy định bởi pháp luật hành chính Tất cả các quy định này tạo thành hệ thống quy phạm thủ tục hành chính, mà các chủ thể tham gia phải tuân thủ Quy phạm thủ tục hành chính đóng vai trò là công cụ thực hiện các quy phạm vật chất của luật hành chính và các ngành luật khác, giúp đưa các quy định vào thực tiễn Do đó, việc quy định thủ tục hành chính là cần thiết để đảm bảo tính hiệu quả và hợp pháp trong hoạt động quản lý nhà nước.
Thứ ba, thủ tục hành chính có tính mềm dẻo, linh hoạt
Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động tổ chức của nhà nước trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội Mỗi loại hoạt động quản lý hành chính sẽ đi kèm với các thủ tục hành chính khác nhau, tạo ra quy trình hợp lý cho từng trường hợp cụ thể Tùy thuộc vào tính chất của hoạt động, các thủ tục này có thể đơn giản hoặc phức tạp.
Quản lý hành chính nhà nước cần phải linh hoạt và nhanh nhạy để đáp ứng sự biến động và phát triển của đối tượng quản lý Do đó, khi hoạt động quản lý hành chính thay đổi, thủ tục hành chính cũng phải được điều chỉnh theo.
1.1.3 Các loại thủ tục hành chính
Việc phân loại thủ tục hành chính là cần thiết vì tính chất đa dạng và phức tạp của chúng, đóng vai trò quan trọng trong lý luận và thực tiễn quản lý hành chính nhà nước Phân loại giúp hiểu rõ đặc điểm và vai trò của từng loại thủ tục, từ đó đề ra phương hướng hoàn thiện và nâng cao hiệu quả quản lý Các tiêu chí phân loại thủ tục hành chính có thể dựa vào mục đích của từng thủ tục.
Thủ tục hành chính được phân thành hai loại dựa trên mục đích sử dụng: thứ nhất là thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật, và thứ hai là thủ tục giải quyết các công việc cụ thể.
Thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật là quy trình mà các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện để ban hành các quy tắc xử sự mang tính bắt buộc trong lĩnh vực pháp luật hành chính So với thủ tục lập pháp, thủ tục hành chính đơn giản hơn nhưng lại đa dạng hơn về loại văn bản và chủ thể có thẩm quyền Mỗi loại văn bản có quy trình ban hành riêng, do các chủ thể khác nhau thực hiện.
Các bộ, cơ quan ngang bộ và các văn bản liên tịch có vai trò quan trọng trong thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Tòa án, Viện kiểm sát, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân Kết quả của quy trình này là cơ quan có thẩm quyền sẽ ban hành một văn bản quy phạm pháp luật chính thức.
Văn bản quy phạm pháp luật cần có tính khái quát cao và khả năng dự báo chính xác để thiết lập và duy trì trật tự quản lý trong lĩnh vực hoặc lãnh thổ cụ thể Do đó, quy trình ban hành loại văn bản này thường có sự tham gia của nhiều chủ thể và ít quy định về thời hạn cho các hoạt động liên quan.
Thủ tục giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước - một loại thủ tục hành chính trong quản lý hành chính nhà nước
Giải quyết khiếu nại là quá trình xác minh và ra quyết định của cơ quan có thẩm quyền nhằm bảo đảm hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước tuân thủ pháp luật, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tổ chức và cá nhân Quá trình này bao gồm nhiều hành động liên tiếp theo một trình tự nhất định về không gian và thời gian, tức là phải tuân thủ một thủ tục cụ thể Thủ tục này không chỉ là hình thức mà còn là nội dung quan trọng của hoạt động giải quyết khiếu nại, được quy định bởi chính các bước trong quá trình này.
Thủ tục giải quyết khiếu nại là quy trình mà các cơ quan có thẩm quyền thực hiện để xử lý khiếu nại, diễn ra theo một trình tự cụ thể về thời gian và không gian Quy trình này bao gồm những nội dung và yêu cầu rõ ràng được quy định bởi pháp luật.
1.2.1 Đặc điểm của thủ tục giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước
Thủ tục giải quyết khiếu nại là một loại thủ tục hành chính, mang những đặc điểm nổi bật như được điều chỉnh bởi quy phạm pháp luật hành chính và do các chủ thể có quyền lực nhà nước thực hiện Thủ tục này có tính chủ động, linh hoạt và sáng tạo Tuy nhiên, dưới góc độ cụ thể, thủ tục giải quyết khiếu nại cũng có những điểm khác biệt riêng biệt cần được lưu ý.
Thủ tục giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước được quy định chặt chẽ trong pháp luật, đặc biệt là tại Mục 3 Chương 2 Luật Khiếu nại, tố cáo năm 1998, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công dân và cơ quan nhà nước trong việc thực hiện quyền khiếu nại Việc giải quyết khiếu nại không chỉ thể hiện quyền hạn mà còn là trách nhiệm của cơ quan hành chính trong việc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người khiếu nại Dựa trên các văn bản pháp luật, thủ tục này được thực hiện nghiêm túc, khách quan và trung thực, góp phần nâng cao hiệu quả trong quản lý hành chính nhà nước.
Chủ thể thực hiện thủ tục giải quyết khiếu nại hành chính bao gồm các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền và cán bộ, công chức được pháp luật cho phép giải quyết khiếu nại Các cá nhân và tổ chức không thuộc quy định pháp luật về thẩm quyền giải quyết khiếu nại chỉ tham gia vào thủ tục giải quyết khiếu nại trong những vụ việc cụ thể.
Thủ tục giải quyết khiếu nại hành chính là quy trình quan trọng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong quản lý hành chính nhà nước Đối tượng khiếu nại bao gồm các quyết định và hành vi hành chính của các cơ quan nhà nước và cán bộ, công chức có thẩm quyền Những quyết định này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của các bên liên quan, do đó, việc giải quyết khiếu nại hành chính không chỉ có ý nghĩa lớn trong việc bảo vệ quyền lợi chính đáng mà còn phụ thuộc vào việc xây dựng và thực hiện hiệu quả các thủ tục giải quyết của các cơ quan có thẩm quyền.
1.2.2 Các nguyên tắc xây dựng và thực hiện thủ tục giải quyết khiếu nại
Thủ tục giải quyết khiếu nại là một loại thủ tục hành chính, do đó, cần xây dựng và thực hiện dựa trên các nguyên tắc như pháp chế, khách quan, công khai, minh bạch, đơn giản, tiết kiệm, nhanh chóng và kịp thời.
Hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trước sự xâm hại từ quyết định hành chính và hành vi hành chính Việc này không chỉ đảm bảo quyền lợi cho người dân mà còn góp phần củng cố pháp chế trong quản lý hành chính nhà nước Để đạt được mục tiêu này, quy trình giải quyết khiếu nại cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật, do đó, việc tuân thủ nguyên tắc pháp chế là điều kiện tiên quyết trong việc xây dựng và thực hiện các thủ tục giải quyết khiếu nại.
Trong quá trình xây dựng và thực hiện thủ tục giải quyết khiếu nại hành chính, pháp luật cần được hoàn thiện và thống nhất, yêu cầu các chủ thể tuân thủ nghiêm chỉnh Chỉ có cơ quan nhà nước có thẩm quyền mới được phép quy định về thủ tục hành chính, chủ yếu thuộc về các cơ quan trung ương Trong một số trường hợp, các bộ ngành có thể ủy quyền cho Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố ban hành văn bản quy định về thủ tục hành chính phù hợp với điều kiện địa phương Các văn bản này phải đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ giữa các cấp, ngành và địa phương, nhằm tránh tình trạng chồng chéo và tạo cơ sở vững chắc cho công dân thực hiện quyền khiếu nại.
Việc tuân thủ nguyên tắc pháp chế trong giải quyết khiếu nại hành chính phụ thuộc vào vai trò của từng bên tham gia Người giải quyết khiếu nại, với tư cách là đại diện của nhà nước, phải nghiêm túc tuân thủ các quy định pháp luật về thẩm quyền và trình tự giải quyết, không được từ chối hay gây khó khăn cho người khiếu nại Đồng thời, người khiếu nại cũng cần tuân thủ đúng các quy định về thẩm quyền và thủ tục, nhằm đảm bảo quy trình giải quyết khiếu nại diễn ra nhanh chóng, hiệu quả, và hạn chế tình trạng khiếu nại vượt cấp hoặc lặp lại nhiều lần.
Người khiếu nại và các bên liên quan trong quan hệ pháp luật về giải quyết khiếu nại cần tuân thủ quy định pháp luật khi thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình Vai trò của người khiếu nại là rất quan trọng, vì họ phải cung cấp thông tin và tài liệu chứng minh cho nội dung khiếu nại Việc tuân thủ pháp luật và cung cấp chứng cứ khách quan sẽ giúp quá trình giải quyết khiếu nại diễn ra nhanh chóng và hiệu quả Do đó, trong quá trình giải quyết khiếu nại, người giải quyết cần hướng dẫn và tạo điều kiện cho người khiếu nại tuân thủ các quy định pháp luật một cách triệt để.
Quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật cần được tôn trọng và thực hiện nghiêm túc Các cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ và trách nhiệm theo quyết định đã có hiệu lực Đặc biệt, cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần áp dụng biện pháp cụ thể để đảm bảo quyết định này được thực hiện trên thực tế.
Nguyên tắc xây dựng thủ tục hành chính phải xuất phát từ nhu cầu khách quan của hoạt động quản lý, với tính chất của từng hoạt động để đảm bảo sự phù hợp Đối với những hoạt động quản lý phức tạp, có ảnh hưởng lớn đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân và tổ chức, cần quy định cụ thể và chi tiết từng bước thực hiện Ngược lại, các hoạt động quản lý đơn giản nên được quy định tổng quát, tạo khung pháp lý linh hoạt cho các chủ thể thực hiện Thực tế cho thấy, thủ tục hành chính nếu quá phức tạp hoặc quá đơn giản mà không đáp ứng yêu cầu quản lý sẽ không mang lại hiệu quả thực tế.
Nguyên tắc khách quan yêu cầu trong xây dựng và thực hiện thủ tục hành chính phải dựa trên căn cứ khoa học và quy định pháp luật Mục tiêu của việc giải quyết khiếu nại là bảo vệ quyền lợi của cá nhân, cơ quan, tổ chức, đồng thời đảm bảo hiệu quả quản lý hành chính nhà nước Do đó, trong quá trình giải quyết khiếu nại, cần tuân thủ quy định pháp luật và dung hòa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể, cũng như giữa lợi ích công dân và lợi ích nhà nước, trong đó lợi ích quản lý phải được đặt lên hàng đầu.
Nguyên tắc công khai, minh bạch
Tính công khai và minh bạch trong thủ tục hành chính, đặc biệt là trong giải quyết khiếu nại, là yêu cầu khách quan và cần thiết trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Đảm bảo dân chủ xã hội và quyền công dân là rất quan trọng, đồng thời nhu cầu tham gia của nhân dân lao động vào các hoạt động nhà nước ngày càng gia tăng Do đó, yêu cầu về tính công khai, minh bạch trong thủ tục hành chính trở nên cấp bách hơn bao giờ hết Để thực hiện điều này, các cơ quan, tổ chức và cá nhân được nhà nước trao quyền cần tuân thủ nguyên tắc công khai, minh bạch trong tất cả các giai đoạn của thủ tục giải quyết khiếu nại.
Vai trò của thủ tục giải quyết khiếu nại đối với việc đảm bảo hiệu quả của hoạt động giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước
Giải quyết khiếu nại là quá trình xem xét và đánh giá tính hợp pháp, hợp lý của các hoạt động quản lý hành chính nhà nước Hoạt động này liên quan đến việc đưa ra các biện pháp xử lý phù hợp để giải quyết tranh chấp trong quản lý hành chính Cơ quan và cán bộ có thẩm quyền cần thận trọng để đảm bảo việc giải quyết khiếu nại tuân thủ quy định pháp luật, nhằm tránh tái diễn khiếu nại Đây được coi là biện pháp bảo đảm pháp chế trong quản lý hành chính, và để thực hiện hiệu quả, cần tuân theo trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại mà pháp luật quy định.
Thủ tục giải quyết khiếu nại là công cụ pháp lý thiết yếu, giúp các cơ quan, tổ chức và cá nhân có thẩm quyền tiến hành giải quyết khiếu nại một cách hiệu quả Nếu thiếu thủ tục này, quá trình giải quyết khiếu nại sẽ gặp khó khăn và không đạt được kết quả mong muốn.
Thủ tục giải quyết khiếu nại là khuôn mẫu chuẩn mực cho các cơ quan, tổ chức và cá nhân có thẩm quyền trong việc xử lý khiếu nại, giúp duy trì tính ổn định, minh bạch và công bằng Các quy định pháp luật xác định rõ ràng quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia, bao gồm thời hiệu khiếu nại và thời hạn giải quyết, đồng thời giới hạn quyền hạn của các cơ quan có thẩm quyền Điều này đảm bảo quá trình giải quyết khiếu nại diễn ra nhanh chóng, hiệu quả, ngăn chặn lạm quyền và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân, đồng thời duy trì sự công bằng trong mối quan hệ giữa công dân và cơ quan nhà nước.
Thủ tục giải quyết khiếu nại là cơ sở quan trọng để các cơ quan chức năng kiểm tra và giám sát hoạt động này, từ đó đánh giá tính đúng đắn và năng lực của các tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong việc thực hiện các văn bản pháp luật Điều này nhằm mục đích ngăn ngừa vi phạm pháp luật, đặc biệt là trong lĩnh vực giải quyết khiếu nại.
Thủ tục giải quyết khiếu nại đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của người khiếu nại, giúp họ thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình Đồng thời, thủ tục này cũng là cơ sở để nhắc nhở các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền thực hiện đúng và đầy đủ các quy định pháp luật Điều này đảm bảo rằng các khiếu nại được giải quyết kịp thời và hiệu quả, với các quyết định giải quyết sẽ được thi hành ngay sau khi ban hành.
Thủ tục giải quyết khiếu nại được xây dựng khoa học và hợp lý sẽ giúp hoạt động này trở nên dễ dàng, tiết kiệm thời gian và chi phí cho các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền Điều này không chỉ đảm bảo các quyết định giải quyết khiếu nại được thực hiện nhanh chóng, kịp thời mà còn đáp ứng nhu cầu của người khiếu nại Ngược lại, nếu thủ tục không hợp lý, hoạt động giải quyết khiếu nại sẽ trở nên phức tạp, gây khó khăn cho cán bộ công chức và dẫn đến sự tùy tiện trong công việc.
Vào thứ Sáu, quá trình giải quyết khiếu nại diễn ra theo một trình tự pháp luật quy định, bao gồm các bước như nhận đơn, phân loại và thụ lý đơn khiếu nại; thẩm tra, xác minh, thu thập chứng cứ và lập hồ sơ giải quyết khiếu nại; ra quyết định giải quyết khiếu nại và thi hành quyết định đó Việc tuân thủ đầy đủ các thủ tục này là rất quan trọng, nếu không, hoạt động giải quyết khiếu nại sẽ bị gián đoạn, dẫn đến việc không bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người khiếu nại.
Thủ tục giải quyết khiếu nại đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước và thực thi pháp luật Thủ tục hành chính không chỉ tạo ra khung pháp lý cho các chủ thể thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình, mà còn định hướng cho việc thực hiện các hoạt động này trong thực tế.
PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ THỦ TỤC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI CỦA CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC TẠI THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN
Pháp luật hiện hành về thủ tục giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước
2.1.1 Sơ lược quá trình hình thành và phát triển của chế định pháp luật về thủ tục giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước
Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã thành công, đánh dấu sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Hiến pháp năm 1946 lần đầu tiên mang lại cho người dân Việt Nam những quyền dân chủ, quyền kinh tế, văn hóa và xã hội Mặc dù chưa có quy định cụ thể về khiếu nại, Sắc lệnh số 64/SL của Chủ tịch đã mở ra những bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của công dân.
Vào ngày 23 tháng 11 năm 1945, Hồ Chí Minh đã công bố rằng Chính phủ sẽ thành lập một Ban Thanh tra đặc biệt nhằm giám sát tất cả các công việc và nhân viên của Ủy ban nhân dân cùng các cơ quan Chính phủ.
Nhận và xử lý các đơn khiếu nại từ người dân, tiến hành điều tra, thu thập chứng cứ, cũng như xem xét các tài liệu của Ủy ban nhân dân và các cơ quan Chính phủ là cần thiết để đảm bảo hiệu quả trong công tác giám sát.
Các văn bản quy định về quyền khiếu nại của nhân dân đã được ban hành, bao gồm Sắc lệnh số 138b/SL ngày 18 tháng 12 năm 1949, Thông tư số 203/NV-VP ngày 25 tháng 5 năm 1946 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Sắc lệnh số 09/SL ngày 29 tháng 1 năm 1947 của Chủ tịch Chính phủ, và Thông tư số 436/TTg ngày 13 tháng 9 năm 1958 của Thủ tướng Chính phủ Những văn bản này khẳng định quyền khiếu nại là một quyền cơ bản và bất khả xâm phạm của nhân dân, đồng thời quy định trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan chính quyền trong việc giải quyết khiếu nại.
Ngày 01 tháng 01 năm 1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kí Sắc lệnh công bố Hiến pháp mới của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa (Hiến pháp năm 1959) So với Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959 đã khẳng định những quyền tự do và nghĩa vụ của công dân một cách đầy đủ, toàn diện hơn Đặc biệt, Hiến pháp dành riêng một điều quy định về khiếu nại, tố cáo của công dân và trách nhiệm của cơ quan nhà nước phải xem xét, giải quyết kịp thời, nhanh chóng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân Tiếp đó, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản nhằm cụ thể hóa Hiến pháp đảm bảo cho công dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo của mình; đồng thời cũng quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong việc giải quyết đơn thư khiếu nại của nhân dân:
Nghị định số 164/NĐ-CP ngày 31 tháng 8 năm 1970 của Hội đồng Chính phủ đã được ban hành nhằm tăng cường công tác thanh tra và cải thiện hệ thống cơ quan thanh tra nhà nước Nghị định này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý nhà nước Việc thực hiện nghị định sẽ góp phần củng cố niềm tin của người dân vào các cơ quan nhà nước và nâng cao chất lượng dịch vụ công.
Nghị định số 165/1970/NĐ-CP, ban hành ngày 31 tháng 8 năm 1970, quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ủy ban thanh tra thuộc Chính phủ.
Thông tư số 60/UB-TTr, ban hành ngày 22 tháng 5 năm 1971 bởi Ủy ban Thanh tra Chính phủ, quy định trách nhiệm của các ngành và cấp trong việc giải quyết đơn khiếu nại và tố cáo của công dân.
Chính phủ đã giao cho Ủy ban Thanh tra nhiệm vụ giải quyết và thanh tra các vụ việc khiếu nại của nhân dân, đồng thời quy định một số nguyên tắc cơ bản trong việc xử lý đơn thư khiếu nại Trách nhiệm giải quyết chủ yếu thuộc về cơ quan phát sinh vấn đề, với thủ trưởng đơn vị là người chịu trách nhiệm chính Quy trình xem xét và giải quyết đơn thư khiếu nại sẽ được thực hiện bởi Ủy ban hành chính các cấp và các ngành chuyên môn.
Chiến thắng lịch sử mùa xuân năm 1975 đã đánh dấu sự khởi đầu của một giai đoạn mới trong cách mạng Việt Nam, khi Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng Cộng sản Việt Nam đề ra những đường lối và chính sách nhằm xây dựng một đất nước độc lập, hòa bình và thống nhất Hiến pháp 1980 ra đời không chỉ cụ thể hóa các chính sách của Đảng mà còn phục vụ cho sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa trên toàn quốc, đồng thời quy định chi tiết về quyền khiếu nại và tạo điều kiện thuận lợi cho công dân thực hiện quyền này.
Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản quan trọng liên quan đến việc giải quyết khiếu nại, nổi bật là Pháp lệnh quy định về giải quyết khiếu nại của công dân, được Hội đồng nhà nước ban hành vào ngày 27 tháng 11 năm 1981 Sau đó, Chính phủ tiếp tục phát hành nhiều văn bản hướng dẫn và chỉ đạo nhằm cải thiện quy trình giải quyết khiếu nại của công dân.
Nghị định số 58/NĐ-HĐBT ngày 29 tháng 3 năm 1982 của Hội đồng Bộ trưởng quy định hướng dẫn về việc thành lập pháp lệnh để xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân.
Thông tư số 02/TTr ngày 04 tháng 5 năm 1983 do Ủy ban Thanh tra của Chính phủ ban hành, hướng dẫn thực hiện Pháp lệnh về việc tiếp nhận và giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, cùng với Nghị định của Hội đồng bộ trưởng.
Nghị định số 38/NĐ-HĐBT ngày 15 tháng 02 năm 1984 của Hội đồng Bộ trưởng về việc tăng cường tổ chức thanh tra và nâng cao hiệu lực thanh tra
Chị thị số 176/VP-HĐBT ngày 03 tháng 7 năm 1989 của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng quy định về việc kiểm điểm và thực hiện pháp lệnh liên quan đến xét, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân Nội dung của chị thị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp nhận và xử lý các khiếu nại, tố cáo nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Ngày 02 tháng 5 năm 1991, Hội đồng nhà nước đã ban hành Pháp lệnh khiếu nại, tố cáo để thay thế cho pháp lệnh năm 1981 Tiếp theo đó là Nghị định số 38/1992/NĐ-HĐBT ngày 28 tháng 01 năm 1992 để chỉ đạo, hướng dẫn các cấp, ngành thực hiện Pháp lệnh
Thực tiễn áp dụng pháp luật về thủ tục giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước tại thành phố Vinh, Tỉnh Nghệ An
2.2.1 Tình hình giải quyết khiếu nại tại thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An từ năm 2009 đến 2011 a Tình hình khiếu nại và giải quyết khiếu nại
Thành phố Vinh, một trong những trung tâm kinh tế và văn hóa lớn của Bắc Trung Bộ, đã có những nỗ lực không ngừng trong việc phát triển Kể từ tháng 9 năm 2008, Vinh đã trở thành một trong tám thành phố loại một trực thuộc tỉnh Mục tiêu đến năm 2025 là xây dựng Vinh thành Trung tâm kinh tế, văn hóa của khu vực Bắc Trung Bộ.
Thành phố Vinh, với diện tích 104,96 km², là một trong những đơn vị hành chính lớn nhất khu vực, có tổng dân số 303.714 người theo số liệu của Cục Thống kê năm 2009 Thành phố được tổ chức thành 25 đơn vị hành chính, bao gồm 16 phường và 9 xã.
Trong những năm gần đây, tình hình khiếu nại tại thành phố Vinh đã trở nên phức tạp, với số lượng vụ việc gia tăng qua từng năm Các khiếu nại hành chính ngày càng đa dạng, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực đất đai, đặc biệt là bức xúc về giá bồi thường khi thu hồi đất Ngoài ra, còn có khiếu nại liên quan đến việc đòi lại nhà cửa, tài sản vắng chủ, chính sách xã hội cho thương binh, liệt sĩ, người có công, cũng như các vấn đề về môi trường và kỷ luật cán bộ, công chức.
Trong ba năm từ 2009 đến 2011, công tác giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước tại thành phố Vinh cho thấy sự gia tăng đáng kể về số lượng đơn thư khiếu nại Cụ thể, năm 2009, tổng số đơn thư khiếu nại và tố cáo trên địa bàn thành phố đạt 1281 đơn, trong đó có 98 đơn khiếu nại.
Trong năm 2010, số lượng đơn kiến nghị và phản ánh liên quan đến khiếu nại tăng 28% so với năm 2009, với tổng cộng 1.804 đơn, trong đó có 115 đơn khiếu nại và 1.262 đơn kiến nghị Tuy nhiên, vào năm 2011, tình hình khiếu nại của người dân có dấu hiệu giảm so với năm trước đó.
Năm 2010, tổng số đơn thư khiếu nại tại thành phố Vinh là 1777, trong đó có 107 đơn khiếu nại và 1167 đơn kiến nghị, phản ánh, giảm 1,5% so với năm trước Điều này cho thấy số lượng đơn thư khiếu nại và tố cáo tại địa phương trong những năm gần đây chiếm tỉ lệ khá lớn.
Bảng 1: Tình hình khiếu nại trên địa bàn thành phố Vinh
UBND thành phố tiếp: 292 lượt người
UBND thành phố tiếp: 243 lượt người
UBND thành phố tiếp: 264 lượt người
UBND cấp phường, xã tiếp:
UBND cấp phường, xã tiếp:
UBND cấp phường, xã tiếp:
930 lượt người Đơn thư khiếu nại
1134 đơn kiến nghị, phản ánh liên quan đến khiếu nại
115 đơn khiếu nại và 1262 đơn kiến nghị, phản ánh liên quan đến khiếu nại
Trong nỗ lực giải quyết nhanh chóng và kịp thời các khiếu nại của người dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố đã chỉ đạo các phường, xã và các ban ngành tổ chức công tác tiếp dân Đến nay, đã có 1167 đơn kiến nghị và phản ánh liên quan đến các vấn đề khiếu nại Ủy ban nhân dân thành phố cũng tiến hành tiếp dân định kỳ hàng tháng vào hai ngày cụ thể.
Trong năm 2009, Ủy ban nhân dân thành phố đã tiếp 301 lượt người, trong khi Ủy ban nhân dân các phường, xã tiếp 643 lượt người Sang năm 2010, Ủy ban nhân dân thành phố tiếp 243 lượt người, giảm 24% so với năm trước, trong khi Ủy ban nhân dân các phường, xã lại tiếp 850 lượt người, tăng 24,3% so với cùng kỳ năm trước.
Năm 2011, Ủy ban nhân dân thành phố đã tiếp 264 lượt người, tăng 8,6% so với năm 2010 Đồng thời, Ủy ban nhân dân cấp phường xã cũng đã tiếp 930 lượt người, tăng 9,4% so với năm trước.
Thành phố đã chú trọng công tác xử lý sau tiếp dân, đảm bảo các kiến nghị, phản ánh và khiếu nại của công dân được xem xét và xử lý kịp thời.
Trong thời gian qua, nhiều quyết định và kết luận đã được ban hành để giải quyết khiếu nại của công dân tại xã Nghi Phú và các phường lân cận Cụ thể, các trường hợp được giải quyết bao gồm khiếu nại của bà Phạm Thị Hường, bà Nguyễn Thị Hồng, ông Hoàng Mai, bà Nguyễn Thị Sinh, bà Nguyễn Thị Liệu, bà Hoàng Thị Hạ, ông Hồ Ngọc Thu, bà Hồ Thị Hải Yến, bà Nguyễn Thị Lan, bà Trần Thị Lan Phương, bà Trần Thị Liên, bà Lương Thị Luận, bà Đoàn Thị Chương, bà Nguyễn Thị Thoa và ông Nguyễn Xuân Minh Những nỗ lực này thể hiện cam kết của chính quyền trong việc lắng nghe và giải quyết kịp thời các vấn đề của người dân.
Hồ Thị Luân ở khối Tân Yên, phường Hưng Bình, đã giải quyết nhiều khiếu nại của cư dân, bao gồm ông Nguyễn Quang Viễn (xóm 8 Nghi Kim), ông Nguyễn Văn Hoàng (xóm 7, xã Nghi Phú), bà Uông Thị Việt (xóm 13, xã Nghi Kim), ông Trần Văn Nhật (xóm 14, xã Nghi Kim), ông Đàm Văn Chinh (xóm 14, xã Nghi Kim), ông Nguyễn Quang Doãn (phường Hưng Phúc), ông Nguyễn Bình Minh (Khối Yên Duệ, phường Đông Vĩnh), ông Đỗ Quang Tuấn (Khối 3, phường Trung Đô), và ông Hoàng Kim Tiến (xóm 14, xã Nghi Kim) Đây là thông tin từ báo cáo kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2010 của Ủy ban nhân dân thành phố Vinh.
Tổng kết công tác giải quyết khiếu nại từ năm 2009 đến 2010 tại thành phố Vinh cho thấy có nhiều tiến bộ trong cả số lượng và chất lượng giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước.
Từ năm 2009 đến 2011, cơ quan hành chính nhà nước tại thành phố đã có những tiến bộ đáng kể trong việc giải quyết các vụ việc Năm 2009, tổng số vụ việc được giải quyết đạt 95,2%, trong đó Ủy ban nhân dân thành phố giải quyết 94,7% và Ủy ban nhân dân cấp phường, xã đạt 95,9% Năm 2010, số vụ việc giải quyết tăng 22% so với năm trước, với tỷ lệ thành công của Ủy ban nhân dân thành phố đạt 96,1% và cấp phường, xã đạt 96% Đến năm 2011, tỷ lệ giải quyết tiếp tục tăng 7% so với năm 2010 và 31% so với năm 2009, với Ủy ban nhân dân thành phố đạt 96,4% và cấp phường, xã đạt 95,7%.
Bảng 2: Kết quả công tác giải quyết khiếu nại trên địa bàn thành phố Vinh
Tổng số vụ việc giải quyết
Cấp thành phố giải quyết
Cấp phường, xã giải quyết
Công tác giải quyết khiếu nại đã chứng kiến sự gia tăng không chỉ về số lượng mà còn về tỷ lệ vụ việc được giải quyết Cụ thể, tỷ lệ giải quyết vụ việc đã tăng từ 95,2% năm 2009 lên 96% năm 2010 và đạt 96,1% vào năm 2011 Đặc biệt, số vụ việc được giải quyết ở cấp phường xã cũng tăng đáng kể, từ 286 vụ năm 2009.
