Tính cấp thiết của đề tài
Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và thách thức của hội nhập kinh tế toàn cầu yêu cầu nguồn nhân lực có phẩm chất và năng lực cao Người lao động cần khả năng thích ứng, linh hoạt và sáng tạo trong việc áp dụng tri thức vào thực tiễn, từ đó tạo ra sản phẩm đáp ứng nhu cầu xã hội Để đạt được nguồn nhân lực này, cần đổi mới giáo dục, bao gồm mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học nhằm phát huy tính sáng tạo của học sinh Từ năm 1960, vấn đề này đã được đặt ra trong ngành giáo dục Việt Nam với khẩu hiệu “Biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo” Trong cuộc cải cách giáo dục năm 1980, phát huy tính tích cực đã trở thành phương hướng chính để đào tạo người lao động sáng tạo, làm chủ đất nước Định hướng đổi mới phương pháp dạy và học cũng đã được xác định trong các nghị quyết của Trung ương Đảng.
Theo Luật Giáo dục sửa đổi ban hành ngày 27/6/2005, phương pháp giáo dục cần phát huy tính tích cực, tự giác và sáng tạo của học sinh, đồng thời bồi dưỡng năng lực tự học và lòng say mê học tập Để đạt được điều này, cần thay đổi cách dạy từ thụ động sang chủ động, khuyến khích sự sáng tạo và tư duy độc lập của học sinh.
Phương pháp "đọc - chép" đã chuyển sang hình thức dạy học lấy học sinh làm trung tâm, hay còn gọi là dạy và học tích cực Trong mô hình này, học sinh trở thành chủ thể hoạt động, trong khi giáo viên đóng vai trò thiết kế, tổ chức và hướng dẫn, tạo ra sự tương tác tích cực giữa người dạy và người học Dạy học tích cực khuyến khích sự tham gia chủ động, sáng tạo và độc lập ngày càng cao của học sinh trong quá trình học tập.
Để phát huy tính tích cực và sáng tạo của học sinh, giáo viên cần nghiên cứu kỹ nội dung giảng dạy và áp dụng đa dạng các phương pháp dạy học Đặc biệt đối với các môn xã hội, với nội dung phong phú, việc sử dụng phương pháp giảng dạy đa dạng là rất cần thiết.
Trong những năm qua, việc giảng dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT đã được đầu tư và cải tiến, với giáo viên áp dụng nhiều phương pháp dạy học tích cực như thảo luận nhóm, tình huống, sắm vai và trò chơi Phương pháp dạy học bằng tình huống đã chứng tỏ hiệu quả trong việc giảng dạy các nội dung như đạo đức, kinh tế và pháp luật Những tình huống từ thực tế hoặc do giáo viên tạo ra giúp học sinh nâng cao khả năng giải quyết vấn đề, hợp tác và kích thích tư duy Qua đó, học sinh không chỉ hứng thú hơn với môn học mà còn trang bị những kiến thức quý giá để áp dụng trong cuộc sống sau này.
Trong những năm qua, giáo viên môn Giáo dục công dân Trường THPT Trương Vĩnh Ký đã nhận thức rõ tầm quan trọng của phương pháp dạy học bằng tình huống và tích cực áp dụng phương pháp này, qua đó nâng cao kết quả học tập và tạo sự hứng thú cho học sinh Tuy nhiên, phương pháp này vẫn gặp một số hạn chế, như yêu cầu đầu tư công sức lớn từ giáo viên và việc một số học sinh chưa quen với phương pháp, dẫn đến tình trạng thụ động trong học tập.
Trước thực trạng hiện tại, việc nghiên cứu và tìm kiếm giải pháp để nâng cao hiệu quả phương pháp dạy học bằng tình huống tại trường THPT Trương Vĩnh Ký trở thành một nhu cầu cấp thiết và khẩn trương.
Tôi đã quyết định áp dụng phương pháp dạy học qua tình huống trong giảng dạy phần công dân với đạo đức trong môn Giáo dục công dân lớp Phương pháp này giúp học sinh hiểu rõ hơn về giá trị đạo đức và trách nhiệm công dân, từ đó phát triển tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề trong các tình huống thực tiễn.
10 (qua khảo sát tại trường THPT Trương Vĩnh Ký huyện Chợ Lách tỉnh Bến Tre)” làm đề tài luận văn tốt nghiệp cho mình.
Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong lịch sử giáo dục, phương pháp dạy học bằng tình huống đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu khoa học giáo dục, cả về lý thuyết lẫn thực tiễn Phương pháp này nhằm phát huy vai trò tích cực của giáo viên và học sinh trong quá trình học tập.
Tác phẩm “Dạy học và phương pháp dạy học trong nhà trường” của Phan Trọng Ngọ, xuất bản năm 2005, trình bày các phương pháp dạy học phổ biến như thuyết trình, vấn đáp và thảo luận nhóm Đặc biệt, tác giả dành một phần để phân tích phương pháp dạy học bằng tình huống, nêu rõ cơ sở lý luận, khái niệm, cấu trúc và các loại tình huống, cũng như vai trò của giáo viên và những ưu, nhược điểm của phương pháp này Qua đó, tác giả khẳng định vai trò quan trọng của phương pháp dạy học bằng tình huống trong hệ thống các phương pháp dạy học.
Bài tham luận “Dạy học bằng tình huống và vận dụng trong dạy học Thiên văn” của PGS.TS Lê Phước Lộc, được trình bày tại Kỷ yếu Hội nghị cải tiến phương pháp dạy học đại học, Khoa sƣ phạm Đại học Cần Thơ năm 2000, đã đề cập đến khái niệm dạy học bằng tình huống, cùng với những ưu và nhược điểm của phương pháp này Tác giả cũng phân tích cách vận dụng dạy học bằng tình huống vào giảng dạy môn Thiên văn học để đạt hiệu quả cao nhất.
Bài viết "Sử dụng phương pháp nghiên cứu tình huống trong giảng dạy môn Giáo dục học tại trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội" của PGS.TS Nguyễn Thị Phượng Hoa trình bày khái niệm về tình huống, tình huống dạy học và phương pháp nghiên cứu tình huống trong giáo dục Đề tài cũng phân tích thực trạng áp dụng phương pháp này trong giảng dạy môn Giáo dục học tại trường, nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập.
Luận án tiến sĩ của Nguyễn Thị Thanh Mai (2011) tại Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam đã nghiên cứu về việc xây dựng và sử dụng tình huống trong dạy học pháp luật ở trường Trung học phổ thông Nội dung luận án bao gồm khái niệm, phân loại, cấu trúc và tiêu chí xây dựng tình huống dạy học pháp luật, cùng với các căn cứ và quy trình áp dụng tình huống trong giảng dạy Đồng thời, luận án xác định các bước cơ bản để xây dựng ngân hàng tình huống dạy học pháp luật Ngoài ra, đề tài khoa học cấp trường của Thạc sĩ Vũ Thị Thúy (2009) cũng đã khái quát phương pháp dạy học bằng tình huống, bao gồm định nghĩa, quy trình phát triển, ưu điểm, hạn chế, nguyên tắc và kỹ năng viết tình huống, cùng với cách tổ chức dạy học và thách thức trong việc áp dụng phương pháp này Nghiên cứu này giúp nâng cao nhận thức về tầm quan trọng và hiệu quả của phương pháp dạy học bằng tình huống trong đào tạo ngành luật.
Phương pháp dạy học bằng tình huống đã thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học và giáo dục, nhằm làm rõ bản chất và vai trò của nó trong quá trình giảng dạy Tuy nhiên, việc áp dụng phương pháp này trong dạy học phần công dân với đạo đức trong môn Giáo dục công dân lớp 10 vẫn chưa được chú trọng, đặc biệt là trong đề tài “Vận dụng phương pháp dạy học bằng tình huống trong dạy học phần công dân với đạo đức môn Giáo dục công dân lớp 10 qua khảo sát tại trường THPT Trương Vĩnh Ký huyện Chợ Lách tỉnh Bến Tre”, một lĩnh vực chưa được đề cập đến.
Mục đích, nhiệm vụ của luận văn
Mục đích
Luận văn này tập trung vào việc nâng cao chất lượng giảng dạy môn Giáo dục công dân lớp 10, đặc biệt là phần “Công dân với đạo đức” tại trường THPT Trương Vĩnh Ký, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre Nghiên cứu sẽ vận dụng phương pháp dạy học bằng tình huống nhằm cải thiện hiệu quả giảng dạy và học tập trong lĩnh vực này.
Nhiệm vụ
Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài là:
Bài viết này làm rõ cơ sở lý luận của phương pháp dạy học bằng tình huống và thực trạng áp dụng phương pháp này trong giảng dạy phần Công dân với đạo đức của môn Giáo dục công dân lớp 10 tại trường THPT Trương Vĩnh Ký, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre Qua việc phân tích, chúng tôi sẽ chỉ ra những lợi ích và thách thức khi sử dụng phương pháp dạy học bằng tình huống, đồng thời đánh giá hiệu quả của nó trong việc nâng cao nhận thức và kỹ năng cho học sinh.
Tiến hành thực nghiệm phương pháp dạy học bằng tình huống trong giảng dạy phần công dân với đạo đức môn Giáo dục công dân lớp 10 tại trường THPT Trương Vĩnh Ký, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre, nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và phát triển kỹ năng tư duy cho học sinh Phương pháp này giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách sinh động và thực tiễn hơn, từ đó hình thành những giá trị đạo đức cần thiết trong cuộc sống.
Để nâng cao hiệu quả phương pháp dạy học bằng tình huống trong môn Giáo dục công dân lớp 10 tại trường THPT Trương Vĩnh Ký, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre, cần xác định rõ định hướng và giải pháp cụ thể Việc áp dụng các tình huống thực tiễn có liên quan đến đạo đức sẽ giúp học sinh phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề Đồng thời, giáo viên cần được đào tạo để thiết kế các tình huống học tập hấp dẫn, khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh Thêm vào đó, việc đánh giá kết quả học tập dựa trên sự hiểu biết và ứng dụng kiến thức trong thực tiễn cũng là một yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu cụ thể
Để thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu đặt ra, luận văn còn còn sử dụng một số phương pháp cụ thể sau:
- Phương pháp điều tra xã hội học
- Phương pháp thống kê tổng hơp
- Phương pháp lịch sử và lôgic.
Giả thuyết khoa học
Việc áp dụng phương pháp dạy học bằng tình huống trong môn Giáo dục công dân lớp 10, đặc biệt là phần Công dân với đạo đức, sẽ kích thích tính tích cực của học sinh Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng giảng dạy mà còn cải thiện hiệu quả học tập tại trường THPT Trương Vĩnh Ký.
Ý nghĩa của đề tài
Luận văn này phân tích bản chất của phương pháp dạy học tình huống trong giảng dạy môn Giáo dục công dân, đặc biệt là trong phần công dân với đạo đức cho học sinh lớp 10 Phương pháp này không chỉ giúp học sinh hiểu sâu về các vấn đề đạo đức mà còn khuyến khích sự tham gia tích cực và phát triển tư duy phản biện của các em.
Luận văn này hệ thống lại các vấn đề liên quan đến thực trạng và phương pháp dạy học bằng tình huống trong môn Giáo dục công dân, đặc biệt là phần Công dân với đạo đức Nghiên cứu nhằm phân tích hiệu quả của phương pháp dạy học này trong việc nâng cao nhận thức và kỹ năng cho học sinh, đồng thời đề xuất các giải pháp cải thiện để phát huy tối đa tiềm năng của phương pháp dạy học bằng tình huống.
10 tại trường THPT Trương Vĩnh Ký huyện Chợ Lách tỉnh Bến Tre
Bài luận văn trình bày quy trình và đề xuất các điều kiện cần thiết nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Công dân với đạo đức trong chương trình Giáo dục công dân lớp học.
10 tại trường THPT Trương Vĩnh Ký huyện Chợ Lách tỉnh Bến Tre Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả đổi mới phương pháp dạy học hiện nay
Luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo hữu ích cho việc giảng dạy và học tập các môn khoa học, đặc biệt là môn Giáo dục công dân, tại các trường THPT.
Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung chính của luận văn được chia làm 3 chương với 7 tiết:
Chương 1 trình bày cơ sở lý luận và thực tiễn về việc áp dụng phương pháp dạy học tình huống trong giảng dạy phần công dân với đạo đức của môn Giáo dục công dân lớp 10 Phương pháp này không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách sinh động mà còn khuyến khích sự tham gia tích cực của các em trong quá trình học Bằng cách sử dụng tình huống thực tế, giáo viên có thể tạo ra môi trường học tập gần gũi, giúp học sinh phát triển tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề liên quan đến đạo đức công dân.
Chương 2: Thực nghiệm vận dụng phương pháp dạy học bằng tình huống trong dạy học phần công dân với đạo đức của chương trình Giáo dục công dân lớp 10
Chương 3 đề xuất các định hướng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phương pháp dạy học bằng tình huống trong môn Giáo dục công dân lớp 10 tại trường THPT Trương Vĩnh Ký, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre Việc áp dụng phương pháp này không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng tư duy phản biện mà còn nâng cao nhận thức về công dân và đạo đức Các giải pháp cụ thể bao gồm việc xây dựng tình huống học tập thực tiễn, khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh và đánh giá hiệu quả giảng dạy thông qua phản hồi từ học sinh.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC BẰNG TÌNH HUỐNG
Cơ sở lý luận của việc vận dụng phương pháp dạy học bằng tình huống
1.1.1 Quan niệm về phương pháp dạy học bằng tình huống
1.1.1.1 Quan niệm về phương pháp dạy học
Trong các tác phẩm về lý luận dạy học, ta có thể tìm thấy nhiều định nghĩa về phương pháp dạy học như:
Phương pháp dạy học là sự phối hợp giữa giáo viên và học sinh, dưới sự hướng dẫn của giáo viên, nhằm thúc đẩy học sinh tự giác, tích cực và độc lập để đạt được mục tiêu giáo dục.
Phương pháp giáo dục là tập hợp các hành động có mục đích của giáo viên, kết hợp với hoạt động nhận thức và thực hành có tổ chức của học sinh, nhằm đảm bảo rằng học sinh tiếp thu hiệu quả nội dung trí dục.
Phương pháp dạy học hiệu quả cần sự tương tác giữa thầy và trò, trong đó giáo viên hướng dẫn học sinh tác động đến đối tượng nghiên cứu, giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả.
Các định nghĩa đã tóm lược phương pháp dạy học, cho thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa dạy và học Nghiên cứu về phương pháp này cho thấy sự tương tác và ảnh hưởng lẫn nhau giữa quá trình giảng dạy và tiếp thu kiến thức.
Phương pháp dạy học bao gồm cả phương pháp dạy và phương pháp học, mặc dù chúng có đối tượng khác nhau nhưng lại thống nhất về mục đích Hai phương pháp này tương tác qua lại và là hai mặt của quá trình dạy học Trong sự thống nhất này, phương pháp dạy đóng vai trò chỉ đạo, trong khi phương pháp học có tính độc lập tương đối và chịu sự chi phối từ phương pháp dạy, nhưng cũng có ảnh hưởng trở lại đối với phương pháp dạy.
Phương pháp dạy có hai chức năng là truyền đạt và chỉ đạo Phương pháp học cũng có hai chức năng là tiếp thu và tự chỉ đạo
Giáo viên cần truyền đạt kiến thức cho học sinh một cách hợp lý, đồng thời hướng dẫn và kiểm tra quá trình học tập của họ Hai chức năng này phải gắn bó chặt chẽ, không thể tách rời trong phương pháp dạy học Thực tế cho thấy nhiều giáo viên chỉ chú trọng vào việc truyền đạt mà bỏ qua việc chỉ đạo học sinh Do đó, giáo viên cần kết hợp cả hai chức năng này, sử dụng logic của bài giảng để vừa giảng dạy vừa điều khiển việc tiếp thu và tự học của học sinh Phương pháp dạy học chính là mẫu hình cơ bản cho phương pháp học trong mọi giai đoạn học tập.
Học sinh không chỉ cần tiếp thu kiến thức từ giáo viên mà còn phải tự quản lý quá trình học tập của mình Điều này có nghĩa là học sinh phải hiểu nội dung bài giảng và tự định hướng, tổ chức, thực hiện và đánh giá việc học của bản thân Những học sinh xuất sắc thường nắm vững lôgic cơ bản của bài giảng và sáng tạo lại nội dung theo cách riêng của mình Do đó, trong phương pháp học, hai chức năng tiếp thu và tự chỉ đạo liên kết chặt chẽ, bổ sung cho nhau như hai mặt của một hoạt động.
Dạy tốt và học tốt cần phải đạt được sự thống nhất giữa dạy và học, đồng thời kết hợp hai chức năng riêng biệt trong quá trình truyền đạt và chỉ đạo của dạy, cũng như tiếp thu và tự chỉ đạo trong học Điều này có nghĩa là dạy học tối ưu phải đảm bảo thực hiện đồng thời ba phép biện chứng trong phương pháp giảng dạy.
Giữa truyền đạt và chỉ đạo trong dạy
Giữa tiếp thu và tự chỉ đạo trong học
Phương pháp dạy học bao gồm phương pháp dạy và tổ hợp ba phương pháp học ứng với ba giai đoạn học tập
Giai đoạn 1: Tiếp thu ban đầu các thông tin
Trong giai đoạn này thầy giảng bài mới Trò nghe, nhìn, hiểu, ghi chép và sơ bộ nhớ những điều thầy giảng
Giai đoạn 2: Xử lý thông tin khi tự học
Giai đoạn này tập trung vào việc tự học để xử lý thông tin và chuyển hóa nó thành kiến thức cá nhân Học sinh cần áp dụng toàn bộ các kỹ năng tư duy để đạt được mục tiêu này.
Giai đoạn 3 trong quá trình học tập là vận dụng thông tin để giải bài tập, đánh dấu bước cuối cùng trong việc lĩnh hội vấn đề Nhiệm vụ chính của giai đoạn này là áp dụng kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo để giải quyết các bài tập nhận thức hiệu quả.
Trong quá trình giáo dục, vai trò của việc dạy là rất quan trọng, ảnh hưởng đến cả ba giai đoạn của việc học Khi quá trình dạy được thực hiện một cách hợp lý, kết quả học tập sẽ được nâng cao đáng kể.
1.1.1.2 Quan niệm vềtình huống và phương pháp dạy học bằng tình huống
Tình huống là hoàn cảnh thực tế chứa đựng mâu thuẫn xung đột, yêu cầu người tham gia đưa ra quyết định dựa trên các phương án giải quyết khác nhau Nó có thể liên quan đến câu chuyện có cốt truyện và nhân vật, phản ánh các vấn đề của cuộc sống thực Trong giáo dục, tình huống dạy học được thiết kế dưới dạng thực tế hoặc mô phỏng nhằm mục đích hỗ trợ quá trình học tập.
Tình huống bao giờ cũng là tình huống có vấn đề
Tình huống có vấn đề là những tình huống chứa mâu thuẫn khách quan trong bài toán nhận thức, được xem như vấn đề học tập cần giải quyết Khi đối mặt với những tình huống này, người học có thể đạt được tri thức mới Những vấn đề học tập thường liên quan đến lý thuyết hoặc thực tiễn, thể hiện sự mâu thuẫn giữa kiến thức, kỹ năng đã biết và những gì cần phải tìm hiểu, từ đó yêu cầu giải quyết mâu thuẫn đó.
Tình huống có vấn đề là trở ngại trí tuệ của con người, xuất hiện khi họ chưa biết cách giải thích hiện tượng và quá trình thực tế Khi gặp phải tình huống này, con người sẽ tìm kiếm những cách giải thích và hành động mới Đây là quy luật của hoạt động nhận thức sáng tạo, đánh dấu sự khởi đầu của tư duy Hành động tư duy tích cực sẽ diễn ra trong quá trình nêu ra và giải quyết vấn đề.
Tình huống tâm lý là trạng thái độc đáo của con người khi đối mặt với những chướng ngại nhận thức, dẫn đến mâu thuẫn nội tâm Con người có nhu cầu giải quyết những mâu thuẫn này không chỉ bằng cách tái hiện hay bắt chước, mà còn thông qua việc tìm tòi và sáng tạo một cách tích cực và hứng thú Khi đạt được mục tiêu, họ sẽ lĩnh hội được kiến thức, phương pháp để có được kiến thức và cảm nhận niềm vui của việc phát hiện ra điều mới.
Cơ sở thực tiễn của việc vận dụng phương pháp dạy học bằng tình huống
1.2.1 Khái quát về trường THPT Trương Vĩnh Ký huyện Chợ Lách tỉnh Bến Tre
Trường THPT Trương vĩnh Ký được xây dựng trên địa bàn ấp Vĩnh Hưng
I, xã Vĩnh Thành, Huyện Chợ Lách, Tỉnh Bến Tre Khóa học đầu tiên có 2 lớp
Trường THPT Trương Vĩnh Ký, trước đây là phân hiệu Vĩnh Thành của trường PTTH Chợ Lách, đã chính thức tách ra và trở thành trường độc lập vào năm học 1984-1985 Đến năm 2007, UBND Tỉnh Bến Tre đã ban hành Quyết định số 1353/QĐ-UBND, đổi tên trường từ THPT Chợ Lách B thành THPT Trương Vĩnh Ký, đánh dấu một bước phát triển quan trọng trong lịch sử giáo dục của địa phương.
Ngày truyền thống: 01/9 hàng năm
Diện tích mặt bằng: 8.032 m 2 ; Diện tích xây dựng: 2970m 2
Trường học được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất với 18 phòng học, mỗi phòng có 24 bộ bàn ghế cho học sinh, cùng với một hội trường có sức chứa 300 chỗ ngồi Ngoài ra, trường còn có 02 phòng vi tính với 50 máy tính kết nối Internet, 03 phòng thực hành cho các môn Lý, Hóa, Sinh và một thư viện đạt tiêu chuẩn theo Quyết định 01/BGD&ĐT Các phòng chức năng như phòng Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, văn phòng, phòng y tế, và văn phòng Đoàn, Công đoàn cũng được bố trí đầy đủ Sân chơi và bãi tập rộng khoảng 3.600 m², tạo điều kiện cho học sinh vui chơi và rèn luyện thể chất.
Bí thƣ Chi bộ đầu tiên là ông Ngô Long Phi (1984) và Bí thƣ Chi bộ hiện nay là ông Lê Văn Khánh (2012)
Hiệu trưởng đầu tiên của trường là ông Huỳnh Văn Miêng, người đã nghỉ hưu từ năm 1984 Từ năm 2002 đến nay, Hiệu trưởng là ông Trần Văn Phụng, cùng với hai phó hiệu trưởng: bà Lê Thị Xuân Mai phụ trách chuyên môn và ông Lê Văn Khánh phụ trách cơ sở vật chất.
Chủ tịch Công đoàn hiện nay là ông Phạm Văn Nghĩa, Bí thư Đoàn trường là thầy Mai Quốc Tuấn
Số lƣợng giáo viên: 78, nữ: 37
Hiện tại, trường có tổng cộng 84 cán bộ, giáo viên và công nhân viên, bao gồm 3 thành viên Ban Giám hiệu (1 nữ), 78 giáo viên (37 nữ) và 3 công nhân viên (3 nữ) Toàn bộ đội ngũ này được chia thành 10 tổ chuyên môn: Toán, Lí - Công nghệ, Hóa, Sinh – Công nghệ - Tin học, Sử, Địa – Giáo dục công dân, Văn, Thể dục – Quốc phòng, Ngoại ngữ và Văn phòng.
Về số lượng học sinh của trường: Trường có 32 lớp với 1312 học sinh chia làm 3 khối 10 có 12 lớp, khối 11 có 10 lớp, khối 12 có 10 lớp
1.2.2 Thực trạng của việc vận dụng phương pháp dạy học bằng tình huống trong dạy học phần công dân với đạo đức môn Giáo dục công dân lớp
10 tại trường THPT Trương Vĩnh Ký huyện Chợ Lách tỉnh Bến Tre
1.2.2.1 Những kết quả đạt đƣợc và nguyên nhân
Theo chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng Sở Giáo dục và Đào tạo, trường THPT Trương Vĩnh Ký phấn đấu đạt chuẩn quốc gia vào năm 2015 Ban giám hiệu nhà trường đã chú trọng triển khai các phương pháp dạy học tích cực, bao gồm việc cử giáo viên tham gia các lớp tập huấn và viết sáng kiến kinh nghiệm Đặc biệt, giáo viên bộ môn Giáo dục công dân cũng đã đổi mới phương pháp giảng dạy, áp dụng phương pháp dạy học bằng tình huống để nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Chủ trương đổi mới phương pháp dạy học đã chuyển từ các phương pháp truyền thống sang các phương pháp hiện đại, đặc biệt là việc áp dụng phương pháp dạy học bằng tình huống Điều này đã giúp nâng cao chất lượng học tập môn Giáo dục công dân của học sinh một cách đáng kể so với trước đây.
Về kết quả học tập:
Qua thống kê kết quả học tập môn Giáo dục công dân năm học 2011- 2012 chúng tôi thu đƣợc kết quả nhƣ sau: Giỏi, khá chiếm 76%, trung bình chiếm 20%, yếu 4%
Về nhận thức của học sinh đối với môn Giáo dục công dân:
Sau khi tổng hợp ý kiến từ 100 học sinh lớp 10 về câu hỏi số 1 trong mẫu phiếu M1 và xử lý số liệu, chúng tôi đã thu được những kết quả đáng chú ý.
Bảng 1.1: Nhận thức về vai trò môn Giáo dục công dân của học sinh trường THPT Trương Vĩnh Ký
Rất quan trọng Quan trọng Bình thường Không có ý kiến
Kết quả từ bảng 1.1 cho thấy rằng phần lớn học sinh lớp 10 trường THPT Trương Vĩnh Ký nhận thức được tầm quan trọng của môn Giáo dục công dân, với 24% cho rằng môn học này quan trọng và 41% cho rằng rất quan trọng Chỉ có 25% học sinh cho rằng môn này là bình thường, trong khi 10% không có ý kiến Điều này cho thấy chỉ có 35% học sinh chưa nhận thức được giá trị của môn Giáo dục công dân.
Về sự hiểu biết của học sinh về phương pháp dạy học bằng tình huống trong học tập môn Giáo dục công dân
Việc học sinh nắm vững phương pháp dạy học bằng tình huống là yếu tố quyết định đến sự thành công của giáo viên trong việc áp dụng phương pháp này Điều này cũng thể hiện cách giáo viên tổ chức và thực hiện phương pháp dạy học tình huống trong phần đạo đức của chương trình Giáo dục công dân lớp 10 Để nghiên cứu vấn đề này, chúng tôi đã đưa ra câu hỏi số 4 trong biểu mẫu M1.
Bảng 1.2: Sự hiểu biết của học sinh về phương pháp dạy học bằng tình huống trong môn Giáo dục công dân tại trương THPT Trương Vĩnh Ký
TT Quan niệm về phương pháp dạy học bằng tình huống Tổng số
Giáo viên đƣa ra tình huống, học sinh chủ động, trao đổi giải quyết tình huống, giáo viên hướng dẫn, điều chỉnh và kết luận
2 Giáo viên đƣa ra tình huống cho học sinh tự giải quyết 12
3 Giáo viên đặt ra tình huống và giáo viên giải quyết tình huống cho học sinh hiểu 1
4 Giáo viên đặt ra tình huống và cùng học sinh giải quyết 35
Theo bảng thống kê, 52% học sinh đã hiểu rõ phương pháp dạy học bằng tình huống Để áp dụng hiệu quả phương pháp này, phần lớn giáo viên trong trường đã hướng dẫn cách giải quyết tình huống Nhằm tìm hiểu thực trạng hướng dẫn này trong môn Giáo dục công dân lớp 10, chúng tôi đã tiến hành điều tra ý kiến học sinh qua câu hỏi số 2 trong biểu mẫu M1.
Bảng 1.3 trình bày thực trạng hướng dẫn thảo luận nhóm cho học sinh trong dạy học môn Giáo dục công dân lớp 10, đặc biệt là phần Công dân với đạo đức, tại trường THPT Trương Vĩnh Ký Nội dung này phản ánh cách giáo viên tổ chức và hướng dẫn hoạt động thảo luận nhóm, nhằm nâng cao hiệu quả học tập và phát triển kỹ năng tư duy cho học sinh.
Kết quả cho thấy phần lớn giáo viên đã hướng dẫn học sinh cách giải quyết tình huống, giúp các em cải thiện khả năng học tập thông qua phương pháp này.
Chúng tôi đã tiến hành khảo sát ý kiến học sinh để đánh giá mức độ tổ chức dạy học bằng tình huống của giáo viên trong môn Giáo dục công dân lớp 10, đặc biệt là phần Công dân với đạo đức, thông qua câu hỏi số 3 trong biểu mẫu M1 Kết quả thu được cho thấy tầm quan trọng của việc hướng dẫn học sinh tham gia thảo luận nhóm, chủ yếu được thực hiện qua các hoạt động dạy học tình huống trong giờ học.
Bảng 1.4 trình bày mức độ tổ chức học tập theo phương pháp dạy học bằng tình huống trong môn Giáo dục công dân lớp 10, đặc biệt là phần Công dân với đạo đức, dành cho học sinh tại trường THPT Trương Vĩnh Ký.
Không thực hiện Tổng số
Theo kết quả từ bảng 1.4, giáo viên thường xuyên áp dụng phương pháp dạy học bằng tình huống, điều này đã kích thích sự hứng thú của học sinh trong môn học Sự hứng thú này được xem là yếu tố quan trọng nâng cao chất lượng giảng dạy Để đánh giá mức độ hứng thú của học sinh đối với phương pháp này, chúng tôi đã thu thập ý kiến thông qua câu hỏi số 5 trong mẫu M1.