NỘI DUNG
Cơ sở lý luận về việc phát huy vai trò của tổ chức Đảng trong doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước hiện nay bao gồm những khái niệm quan trọng như tổ chức Đảng, doanh nghiệp ngoài nhà nước, và vai trò của Đảng trong việc định hướng phát triển bền vững Tổ chức Đảng không chỉ là cầu nối giữa các chính sách của Đảng và hoạt động sản xuất kinh doanh, mà còn góp phần nâng cao năng lực quản lý và phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp Việc phát huy vai trò này sẽ tạo ra môi trường làm việc tích cực, thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo và nâng cao hiệu quả kinh doanh, từ đó góp phần vào sự phát triển chung của nền kinh tế.
Tổ chức cơ sở đảng của Đảng Cộng sản Việt Nam, được sáng lập và rèn luyện bởi Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã đóng vai trò quan trọng trong việc lãnh đạo nhân dân thực hiện thành công Cách mạng Tháng Tám, từ đó thiết lập nền độc lập cho đất nước.
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đã chiến thắng các cuộc chiến tranh xâm lược, xóa bỏ chế độ thực dân và phong kiến, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước Đất nước hiện đang tiến hành công cuộc đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc nền độc lập Đảng Cộng sản Việt Nam giữ vai trò là đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và dân tộc, đại diện trung thành cho lợi ích của họ.
Đảng Cộng sản Việt Nam hướng tới xây dựng một đất nước độc lập, dân chủ, giàu mạnh, với xã hội công bằng và văn minh, không còn sự bóc lột Đảng dựa vào Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, đồng thời phát huy truyền thống dân tộc và tiếp thu tinh hoa trí tuệ nhân loại Qua việc nắm vững quy luật khách quan và xu thế thời đại, Đảng đề ra Cương lĩnh chính trị và đường lối cách mạng phù hợp với nguyện vọng của nhân dân Tổ chức của Đảng được xây dựng chặt chẽ, thống nhất về ý chí và hành động, với nguyên tắc tập trung dân chủ và thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC PHÁT HUY VAI TRÒ TỔ CHỨC ĐẢNG TRONG DOANH NGHIỆP NGOÀI KHU VỰC NHÀ NƯỚC HIỆN NAY
Các khái niệm liên quan đến đề tài
1.1.1 Khái niệm về tổ chức cơ sở đảng Đảng cộng sản Việt nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, đã lãnh đạo nhân dân tiến hành Cách mạng Tháng tám thành công, lập nên nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đã chiến thắng các cuộc chiến tranh xâm lược, xóa bỏ chế độ thực dân và phong kiến, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước Đất nước đã tiến hành công cuộc đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc nền độc lập Đảng Cộng sản Việt Nam đóng vai trò là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời đại diện cho lợi ích của nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam.
Mục đích của Đảng Cộng sản Việt Nam là xây dựng một nước Việt Nam độc lập, dân chủ, giàu mạnh, công bằng và văn minh, thực hiện thành công chủ nghĩa xã hội Đảng dựa trên Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, phát huy truyền thống dân tộc và tiếp thu tinh hoa nhân loại để đề ra đường lối cách mạng phù hợp với nguyện vọng nhân dân Với nguyên tắc tập trung dân chủ, Đảng hoạt động thống nhất, kỷ luật và gắn bó chặt chẽ với nhân dân, đồng thời tôn trọng Hiến pháp và pháp luật Là đảng cầm quyền, Đảng tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Đảng dựa vào dân và lãnh đạo hệ thống chính trị Đảng kết hợp chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế, góp phần vào sự nghiệp hòa bình và tiến bộ xã hội Đảng không ngừng tự đổi mới, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ và năng lực lãnh đạo Tổ chức cơ sở đảng, được quy định trong Điều lệ Đảng, là nền tảng chính trị tại địa phương và các đơn vị, với yêu cầu có từ ba đảng viên chính thức trở lên để thành lập.
Tổ chức cơ sở đảng có dưới 30 đảng viên sẽ lập chi bộ cơ sở và các tổ chức đảng trực thuộc Đối với tổ chức cơ sở đảng có từ 30 đảng viên trở lên, sẽ lập đảng bộ cơ sở với các chi bộ trực thuộc Tuy nhiên, trong trường hợp cần lập đảng bộ cơ sở tại đơn vị chưa đủ 30 đảng viên, cấp ủy cấp dưới phải báo cáo và nhận sự đồng ý của cấp ủy cấp trên trực tiếp trước khi thực hiện.
+ Lập chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở có hơn 30 đảng viên
+ Lập đảng bộ bộ phận trực thuộc Đảng ủy cơ sở
Theo quy định hiện hành, tổ chức cơ sở đảng bao gồm cả Đảng bộ cơ sở và chi bộ cơ sở, tùy thuộc vào số lượng đảng viên và yêu cầu nhiệm vụ của từng đơn vị.
1.1.2 Khái niệm doanh nghiệp Đại hội Đảng lần thứ VI đã nhận định: Trong xã hội ta còn nhiều người có sức lao động, chưa có việc làm, chưa sử dụng hết thời gian lao động khả năng thu hút sức kao động của khu vực Nhà nước là có hạn trong khi nguồn vốn của Nhà nước eo hẹp thì nguồn dự trữ vốn trong nhân dân hầu như chỉ để đưa vào tiêu dùng, cất giữ Phải có chính sách mở đường cho người lao động tự tạo việc làm, kích thích mọi người đưa vốn vào sản xuất kinh doanh, mở rộng tái sản xuất trên quy mô toàn xã hội Xuất phát từ sự đánh giá những tềm năng tuy phân tán, nhưng rất quan trọng trong nhân dân, cả về sức lao động, kỹ thuật, tiền vốn, khả năng tạo việc làm, từ đó khu vực kinh tế ngoài nhà nước được chính thức thừa nhận
Theo luật doanh nghiệp Nhà nước được Quốc hội khóa IX thông qua ngày 20/04/1995, cùng với các sửa đổi tại Quốc hội khóa X vào ngày 12/06/1999 và luật khuyến khích đầu tư trong nước ngày 22/06/1994, hiện nay, luật doanh nghiệp 2005 đã được Quốc hội thông qua và ban hành vào ngày 21/11/2005, quy định các nguyên tắc và điều kiện hoạt động của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, tài sản và trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký theo quy định pháp luật để thực hiện các hoạt động kinh doanh Theo luật hiện hành, doanh nghiệp bao gồm các loại hình tổ chức như Công ty trách nhiệm hữu hạn, Công ty Cổ phần, Công ty hợp doanh và doanh nghiệp tư nhân thuộc mọi thành phần kinh tế.
1.1.3 Khái niệm doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước Ở Việt Nam hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp với các loại hình kinh doanh khách nhau, thường thì có các loại hình kinh doanh như: công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân thuộc mọi thành phần kinh tế, nhóm công ty…chính vì vậy việc lựa chọn được một hình thức doanh nghiệp phù hợp với tính chất kinh doanh, quy mô ngành nghề kinh doanh và khả năng của người bỏ vốn thành lập công ty là vô cùng quan trọng, có tác động tới sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp về sau Theo luật doanh nghiệp năm 2005 được Quốc hội thông qua ngày 29/11/2005 thì các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước gồm: Các doanh nghiệp có vốn trong nước, mà nguồn vốn thuộc sở hữu tập thể, tư nhân một người hoặc một nhóm người hoặc có sở hữu nhà nước nhưng chiếm từ 50% vốn điều lệ trở xuống Khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước gồm, các doanh nghiệp tư nhân, các công ty hợp doanh, các công ty trách nhiện hữu hạn tư nhân, các công ty cổ phần không có vốn nhà nước, công ty cổ phần có tỷ lệ vốn nhà nước dưới 50% vốn điều lệ trở xuống [ ]
Doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước bao gồm tất cả các doanh nghiệp do tư nhân thành lập, đầu tư và tổ chức quản lý để sản xuất và kinh doanh.
*Thành phần các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước:
Tại Việt Nam, tài sản được sở hữu theo hai hình thức doanh nghiệp chính: Doanh nghiệp nhà nước và Doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước Các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước bao gồm nhiều loại hình khác nhau, đóng góp quan trọng vào nền kinh tế.
* Công ty trách nhiệm hữu hạn, gồm:
+ Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên
+ Công ty trách nhiệm hữu hạn có hai thành viên trở lên
* Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài:
+ Doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài
+ Doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài
Tỉnh Vĩnh Long có một số lượng đáng kể các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước, bao gồm doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty hợp doanh Những loại hình doanh nghiệp này đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành khu vực kinh tế ngoài quốc doanh, đồng thời tạo ra nguồn thu lớn cho tỉnh.
Doanh nghiệp tư nhân là loại hình doanh nghiệp do một cá nhân sở hữu, người này sẽ tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân cho mọi hoạt động của doanh nghiệp.
Chủ sở hữu doanh nghiệp tư nhân có quyền quyết định toàn bộ hoạt động kinh doanh và hưởng toàn bộ lợi nhuận, nhưng cũng phải đối mặt với rủi ro lớn và chịu trách nhiệm cá nhân cho mọi rủi ro phát sinh Nếu doanh nghiệp thua lỗ, chủ doanh nghiệp có thể dễ dàng rơi vào tình trạng khánh kiệt hoặc phá sản, khiến loại hình doanh nghiệp này trở nên rủi ro đối với nhà đầu tư.
+ Không sự có phân biệt pháp lý về quyền, quyền lợi và nghĩa vụ giữa cá nhân và doanh nghiệp
+ Việc thành lập, giải thể hay chấm dứt hoạt động kinh doanh hết sức đơn giản và không ảnh hưởng đến nghĩa vụ cá nhân của chủ sở hữu
*Công ty trách nhiệm hữu hạn:
Xét về mặt bản chất, công ty trách nhiệm hữu hạn có những đặc trưng cơ bản sau:
+ Là một pháp nhân độc lập, địa vị pháp lý này quyết định chế độ trách nhiệm của công ty
+ Thành viên công ty không nhiều và thường là những người quen biết nhau
Vốn điều lệ của công ty được chia thành nhiều phần, cho phép các thành viên góp vốn với số lượng khác nhau Tuy nhiên, tất cả các thành viên phải hoàn thành việc góp đủ vốn khi thành lập công ty, và điều này cần được ghi rõ trong điều lệ Nếu các thành viên không góp đủ phần vốn quy định, công ty sẽ bị coi là vô hiệu.
+ Phần vốn góp không thể hiện dưới hình thức cổ phiếu và rất khó chuyển nhượng ra bên ngoài
+ Trong quá trình hoạt động, công ty trách nhiệm hữu hạn không được phép công khai huy động vốn trong công chúng (không được phép phát hành cổ phiếu)
+ Các loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn:
- Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên
- Công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên
Từ góc độ pháp lý, có thể khái quát một số đặc trưng cơ bản của công ty cổ phần như sau:
Vai trò của tổ chức đảng trong doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước
Điều lệ Đảng được thông qua tại Đại hội lần thứ XI của Đảng khẳng định
Tổ chức cơ sở đảng, bao gồm chi bộ và đảng bộ cơ sở, đóng vai trò nền tảng và là hạt nhân chính trị tại địa phương Điều này thể hiện vị trí, vai trò và chức năng của tổ chức cơ sở đảng trong việc kết nối Đảng với nhân dân Theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tổ chức cơ sở đảng là cầu nối truyền đạt đường lối, chính sách của Đảng đến quần chúng, đồng thời tuyên truyền, vận động và giáo dục để quần chúng hiểu rõ sự đúng đắn của những chính sách này Tổ chức cơ sở đảng chủ động tìm kiếm giải pháp lãnh đạo và tổ chức quần chúng thực hiện hiệu quả các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nhằm phát triển sản xuất và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động.
Cả về lý luận lẫn thực tiễn đều cho thấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng, các tổ chức cơ sở đảng giữ vai trò hạt nhân chính trị, đảm bảo đường lối và chính sách của Đảng được thực hiện hiệu quả tại đơn vị cơ sở, đồng thời là cấp tổ chức trực tiếp xây dựng nội bộ Đảng.
Tổ chức cơ sở đảng đóng vai trò quan trọng trong lý luận và thực tiễn xây dựng Đảng, đặc biệt là Đảng vô sản kiểu mới Các nhà kinh điển Mác – Lênin nhấn mạnh rằng tổ chức cơ sở đảng không chỉ là toàn bộ công tác và sức mạnh của Đảng, mà còn là hạt nhân nền móng và hạt nhân chính trị của tổ chức cơ sở xã hội.
Chủ tịch Hồ Chí Minh, với sự am hiểu sâu sắc nguyên lý mác xít về xây dựng Đảng, đã chỉ ra tầm quan trọng của tổ chức cơ sở đảng Ông khẳng định rằng Đảng không phải là công cụ để cá nhân làm giàu, mà sức mạnh của Đảng xuất phát từ tổ chức tiên phong của giai cấp công nhân Hệ thống tổ chức của Đảng cần phải chặt chẽ và có kỷ luật cao, với sự liên kết chặt chẽ giữa các tổ chức Đặc biệt, tổ chức Đảng phải tuân thủ nguyên tắc tập trung dân chủ, coi đây là xương sống cho mọi hoạt động của Đảng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của chi bộ trong hệ thống tổ chức đảng, xác định vai trò của chi bộ thông qua ba mối quan hệ chính và sự tương tác với các đối tượng khác.
Xây dựng đảng vững mạnh về mọi mặt, đặc biệt là tổ chức, là nhiệm vụ quan trọng của toàn đảng Trong thời gian qua, Đảng ta đã củng cố và phát triển, rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu trong công tác xây dựng đảng, nhất là về tổ chức Những bài học này cần được quán triệt và áp dụng trong giai đoạn cách mạng mới, khi đất nước tiếp tục đổi mới và đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhằm đạt được mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Trong bối cảnh đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam ngày càng trở nên quan trọng Sự gia tăng này xuất phát từ yêu cầu về tính chất, mục tiêu, động lực và môi trường của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cùng với sự tiên tiến của Đảng.
Một bài học quan trọng trong xây dựng Đảng trong thời kỳ đổi mới là cần tăng cường bản chất giai cấp công nhân và tính tiên phong của Đảng Điều này đảm bảo Đảng trở thành đội tiên phong thực sự của giai cấp công nhân, đại diện trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn dân tộc.
Trong bối cảnh cách mạng hiện nay, việc xây dựng Đảng vẫn là nhiệm vụ then chốt, với trọng tâm là giữ vững bản chất giai cấp công nhân Qua tổng kết công tác xây dựng Đảng, chúng ta nhận thấy cả những thành tựu và hạn chế, đây là cơ sở quan trọng để tiếp tục duy trì bản chất giai cấp công nhân trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, các cấp ủy và tổ chức cơ sở đảng đã quán triệt hiệu quả các chủ trương, nghị quyết của Đảng, dẫn đến những chuyển biến quan trọng về chính trị và tư tưởng trong Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên Điều này không chỉ củng cố sự thống nhất mà còn nâng cao niềm tin của cán bộ, đảng viên vào đường lối đổi mới Đồng thời, tinh thần cảnh giác cách mạng và ý thức bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng cũng được nâng cao, nhằm chống lại âm mưu “diễn biến hòa bình” từ các thế lực thù địch Việc thực hiện đúng các quy định của Điều lệ Đảng và mở rộng dân chủ trong sinh hoạt đảng là những yếu tố quan trọng trong giai đoạn này.
Đảng luôn chú trọng bồi dưỡng bản lĩnh chính trị và ý thức giai cấp cho công nhân lao động tại các doanh nghiệp ngoài nhà nước có tổ chức cơ sở đảng Điều này nhằm gắn bó họ với sự nghiệp cách mạng, chế độ xã hội chủ nghĩa và tinh thần xây dựng Tổ quốc Việt Nam Đảng khuyến khích ý chí vươn lên thoát nghèo, phấn đấu ngang tầm thời đại trong nền kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế, đồng thời nâng cao lương tâm nghề nghiệp và ý thức tổ chức kỷ luật trong lao động.
Các tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp ngoài nhà nước luôn phối hợp chặt chẽ với Ban lãnh đạo để đầu tư và tạo điều kiện cho các hoạt động tuyên truyền, giáo dục người lao động Điều này được thực hiện thông qua nhà văn hóa lao động, câu lạc bộ công nhân, hệ thống truyền thông đại chúng, cũng như các hoạt động văn hóa, thể thao và tổ chức đoàn thể xã hội Việc xây dựng và tổ chức tốt đời sống tinh thần, văn hóa cho công nhân là rất quan trọng Sự quan tâm của cấp ủy và tổ chức đảng, cùng với sự thuyết phục từ từng đảng viên và hoạt động của chi bộ, sẽ tạo ra hiệu quả tích cực trong doanh nghiệp.
Yếu tố quyết định để nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp phụ thuộc vào năng lực và phẩm chất của bí thư, nội dung hoạt động của chi bộ, cùng với ý thức trách nhiệm của từng đảng viên Khi chủ doanh nghiệp nhận thấy lợi ích của việc gắn kết giữa tổ chức cơ sở đảng và doanh nghiệp, họ sẽ nhiệt tình ủng hộ và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động hiệu quả của tổ chức đảng.
Cơ chế thị trường tạo ra mối quan hệ lao động phức tạp giữa chủ doanh nghiệp và người lao động, thường dẫn đến tranh chấp và đình công, đặc biệt ở những doanh nghiệp không có tổ chức đảng Tuy nhiên, ở những doanh nghiệp có tổ chức cơ sở đảng, quyền và vai trò của người lao động được phát huy tốt hơn, giúp giải quyết hiệu quả các vấn đề phát sinh, duy trì ổn định tư tưởng chính trị, đảm bảo đời sống vật chất và hạnh phúc gia đình cho người lao động Điều này tạo điều kiện cho họ yên tâm làm việc và nâng cao năng suất lao động Do đó, việc thành lập tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước là cần thiết, góp phần ổn định và phát triển doanh nghiệp, với vai trò lãnh đạo quần chúng được định hướng tốt từ cấp ủy đảng.
C.Mác và Ph.Ăngghen đã khẳng định, giai cấp công nhân phải xây dựng một chính đảng có tổ chức thống nhất, độc lập và phải “biến các chi bộ thành trung tâm và hạt nhân của các hiệp hội công nhân trong quá trình lãnh đạo cách mạng, đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội trên lĩnh vực tổ chức và xây dựng đảng kiểu mới của giai cấp công nhân” [12, tr.348]
1.2.1 Phát huy vai trò của tổ chức đảng trong doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước là yêu cầu khách quan trong giai đoạn hiện nay
