MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Sử dụng bài tập tình huống để rèn luyện kỹ năng so sánh cho học sinh trong dạy học Di truyền học sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học Sinh học ở trường trung học phổ thông Việc áp dụng phương pháp này không chỉ giúp học sinh hiểu sâu hơn về kiến thức mà còn phát triển khả năng tư duy phản biện và phân tích.
NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu cơ sở lý luận về việc xây dựng và sử dụng Bài tập tình huống nhằm rèn luyện kỹ năng so sánh trong dạy học Sinh học, đặc biệt là trong phần Di truyền học của chương trình Sinh học lớp 12, là rất quan trọng Việc áp dụng Bài tập tình huống không chỉ giúp học sinh phát triển khả năng phân tích và so sánh thông tin mà còn nâng cao sự hiểu biết về các khái niệm di truyền Thông qua phương pháp này, giáo viên có thể tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích học sinh tham gia thảo luận và tìm ra các mối liên hệ giữa các khái niệm trong di truyền học.
Trong bài viết này, chúng tôi tiến hành điều tra tình hình sử dụng Bài tập tình huống nhằm rèn luyện kỹ năng so sánh trong giảng dạy phần Di truyền học tại một số trường THPT ở khu vực miền Tây tỉnh Nghệ An Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả của phương pháp dạy học này, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện kỹ năng so sánh cho học sinh trong môn Di truyền học.
Phân tích cấu trúc nội dung kiến thức trong phần Di truyền học là cần thiết để tạo nền tảng cho việc xây dựng và áp dụng Bài tập tình huống Điều này giúp rèn luyện kỹ năng so sánh cho học sinh trong quá trình dạy và học Di truyền học Việc sử dụng các bài tập tình huống không chỉ nâng cao khả năng phân tích mà còn khuyến khích tư duy phản biện, từ đó phát triển kỹ năng học tập hiệu quả hơn trong lĩnh vực này.
Để xây dựng hệ thống Bài tập tình huống trong phần kiến thức Di truyền học Sinh học 12, cần xác định rõ nguyên tắc và quy trình thực hiện Việc này giúp đảm bảo các bài tập được thiết kế một cách logic và có tính ứng dụng cao, góp phần nâng cao hiệu quả học tập cho học sinh.
Để nâng cao kỹ năng so sánh cho học sinh trong phần Di truyền học Sinh học 12, việc xây dựng quy trình sử dụng bài tập tình huống là rất cần thiết Quy trình này không chỉ giúp hình thành kiến thức mới mà còn kích thích tư duy phản biện của học sinh Bên cạnh đó, thiết kế một số giáo án thực nghiệm với các bài tập tình huống sẽ tạo ra môi trường học tập tích cực, giúp học sinh áp dụng lý thuyết vào thực tiễn và phát triển kỹ năng so sánh một cách hiệu quả.
Nghiên cứu thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá tính khả thi của việc áp dụng bài tập tình huống trong việc rèn luyện kỹ năng so sánh cho học sinh trong môn Di truyền học lớp 12 Bài tập tình huống không chỉ giúp học sinh hiểu sâu hơn về các khái niệm di truyền mà còn phát triển khả năng phân tích và so sánh các hiện tượng sinh học Kết quả cho thấy phương pháp này có hiệu quả trong việc nâng cao kỹ năng học tập và tư duy phản biện của học sinh.
ĐỐI TƢỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU
Quy trình xây dựng và sử dụng bài tập tình huống trong dạy học phần di truyền học
Quá trình dạy học phần Di truyền học – Sinh học 12.
GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Việc xây dựng và áp dụng các bài tập tình huống hiệu quả trong giảng dạy môn Di truyền học sẽ giúp học sinh rèn luyện kỹ năng so sánh, đồng thời nâng cao chất lượng dạy học Di truyền học tại trường trung học phổ thông.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
7.1 Phương pháp nghiên cứu lý thuyết:
Nghiên cứu tài liệu về chủ trương và đường lối của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực giáo dục là rất quan trọng Việc tìm hiểu các sách báo và tài liệu liên quan đến đề tài này sẽ giúp hiểu rõ hơn về các chính sách giáo dục hiện hành.
- Nghiên cứu nội dung chương trình sách giáo khoa Sinh học lớp 12
Nghiên cứu và phân tích tài liệu liên quan là bước quan trọng để tổng quan tình hình nghiên cứu hiện tại, từ đó hình thành cơ sở lý luận vững chắc cho đề tài.
Lập phiếu điều tra nhằm nghiên cứu thiết kế và ứng dụng Bài tập tình huống trong giảng dạy môn Di truyền học thuộc chương trình Sinh học lớp 12 Việc này giúp thu thập thông tin chi tiết về hiệu quả và cách thức sử dụng Bài tập tình huống trong quá trình dạy học, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển kỹ năng cho học sinh.
- Tìm hiểu ý thức học tập, khả năng lĩnh hội kiến thức và rèn luyện các kĩ năng trong học tập của HS
- Gặp gỡ, trao đổi với các chuyên gia trong lĩnh vực mà mình nghiên cứu, từ đó có những định hướng cho việc nghiên cứu đề tài
Trao đổi trực tiếp với giáo viên dạy học Sinh học 12 nhằm hoàn thiện hệ thống bài tập tình huống giúp rèn luyện kỹ năng so sánh cho học sinh trong phần Di truyền học Việc này sẽ tạo cơ sở vững chắc cho việc sửa đổi và nâng cao chất lượng bài tập, từ đó hỗ trợ học sinh phát triển kỹ năng cần thiết trong môn học.
Phương pháp thực nghiệm sư phạm là một phương pháp quan trọng trong việc đánh giá tính chính xác của giả thuyết khoa học và mức độ đạt được các mục tiêu của đề tài nghiên cứu.
Xây dựng phiếu điều tra nhằm khảo sát thực trạng áp dụng bài tập tình huống trong việc rèn luyện kỹ năng so sánh cho học sinh lớp 12 THPT trong môn Sinh học Tổ chức thực hiện điều tra và phân tích kết quả thu được từ cuộc khảo sát này.
Mục đích của nghiên cứu này là thu thập và xử lý dữ liệu bằng phương pháp toán học thống kê, nhằm xác định các tiêu chí đo lường và đánh giá chất lượng của hệ thống bài tập tình huống, từ đó rèn luyện kỹ năng so sánh cho học sinh.
- Xây dựng hệ thống bài tập tình huống để rèn luyện kỹ năng so sánh cho học sinh trong dạy học phần Di truyền học Sinh học 12
- Thiết kế giáo án cho lớp thực nghiệm (TN) và lớp đối chứng (ĐC)
- Tổ chức thực nghiệm tại trường THPT:
+ Chọn các trường thực nghiệm: Các trường TN có đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học
+ Chọn GV thực nghiệm: GV dạy lớp TN cũng là GV dạy lớp ĐC
+ Đối tƣợng thực nghiệm: Học sinh lớp 12 THPT
Trong nghiên cứu này, lớp TN và lớp ĐC có kết quả học tập tương đương, vì vậy chúng tôi tiến hành thực nghiệm song song Mỗi lớp sẽ được dạy 3 bài học, trong đó áp dụng các bài tập tình huống nhằm rèn luyện kỹ năng so sánh theo đề xuất.
+ Tiến hành thực nghiệm: Quá trình TN đƣợc tiến hành ở học kì I năm học 2014 –
+ Xây dựng hệ thống câu hỏi khảo sát chung cho cả lớp TN và lớp ĐC
+ Phân tích, xử lý và thống kê số liệu thực nghiệm
7.5 Phương pháp thống kê toán học:
Sử dụng các công thức toán học để phân tích dữ liệu nghiên cứu, các số liệu điều tra cơ bản được xử lý thống kê trên Excel, tính toán số lượng và tỷ lệ phần trăm bài đạt điểm, đặc biệt là tổng số bài có điểm từ 7 trở lên, nhằm định lượng và đánh giá chất lượng kiến thức Qua đó, xác định nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng học tập Chất lượng lớp ĐC và TN được chi tiết hóa qua đáp án bài kiểm tra và chấm theo thang điểm 10.
NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
Bài viết này nhằm hệ thống hóa các cơ sở lý luận về việc sử dụng bài tập tình huống để phát triển kỹ năng so sánh cho học sinh trong dạy học Điều này sẽ tạo nền tảng cho việc đổi mới phương pháp giảng dạy trong phần Di truyền học của chương trình Sinh học 12.
8.2 Xây dựng đƣợc hệ thống bài tập tình huống để rèn luyện kỹ năng so sánh đủ tiêu chuẩn về phần Di truyền học - Sinh học 12
8.3.Xây dựng đƣợc quy trình sử dụng bài tập tình huống để rèn luyện kỹ năng so sánh để dạy và tự học phần Di truyền học - Sinh học 12.
CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN
Luận văn đƣợc trình bày bởi 3 phần:
II NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực trạng của việc sử dụng bài tập tình huống để rèn luyện kỹ năng so sánh cho học sinh trong dạy học
1.1 Cơ sở lý luận của việc xây dựng và sử dụng bài tập tình huống để rèn luyện kỹ năng so sánh trong dạy học
1.2 Cơ sở thực tiễn của việc xây dựng và sử dụng bài tập tình huống để rèn luyện kỹ năng so sánh trong dạy học
Chương 2: Sử dụng bài tập tình huống để rèn luyện kỹ năng so sánh để dạy học phần Di truyền học - Sinh học 12
Chương trình Di truyền học trong sách giáo khoa Sinh học 12 cần được phân tích kỹ lưỡng để xác định các nội dung quan trọng Việc xây dựng hệ thống bài tập tình huống sẽ giúp học sinh rèn luyện kỹ năng so sánh, từ đó nâng cao hiệu quả dạy và học phần Di truyền học.
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm
3.1 Mục tiêu thực nghiệm sƣ phạm
3.2 Nội dung thực nghiệm sƣ phạm
3.4 Kết quả thực nghiệm sƣ phạm
III KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
Tài liệu tham khảo và phụ lục.
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
Cơ sở lý luận của đề tài
1.1.1 Phương pháp dạy học sinh học ở trường THPT
1.1.1.1 Khái niệm về phương pháp dạy học
Phương pháp dạy học có nhiều định nghĩa khác nhau, mỗi định nghĩa tập trung vào các khía cạnh khác nhau, phản ánh sự phát triển nhận thức của các nhà khoa học và sư phạm qua các thời kỳ Theo N.M Veczilin và V.M Cooxumskaia, phương pháp dạy học được định nghĩa là cách thức mà giáo viên truyền đạt kiến thức và cách thức mà học sinh tiếp nhận kiến thức Tuy nhiên, định nghĩa này đã trở nên không còn phù hợp với xu hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.
Theo Đinh Quang Báo và Nguyễn Đức Thành, phương pháp dạy học là cách thức mà giáo viên tương tác với học sinh nhằm đạt được mục tiêu giáo dục Khái niệm này phù hợp với xu hướng đổi mới phương pháp dạy học tích cực hiện nay.
Nguyễn Ngọc Quang định nghĩa PPDH là phương pháp làm việc giữa thầy và trò, phối hợp chặt chẽ dưới sự hướng dẫn của thầy, nhằm khuyến khích trò tự giác, tích cực và tự lực để đạt được mục tiêu dạy học.
Trần Bá Hoành (2002) định nghĩa phương pháp dạy học (PPDH) là con đường và cách thức mà giáo viên hướng dẫn, tổ chức các hoạt động học tập tích cực và chủ động của học sinh, nhằm đạt được các mục tiêu trong quá trình dạy học.
PPDH là phương pháp dạy học mà trong đó giáo viên đóng vai trò chủ đạo, điều khiển và hướng dẫn học sinh tham gia tích cực vào quá trình học tập Qua mối liên hệ tương tác giữa thầy và trò, PPDH giúp tổ chức các hoạt động học tập một cách chủ động nhằm đạt được các mục tiêu giáo dục đã đề ra.
1.1.1.2 Mối quan hệ giữa dạy và học
Quá trình dạy học được hình thành từ mối quan hệ tương tác giữa thầy và trò, trong đó phương pháp dạy học (PPDH) phản ánh sự liên kết giữa hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của trò Dù hai hoạt động này khác nhau về đối tượng, chúng đều hướng tới mục đích chung và tồn tại song song như hai mặt của một đồng xu Trong mối quan hệ này, phương pháp dạy đóng vai trò chủ đạo, trong khi phương pháp học có tính độc lập tương đối nhưng vẫn chịu ảnh hưởng từ phương pháp dạy và ngược lại Nếu không có sự tương tác giữa thầy và trò, quá trình dạy và học sẽ không thể tồn tại.
Trong quá trình dạy học, người học vừa là đối tượng của hoạt động dạy, vừa là chủ thể của hoạt động học Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, người học cần tích cực cải biến bản thân về kiến thức, kỹ năng và thái độ để hoàn thiện nhân cách Nếu không tự giác và chủ động trong việc học, cũng như không áp dụng phương pháp học hiệu quả, thì kết quả dạy học sẽ bị hạn chế.
Khi coi trọng vị trí và vai trò của người học, việc phát huy tính tích cực chủ động của họ trở nên cần thiết Dạy học lấy học sinh làm trung tâm không chỉ là một phương pháp cụ thể, mà là một tư tưởng giáo dục, một cách tiếp cận toàn diện ảnh hưởng đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện, tổ chức và đánh giá trong quá trình dạy học.
1.1.1.3 Đặc trưng cơ bản của phương pháp dạy học theo hướng đổi mới
Đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) chủ yếu là thay đổi vai trò của thầy và trò, trong đó giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người tổ chức, hướng dẫn và hỗ trợ học sinh Học sinh từ vai trò thụ động chuyển sang chủ động, tích cực trong việc học tập để tiếp cận và vận dụng kiến thức mới Sự đổi mới này nâng cao vị thế của giáo viên, nhưng để thực hiện được điều đó, giáo viên cần có năng lực chuyên môn, kỹ năng sư phạm, lòng yêu nghề và trách nhiệm.
Dạy học tích cực được đặc trưng bởi cách tổ chức hoạt động học tập của học sinh, với mục tiêu cơ bản là thúc đẩy sự tham gia và phát triển toàn diện của người học.
- Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của học sinh
Trong giờ học, giáo viên đóng vai trò là người tổ chức và hướng dẫn học sinh tham gia các hoạt động học tập Học sinh, với vai trò là chủ thể của quá trình học, cần được khuyến khích tham gia tích cực vào các hoạt động do giáo viên tổ chức Qua đó, học sinh sẽ tự mình khám phá những kiến thức mới thay vì chỉ thụ động tiếp nhận thông tin đã được chuẩn bị sẵn.
- Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học
Trong bối cảnh phát triển thông tin hiện nay, học sinh có nhiều cơ hội để tiếp cận và tìm kiếm thông tin hữu ích Tuy nhiên, họ vẫn gặp khó khăn trong việc tìm kiếm và xử lý các thông tin này một cách hiệu quả.
Kiến thức của nhân loại là vô tận, nhưng kiến thức của mỗi cá nhân lại có giới hạn Dù giáo viên có giỏi đến đâu, họ cũng không thể truyền đạt toàn bộ kiến thức của nhân loại cho học sinh Vì vậy, việc rèn luyện kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin cho học sinh là điều vô cùng cần thiết.
Học sinh cần rèn luyện các kỹ năng như phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, so sánh và suy luận Việc nắm vững tri thức và phương pháp sẽ giúp nâng cao khả năng học tập và tư duy.
HS tự đọc tài liệu, làm bài tập, hiểu đƣợc bản chất của sự vật, hiện tƣợng đồng thời phát huy đƣợc tiềm năng sáng tạo của bản thân
- Tăng cường học tập cá nhân phối hợp với học tập hợp tác
PPDH đổi mới yêu cầu học sinh nỗ lực hơn trong việc tìm kiếm thông tin bổ ích cho bản thân Các em cần tự suy nghĩ, kiên trì và có nghị lực cao trong quá trình tiếp cận tri thức mới Sự hợp tác giữa các cá nhân cũng rất quan trọng trong việc khám phá và lĩnh hội kiến thức mới Một trong những phương pháp dạy học phổ biến hiện nay là “thảo luận”, tạo ra môi trường giao tiếp tích cực giữa thầy và trò, cũng như giữa các học sinh với nhau Qua các hoạt động “thảo luận, tranh luận”, mỗi thành viên có cơ hội tự điều chỉnh và khẳng định bản thân.
- Kết hợp đánh giá của thầy và tự đánh giá của trò
Cơ sở thực tiễn của đề tài
1.2.1 Thực trạng dạy - học sinh học ở trường THPT hiện nay Để có cơ sở thực tiễn của đề tài, chúng tôi tiến hành quan sát sƣ phạm, tham khảo giáo án, dự giờ, trao đổi ý kiến với một số giáo viên bộ môn, dùng phiếu thăm dò ý kiến của giáo viên, phiếu điều tra học sinh ở trường THPT Con Cuông , Trường THPT Mường Quạ - Con Cuông, Trường THPT Anh sơn 1, Trường THPT Anh sơn 2, Trường THPT Anh sơn 3 thuộc t nh Nghệ An nhằm thu thập số liệu cụ thể về thực trạng dạy và học sinh học ở trường THPT hiện nay
1.2.1.1 Thực trạng giảng dạy của giáo viên
Chúng tôi đã tiến hành khảo sát ý kiến của 23 giáo viên từ 5 trường THPT tại tỉnh Nghệ An, bao gồm THPT Con Cuông, THPT Mường Quạ, THPT Anh Sơn 1, THPT Anh Sơn 2 và THPT Anh Sơn 3 Kết quả thu được từ cuộc thăm dò này sẽ được trình bày chi tiết.
Bảng 1.1 Kết quả điều tra về phương pháp giảng dạy của giáo viên
SL TL % SL TL % SL TL %
2 Hỏi đáp - tái hiện, thông báo 14 60.87 8 34.78 1 4.35
4 Dạy học đặt và giải quyết vấn đề 10 43.49 12 52.17 1 4.34
6 Dạy học bằng sơ đồ hóa 9 39.13 11 47.83 3 13.04
7 HS tự lực nghiên cứu SGK 7 30.43 5 21.74 11 47.83
8 Dạy học có sử dụng phiếu học tập 8 34.78 13 56.52 2 8.7
9 Dạy học có sử dụng bài tập tình huống 5 21.74 4 17.39 14 60.87
Theo bảng 1.1, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực hiện vẫn còn hạn chế, đặc biệt là phương pháp sử dụng bài tập tình huống nhằm kích thích tính tích cực và rèn luyện kỹ năng so sánh của học sinh Cụ thể, tỷ lệ sử dụng thường xuyên chỉ đạt 21.74%, trong khi đó tỷ lệ không sử dụng lên tới 60.87%.
1.2.1.2.Thực trạng rèn luyện kỹ năng so sánh thông qua bài tập tình huống
Bảng 1.2: Kết quả điều tra ý kiến đánh giá của giáo viên về kỹ năng so sánh của học sinh
Tốt Khá Trung bình Yếu
SL TL % SL TL % SL TL % SL TL %
Theo bảng 1.2, phần lớn giáo viên đánh giá kỹ năng so sánh của học sinh ở mức trung bình, chiếm 56.52% Điều này cho thấy kỹ năng so sánh đã được hình thành ở học sinh nhưng chưa đạt được mức độ khá tốt.
Bảng 1.3 Kết quả điều tra ý kiến của giáo viên về sự cần thiết của việc rèn luyện kỹ năng so sánh cho học sinh
Rất cần thiết Cần thiết Không cần thiết
Số lƣợng Tỷ lệ % Số lƣợng Tỷ lệ % Số lƣợng Tỷ lệ %
Bảng 1.4 Kết quả điều tra thực trạng rèn luyện một số kỹ năng so sánh cho học sinh của giáo viên
Thường xuyên Thỉnh thoảng Chưa bao giờ
Số lƣợng Tỷ lệ % Số lƣợng Tỷ lệ % Số lƣợng Tỷ lệ %
Theo bảng 1.3 và 1.4, hầu hết giáo viên đều nhận thức được tầm quan trọng của việc rèn luyện kỹ năng cho học sinh Tuy nhiên, thực trạng rèn luyện kỹ năng so sánh cho học sinh của một số giáo viên vẫn chưa đồng bộ và thiếu các giải pháp hợp lý để khắc phục vấn đề này.
Qua khảo sát về phương pháp giảng dạy và rèn luyện kỹ năng cho học sinh từ phía giáo viên, chúng tôi nhận thấy việc áp dụng bài tập tình huống trong giảng dạy còn hạn chế Hơn nữa, kỹ năng học tập của học sinh cũng chưa được phát triển đầy đủ Để có cái nhìn khách quan, chúng tôi đã tiến hành điều tra 180 học sinh từ 5 trường THPT Con Cuông, THPT Mường Quạ, THPT Anh Sơn 1, THPT Anh Sơn 2, và THPT Anh Sơn 3 thuộc tỉnh Nghệ An Kết quả thu được từ khảo sát cho thấy những vấn đề cần cải thiện trong phương pháp giảng dạy và kỹ năng học tập của học sinh.
Bảng 1.5 Kết quả điều tra ý kiến của học sinh về các phương pháp giảng dạy của giáo viên
SL TL % SL TL % SL TL %
2 Sử dụng bài tập tình huống 10 5.56 55 30.55 115 63.89
Kết quả bảng 1.5 cho thấy, một số GV sinh học thuộc huyện Con Cuông,
Trường Anh Sơn Tĩnh Nghệ An vẫn chủ yếu áp dụng phương pháp dạy học truyền thống, trong khi một số giáo viên đã bắt đầu chú ý đến các phương pháp giảng dạy tích cực Tuy nhiên, sự vận dụng này chưa đồng bộ và đặc biệt, phương pháp dạy học thông qua bài tập tình huống vẫn chưa được quan tâm và sử dụng đúng mức.
Bảng 1.6 trình bày kết quả điều tra ý kiến của học sinh về mức độ rèn luyện kỹ năng học tập thông qua bộ môn Sinh học do giáo viên hướng dẫn Kết quả cho thấy sự ảnh hưởng tích cực của giáo viên trong việc phát triển kỹ năng học tập cho học sinh Học sinh đánh giá cao phương pháp giảng dạy và sự hỗ trợ từ giáo viên trong quá trình học tập bộ môn này.
Thường xuyên Thỉnh thoảng Chưa bao giờ
Số lƣợng Tỷ lệ % Số lƣợng Tỷ lệ % Số lƣợng Tỷ lệ %
Kết quả từ bảng 1.6 cho thấy, theo đánh giá của học sinh, giáo viên đã chú trọng đến việc rèn luyện kỹ năng học tập qua môn sinh học, tuy nhiên sự quan tâm này vẫn chưa đồng đều, với tỷ lệ học sinh cho rằng mức độ chú ý chỉ thỉnh thoảng đạt 65.55%.
Kết quả điều tra cho thấy việc rèn luyện kỹ năng học tập, đặc biệt là kỹ năng so sánh, cho học sinh cần được chú trọng hơn nữa Phương pháp dạy học sử dụng bài tập tình huống là một giải pháp khả thi để phát triển kỹ năng này Chúng tôi khẳng định tầm quan trọng của việc rèn luyện kỹ năng học tập cho học sinh thông qua phương pháp này, vì đây là vấn đề cần thiết và quan trọng cần được quan tâm.
1.2.1.3 Nguyên nhân của thực trạng dạy - học sinh học ở trường THPT
Nhiều giáo viên đã quen thuộc với phương pháp dạy học truyền thống như thuyết trình và giảng giải, dẫn đến sự lúng túng và khó khăn khi chuyển sang áp dụng các phương pháp dạy học tích cực mới.
Nhiều giáo viên tập trung vào việc truyền đạt kiến thức mà bỏ qua việc rèn luyện kỹ năng so sánh cho học sinh, dẫn đến kỹ năng học tập của học sinh chỉ đạt mức trung bình.
Một số giáo viên vẫn còn thiếu kinh nghiệm trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy, dẫn đến tiết học chưa thực sự hấp dẫn và không tạo điều kiện cho học sinh chủ động trong việc xây dựng và tiếp thu kiến thức.
Nhiều học sinh hiện nay gặp khó khăn trong kỹ năng học tập, với sự không đồng đều trong khả năng tiếp thu Điều này khiến cho việc tổ chức giờ dạy với bài tập tình huống nhằm rèn luyện kỹ năng so sánh trở nên thách thức, dẫn đến việc giáo viên thường tránh né phương pháp này.
- Nhiều học sinh chưa có phương pháp học tập phù hợp nên cảm thấy khó tiếp thu
Đa số học sinh (HS) có ý thức hạn chế về vị trí của môn Sinh học trong chương trình giáo dục phổ thông, chỉ một số ít HS theo học các khối ngành liên quan mới thực sự chú tâm đến môn học này Do đó, phần lớn HS xem môn Sinh là môn phụ và không dành đủ thời gian cũng như công sức để đầu tư học tập như các môn học khác.
1.2.3 Mục tiêu, cấu trúc chương trình và nội dung kiến thức phần Di truyền học
1.2.3.1 Mục tiêu a Về kiến thức
Sau khi học xong phần di truyền học, HS phải:
- Trình bày đƣợc cơ sở vật chất và cơ chế của các hiện tƣợng di truyền ở cấp độ phân tử và cấp độ tế bào
- Trình bày đƣợc cơ chế điều hoà hoạt động gen ở sinh vật nhân sơ
