Đối tượng, nhiệm vụ, phạm vi, mục đích và phương pháp nghiên cứu
Nhiệm vụ
Nghiên cứu này tập trung vào cơ sở lý luận và thực tiễn liên quan đến quyết định hình phạt cho người chưa thành niên phạm tội theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015 Bài viết phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng hình phạt, đồng thời đánh giá tính hiệu quả và công bằng trong quá trình xử lý các trường hợp phạm tội của thanh thiếu niên Qua đó, nghiên cứu nhằm đưa ra những khuyến nghị nhằm cải thiện hệ thống pháp luật và bảo vệ quyền lợi của người chưa thành niên trong quá trình tố tụng hình sự.
Phạm vi
Bài viết này tập trung vào việc nghiên cứu người chưa thành niên, các quy định của pháp luật hình sự năm 2015 về quyết định hình phạt đối với họ khi phạm tội Bên cạnh đó, nó cũng so sánh những điểm mới của Bộ luật Hình sự 2015 với Bộ luật Hình sự 1999 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2009 Nội dung bài viết còn đề cập đến thực trạng, nguyên nhân và giải pháp nhằm hạn chế hành vi phạm pháp của người chưa thành niên, đồng thời đề xuất các biện pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả công tác của kiểm sát viên trong quá trình áp dụng.
Mục đích
Bài viết này nghiên cứu lý luận và thực tiễn trong việc quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội tại các cơ quan tố tụng, nhằm làm rõ các quy định của pháp luật hình sự liên quan Mục tiêu là áp dụng hiệu quả vào công tác nghề nghiệp để nâng cao chất lượng và hiệu quả, đồng thời nêu ra thực trạng việc áp dụng các quy định này và đề xuất giải pháp thích hợp.
Phương pháp nghiên cứu
Tôi đã áp dụng các phương pháp nghiên cứu như phân tích, so sánh, tổng hợp và thống kê để đánh giá những thành tựu và tồn tại trong việc quyết định hình phạt cho người chưa thành niên phạm tội Qua đó, tôi tìm ra nguyên nhân của những hạn chế này và đề xuất các kiến nghị, giải pháp nhằm khắc phục chúng.
Cơ sở khoa học của đề tài
Cơ sở lý luận
Phương pháp luận và phép duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng
Cơ sở thực tiễn
Trong những năm gần đây, tình hình thực tiễn áp dụng quy định pháp luật về quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội trên toàn quốc, đặc biệt là tại huyện Ngọc Hồi, đã cho thấy những thách thức và cơ hội trong việc thực hiện công tác giáo dục và cải tạo Việc áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp không chỉ nhằm đảm bảo tính răn đe mà còn tạo điều kiện cho các em tái hòa nhập cộng đồng Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và gia đình là yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả của quy trình này.
Bố cục của bài báo cáo
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của bài báo cáo gồm 2 chương:
Chương 1: Bài viết đề cập đến những vấn đề chung liên quan đến người chưa thành niên, đồng thời phân tích các quy định pháp luật về việc quyết định hình phạt đối với những người chưa thành niên phạm tội Nội dung nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các biện pháp giáo dục và cải tạo thay vì hình phạt nghiêm khắc, nhằm bảo vệ quyền lợi và tương lai của thanh thiếu niên trong hệ thống tư pháp.
Bộ luật Hình sự năm 2015
Chương 2: Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật về quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN VÀ NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ VẤN ĐỀ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI TRONG BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 2015
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN
1.1.1 Khái niệm người chưa thành niên
NCTN là những cá nhân chưa phát triển đầy đủ về nhân cách và chưa có đầy đủ quyền lợi, nghĩa vụ của công dân Mỗi quốc gia quy định độ tuổi NCTN khác nhau, với Công ước quốc tế về quyền trẻ em xác định trẻ em là người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp luật pháp quy định tuổi thành niên sớm hơn Tại Việt Nam, độ tuổi NCTN được xác định rõ ràng trong Hiến pháp năm 2013 và các bộ luật như Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Lao động, và Bộ luật Dân sự, tất cả đều quy định rằng người chưa thành niên là dưới 18 tuổi và có các chế định pháp luật riêng cho từng lĩnh vực và độ tuổi cụ thể.
Khái niệm NCTN khác với khái niệm trẻ em Theo Điều 1 Luật Trẻ em năm 2016 quy định: “Trẻ em là người dưới 16 tuổi”
Khái niệm người chưa thành niên được xác định dựa trên sự phát triển thể chất và tinh thần, với giới hạn độ tuổi cụ thể trong các văn bản pháp luật của từng quốc gia Điều này dẫn đến việc quy định rõ ràng các quyền và nghĩa vụ của người chưa thành niên.
Người chưa thành niên được định nghĩa là những cá nhân dưới 18 tuổi, chưa phát triển hoàn thiện về thể chất và tinh thần, và chưa có đầy đủ quyền và nghĩa vụ pháp lý như người trưởng thành Nhà nước và xã hội có trách nhiệm bảo vệ, chăm sóc và giáo dục họ ở mỗi lứa tuổi, nhằm giúp họ phát triển tốt nhất về thể chất và nhân cách, trở thành những công dân khỏe mạnh và có ích cho xã hội.
1.1.2 Khái niệm người chưa thành niên phạm tội Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định tuổi chịu trách nhiệm hình sự:
1 Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác
2 Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người, tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, tội hiếp dâm, tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, tội cướp tài sản, tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều, đó là các điều: 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249,
250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật Hình sự năm 2015.
Như vậy, người chưa thành niên phạm tội và phải chịu trách nhiệm hình sự có thể là:
- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do cố ý, phạm tội đặc biệt nghiêm trọng
- Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm một tội được quy định trong Bộ luật Hình sự
Theo quy định tại Điều 90 BLHS năm 2015, người chưa thành niên phạm tội chỉ bao gồm những cá nhân từ đủ 14 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi Những người dưới 14 tuổi hoặc từ 14 đến dưới 16 tuổi thực hiện hành vi phạm tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng hoặc rất nghiêm trọng với lỗi vô ý sẽ không phải chịu trách nhiệm hình sự (Điều 12 BLHS 2015) Khái niệm “người chưa thành niên phạm tội” trong pháp luật hình sự nhằm xác định tính chất tội phạm của hành vi do người chưa thành niên thực hiện, đồng thời tạo điều kiện áp dụng hình phạt phù hợp với mức độ nguy hiểm của hành vi và đặc điểm tâm, sinh lý của họ tại thời điểm phạm tội.
Người chưa thành niên phạm tội được định nghĩa là những cá nhân từ 14 đến dưới 18 tuổi, có năng lực trách nhiệm hình sự hạn chế do đặc điểm tâm lý và sinh lý Họ đã thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội, bị cấm bởi luật hình sự, với lỗi có thể là cố ý hoặc vô ý.
Theo định nghĩa khoa học, người chưa thành niên phạm tội theo pháp luật hình sự Việt Nam hiện hành có những dấu hiệu cơ bản như sau: họ là những cá nhân chưa đủ tuổi trưởng thành, thường từ 16 đến 18 tuổi, và có khả năng nhận thức được hành vi phạm tội của mình Các quy định pháp luật cũng nhấn mạnh sự khác biệt trong cách xử lý và hình phạt đối với nhóm đối tượng này nhằm bảo vệ quyền lợi và tương lai của họ.
Thứ nhất, từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi
Thứ hai, có năng lực trách nhiệm hình sự chưa đầy đủ do sự hạn chế bởi các đặc điểm về tâm, sinh lý
Thứ ba, đã thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội
Thứ tư, hành vi mà người đó thực hiện là hành vi bị luật hình sự cấm
Thứ năm, có lỗi (cố ý hoặc vô ý) trong việc thực hiện hành vi đó
QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ VẤN ĐỀ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI TRONG BỘ LUẬT HÌNH SỰ 2015 6 1 Hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội
Quyết định hình phạt cho người chưa thành niên phạm tội là một trường hợp đặc biệt, với mức hình phạt nhẹ hơn so với người lớn có tình tiết tương đương Mức giảm nhẹ này phụ thuộc vào độ tuổi của người phạm tội, phản ánh chính sách giảm trách nhiệm hình sự của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Điều này xuất phát từ những đặc điểm riêng biệt về nhân thân và sự chưa hoàn thiện về tâm lý, sinh lý của người chưa thành niên.
Khi điều tra, truy tố, và xét xử người chưa thành niên phạm tội, cần xác định rõ các yếu tố như tuổi tác, sự phát triển thể chất và tinh thần, mức độ nhận thức về hành vi phạm tội, cũng như điều kiện sống và giáo dục Cần xem xét có hay không sự xúi giục từ người thành niên, cùng với nguyên nhân và điều kiện dẫn đến hành vi phạm tội Quy định này không chỉ phù hợp với đặc điểm của người chưa thành niên mà còn phản ánh thực tế về các nguyên nhân khách quan ảnh hưởng đến hành vi của các em.
Xác định tuổi chịu trách nhiệm hình sự của bị can là vấn đề quan trọng hàng đầu Theo Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015, tuổi bắt đầu chịu trách nhiệm hình sự được quy định rõ ràng.
Theo Điều 417 BLTTHS 2015, việc xác định tuổi của người bị buộc tội và người bị hại dưới 18 tuổi thuộc thẩm quyền của cơ quan tố tụng Nếu không thể xác định chính xác tuổi dù đã áp dụng các biện pháp hợp pháp, ngày, tháng, năm sinh sẽ được xác định theo quy định của pháp luật.
Thứ nhất, trường hợp xác định được tháng cụ thể nhưng không xác định được ngày nào trong tháng thì lấy ngày cuối cùng của tháng đó;
Nếu xác định được quý cụ thể trong năm nhưng không biết ngày và tháng cụ thể, thì lấy ngày cuối cùng của tháng cuối cùng trong quý đó làm ngày sinh.
Trong trường hợp xác định được nửa năm nhưng không rõ ngày, tháng sinh, cần lấy ngày cuối cùng của tháng cuối trong nửa năm đó làm ngày, tháng sinh.
Trong trường hợp xác định được năm sinh nhưng không xác định được ngày và tháng, cần lấy ngày cuối cùng của tháng cuối cùng trong năm đó làm ngày, tháng sinh.
Nếu không xác định được năm sinh, cần tiến hành giám định để xác định tuổi, điều này là cơ sở để xem xét trách nhiệm hình sự đối với bị can và bị cáo.
1.2.1 Hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội a Nguyên tắc phải tuân thủ khi quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội Đối với NCTN phạm tội, có những nguyên tắc đặt ra mà những người tố tụng cần phải tuân thủ và đã được tách riêng biệt, chỉ áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội quy định tại Điều 91 BLHS 2015 như sau:
Xử lý hành vi phạm tội của người dưới 18 tuổi cần chú trọng đến lợi ích tốt nhất cho các em, với mục tiêu chính là giáo dục và hỗ trợ họ khắc phục sai lầm Điều này nhằm giúp các em phát triển một cách lành mạnh và trở thành công dân có ích cho xã hội.
Việc xử lý tội phạm đối với người dưới 18 tuổi cần xem xét độ tuổi và khả năng nhận thức của họ về tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội Đồng thời, cần phân tích nguyên nhân và điều kiện dẫn đến hành vi phạm tội để có biện pháp phù hợp.
Người chưa thành niên có thể được miễn trách nhiệm hình sự nếu thuộc các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c khoản 2 Điều 91 BLHS 2015 và có nhiều tình tiết giảm nhẹ Họ cũng cần tự nguyện khắc phục phần lớn hậu quả, không rơi vào trường hợp quy định tại Điều 29 của Bộ luật này, đồng thời áp dụng các biện pháp theo quy định tại Mục 2 Chương này.
Truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội chỉ được thực hiện khi cần thiết, dựa trên tính chất hành vi phạm tội, đặc điểm nhân thân và yêu cầu phòng ngừa tội phạm Tòa án chỉ áp dụng hình phạt cho người dưới 18 tuổi nếu việc miễn trách nhiệm hình sự và các biện pháp giám sát, giáo dục không đủ hiệu quả Đối với người chưa thành niên từ 14 đến dưới 16 tuổi, không áp dụng hình phạt tù trung thân, tử hình, hay hình phạt bổ sung và tiền phạt Hình phạt tù có thời hạn chỉ được áp dụng khi các biện pháp giáo dục khác không có tác dụng răn đe.
Khi xử phạt tù có thời hạn, Tòa án áp dụng mức án nhẹ hơn cho người dưới 18 tuổi so với người trưởng thành Thời hạn án phạt cũng được quy định ngắn nhất có thể Đặc biệt, án đã tuyên đối với người chưa đủ 16 tuổi sẽ không được tính để xác định tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm Các quy định pháp luật về hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội cần được thực hiện nghiêm túc.
Quy định của pháp luật khi người chưa thành niên chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt và phạm tội hoàn thành
Chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt:
Điều 102 BLHS 2015 đánh dấu sự thay đổi quan trọng so với BLHS 1999, khi mà trước đây không có quy định riêng cho người chưa thành niên phạm tội Điều luật mới này giúp nâng cao tính rõ ràng trong quyết định hình phạt đối với người dưới 18 tuổi, từ đó hỗ trợ cho những người tiến hành tố tụng trong việc áp dụng hình phạt một cách hiệu quả hơn.
THỰC TRẠNG, NGUYÊN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI
THỰC TRẠNG
Hiện nay, tình trạng thanh, thiếu niên phạm tội đang gia tăng đáng kể, với các hành vi như cướp tài sản, cưỡng đoạt tài sản, hiếp dâm, giết người và buôn bán, sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng trở nên đa dạng.
2.1.1 Thống kê tình hình tội phạm và một số vụ án điển hình áp dụng thành công các quy định của pháp luật về quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội trên địa bàn huyện Ngọc Hồi trong những năm gần đây
Trong những năm gần đây, huyện Ngọc Hồi chứng kiến sự gia tăng đáng kể về số lượng vụ án phạm tội, đồng thời tính chất và mức độ phức tạp của các vụ án này cũng có xu hướng tăng lên.
Theo báo cáo tổng kết tình hình tội phạm tại huyện Ngọc Hồi, từ năm 2016 đến hết tháng 12/2017, đã xảy ra tổng cộng 316 vụ án hình sự.
Trong năm qua, đã xảy ra 19 vụ án do người chưa thành niên gây ra, với 41 đối tượng vi phạm pháp luật Cụ thể, có 2 vụ hiếp dâm và cưỡng dâm với 2 đối tượng, 6 vụ cố ý gây thương tích với 13 đối tượng, 7 vụ trộm cắp tài sản với 16 đối tượng, 1 vụ cướp giật tài sản với 1 đối tượng, cùng với 3 vụ vi phạm khác có 9 đối tượng liên quan.
Trong đó, truy cứu trách nhiệm hình sự 11 vụ - 27 đối tượng, xử lý hành chính 7 vụ -
Tình hình tội phạm do người chưa thành niên thực hiện đang trở nên nghiêm trọng, với hai loại tội phạm chủ yếu là trộm cắp tài sản và cố ý gây thương tích Việc giao trách nhiệm giáo dục 1 vụ - 1 đối tượng cho gia đình cho thấy sự cần thiết phải nâng cao nhận thức và trách nhiệm xã hội trong việc ngăn chặn tội phạm từ lứa tuổi vị thành niên Đây là một vấn đề nhức nhối, đòi hỏi sự quan tâm và hành động kịp thời từ cộng đồng.
Trong bài viết này, tôi sẽ trình bày một số vụ án điển hình tại huyện Ngọc Hồi trong những năm gần đây, minh họa cho việc áp dụng thành công các quy định pháp luật về quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội.
Thứ nhất: Vụ “cố ý gây thương tích” bị can A Duy (sn 1997), A Xiế (sn 15/04/1998), A Dam (28/06/1998) Bị hại là Xiêng Lăng Măng và A Khang.
Theo kết luận giám định pháp y số 71/TgT-TTPY ngày 09/06/2016 của Trung tâm pháp y Sở y tế Kon Tum, Xiêng Lăng Măng có 02 xẹo vùng mặt kích thước trung bình, lớn ảnh hưởng đến thẩm mỹ, và 01 sẹo nhỏ ở cẳng tay phải không ảnh hưởng chức năng, tổng tỷ lệ thương tích là 13% do vật sắc gây ra A Khang không bị thương tích gì.
Sự đồng phạm của các bị cáo trong vụ án này được đánh giá là nhất thời, giản đơn và bồng bột A Duy không chỉ là người khởi xướng mà còn là người trực tiếp gây thương tích.
A Dam chưa đủ 18 tuổi tại thời điểm thực hiện tội phạm, trong khi A Duy đã đủ tuổi và đã lôi kéo A Dam tham gia vào hành vi phạm tội Do đó, A Duy phải chịu tình tiết tăng nặng theo quy định tại điểm o khoản 1 Điều 52 BLHS 2015 Ngược lại, tình tiết tăng nặng không được áp dụng cho A Dam và A Xiế.
Các bị cáo đã thể hiện sự thành khẩn khai báo và ăn năn hối cải, đồng thời tự nguyện bồi thường, khắc phục hậu quả Do đó, bị cáo A Dam và A Xiế được hưởng các tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại các điểm b, s khoản 1 Điều 51 BLHS 2015 Bị cáo Duy cũng được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo điểm s khoản 1 và một tình tiết giảm nhẹ theo khoản 2 Điều 51 BLHS 2015.
Theo quyết định, A Duy bị xử phạt 24 tháng tù giam, tính từ ngày bị tạm giam 09/8/2016, dựa trên các điều khoản của Bộ luật Hình sự 2015 Đồng thời, A Xiế nhận án 16 tháng cải tạo không giam giữ Các hình phạt này được áp dụng theo các điều khoản cụ thể tại Điều 7, Điều 134, Điều 51, Điều 54, Điều 36, Điều 58, Điều 91 và Điều 98 của BLHS 2015.
Theo quyết định 100 BLHS 2015, A Dam bị xử phạt 12 tháng cải tạo không giam giữ Đồng thời, A Xiế và A Dam được giao cho UBND xã Đăk Ang, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum, cùng với gia đình có trách nhiệm phối hợp giám sát và giáo dục trong thời gian cải tạo không giam giữ.
Thứ hai: Vụ “trộm cắp tài sản” bị can Thèn Dương Minh Khánh (sn 08/10/1999) phạm tội nhiều lần.
Vào ngày 20/12/2015, Khánh đã thực hiện vụ đột nhập vào nhà bà Mai, trộm cắp tài sản trị giá 965.000đ, bao gồm 400.000đ tiền mặt, 16 thẻ cạc điện thoại và một hộp kẹo sugus trị giá 565.000đ.
Lần thứ 2: ngày 31/05/2016 Khánh đột nhập vào nhà bà Đào Thị Kim Cúc trộm
17 gói thuốc lá GOLDEN EAGLE, và 11 gói thuốc lá WHITE HOUSE; Tổng giá trị tài snar la: 345.750đ
Bị cáo, người chưa đủ 18 tuổi, có lối sống lang thang, thường bỏ nhà đi và nghiện game, dẫn đến việc trộm cắp tài sản để có tiền tiêu xài Trong thời gian ngắn, bị cáo đã liên tục phạm tội, mặc dù cơ quan điều tra đã cho tại ngoại do chưa đủ tuổi Tuy nhiên, việc tái phạm liên tiếp đã khiến gia đình đề nghị thay đổi biện pháp ngăn chặn, yêu cầu bắt giam bị cáo Do đó, bị cáo phải chịu tình tiết tăng nặng theo điểm g khoản 1 Điều 48 BLHS, và cần thiết phải cách ly khỏi xã hội.
NGUYÊN NHÂN
2.2.1 Nguyên nhân dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật của người chưa thành niên
Sở dĩ thanh, thiếu niên có hành vi sai lệch và vi phạm pháp luật là do các nguyên nhân chủ yếu như sau:
Công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật và phòng ngừa tội phạm tại các địa phương còn chậm, chưa phát huy được vai trò của quần chúng nhân dân Việc thực hiện Quyết định số 12/QĐ-BCĐ138/CP về chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm chưa được tích hợp chặt chẽ với các chương trình phát triển kinh tế, xã hội và tuyên truyền giáo dục cộng đồng Nhiều cấp ủy, chính quyền vẫn thiếu quan tâm đến công tác phòng, chống tội phạm, đặc biệt ở lứa tuổi thanh thiếu niên, và có nơi còn coi đây là nhiệm vụ riêng của cơ quan công an.
Việc quản lý hoạt động kinh doanh giải trí tại các quán bar, vũ trường, quán karaoke, cửa hàng Internet, nhà hàng và khách sạn hiện đang thiếu chặt chẽ và còn nhiều bất cập Điều này đã dẫn đến việc những cơ sở này trở thành nơi tụ tập của một số thanh, thiếu niên có tiền, bao gồm cả những học sinh hư, trốn học Đặc biệt, độ tuổi vị thành niên đang trải qua những thay đổi mạnh mẽ về tâm sinh lý, khiến họ dễ bị tác động, rủ rê bởi các đối tượng xấu và muốn khẳng định bản thân mà không muốn phụ thuộc vào người khác.
Nhiều trẻ em hiện nay bị ảnh hưởng tâm lý tiêu cực từ phim ảnh bạo lực và văn hóa phẩm đồi trụy trên Internet, trong khi phụ huynh lại không chú ý đến sự phát triển tâm sinh lý của con cái, thường nuông chiều và không nghiêm khắc trong việc giáo dục Nhiều em phải sống trong hoàn cảnh thiếu thốn tình cảm do cha mẹ ly hôn hoặc bất hòa, dẫn đến sự phát triển lệch lạc Thiếu sự quan tâm và chỉ bảo từ gia đình, những thanh thiếu niên này dễ bị kẻ xấu lợi dụng, kéo vào con đường phạm tội.
Theo thống kê của Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em, 38,8% vị thành niên vi phạm pháp luật đến từ gia đình có cha mẹ làm nghề buôn bán Đặc biệt, trong số trẻ em được phỏng vấn, 52,4% đang sống với cha mẹ và được nuôi dưỡng bởi họ.
Trong số các vị thành niên vi phạm pháp luật, có 12% sống chỉ với mẹ, 4% chỉ với bố, 3,1% sống với mẹ kế và 9,03% sống với người khác Đặc biệt, 17% trong số họ là trẻ lang thang, vô gia cư Hơn nữa, 71,37% số trẻ vi phạm pháp luật cho biết họ không nhận được sự quan tâm và chăm sóc đầy đủ từ cha mẹ và gia đình.
Mối quan hệ giữa gia đình, nhà trường và xã hội ở nhiều nơi còn lỏng lẻo, thiếu thông tin đồng bộ và biện pháp ngăn chặn kịp thời các hành vi phạm pháp của học sinh Giáo dục pháp luật và đạo đức công nhân chưa được chú trọng đúng mức, đặc biệt là việc trang bị kiến thức và kỹ năng sống cho học sinh còn thiếu hụt.
2.2.2 Nguyên nhân dẫn đến những bất cập trong việc áp dụng những quy định của pháp luật vào thực tiễn
Một số điều luật hiện hành còn thiếu rõ ràng và cụ thể, dẫn đến việc người thực hiện tố tụng có thể hiểu sai ý nghĩa Sự ngắn gọn và súc tích trong cách diễn đạt đôi khi gây ra nhầm lẫn nghiêm trọng, thậm chí có những quy định mà khi áp dụng vào thực tế, người đọc không thể hiểu được cách thức thực hiện.
Trình độ lập pháp của các nhà luật gia hiện nay còn hạn chế, dẫn đến việc bộ luật, mặc dù là khung pháp lý cao nhất, vẫn chưa được các cơ quan tố tụng áp dụng một cách chính xác Điều này đặc biệt rõ ràng khi thiếu các văn bản hướng dẫn và tác phẩm bình luận pháp lý để hỗ trợ quá trình áp dụng luật.
Thiếu văn bản hướng dẫn cụ thể trong việc áp dụng luật đã gây khó khăn trong quá trình tố tụng và dẫn đến hiểu nhầm trong việc thực hiện các quy định Điều này không chỉ tạo điều kiện cho việc lạm quyền mà còn làm giảm tính khách quan trong giải quyết vụ án, vì quyết định chủ yếu phụ thuộc vào quan điểm cá nhân của thẩm phán.
Các cơ quan chức năng chưa thực hiện đúng quy định pháp luật trong quản lý cán bộ, dẫn đến tình trạng thiếu trách nhiệm của những người có thẩm quyền Nhiều cán bộ không tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định, thậm chí có hành vi lách luật và lạm quyền vẫn còn phổ biến.
Những nguyên nhân gây ra hành vi phạm tội của người dưới 18 tuổi tại huyện Ngọc Hồi cần được xem xét kỹ lưỡng Việc hiểu rõ các nguyên nhân này sẽ giúp chúng ta khắc phục hậu quả và thực hiện hiệu quả các biện pháp tuyên truyền, giáo dục và phòng chống tội phạm.
MỘT SỐ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ TÌNH TRẠNG NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI
2.3.1 Một số giải pháp hạn chế tình trạng người chưa thành niên phạm tội
Trước thực trạng nói trên, để hạn chế việc vị thành viên vi phạm pháp luật cần thực hiện đồng bộ các biện pháp sau:
Công tác phòng ngừa và ngăn chặn trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp ủy Đảng, chính quyền, gia đình, nhà trường và toàn xã hội Sự đồng bộ trong hành động và trách nhiệm của từng bên là yếu tố then chốt để bảo vệ và hướng dẫn thanh thiếu niên phát triển tích cực, tránh xa các hành vi vi phạm pháp luật.
Các cấp ủy Đảng, chính quyền, tổ chức đoàn thể và nhà trường cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền và giáo dục để phổ biến các chủ trương, nghị quyết của Đảng cũng như các chính sách, pháp luật của Nhà nước Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và đoàn thể xã hội là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả trong việc truyền đạt thông tin này.
Các nhà trường cần tăng cường giáo dục ý thức chấp hành pháp luật và đạo đức cho học sinh, trong khi chính quyền các cấp nên tạo điều kiện cho thanh, thiếu niên tham gia các hoạt động văn hóa lành mạnh Cần thiết lập thêm sân chơi và bãi tập, đồng thời quản lý và giám sát các hoạt động này Các Ủy ban nhân dân cũng cần có kế hoạch hỗ trợ, tạo công ăn việc làm cho trẻ vị thành niên đã chấp hành xong án phạt Việc phân công cán bộ và các đoàn thể giúp đỡ, giáo dục thanh, thiếu niên vi phạm pháp luật là rất quan trọng để họ khắc phục khuyết điểm và tiến bộ Cuối cùng, cần đánh giá hiệu quả các hoạt động đã thực hiện, rút ra bài học kinh nghiệm từ những tồn tại và hạn chế.
Các trường học cần tăng cường kiểm tra và giám sát sinh hoạt của học sinh trong giờ học, dã ngoại và tại ký túc xá Việc liên hệ thường xuyên với gia đình là rất quan trọng để thông báo kết quả học tập, rèn luyện đạo đức và nhận diện những biểu hiện lệch lạc trong suy nghĩ, lối sống của học sinh Ngoài ra, giáo viên cũng nên quan tâm, lắng nghe và hỗ trợ học sinh trong việc học tập cũng như trong hoàn cảnh gia đình của các em.
Các bậc phụ huynh cần chú ý đến sự phát triển tâm lý, sinh lý và học tập của con em mình, đồng thời duy trì mối liên hệ chặt chẽ với nhà trường để nắm bắt tình hình học tập và các mối quan hệ của trẻ Việc tạo cho trẻ một tâm lý vui tươi, tránh tự kỷ và mặc cảm với hoàn cảnh là rất quan trọng Phụ huynh nên chăm lo cho việc học, thường xuyên trò chuyện để chia sẻ những vấn đề trong trường học và cuộc sống Ngoài ra, cho trẻ đi du lịch hoặc thăm bà con xa cũng là cách hiệu quả để giúp trẻ có tâm lý và sinh lý tốt, từ đó tránh xa những cạm bẫy xấu trong xã hội và không trở thành người phạm tội.
Các cơ quan chức năng cần tăng cường quản lý và giám sát các cơ sở kinh doanh, giải trí có nguy cơ vi phạm pháp luật như khách sạn, quán bar, karaoke và massage Đồng thời, cần xử lý nghiêm khắc và kịp thời các trường hợp vi phạm để đảm bảo an toàn và trật tự xã hội.
Trong năm qua, Tòa án nhân dân các huyện đã đẩy mạnh việc xét xử lưu động các vụ án liên quan đến người chưa thành niên phạm tội, nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền và giáo dục pháp luật Hoạt động này không chỉ giúp răn đe và phòng ngừa tội phạm, mà còn tập trung vào việc trừng trị thích đáng những kẻ chủ mưu, cầm đầu và xúi giục người chưa thành niên vi phạm pháp luật, từ đó góp phần giảm thiểu tình trạng thanh thiếu niên vi phạm pháp luật.
2.3.2 Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội
Các nhà làm luật cần cải thiện quy định pháp luật bằng cách tăng cường tiếp xúc với thực tế để nhận diện rõ hơn các tình huống phạm tội Điều này sẽ giúp xây dựng hệ thống pháp luật chính xác và gần gũi với đời sống người dân, đồng thời dự đoán được các trường hợp phạm tội có thể xảy ra trong tương lai, từ đó tạo ra những quy định luật phù hợp nhất.
Các cơ quan ban hành luật cần cung cấp hướng dẫn chi tiết cho các cơ quan tố tụng địa phương về việc áp dụng các điều luật một cách cụ thể và rõ ràng Đồng thời, cần thực hiện nghiêm túc các quy định liên quan đến việc xử lý người chưa thành niên phạm tội.
Đề nghị cần có văn bản hướng dẫn quy định bổ sung cho trường hợp người thân trong gia đình phạm tội lẫn nhau, như giữa anh chị em, bố mẹ và con, hoặc vợ chồng Trong những trường hợp này, bị can và bị cáo sẽ được hưởng tình tiết giảm nhẹ “tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả” Điều này nhằm đảm bảo tính công bằng trong xét xử và tạo điều kiện thuận lợi cho bị can, đồng thời thể hiện sự khoan hồng của Nhà nước.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng tái phạm tội ở người chưa thành niên là do thiếu cơ chế hỗ trợ giúp họ nhận thức được lỗi lầm và khắc phục các nguyên nhân, điều kiện phạm tội Vì vậy, việc đề nghị tái hòa nhập cộng đồng cho người chưa thành niên vi phạm pháp luật cần được coi là giai đoạn cuối cùng trong hệ thống tư pháp dành cho đối tượng này.
Bài viết này đề xuất một số biện pháp nhằm khắc phục khó khăn trong việc giải quyết vụ án đối với người dưới 18 tuổi phạm tội, đồng thời xây dựng và thực hiện các quy định pháp luật hiệu quả hơn Địa phương cần chú trọng đến giáo dục và cải tạo, tăng cường răn đe đối với các hành vi vi phạm, nhằm giảm thiểu tình trạng vi phạm và nâng cao tính khả thi của pháp luật Những nỗ lực này sẽ góp phần nâng cao đời sống nhân dân và ổn định xã hội.