TÍNH CẤP THIẾT
Tình trạng người chưa thành niên phạm tội đang gia tăng đáng lo ngại tại Thành phố Hồ Chí Minh, với hơn 1/3 tội phạm là trẻ em, chiếm gần 37% trong tổng số gần 2.500 vụ phạm pháp hình sự Việc giải quyết vấn đề này không chỉ nhằm duy trì trật tự xã hội mà còn phức tạp do nhận thức non nớt của người chưa thành niên về hành vi phạm tội Họ dễ bị tác động bởi môi trường xung quanh và thiếu sự giáo dục đầy đủ, dẫn đến việc dễ dàng từ bỏ các giá trị xã hội để tham gia vào hành vi vi phạm pháp luật Do đó, hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội cần phải nhẹ hơn so với người đã thành niên, và cần có các biện pháp ngăn ngừa hiệu quả Bộ luật hình sự Việt Nam năm 2015 đã quy định riêng về xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội, song vẫn còn nhiều vướng mắc trong thực tiễn áp dụng Việc hiểu rõ tâm lý của lứa tuổi này là cần thiết để xử lý đúng người, đúng tội, trong bối cảnh tình hình tội phạm ngày càng phức tạp và nguy hiểm hơn Nghiên cứu sâu về hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội là vấn đề quan trọng trong cuộc đấu tranh phòng ngừa tội phạm tại Việt Nam.
Đề tài tiểu luận tốt nghiệp của tôi tập trung vào "Thực tiễn vấn đề quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội trên địa bàn tỉnh Kon Tum" Tôi chọn đề tài này dựa trên sự kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn áp dụng pháp luật, nhằm nghiên cứu và phân tích những thách thức trong việc xử lý hình sự đối với đối tượng chưa thành niên.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Bài viết này nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội trong tố tụng, nhằm làm rõ quy định pháp luật hình sự liên quan Mục tiêu là áp dụng hiệu quả vào công tác nghề nghiệp, nâng cao chất lượng xử lý các vụ án có bị can, bị cáo là người chưa thành niên Đồng thời, bài viết cũng chỉ ra một số thực trạng trong việc áp dụng các quy định này và đề xuất hướng giải quyết phù hợp.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Tôi đã áp dụng các phương pháp nghiên cứu như phân tích, so sánh, tổng hợp và thống kê để đánh giá thành tựu cũng như những tồn tại trong việc quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội Qua đó, tôi tìm ra nguyên nhân của những hạn chế này và đề xuất các kiến nghị, giải pháp nhằm khắc phục những vấn đề đã nêu.
KẾT CẤU ĐỀ TÀI
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các từ viết tắt, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của báo cáo gồm 03 chương:
Chương 1: Giới thiệu về Viện Kiểm Sát nhân dân tỉnh Kon Tum
Chương 2 của bài viết đề cập đến những vấn đề chung liên quan đến người chưa thành niên, đồng thời phân tích các quy định pháp luật về việc quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội theo Bộ luật Hình sự 2015 Nội dung này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền lợi của người chưa thành niên trong quá trình xét xử và áp dụng hình phạt, đồng thời xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi phạm tội của họ Việc hiểu rõ các quy định này sẽ giúp nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa và giáo dục đối với đối tượng này trong xã hội.
Chương 3: Phân tích thực tiễn áp dụng pháp luật liên quan đến quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội tại Kon Tum, đồng thời đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình này.
TỔNG QUAN VỀ VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH KON TUM 3 1.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA VKSND TỈNH KON TUM 3 1.1.1 Khái quát về tỉnh Kon Tum
Lịch sử hình thành và phát triển của VKSND tỉnh Kon Tum
Kon Tum là tỉnh phía bắc cao nguyên Gia Lai - Kon Tum, có diện tích 9.676,5 km2 và dân số hơn 507.800 người Địa hình chủ yếu thấp dần từ tây sang đông và từ bắc xuống nam, với nhiều huyện có điều kiện đi lại khó khăn, như huyện Ia H'Drai cách thành phố 150km Trình độ văn hóa còn thấp, đời sống người dân gặp nhiều khó khăn và chưa phát triển Để bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa và quyền lợi của nhân dân, việc xử lý các hành vi xâm phạm lợi ích của Nhà nước và quyền hợp pháp của công dân cần tuân theo pháp luật Ngày 21/8/1991, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Trần Quyết đã ký quyết định số 88/QĐ-VKS-TCCB, thành lập VKSND tỉnh Kon Tum tách từ tỉnh Gia Lai - Kon Tum.
Để đáp ứng yêu cầu đổi mới tổ chức và hoạt động điều tra theo lộ trình cải cách tư pháp đến năm 2020, VKSND tỉnh Kon Tum đã thực hiện nhiều biện pháp cải cách, đảm bảo trang thiết bị làm việc hiện đại và đầy đủ Cơ quan này đã đầu tư vào cơ sở hạ tầng như trụ sở làm việc riêng, phòng tiếp dân, phòng nghiệp vụ, kho lưu trữ, cùng với nhà ở tập thể và nhà khách cho cán bộ Ngoài ra, VKSND tỉnh cũng trang bị các thiết bị kỹ thuật và công cụ hỗ trợ như máy ghi âm, ghi hình, điện thoại, máy tính, máy in và máy fax, cùng với phương tiện đi lại phục vụ cho hoạt động điều tra và xác minh, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế.
Để sẵn sàng ứng phó với việc điều tra nhiều vụ án và kiểm tra xác minh các tố giác, tin báo về tội phạm trên nhiều địa bàn khác nhau, cần có kế hoạch kinh phí dài hạn nhằm xây dựng cơ sở vật chất và trang bị phương tiện phục vụ cho hoạt động điều tra.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Kon Tum, VKSND tỉnh Kon Tum đã tích cực triển khai các biện pháp phòng, chống tội phạm, thực hiện đầy đủ chức năng kiểm sát trong việc khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử các vụ án hình sự Điều này góp phần hạn chế tội phạm và đảm bảo pháp luật được thực thi kịp thời và đúng quy định trên địa bàn tỉnh.
Viện kiển sát nhân dân tỉnh Kon Tum:
+ Địa chỉ: số 190 đường Trần Phú, phường Trường Chinh, Thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum
+ Email: vkskontum@vksndtc.gov.vn
CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ VÀ CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA VKSND TỈNH
1.2.1 Chức năng, nhiệm vụ của VKSND tỉnh Kon Tum
VKSND, cơ quan thực hành quyền công tố tại Việt Nam, có nhiệm vụ bảo vệ Hiến pháp, pháp luật, quyền con người và quyền công dân Đồng thời, VKSND cũng bảo vệ chế độ Xã hội chủ nghĩa, lợi ích của Nhà nước, cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần đảm bảo pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.
1.2.2 Cơ cấu tổ chức của VKSND tỉnh Kon Tum
Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Kon Tum là cơ quan độc lập về tài chính, có quyết định thành lập, con dấu và tài khoản riêng, cùng với biên chế riêng biệt Cơ cấu tổ chức của Viện bao gồm Ban lãnh đạo và bộ máy hỗ trợ, trong đó Ban lãnh đạo gồm 01 Viện trưởng và 02 Phó Viện trưởng.
1 Điều 1 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2002 và Điều 107 Hiến pháp 2013
Sơ đồ 1.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy VKSND tỉnh Kon Tum
21 Đơn vị trực thuộc VKSND tỉnh Kon Tum
VKSND Thành phố Kon Tum Văn phòng tổng hợp (ký hiệu là VP)
Phòng Tổ chức cán bộ (ký hiệu là P15)
VKSND huyện Đắk Hà Phòng Thống kê tội phạm và Công nghệ thông tin
VKSND huyện Đắk Tô Phòng THQCT, KSĐT, KSXX sơ thẩm án hình sự về An ninh, ma túy và tham nhũng (ký hiệu là P1)
VKSND huyện Đắk Glei Lãnh đạo VKSND tỉnh Kon Tum
VKSND huyện Tu Mơ Rông
Phòng THQCT, KSĐT, KSXX sơ thẩm án hình sự về Kinh tế, chức vụ và trật tự xã hội (ký hiệu là
Phòng THQCT, KSXX phúc thẩm án hình sự (ký hiệu là P7)
Phòng kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự (ký hiệu là P8)
Phòng kiểm sát giải quyết các vụ án Dân sự -
HNGĐ – HC – KDTM – LĐ và các việc khác theo quy định pháp luật (ký hiệu là P9)
Phòng kiểm sát thi hành án dân sự
Phòng kiểm sát và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp (ký hiệu là P12)
Thanh tra VKSND tỉnh Kon Tum
VKSND tỉnh Kon Tum hiện có 11 Phòng nghiệp vụ, mỗi phòng đảm nhiệm các chức năng khác nhau để đáp ứng yêu cầu công tác Phòng 1 xử lý án an ninh ma túy, Phòng 2 phụ trách điều tra án hình sự, Phòng 7 thực hiện kiểm sát xét xử phúc thẩm hình sự, và Phòng 8 giám sát tạm giữ và giáo dục người chấp hành án phạt Các phòng khác như Phòng 9 và Phòng 11 tập trung vào án dân sự và thi hành án dân sự, trong khi Phòng 12 giải quyết khiếu nại tố cáo Phòng 15 hỗ trợ quản lý cán bộ, Phòng thống kê tội phạm và công nghệ thông tin quản lý dữ liệu, và Văn phòng tổng hợp đảm nhiệm công tác hậu cần Từ khi thành lập, VKSND tỉnh đã không ngừng phát triển, tạo ra môi trường làm việc nghiêm túc, với sự nhiệt tình của lãnh đạo và nhân viên trong việc nâng cao chuyên môn nhằm thực hiện tốt chức năng kiểm sát tư pháp phục vụ nhiệm vụ chính trị tại địa phương.
THÀNH TỰU ĐẠT ĐƯỢC TRONG CÔNG TÁC TỐ TỤNG CỦA VKSND TỈNH KON TUM
1.3.1 Kết quả công tác thực hiện chức năng, nhiệm vụ
Trong sáu tháng đầu năm 2018, Viện Kiểm sát Nhân dân hai cấp đã chú trọng kiện toàn tổ chức và nâng cao chất lượng đội ngũ công chức Đồng thời, cơ quan này cũng đã triển khai thực hiện các đạo luật mới về tư pháp, tăng cường trách nhiệm trong thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp Những nỗ lực này đã mang lại nhiều kết quả đáng ghi nhận trong các lĩnh vực công tác.
VKSND 2 cấp tiếp tục tăng cường kiểm sát việc tiếp nhận và giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm, đồng thời thực hành quyền công tố gắn liền với hoạt động kiểm sát điều tra từ giai đoạn khởi tố vụ án Trong giai đoạn truy tố và xét xử, VKSND 2 cấp nhấn mạnh trách nhiệm của Kiểm sát viên trong việc nghiên cứu hồ sơ và đánh giá chứng cứ, làm cơ sở cho quyết định truy tố Đồng thời, kỹ năng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa cũng được nâng cao, góp phần quan trọng vào việc cải cách và nâng cao chất lượng xét xử.
2 Kiểm sát 277 tin báo; đã giải quyết 180 tin, đạt 62,5%
3 Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra 230 vụ/332 bị can
4 Thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử hình sự sơ thẩm: 109 vụ/203 bị cáo
Kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự là trách nhiệm quan trọng nhằm đảm bảo tính hợp pháp và hiệu quả trong việc tổ chức thi hành các bản án, quyết định của Tòa án Điều này bao gồm việc kiểm tra tại chỗ các trường hợp tạm giữ, tạm giam, cũng như các trường hợp hoãn và tạm đình chỉ thi hành án Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm rằng mọi quyết định thi hành án của Tòa án được thực hiện đầy đủ và đúng pháp luật.
Về việc kiểm sát giải quyết các vụ án dân sự, kinh doanh thương mại, lao động và hành chính, Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) hai cấp chú trọng vào việc nâng cao hiệu quả kiểm sát Qua hoạt động này, VKSND đã kịp thời phát hiện và kiến nghị Tòa án nhân dân (TAND) cùng cấp khắc phục sai sót trong quá trình giải quyết các vụ án Đồng thời, công tác thi hành án dân sự và giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng được thực hiện đầy đủ, hiệu quả ngày càng được nâng cao.
1.3.2 Cải cách tư pháp và tổ chức xây dựng ngành
Tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác cải cách tư pháp theo Nghị quyết 49-NQ/TW và Kết luận 79-KL/TW của Bộ Chính trị, nhằm đổi mới tổ chức và hoạt động của Tòa án, Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra, đồng thời thực hiện Nghị quyết 63/2013/QH13 của Quốc hội về việc tăng cường các biện pháp phòng, chống tội phạm.
Toàn ngành cần thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII nhằm tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đồng thời ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống Bên cạnh đó, Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị yêu cầu đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, liên kết với cuộc vận động xây dựng đội ngũ cán bộ Kiểm sát vững mạnh.
“Vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm”
Bộ máy VKSND 2 cấp đang được củng cố và kiện toàn, với chất lượng và số lượng công chức ngày càng được nâng cao để đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong bối cảnh mới Công tác quy hoạch được rà soát và bổ sung theo đúng quy trình, quy định của Đảng và Nhà nước về bổ nhiệm, điều động và luân chuyển công chức Lãnh đạo ngành đã chỉ đạo và phối hợp hiệu quả trong việc giới thiệu nhân sự tham gia cấp ủy.
Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm 11 vụ/22 bị cáo
VKSND 2 cấp đã kiểm sát 147 bản án và quyết định sơ thẩm, trong đó phát hiện 01 bản án vi phạm pháp luật, dẫn đến việc ban hành 01 kháng nghị phúc thẩm và 2 kiến nghị đối với Tòa án, cùng 01 kiến nghị đối với Công an, tất cả đều được chấp nhận.
Trong quá trình kiểm sát, đã có 103 người bị tạm giữ và 484 người bị tạm giam Qua đó, một số vi phạm đã được phát hiện, dẫn đến việc ban hành 01 kháng nghị và 5 kiến nghị yêu cầu khắc phục các vi phạm này.
Kiểm sát 344 bị án, trong đó: tù có thời hạn 74, án treo 191, cải tạo không giam giữ 79
6 VKSND 2 cấp thụ lý kiểm sát sơ thẩm 692 vụ, 115 việc; Phúc thẩm 15 vụ
7 Kiểm sát thụ lý 2434 việc /733.817.508.000 đồng VKSND 2 cấp kiểm sát 993 quyết định thi hành án
Trong tổng số 44 đơn tiếp nhận, công tác kiểm sát việc tiếp nhận và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của các cơ quan tư pháp đã phát hiện một số vi phạm Kết quả là đã ban hành 1 kiến nghị và kiến nghị này đã được chấp nhận.
9 VKSND tỉnh có 01 đồng chí VKSND cấp huyện có 8/10 huyện có Viện trưởng tham gia cấp ủy
CƠ CẤU VÀ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA BỘ PHẬN THỰC TẬP
Thời gian thực tập của tôi tại Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Kon Tum diễn ra từ ngày 15/02/2019 đến 15/05/2019 Theo kế hoạch đã được lập, tôi được phân công thực tập tại phòng thực hành quyền công tố và Kiểm sát điều tra các vụ án hình sự, dưới sự hướng dẫn của ông Phạm Thành Trung, kiểm sát viên trung cấp.
Phòng thực hành quyền công tố và Kiểm sát điều tra các vụ án hình sự bao gồm 01 trưởng phòng, 01 phó phòng, 03 kiểm sát viên và 02 chuyên viên
Sơ đồ 1.2 Cơ cấu tổ chức phòng 2 Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Kon Tum
Thực hành quyền công tố là các hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân trong tố tụng hình sự nhằm buộc tội những người phạm tội Quy trình này bắt đầu từ việc giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, và diễn ra xuyên suốt trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử vụ án hình sự.
Kiểm sát tính hợp pháp của các hành vi và quyết định trong hoạt động tư pháp là một quy trình quan trọng, bắt đầu từ khi tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, và tiếp tục trong suốt quá trình giải quyết vụ án hình sự Điều này cũng bao gồm việc thi hành án, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp, cùng với các hoạt động tư pháp khác theo quy định của pháp luật.
Phòng thực hành quyền công tố và Kiểm sát điều tra các vụ án hình sự (P2) thực hiện đầy đủ và chính xác các chức năng, nhiệm vụ theo quy định tại Điều 107 của Hiến pháp Nước.
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2013 và Điều 2; 3; 4; 5 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2014
- Kiểm sát viên trung cấp Trưởng phòng
- Kiểm sát viên Trung cấp
- Kiểm sát viên trung cấp
- Kiểm sát viên trung cấp
- Kiểm sát viên sơ cấp
• Nguyễn Thị Xuân Ly Chuyên Viên
Sự thành lập của Ngành Kiểm sát đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc thực hiện quyền công tố và giám sát hoạt động tư pháp tại địa phương Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, quyền con người, quyền công dân, và bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, đồng thời bảo vệ lợi ích của Nhà nước cùng quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân VKSND tỉnh Kon Tum hoạt động dưới sự lãnh đạo trực tiếp của VKSND tối cao, góp phần đảm bảo pháp luật được thực thi nghiêm chỉnh và thống nhất.
THỰC TIỄN VẤN ĐỀ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI
2.1.1 Khái niệm người chưa thành niên a Đặc điểm tâm sinh lý của người chưa thành niên
Về trạng thái xúc cảm
Người chưa thành niên (NCTN) dưới 18 tuổi đang trong giai đoạn phát triển sinh lý và tâm lý, dẫn đến sự mất cân bằng tạm thời trong cảm xúc Tâm lý của họ thường thiếu ổn định, dễ thay đổi, và có xu hướng khẳng định bản thân, điều này có thể dẫn đến những hành vi sai lệch Nếu không được uốn nắn kịp thời, NCTN dễ rơi vào tình trạng phạm tội, đặc biệt là khi họ không biết cách xử lý xung đột với cha mẹ, thầy cô, và bạn bè Những người này có thể bỏ nhà ra đi, bỏ học, và gia nhập vào những nhóm bạn xấu, từ đó dẫn đến con đường phạm tội.
Về nhu cầu độc lập
Sự phát triển mạnh mẽ về thể chất và chức năng sinh lý khiến NCTN nhận thức rõ rằng họ không còn là trẻ con Một trong những đặc điểm tâm sinh lý nổi bật ở lứa tuổi này là nhu cầu độc lập, thể hiện qua mong muốn tự hành động và quyết định theo cách riêng, không bị ảnh hưởng bởi xã hội hay người khác Nhu cầu độc lập là sự tự khẳng định bản thân và phát triển nhân cách trên con đường trưởng thành Ở độ tuổi dưới 18, NCTN không muốn phụ thuộc vào cha mẹ hay người lớn, mà muốn suy nghĩ và hành động theo cách riêng của mình.
Nhu cầu độc lập của người trẻ tuổi (NCTN) thể hiện rõ ràng qua nhiều khía cạnh trong cuộc sống, bao gồm học tập, giao tiếp và phong cách ăn mặc Trong học tập, họ mong muốn tự quyết định thời gian và phương pháp học Khi giao tiếp, NCTN khao khát được tôn trọng, đặc biệt từ người lớn tuổi, và thường hành động để thể hiện cái tôi độc lập của mình Về phong cách ăn mặc, họ có xu hướng theo đuổi những xu hướng mới và ảnh hưởng từ người lớn Trong mối quan hệ bạn bè, đặc biệt là ở nam giới, nhu cầu khẳng định sức mạnh có thể dẫn đến hành vi bạo lực, ngay cả trong những va chạm nhỏ.
Về nhận thức pháp luật
NCTN thường thiếu kinh nghiệm sống và có nhận thức pháp luật hạn chế, dẫn đến việc họ chưa hình thành đầy đủ kiến thức xã hội và ý thức pháp luật Thực tế cho thấy, nhận thức và quan niệm về pháp luật của họ thường bị lệch lạc, ảnh hưởng bởi cách hiểu chủ quan, khiến họ có thái độ thờ ơ và lãnh đạm đối với các quy định pháp luật.
Về nhu cầu khám phá cái mới
Người chưa thành niên (NCTN) có nhu cầu khám phá cái mới, tìm hiểu thế giới tự nhiên và xã hội xung quanh Họ mong muốn tiếp thu kiến thức từ người lớn tuổi và bạn bè cùng trang lứa Trong thời đại thông tin phát triển mạnh mẽ, khao khát hiểu biết của NCTN không chỉ dừng lại ở phạm vi đất nước mà còn mở rộng ra toàn cầu Việc khám phá cuộc sống giúp họ nâng cao nhận thức và hiểu biết Tuy nhiên, bên cạnh nhu cầu khám phá, NCTN cũng có xu hướng tìm tòi và thử nghiệm những điều mới, bao gồm cả những hành vi thiếu lành mạnh và trái với chuẩn mực xã hội, dẫn đến nguy cơ phạm tội.
NCTN là những cá nhân chưa phát triển đầy đủ về nhân cách và chưa có đủ quyền lợi và nghĩa vụ của công dân Mỗi quốc gia đều quy định độ tuổi cụ thể cho người chưa thành niên Theo Điều 1 của Công ước quốc tế về quyền trẻ em, trẻ em được định nghĩa là những người dưới 18 tuổi, trừ khi luật pháp quy định tuổi thành niên sớm hơn Tại Việt Nam, độ tuổi NCTN được xác định thống nhất trong Hiến Pháp năm 2013.
Bộ luật Hình sự năm 2015, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, Bộ luật Lao động, Bộ luật Dân sự, và Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính cùng nhiều văn bản pháp luật khác đều xác định tuổi của người chưa thành niên là dưới 18 tuổi Các văn bản này quy định những chế định pháp luật riêng biệt cho người chưa thành niên, tùy thuộc vào từng lĩnh vực và độ tuổi cụ thể.
Khái niệm NCTN khác với khái niệm trẻ em Theo Điều 1 Luật Trẻ em năm 2016 quy định: “Trẻ em là người dưới 16 tuổi”
Khái niệm người chưa thành niên dựa trên sự phát triển thể chất và tinh thần, được xác định qua độ tuổi trong các văn bản pháp luật của từng quốc gia Điều này dẫn đến việc quy định rõ ràng các quyền và nghĩa vụ của người chưa thành niên.
Người chưa thành niên được định nghĩa là những cá nhân dưới 18 tuổi, chưa phát triển đầy đủ về thể chất và tinh thần, và chưa có đủ quyền lợi cũng như nghĩa vụ pháp lý như người đã thành niên.
Ở mỗi lứa tuổi, người chưa thành niên được Nhà nước và xã hội bảo vệ, chăm sóc và giáo dục nhằm phát triển toàn diện về thể chất và nhân cách, giúp họ trở thành những cá nhân khỏe mạnh và có ích cho xã hội.
2.1.2 Khái niệm nguời chưa thành niên phạm tội Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định tuổi chịu trách nhiệm hình sự:
1 Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác
2 Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người, tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, tội hiếp dâm, tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, tội cướp tài sản, tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều, đó là các điều: 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249,
250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật Hình sự năm
Như vậy, người chưa thành niên phạm tội và phải chịu trách nhiệm hình sự có thể là:
- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do cố ý, phạm tội đặc biệt nghiêm trọng
- Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm một tội được quy định trong Bộ luật Hình sự
Theo quy định tại Điều 90 BLHS năm 2015, người chưa thành niên phạm tội được xác định là những người từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi Đối với những người dưới 14 tuổi, nếu có hành vi nguy hiểm cho xã hội hoặc những người từ 14 đến dưới 16 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng hoặc rất nghiêm trọng với lỗi vô ý thì sẽ không phải chịu trách nhiệm hình sự, theo Điều 12.
Khái niệm "người chưa thành niên phạm tội" trong pháp luật hình sự được quy định nhằm xác định tính chất của tội phạm do người chưa thành niên thực hiện Điều này giúp áp dụng hình phạt phù hợp với mức độ nguy hiểm của hành vi, đồng thời xem xét các đặc điểm tâm lý và sinh lý của họ tại thời điểm phạm tội.
Người chưa thành niên phạm tội được định nghĩa là cá nhân từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi, có năng lực trách nhiệm hình sự chưa đầy đủ do các đặc điểm tâm lý và sinh lý Những người này đã có hành vi vi phạm pháp luật, dù là cố ý hay vô ý, thực hiện các hành vi nguy hiểm cho xã hội mà bị luật hình sự cấm.
THỰC TIỄN VẤN ĐỀ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM
2.2.1 Tình hình tội phạm do người chưa thành niên thực hiện trên địa bàn tỉnh Kon Tum từ năm 2015 đến năm 2019 a Thực trạng tình hình tội phạm do người chưa thành niên thực hiện trên địa bàn tỉnh Kon Tum:
Kon Tum là một tỉnh có dân số khoảng 507.800 người, với điều kiện kinh tế và văn hóa xã hội chậm phát triển hơn so với cả nước Tuy nhiên, tỉnh này có vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế, chính trị và văn hóa - xã hội, góp phần bảo đảm an ninh quốc phòng Kon Tum nằm ở ngã ba Đông Dương, có đường biên giới chung dài 280,7 km với hai nước Lào và Campuchia, trong đó, biên giới tiếp giáp với Lào dài 142,4 km.
Campuchia, với diện tích 138,3 km², là tỉnh có sự đa dạng về dân tộc, bao gồm các nhóm như Kinh, BarNah, RơNgao, Xê Đăng, Giẻ Triêng, do đó việc duy trì an ninh trật tự và an toàn xã hội là vô cùng quan trọng Trong những năm qua, tình hình tội phạm, đặc biệt là tội phạm do người chưa thành niên gây ra, không có sự biến động lớn về số lượng nhưng lại gia tăng về tính chất và mức độ nguy hiểm Trước đây, các hành vi phạm tội chủ yếu liên quan đến trộm cắp, cố ý gây thương tích và vi phạm an toàn giao thông, với nhiều đối tượng là người dân tộc thiểu số bị lôi kéo Đối với những trường hợp này, pháp luật áp dụng chính sách khoan hồng nhân đạo, miễn trách nhiệm hình sự cho các em bị dụ dỗ, trong khi các tội phạm khác sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định hiện hành Theo thống kê của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Kon Tum, trong những năm qua, có 232 vụ tội phạm do người chưa thành niên thực hiện.
Tội phạm bạo lực do người chưa thành niên gây ra đang chiếm tỷ lệ cao trong tổng số các loại tội phạm trên toàn tỉnh Trong giai đoạn từ năm 2015 đến 2018, tình hình này đã trở nên nghiêm trọng hơn.
Trong 4 năm qua, tỉnh Kon Tum ghi nhận 54 vụ giết người, trong đó có 5 vụ do người chưa thành niên gây ra, chiếm tỷ lệ 9,2% Bên cạnh đó, tội phạm xâm phạm sở hữu do người chưa thành niên thực hiện lên tới 65 vụ, tương đương 19,7% tổng số 330 vụ cướp tài sản trên địa bàn tỉnh.
Trong 4 năm qua, tỉnh Kon Tum ghi nhận 37 vụ tội phạm cố ý gây thương tích do người chưa thành niên thực hiện, chiếm 10,2% tổng số vụ trong tỉnh (362 vụ) Điều này cho thấy tình hình tội phạm do thanh thiếu niên gây ra đang trở nên nghiêm trọng, chủ yếu tập trung vào hai loại tội phạm là trộm cắp tài sản và cố ý gây thương tích Đây là vấn đề nhức nhối, đồng thời là hồi chuông cảnh báo cho toàn xã hội về tình trạng tội phạm liên quan đến đối tượng chưa thành niên hiện nay.
Dựa trên số liệu thống kê từ Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Kon Tum, tình hình tội phạm do người chưa thành niên thực hiện tại tỉnh này trong giai đoạn từ năm 2015 đến nay đã cho thấy những biến chuyển đáng chú ý.
Năm 2015, tỉnh ghi nhận 466 vụ phạm tội với 551 đối tượng, trong đó có 54 vụ do người chưa thành niên thực hiện, liên quan đến 65 đối tượng.
- Năm 2016 số vụ phạm tội trên địa bàn tỉnh là 652 vụ với 932 đối tượng Số vụ án do người chưa thành niên thực hiện là 50 vụ với 103 đối tượng
- Năm 2017 số vụ phạm tội trên địa bàn tỉnh là 561 vụ với 832 đối tượng Người chưa thành niên thực hiện 62 vụ với 71 đối tượng
- Năm 2018 số vụ phạm tội trên địa bàn tỉnh là 554 vụ với 705 đối tượng Trong đó người chưa thành niên thực hiện 66 vụ với 105 đối tượng
Từ năm 2015 đến năm 2018, tỉnh Kon Tum đã ghi nhận tình hình tội phạm do người chưa thành niên thực hiện, với những số liệu thống kê đáng chú ý.
Bảng 2.1 Cơ cấu tình hình tội phạm do người chưa thành niên thực hiện trên địa bàn tỉnh Kon Tum từ năm 2015 đến 2018
(Nguồn: Phòng thống kê tội phạm và công nghệ thông tin Viện kiểm sát tỉnh Kon
Trong những năm gần đây, tỉnh Kon Tum đã ghi nhận một số vụ án điển hình áp dụng thành công các quy định pháp luật về quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội Những trường hợp này không chỉ thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục và cải tạo thanh thiếu niên, góp phần bảo vệ xã hội và tạo điều kiện cho các em tái hòa nhập cộng đồng.
Trong bài viết này, tôi sẽ trình bày một số vụ án điển hình tại tỉnh Kon Tum trong những năm gần đây, minh chứng cho việc áp dụng thành công các quy định pháp luật liên quan đến quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội.
Thứ nhất: Vụ “cố ý gây thương tích” bị can A Duy (sn 1997), A Xiế (sn 15/04/1998), A Dam (28/06/1998) Bị hại là Xiêng Lăng Măng và A Khang
Theo kết luận giám định pháp y số 71/TgT-TTPY ngày 09/06/2016 của Trung tâm pháp y Sở y tế Kon Tum, Xiêng Lăng Măng có 02 xẹo vùng mặt kích thước trung bình, lớn, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, nhưng không làm biến dạng mặt; bên cạnh đó, còn có 01 sẹo nhỏ ở cẳng tay phải, không ảnh hưởng đến chức năng Tổng tỷ lệ thương tích của Xiêng Lăng Măng là 13% do vật sắc gây ra, trong khi A Khang không bị thương tích nào.
Sự đồng phạm của các bị cáo trong vụ án này được nhận định là nhất thời, giản đơn và bồng bột A Duy không chỉ là người khởi xướng mà còn là người trực tiếp gây thương tích cho nạn nhân.
Số vụ án hình sự toàn tỉnh
Số vụ án do người chưa thành niên thực hiện
Tỷ lệ % vụ án do người chưa thành niên thực hiện
Số đối tượng thực hiện
Số đối tượng là người dưới 18 tuổi
Tỷ lệ % đối tượng là người chưa thành niên
Tại phiên tòa, A Dam chưa đủ 18 tuổi khi thực hiện tội phạm, trong khi A Duy đã đủ tuổi và đã lôi kéo A Dam tham gia, nên A Duy phải chịu tình tiết tăng nặng theo điểm o khoản 1 Điều 52 BLHS 2015 A Dam và A Xiế không bị áp dụng tình tiết tăng nặng Các bị cáo đã thành khẩn khai báo và ăn năn hối cải, đồng thời tự nguyện bồi thường, khắc phục hậu quả Do đó, A Dam và A Xiế được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo các điểm b, s khoản 1 Điều 51 BLHS 2015, trong khi A Duy được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo điểm s khoản 1 và một tình tiết giảm nhẹ theo khoản 2 Điều 51 BLHS 2015.
Quyết định xử phạt A Duy 24 tháng tù theo khoản 3 Điều 7 và các điều khoản liên quan của Bộ luật Hình sự 2015, với thời gian tính từ ngày bị tạm giam (09/8/2016) Đồng thời, A Xiế cũng bị xử phạt theo các điều khoản tương ứng, bao gồm khoản 3 Điều 7, các điểm a, c, m khoản 1, khoản 2 Điều 134, và các điều khoản khác của BLHS 2015.
