BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH BÙI HỒNG QUÂN GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NGƯỜI NÔNG DÂN CÓ ĐẤT BỊ THU HỒI Ở HUYỆN HƯNG NGUYÊN, TỈNH NGHỆ AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGHỆ AN - 2016 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH BÙI HỒNG QUÂN GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NGƯỜI NƠNG DÂN CĨ ĐẤT BỊ THU HỒI Ở HUYỆN HƯNG NGUYÊN, TỈNH NGHỆ AN Chuyên ngành: Kinh tế trị Mã số: 60.31.01.02 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: PGS TS VŨ THANH SƠN NGHỆ AN - 2016 i LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan luận văn thạc sĩ cơng trình nghiên cứu riêng Tác giả Các số liệu, thông tin sử dụng luận văn trung thực; nội dung kết nghiên cứu trình bày luận văn chưa cơng bố cơng trình nghiên cứu trước Tác giả Bùi Hồng Quân ii MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN i DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU vii MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài Tổng quan tình hình nghiên cứu Mục tiêu nhiệm vụ nghiên cứu Đối tượng phạm vi nghiên cứu Ý nghĩa lý luận thực tiễn đề tài Phương pháp nghiên cứu Kết cấu luận văn Chương MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NGƯỜI NÔNG DÂN BỊ THU HỒI ĐẤT 1.1 Các khái niệm liên quan 1.1.1 Quan niệm lao động việc làm 1.1.2 Nông dân 10 1.1.3 Giải việc làm cho nông dân 10 1.1.4 Thu hồi đất nông nghiệp 18 1.2 Nội dung nhân tố ảnh hưởng đến giải việc làm cho nơng dân có đất bị thu hồi 20 1.2.1 Nội dung giải việc làm cho người nơng dân có đất bị thu hồi 20 1.2.2 Những nhân tố ảnh hưởng đến giải việc làm 25 1.3 Vai trò giải việc làm tới phát triển kinh tế xã hội 29 iii 1.3.1 Giải việc làm góp phần ổn định phát triển kinh tế 29 1.3.2 Giải việc làm góp phần ổn định trị - xã hội 31 1.3.3 Giải việc làm góp phần xố đói, giảm nghèo 32 1.4 Kinh nghiệm số huyện giải việc làm cho người có đất bị thu hồi học huyện Hưng Nguyên 32 1.4.1 Kinh nghiệm huyện Quỳnh Lưu 32 1.4.2 Kinh nghiệm huyện Diễn Châu 36 1.4.3 Bài học rút cho huyện Hưng Nguyên 40 KẾT LUẬN CHƯƠNG 41 Chương THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CỦA NGƯỜI DÂN CÓ ĐẤT BỊ THU HỒI Ở HƯNG NGUYÊN TỪ NĂM 2010 2015 42 2.1 Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Hưng Nguyên 42 2.1.1 Điều kiện tự nhiên lịch sử huyện Hưng Nguyên 42 2.1.2 Đặc điểm Kinh tế - Văn hóa - Xã hội huyện Hưng Nguyên 43 2.2 Tình hình thu hồi đất huyện Hưng Nguyên từ năm 2010 đến năm 2015 46 2.2.1 Hiệu lực văn phục vụ việc thu hồi đất cho phát triển công nghiệp, dịch vụ thương mại từ năm 2010 đến 46 2.2.2 Quy hoạch quỹ đất huyện Hưng Nguyên đến năm 2015 49 2.2.3 Đánh giá tiềm đất đai để phục vụ cho việc phát triển công nghiệp, đô thị, xây dựng khu dân cư nơng thơn 57 2.2.4 Tình hình lao động bị việc làm thu hồi đất 61 2.3 Tình trạng giải việc làm cho nơng dân có đất bị thu hồi huyện Hưng Nguyên 64 iv 2.3.1 Tình hình triển khai thực chủ trương, sách giải việc làm cho người có đất bị thu hồi huyện Hưng Nguyên 64 2.3.2 Thực trạng giải việc làm qua chương trình phát triển kinh tế - xã hội huyện 66 2.3.3 Thực trạng giải việc làm qua thực đề án cho vay, vốn hỗ trợ việc làm 68 2.3.4 Thực trạng hoạt động dịch vụ việc làm 68 KẾT LUẬN CHƯƠNG 71 Chương PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NƠNG DÂN CĨ ĐẤT BỊ THU HỒI TRONG THỜI GIAN ĐẾN 2020 72 3.1 Dự báo nhu cầu phương hướng giải việc làm cho người nơng dân có đất bị thu hồi huyện Hưng Nguyên đến năm 2020 72 3.1.1 Dự báo tình hình thu hồi đất 72 3.1.2 Dự báo nhu cầu việc làm 75 3.2 Phương hướng giải việc làm cho nơng dân có đất bị thu hồi huyện Hưng Nguyên đến năm 2020 năm 77 3.2.1 Tiếp tục đổi tạo đột phá để phát triển nhanh, bền vững kinh tế - xã hội huyện 77 3.2.2 Phát triển nhanh ngành dịch vụ 81 3.2.3 Coi trọng phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực để thu hút đầu tư 81 3.3 Một số giải pháp nhằm giải việc làm cho nông dân có đất bị thu hồi huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An thời gian tới 84 3.3.1 Nhóm giải pháp thực chủ trương, chế, sách Nhà nước 84 v 3.3.2 Nhóm giải pháp tổ chức quản lý 92 3.3.3 Nhóm giải pháp phối hợp quyền doanh nghiệp sử dụng đất bị thu hồi 101 KẾT LUẬN CHƯƠNG 103 KẾT LUẬN 104 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 107 vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CN : Cơng nghiệp CNH, HĐH : Cơng nghiệp hóa, đại hóa CNXH : Chủ nghĩa xã hội ĐHKTQD : Đại học Kinh tế quốc dân GQVL : Giải việc làm KCN : Khu công nghiệp KCX : Khu chế xuất KĐT : Khu đô thị QĐ : Quyết định THCS : Trung học sở THPT : Trung học phổ thông UBND : Ủy ban nhân dân vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Trang Bảng 2.1 Tổng hợp kết triển khai việc thu hồi đất từ 2010 -2015 62 Bảng 2.2 Tình hình việc làm người nông đân Hưng Nguyên trước Nhà nước thu hồi đất 63 Bảng 2.3 Tình hình tuyển dụng lao động sau bị thu hồi đất vào làm việc 63 Bảng 2.4 Tình trạng việc làm trước sau thu hồi đất Hưng Nguyên thời gian qua 64 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài Việc làm cho người lao động vấn đề xã hội có tính chất tồn cầu, mối quan tâm lớn nhiều quốc gia Trong trình chuyển dịch cấu ngành kinh tế, hướng tới tăng tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng, dịch vụ, giảm tỷ trọng ngành nơng nghiệp nay, Việt Nam nói chung tỉnh Nghệ An nói riêng đạt kết khả quan việc phát triển kinh tế Tuy nhiên, bên cạnh đó, nguy tỷ lệ thất nghiệp cao, nhu cầu việc làm cho người lao động ngày trở thành sức ép không nhỏ kinh tế Đặc biệt, sau thu hồi đất để thực dự án, nhiều người lao động bị rơi vào tình trạng việc làm Hưng Nguyên huyện nông, phụ cận thành phố Vinh, Nghệ An, năm từ 2010 đến 2015 triển khai nhiều dự án đầu tư để phát triển kinh tế xã hội, q trình nhiều hộ nơng dân bị thu hồi phần đất nông nghiệp, cá biệt số hộ bị thu hồi hết, dẫn đến nguồn thu từ sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng nghiêm trọng Mặc dù, nhà nước có nhiều sách, biện pháp để hỗ trợ đối tượng nhanh chóng ổn định sống, nhiều yếu tố khách quan, chủ quan nên nhiều nông dân bị đất chưa tìm cơng việc mưu sinh lâu dài Trong thực tế, việc làm cho người lao động nói chung nơng dân bị thu hồi đất nói riêng khơng giải tốt khó khăn việc thực mục tiêu phát triển nẩy sinh nhiều vấn đề xã hội phức tạp khó lường “Giải việc làm cho người nơng dân có đất bị thu hồi huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An” đề tài mang tính cấp thiết, có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, nhằm góp phần giải việc làm cho người nơng dân bị thu hồi đất 95 Cần rà soát lại quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp, điều chỉnh quy hoạch đất nông nghiệp theo hướng hiệu quả, bảo đảm an ninh lương thực, phát triển bền vững lâu dài Gắn quy hoạch với quy hoạch dạy nghề, tạo việc làm, đặc biệt gắn kế hoạch phát triển doanh nghiệp với kế hoạch tuyển lao động địa phương (tại chỗ), trước hết cho niên để có kế hoạch đào tạo họ phù hợp với ngành nghề cấu lao động doanh nghiệp; phải thể chế hóa cam kết người sử dụng đất việc thu hút lao động chỗ Nắm rõ tình hình lao động, việc làm lao động vùng có đất bị thu hồi để từ xây dựng kế hoạch đào tạo lao động cho phù hợp Kế hoạch đào tạo phải soạn thảo cụ thể, chi tiết, sở tính tốn loại hình doanh nghiệp đầu tư sản xuất kinh doanh sở CN, KCN cụm CN nhu cầu số lượng, chất lượng, cấu nguồn lao động, để đảm bảo khả thi giải việc làm - Khắc phục tình trạng “dự án treo”, đất thu hồi, không triển khai dự án theo tiến độ, chủ đầu tư nhận đất khơng triển khai xây dựng dẫn đến dân đất sản xuất, khơng có việc làm, cịn doanh nghiệp không thu hút lao động vào làm việc Phải kiên loại bỏ tình trạng số người lợi dụng quy hoạch để lấy đất nông dân bố trí dự án khơng khả thi, đầu đất đai, dẫn đến đất nông nghiệp bị bỏ khơng, nơng dân khơng có đất sản xuất 3.3.2.2 Mở rộng nâng cao chất lượng đào tạo nghề Đây giải pháp tạo mở nhiều việc làm cho người lao động (cơ hội việc làm) Phải nâng cao chất lượng cung lao động để có đủ điều kiện biến hội việc làm thành việc làm cho người nông dân Để nâng cao chất lượng cung lao động (chủ yếu nông dân) tỉnh Nghệ An cần trọng phát triển hệ thống sở đào tạo nghề, tăng cường lực dạy nghề nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề, gắn kết công tác dạy nghề với giải 96 việc làm cho người lao động họ bị thu hồi đất để làm việc sở CN, KCN, cụm CN Nâng cao tính kỷ luật tác phong CN cho người lao động Tăng cường chế quản lý Nhà nước dạy nghề Cụ thể: - Phát triển hệ thống sở đào tạo nghề Quy hoạch phát triển mạng lưới dạy nghề theo hướng xã hội hóa theo định hướng chủ trương xã hội hóa hoạt động lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, sách khuyến khích phát triển sở cung ứng dịch vụ ngồi cơng lập Hàng năm sở chương trình kinh tế huyện, Ủy ban nhân dân huyện định giao tiêu đào tạo nghề dài hạn ngắn hạn có ngân sách bảo đảm theo định mức Nhà nước quy định cho sở dạy nghề Định mức kinh phí đào tạo cho dạy nghề dài hạn quy định theo năm; định mức kinh phí đào tạo cho dạy nghề ngắn hạn tính theo tháng đào tạo khóa học Các sở dạy nghề ngồi cơng lập, sở dạy nghề doanh nghiệp, làng nghề hỗ trợ phần kinh phí phục vụ cho việc tập huấn, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên dạy nghề từ nguồn kinh phí quản lý hoạt động nghiệp dạy nghề hàng năm, ngân sách hỗ trợ phần kinh phí miễn giảm cho đối tượng quy định Những người đối tượng sách, có người bị thu hồi đất nông nghiệp, học nghề sở dạy nghề ngồi cơng lập miễn giảm học phí Tuy nhiên, để mở rộng quy mô ngành nghề, nâng cao chất lượng đào tạo nghề, cần coi trọng giải pháp sau: + Tăng cường đầu tư, nâng cấp trung tâm dạy nghề địa bàn huyện để mở rộng quy mơ đào tạo sớm có đội ngũ lao động kỹ thuật có chun mơn sâu, kỹ thực hành tốt, đáp ứng nhu cầu lao động đa dạng ngành nghề sở CN, khu cụm CN Trên sở nhu cầu lao động, cần mở rộng ngành đào tạo theo hướng phát triển nghề kỹ thuật điện, khí hàn sắt, điện tử, tin học, may 97 công nghiệp thời trang Ưu tiên dạy nghề mà doanh nghiệp địa bàn huyện có nhu cầu tuyển dụng nhiều như: may, giày da, xây dựng, khí, chế biến nơng sản thực phẩm, điện, điện tử, hóa chất… + Tăng cường lực dạy nghề nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề Tranh thủ trợ giúp Nhà nước huy động nguồn lực, tập trung đầu tư, mua sắm trang thiết bị dạy nghề hợp lý theo hướng đồng hóa, đại hóa gắn với thực tiễn Chú trọng việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên đội ngũ cán quản lý, đảm bảo 100% đội ngũ giáo viên đạt chuẩn tiêu chuẩn trình độ chun mơn, nghiệp vụ sư phạm, phương pháp, phương tiện dạy học đại, đổi phương thức hoạt động sở dạy nghề nhằm bước nâng cao chất lượng đào tạo nghề Không ngừng bổ sung đổi nội dung, chương trình đào tạo, phương pháp đào tạo đáp ứng nhu cầu thực tế + Gắn kết công tác dạy nghề với giải việc làm cho người lao động sở CN, khu cụm CN Khuyến khích sở dạy nghề thực dạy nghề theo “đơn đặt hàng”, “có địa đầu ra”, dạy nghề theo nhu cầu thực tế doanh nghiệp địa bàn Khuyến khích doanh nghiệp tham gia dạy nghề liên kết với sở dạy nghề tổ chức dạy nghề gắn với giải việc làm, với mục tiêu vừa đào tạo lao động cho nhu cầu phát triển doanh nghiệp mình, vừa cung ứng lao động có tay nghề cho doanh nghiệp khác Kết hợp với sở dạy nghề tỉnh địa bàn tổ chức dạy nghề cho lao động, có người lao động bị thu hồi đất Tăng cường phối hợp ngành việc xúc tiến thu hút dự án đầu tư, có kế hoạch dạy nghề gắn với tạo việc làm cho người lao động trước họ bàn giao đất cho Nhà nước Có sách dạy nghề gắn với giải việc làm cho đối 98 tượng lao động sau bàn giao đất cho Nhà nước khả vào làm việc sở CN, KCN cụm CN - Dạy nghề cho nông dân để tận dụng thời gian nhàn rỗi nông nghiệp, nâng tỷ lệ thời gian lao động sử dụng nông thôn, giảm thiểu tỡnh trạng thiếu việc làm người có đất bị thu hồi Phát huy vai trò làng nghề huyện việc dạy nghề cho nơng dân Khuyến khích trung tâm dạy nghề phối hợp với Trung tâm khuyến nông, khuyến công tỉnh Hội nông dân tổ chức lớp học chỗ để trang bị cho người dân kiến thức kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi trồng thuỷ sản… giúp cho nông dân phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, tạo thêm việc làm Khuyến khích cá nhân, tổ chức có khả dạy nghề tham gia dạy nghề cho nơng dân Khuyến khích dạy nghề lưu động, dạy nghề chỗ theo yêu cầu người học để họ tự tạo thêm việc làm Thông qua dạy nghề để phát triển hoạt động CN dịch vụ chỗ, để tận dụng thời gian nhàn rỗi nông nghiệp để phát triển CN, dịch vụ nông nghiệp, nông thôn Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trình độ chuyên mơn kỹ thuật, lực thể chất tính kỷ luật, ý thức trách nhiệm lao động nói chung người có đất bị thu hồi nói riêng cho phù hợp với yêu cầu Để nâng cao trình độ người lao động có đất bị thu hồi, cần phải có chế tạo kinh phí điều kiện trường lớp để trang bị kiến thức, kỹ năng, tính kỷ luật cho họ, tạo lập cho họ khả thích nghi với kinh tế thị trường hội nhập kinh tế quốc tế - Tăng cường quản lý Nhà nước dạy nghề Hướng dẫn sở dạy nghề thực dạy nghề theo nhu cầu doanh nghiệp, sở CN, khu cụm CN Thường xuyên đánh giá chất lượng hoạt động sở dạy nghề, yêu cầu sở dạy nghề xây 99 dựng mục tiêu, kế hoạch chương trình đào tạo phù hợp đảm bảo chất lượng dạy nghề Hàng năm, sở báo cáo tình hình sử dụng lao động doanh nghiệp tổ chức điều tra, khảo sát nắm tình hình lao động nhu cầu tuyển dụng lao động doanh nghiệp, sở CN, KCN cụm CN, sở mà xây dựng kế hoạch dạy nghề cho phù hợp Hàng năm, nên tiến hành hội nghị tổng kết, đúc rút phổ biến kinh nghiệm tốt thu hút sử dụng lao động doanh nghiệp Căn vào Pháp luật lao động sách, chế độ Nhà nước để có kế hoạch tra, kiểm tra việc thực sở dạy nghề, doanh nghiệp nhằm đảm bảo sách người lao động 3.3.2.3 Một số giải pháp cho đối tượng cụ thể - Đối với người lao động lớn tuổi, khó có khả chuyển đổi nghề nghiệp bị thu hồi đất, cần có có chế độ ưu tiên cho họ làm công việc dịch vụ đơn giản gần KCN, KĐT mới, khu đất mà họ bị thu hồi, bán hàng tạp hố, qn ăn, trơng coi sửa chữa xe máy, phục vụ sinh hoạt, dịch vụ nhà trọ sở CN, khu cụm CN, khu thị Cịn lao động trẻ, cần có chế buộc họ phải học nghề nâng cao trình độ chun mơn kỹ thuật để tham gia tích cực có hiệu vào thị trường sức lao động Để làm việc này, trước thực di dân tái định cư thu hồi đất, Nhà nước sở dạy nghề, tuyển dụng lao động cần có đánh giá thực trạng lao động, khả tạo việc làm hộ sau bị thu hồi đất Trên sở đó, có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng trình độ chun mơn kỹ thuật cho người lao động sát với khả người lao động yêu cầu doanh nghiệp Điều tránh cho người lao động không đủ lực theo học để lại bỏ nghề bị doanh nghiệp sa thải 100 Nghiên cứu, tổng kết, nhân rộng mơ hình hiệu tạo việc làm cho người lao động vùng chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp lập quỹ hỗ trợ dạy nghề từ tiền thu địa phương cho thuê đất từ nguồn kinh phí giải phóng mặt bằng, hỗ trợ ngân sách nhà nước doanh nghiệp; dành tỷ lệ định đất cho hộ gia đình vùng chuyển đổi đất để làm kinh tế gia đình (dịch vụ), giải việc làm cho số lao động lớn tuổi; tổ chức khu tái định cư theo nghề nghiệp để gắn tái định cư với tái tạo việc làm; phát triển dịch vụ ngồi khu cơng nghiệp…Đối với lao động trẻ nên dùng phần tiền đền bù để đào tạo nghề bắt buộc cho họ, đồng thời có chế buộc doanh nghiệp sử dụng đất thu hồi phải có trách nhiệm tuyển dụng số niên đào tạo vào làm việc - Chính quyền nhà nước cấp, cấp xã cần có kế hoạch chủ động hướng dẫn người dân sử dụng tiền đền bù cách có hiệu Từ kinh nghiệm số nước địa phương khác, Hưng Nguyên nên có hướng dẫn tiêu dùng cho người có đất bị thu hồi Giao cho họ số tiền đền bù định để trì sống cần thiết hàng tháng, phần cịn lại dùng vào việc góp vốn với doanh nghiệp hình thức mua cổ phần, gửi ngân hàng, mua bảo hiểm, đào tạo nghề tìm kiếm cơng việc Với cách làm này, người dân sau bị thu hồi đất, chia lợi nhuận từ kết sản xuất CN, kể có việc làm mảnh đất nhận tiền lãi để có thu nhập tạo việc làm - Nâng cao chất lượng hoạt động hệ thống dịch vụ việc làm thông tin thị trường sức lao động + Nội dung nâng cao chất lượng hoạt động hệ thống dịch vụ việc làm là: Quy hoạch, xếp lại mạng lưới trung tâm dịch vụ việc làm để tránh cạnh tranh không cần thiết lãng phí Hiện tỉnh có trung tâm dịch vụ việc làm, để hoạt động có hiệu quả, thi trung tâm cần có hệ thống chân rết cụm xã, khu cụm CN để nắm thông tin 101 đầy đủ, nhanh nhạy, đáng tin cậy hai bên cung cầu lao động, kịp thời đáp ứng nhu cầu bên Đối với huyện cần bám sát hệ thống để tư vấn cho người lao động có đất bị thu hồi Bên cạnh đó, huyện cần tập trung để hình thành trung tâm mơi giới việc làm, đầu tư mua sắm trang thiết bị, phương tiện làm việc cho Trung tâm dịch vụ việc làm để chủ động thu thập, xử lý thông tin thị trường lao động 3.3.3 Nhóm giải pháp phối hợp quyền doanh nghiệp sử dụng đất bị thu hồi - Tiếp tục xây dựng hồn thiện chế, sách để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển nhanh bền vững, ngày nhiều việc làm - Thực nghiêm túc cam kết hứa với dân, quyền phải dân tháo gỡ khó khăn q trình thực - Chính quyền phải thường xuyên liên hệ với doanh nghiệp để nâng cao trách nhiệm việc thu hút nguồn lao động, đặc biệt nông dân có đất bị thu hồi - Chính quyền nhà nước từ cấp tỉnh xuống cấp xã, thị có vai trị đặc biệt quan trọng việc giải xử lý vấn đề thu hồi đất, tạo việc làm cho người dân có đất bị thu hồi Trong năm tới, cần có giải pháp: - Tiếp tục xây dựng hồn thiện chế, sách để đảm bảo tính phù hợp đồng sở phát huy vai trị cấp quyền từ cấp xã, thị trở lên việc điều tra nghiên cứu tỷ mỉ, diện rộng, tìm hiểu băn khoăn, xúc lắng nghe kiến nghị đáng người dân sau bị thu hồi đất Chính sách việc làm người dân sau đền bù, giải toả, cần xây dựng với thảo luận dân chủ, rộng rãi người dân có đất bị thu hồi - Thực nghiêm túc cam kết hứa với dân, quyền phải dân tháo gỡ khó khăn q trình thực Kinh nghiệm 102 thành công nhiều địa phương cho thấy, người lãnh đạo cao địa phương cần trực tiếp đối thoại để giải vấn đề gay cấn việc thu hồi, đền bù, giải toả, việc giải việc làm, thu nhập tổ chức đời sống cho người dân việc giải phóng mặt tiến hành thuận lợi - Vì giải việc thu hồi đất để phục vụ phát triển CN, triển khai CNH, HĐH giải việc làm cho người dân có đất bị thu hồi hai mặt qúa trình thúc đẩy CNH, HĐH đất nước Phải coi trách nhiệm tất ban ngành, tổ chức có liên quan, khơng quan quản lý đất đai, mà quan pháp luật, ngành công nghiệp, nông nghiệp, thương mại, quan tài chính, ngân hàng, đào tạo, khoa học Cần có chế phối hợp chặt chẽ quan chức phạm toàn huyện phải tăng cường vai trò cấp uỷ Đảng, đảng viên việc lãnh đạo quyền tổ chức cấp để làm tốt nhiệm vụ trị quan trọng - Tiếp tục đổi việc tổ chức thực nhiệm vụ giải việc làm cho người có đất bị thu hồi Cần quy định rõ trách nhiệm bên liên quan trình tổ chức thực hiện, cụ thể là: Trách nhiệm ủy ban nhân dân huyện: tổng hợp báo cáo với Sở lao động - Thương binh Xã hội nhu cầu học nghề người lao động nhu cầu tuyển dụng lao động doanh nghiệp địa bàn, sở tư vấn giúp người lao động lựa chọn nghề học việc làm cho phù hợp với nhu cầu tuyển dụng doanh nghiệp sở CN, dịch vụ khu, cụm CN Trách nhiệm Phòng lao động - Thương binh Xã hội: tổ chức triển khai thực mục tiêu dạy nghề theo Đề án, hàng năm xây dựng kế hoạch dạy nghề - giải việc làm cho người lao động Hướng dẫn sở dạy nghề tham gia dạy nghề cho người lao động xã, thị huyện, 103 khảo sát nhu cầu học nghề người lao động, đặc biệt địa bàn giao đất cho Nhà nước để có kế hoạch dạy nghề cho phù hợp kịp thời Phối hợp với phòng, ban liên quan việc thẩm định kế hoạch xây dựng bản, đầu tư trang thiết bị cho sở dạy nghề Trách nhiệm sở dạy nghề: xây dựng kế hoạch xây dựng bản, đầu tư thiết bị chương trình dạy nghề hàng năm theo hướng dẫn phòng Lao động - Thương binh Xã hội Cải tiến chương trình, giáo trình, phương pháp giảng dạy nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên Thực nghiêm chế độ ghi chép, báo cáo dạy nghề tài theo quy định Trách nhiệm doanh nghiệp: xây dựng kế hoạch sử dụng lao động hàng quý, tháng, hàng năm, báo cáo kịp thời kế hoạch sử dụng lao động với UBND huyện, phòng Lao động - Thương binh Xã hội theo quy định Ưu tiên dạy nghề tuyển lao động địa phương KẾT LUẬN CHƯƠNG Trong chương 3, luận văn trình bày nội dung sau: Để đáp ứng phương hướng mục tiêu phát triển kinh tế xã hội nhu cầu giải việc làm cho nơng dân có đất bị thu hồi, trước hết phải khắc phục hạn chế trình triển khai; bên cạnh đó, để khắc phục hạn chế nêu chương 2, luận văn tập trung phân tích giải pháp sau: Tiếp tục thực chế, sách tạo việc làm để đảm bảo sống lâu dài cho người có đất bị thu hồi; thực tốt sách thị trường sức lao động; đẩy mạnh việc đưa lao động làm việc nước ngồi; thực tốt sách quốc gia giải việc làm; mở rộng nâng cao chất lượng đào tạo nghề; công tác quản lý nhà nước lao động việc làm; làm rõ mối quan hệ Nhà nước, người nơng dân có đất bị thu hồi doanh nghiệp địa bàn 104 KẾT LUẬN Giải việc làm cho nơng dân có đất bị thu hồi q trình phát triển CN huyện Hưng Nguyên không cơng việc xúc trước mắt, mà cịn vấn đề mang tính chiến lược lâu dài để đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước Qua nghiên cứu vấn đề này, rút số kết luận sau: Phát triển CN nhu cầu thiết yếu để đẩy nhanh CNH, HĐH đất nước Trong trình đo, tất yếu Nhà nước phải thu hồi phần đất từ sản xuất nông nghiệp chuyển sang tạo sở hạ tầng cho phát triển sản xuất CN, nên nảy sinh nhu cầu giải việc làm cho người có đất bị thu hồi Do người có đất bị thu hồi phần lớn hoạt động sản xuất nông nghiệp làm việc có tính chất thời vụ, chất lượng lao động thấp, hầu hết khơng có chun mơn kỹ thuật, làm việc thường bó hẹp phạm vi hộ gia đình, nên khả chuyển đổi nghề, tự tạo việc làm hạn chế Thất nghiệp lực lượng lao động nông nghiệp bị thu hồi đất cho phát triển cơng nghiệp thực Chính thế, trình giải việc làm để ổn định sống lâu dài người lao động có đất bị thu hồi cần có hỗ trợ Nhà nước Giải việc làm cho nơng dân có đất bị thu hồi đòi hỏi phải nâng cao chất lượng cung sức lao động, tăng cầu lao động, phát triển thị trường lao động, có phối hợp chặt chẽ Nhà nước với người sử dụng lao động người lao động giải việc làm Trong gần huyện Hưng Nguyên có tốc độ phát triển CN, dịch vụ cao Đi liền với tình trạng thiếu việc làm, thất nghiệp lực lượng lao động, đặc biệt lao động nơng nghiệp vùng chuyển đổi mục đích sử dụng đất Để giải tình hình trên, Hưng Ngun có nhiều biện pháp tạo việc làm thực chương trình phát triển kinh tế - xã 105 hội, thực đề án cho vay vốn hỗ trợ giải việc làm, đẩy mạnh việc đưa người lao động làm việc nước ngoài, chấn chỉnh nâng cao hiệu hoạt động dạy nghề, dịch vụ việc làm, thơng tin thị trường lao động… góp phần làm giảm tỷ lệ thất nghiệp lao động thành thị, tăng tỷ lệ thời gian lao động sử dụng khu vực nông thôn thúc đẩy chuyển dịch cấu lao động tỉnh theo hướng CNH, HĐH Đó thành đáng ghi nhận Tuy nhiên, vấn đề giải việc làm người có đất bị thu hồi cho phát triển CN Hưng Nguyên nhiều bất cập như: số lượng việc làm chưa nhiều, chất lượng chưa cao, tình trạng thất nghiệp thiếu việc làm lao động bị thu hồi đất xúc; việc thực sách giải việc làm cịn nhiều điểm chưa hợp lý; hoạt động hệ thống công cụ hỗ trợ giải việc làm tỉnh nhiều yếu sức ép giải việc làm q trình phát triển CN cịn căng Để góp phần thúc đẩy phát triển CN, thực mục tiêu phương hướng giải việc làm huyện đến năm 2020, huyện Hưng Nguyên cần thực đồng hai nhóm giải pháp sau: - Về chế, sách: tiếp tục điều chỉnh hồn thiện chế, sách tạo việc làm để đảm bảo sống lâu dài cho người có đất bị thu hồi; hồn thiện sách thị trường sức lao động; - Về tổ chức quản lý: nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, gắn quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển CN địa phương, quy hoạch sử dụng đất đai, quy hoạch đào tạo nghề, quy hoạch tái định cư với quy hoạch giải việc làm cho người lao động bị thu hồi đất; mở rộng nâng cao chất lượng đào tạo nghề; giải pháp cụ thể việc làm cho người lớn tuổi, nâng cao chất lượng hoạt động hệ thống dịch vụ việc làm thông tin thị trường sức lao động ; tăng cường hoạt động phối hợp 106 quyền cấp với doanh nghiệp tạo việc làm cho người có đất bị thu hồi Giải việc làm cho người có đất bị thu hồi cho phát triển kinh tế xã hội nói chung, phát triển CN nói riêng vấn đề lớn, mang tính chiến lược Bởi vậy, nghiên cứu tác giả bước đầu Vấn đề cần phải tiếp tục làm sáng tỏ 107 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Đặng Kim Bằng (2015), Đào tạo nghề lao động nông thôn ngoại vi thành phố Vinh q trình thị hóa Luận văn Thạc sỹ, trường Đại học Vinh Lê Đức Cường (2015), Nghiên cứu giải pháp tạo việc làm cho lao động nông thôn huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An Luận văn Thạc sỹ, trường Đại học Vinh Hoàng Diên, Hỗ trợ giải việc làm cho người bị thu hồi đất, Báo điện tử Chính phủ Phạm Hằng (28/102012), Thu hồi đất tốn giải việc làm cho người nơng dân, Báo điện tử Đảng cộng sản Việt nam Nguyễn Hữu Dũng Thực trạng thu nhập, đời sống việc làm người dân có đất bị thu hồi Lê Mã Lương (2015) Việc làm cho lao động nông thôn thu hồi đất xây dựng khu công nghiệp đô thị thuộc thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, trường Đại học Vinh Phạm Thị Thủy ( 2014) Việc làm cho nông dân thu hồi đất Hà Nội, Luận án Tiến sỹ kinh tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Từ điển Bách khoa tồn thư Việt nam Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2013), Luật việc làm, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 10 Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2013), Luật đất đai, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 11 Thủ tướng Chính phủ (2007), Quyết định số 197/2007/QĐ-TTg, ngày 28/11/2007 Phê duyệt Quy hoạch tổng thể phatt triển kinh tế - xã hội tỉnh Nghệ An đến năm 2020 12 Thủ tướng Chính phủ (2007), Quyết định số 50/2007/QĐ-TTg, ngày 108 13/3/2007 phê duyệt phương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cho tỉnh Nghệ An đến năm 2010 13 Thủ tướng Chính phủ (2012), Quyết định số 52/2012/QĐ-TTg phê duyệt sách hỗ trợ giải việc làm đào tạo nghề cho người lao động bị thu hồi đất nông nghiệp 14 Nguyễn Thanh Thủy (2011), Giải pháp tạo việc làm nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp địa bàn huyện Gia Lâm, Đề tài tốt nghiệp, Kinh tế quản lý nguồn nhân lực 15 Nguyễn Quang Tiêu (2015), Giải việc làm người lao động bị thu hồi đất thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An Luận văn Thạc sỹ, trường Đại học Vinh 16 Tổng cục Quản lý đất đai, Bộ TN&MT (11/3/2014), Giải việc làm cho nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp Hà Nam gặp nhiều khó khăn, Website Bộ Tài nguyên Môi trường 17 UBND tỉnh Nghệ An (2009), Quyết định 4448/QĐ- UBND phê duyệt đề án đẩy mạnh xã hội hóa dạy nghề đến năm 2015, định hướng đến năm 2020 địa bàn tỉnh Nghệ An 18 UBND tỉnh Nghệ An, Quyết định 04/2010/QĐ- UBND Ban hành bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất địa bàn tỉnh Nghệ An 19 UBND tỉnh Nghệ An, Quyết định 54/2014/QĐ- UBND Ban hành bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất địa bàn tỉnh Nghệ An 20 UBND tỉnh Nghệ An, Quyết định 58/2015/QĐ- UBND Ban hành bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất địa bàn tỉnh Nghệ An 21 UBND tỉnh Nghệ An, Quyết định 2439/QĐ- UBND phê duyệt đề án đào tạo lao động kỷ thuật tỉnh Nghệ An giai đoạn 2012 -2020 109 22 UBND tỉnh Nghệ An, Quyết định 3947/QĐ- UBND ban hành chương trình mục tiêu giải việc làm tỉnh Nghệ An giai đoạn 2011- 2015 23 UBND tỉnh Nghệ An, Quyết định 76/2010/QĐ- UBND Ban hành danh mục mức chi đào tạo nghề, trình độ sơ cấp nghề, dạy nghề tháng cho lao động nông thôn, người nghèo địa bàn tỉnh 24 Huyện Hưng Ngun, Báo cáo trị trình Đại hội huyện Đảng khóa 28 25 Nguyễn Nữ Đồn Vy, Tạo việc làm cho lao động nông thôn, lao động vùng giải tỏa hướng đảm bảo an sinh xã hội, Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng Website: 26 Website Bộ Tài nguyên Môi trường 27 Website tỉnh Nghệ An, www.nghean.gov.vn 28 Website Bộ Lao động Thương binh & x ã hội 29 Website cổng thông tin điện tử Chính phủ ... trạng giải việc làm cho người có đất bị thu hồi huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An Chương Phương hướng giải pháp để giải việc làm cho nơng dân có đất bị thu hồi huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An 6... trạng giải việc làm cho người nơng dân có đất bị thu hồi huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An nay, kết quả, hạn chế nguyên nhân hạn chế Đề xuất phương hướng giải việc làm cho nông dân có đất bị thu hồi. .. giải việc làm cho nơng dân có đất bị thu hồi huyện 6.2 Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp Số liệu sơ cấp thu thập qua tìm hiểu khảo trình giải việc làm cho người nơng dân có đất bị thu hồi huyện