342 TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH KHOA LUẬT ===  === LÊ THỊ QUỲNH TRANG VI PHẠM PHÁP LUẬT CỦA TRẺ VỊ THÀNH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NGHỆ AN - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC CHUYÊN NGÀNH: LUẬT HÀNH CHÍNH VINH - 2015 TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH KHOA LUẬT ===  === VI PHẠM PHÁP LUẬT CỦA TRẺ VỊ THÀNH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NGHỆ AN - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC CHUYÊN NGÀNH: LUẬT HÀNH CHÍNH GV hướng dẫn: ThS Nguyễn Văn Đại SV thực hiện: Lê Thị Quỳnh Trang Lớp: 52B8 - Luật Mã số SV: 1155034696 VINH - 2015 MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỞ ĐẦU 1 Lý chọn đề tài Tình hình nghiên cứu đề tài Đối tượng phạm vi nghiên cứu đề tài Phương pháp nghiên cứu Mục tiêu nhiệm vụ đề tài Ý nghĩa đề tài Kết cấu đề tài CHƢƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ VI PHẠM PHÁP LUẬT CỦA TRẺ VỊ THÀNH NIÊN VÀ CÁC QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT LIÊN QUAN 1.1 Khái quát vi phạm pháp luật vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên 1.1.1 Vi phạm pháp luật 1.1.2 Vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên 1.2 Các quy định pháp luật vấn đề trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật 13 1.2.1 Quy định Hiến pháp 13 1.2.2 Quy định luật hành 14 1.2.3 Quy định luật dân 16 1.2.4 Quy định luật hình 17 1.2.5 Quy định luật tố tụng hình 19 KẾT LUẬN CHƢƠNG 20 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG VI PHẠM PHÁP LUẬT CỦA TRẺ VỊ THÀNH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NGHỆ AN 21 2.1 Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội tỉnh Nghệ An có ảnh hưởng đến vấn đề vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên 21 2.1.1 Điều kiện tự nhiên tỉnh Nghệ An 21 2.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội tỉnh Nghệ An 22 2.2 Thực trạng tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên thực địa bàn Tỉnh Nghệ An thời gian qua 28 2.2.1 Diễn biến tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên thực tỉnh Nghệ An thời gian qua 28 2.2.2 Cơ cấu tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên thực tỉnh Nghệ An năm qua 30 2.2.3 Tính chất hành vi vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên địa bàn tỉnh Nghệ An 34 2.3 Nguyên nhân - điều kiện tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên thực địa bàn tỉnh Nghệ An 37 2.3.1 Nguyên nhân - điều kiện xét góc độ gia đình 37 2.3.2 Nguyên nhân - điều kiện xét góc độ nhà trường 43 2.3.3 Nguyên nhân - điều kiện xét góc độ xã hội 46 2.3.4 Nguyên nhân - điều kiện chủ quan từ phía trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật 50 KẾT LUẬN CHƢƠNG 51 CHƯƠNG : MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM HẠN CHẾ TÌNH HÌNH VI PHẠM PHÁP LUẬT CUẢ TRẺ VỊ THÀNH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NGHỆ AN TRONG THỜI GIAN HIỆN NAY 52 3.1 Nhóm giải pháp tác động từ mơi trường gia đình 52 3.2 Nhóm giải pháp tác động từ mơi trường học đường 56 3.3 Thiết chặt quản lý trật tự, an toàn xã hội cộng đồng dân cư 61 3.4 Tăng cường tính linh hoạt luật pháp, xây dựng lại mơi trường cải tạo theo hướng có lợi cho sức khỏe tinh thần trẻ vị thành niên 62 3.5 Biện pháp đấu tranh phịng ngừa từ phía kinh tế 64 KẾT LUẬN CHƢƠNG 66 KẾT LUẬN 67 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 68 DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên địa bàn tỉnh Nghệ A Bảng 2.2: Tình trạng vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên an toàn giao thơng tr Bảng 2.3 : Cơ cấu tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên địa bà LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan khóa luận tốt nghiệp cơng trình nghiên cứu tơi, số liệu, kết khóa luận hồn tồn trung thực Một lần tơi xin khẳng định trung thực lời cam đoan Vinh, ngày tháng năm 2015 Sinh viên Lê Thị Quỳnh Trang LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp cuối khóa, ngồi cố gắng, nỗ lực thân nhận giúp đỡ Hội đồng khoa học Luật, thầy giáo, cô giáo tổ môn Luật Hành - Nhà nước, cán Cơng an nhân dân Tỉnh Nghệ An Đặc biệt thầy giáo Ths Nguyễn Văn Đại trực tiếp hướng dẫn, dìu dắt, giúp đỡ với dẫn quý giá suốt q trình triển khai, nghiên cứu hồn thành đề tài "Vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên địa bàn tỉnh Nghệ An - Thực trạng giải pháp" Trân trọng cảm ơn thầy giáo Ths Nguyễn Văn Đại - người trực tiếp hướng dẫn khóa luận, cảm ơn Hội đồng khoa học Luật, thầy giáo, cô giáo tổ môn Luật Hành - Nhà nước truyền dạy cho tơi kiến thức chuyên môn, cán Công an nhân dân Tỉnh Nghệ An tạo điều kiện thuận lợi cho tơi q trình triển khai đề tài khóa luận Với lực kinh nghiệm cịn hạn chế, đề tài khơng tránh khỏi thiếu sót định Tơi mong nhận đóng góp ý kiến Hội đồng khoa học Luật, thầy giáo, cô giáo người quan tâm đến đề tài Xin chân thành cảm ơn! Sinh viên Lê Thị Quỳnh Trang MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Trẻ em tương lai đất nước, hệ kế tục nghiệp xây dựng đất nước dân tộc Tuy nhiên, phát triển kinh tế xã hội trình hội nhập tồn cầu với mặt tốt kéo theo tệ nạn nảy sinh, suy đồi đạo đức số phận thiếu niên Trong năm gần đây, tượng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật tượng xã hội dư luận xã hội quan tâm trở thành chủ đề nghiên cứu nhiều cách tiếp cận: luật học, tâm lý học, xã hội học, giáo dục học tính chất nghiêm trọng tượng mức độ nguy hại tượng thân trẻ, gia đình xã hội Tình hình vi phạm pháp luật nước ta nói chung, vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên nói riêng gia tăng cách nhanh chóng có xu hướng trẻ hóa đối tượng vi phạm Tình trạng thiếu niên, đặc biệt số đối tượng vị thành niên địa bàn tỉnh ta phạm tội có chiều hướng gia tăng Những hành vi vi phạm pháp luật tập trung vào số lĩnh vực an tồn giao thơng, gây rối trật tự cơng cộng, trộm cắp tài sản có giá trị lớn, xâm phạm sở hữu, sức khỏe, tính mạng, đặc biệt, phận thanh, thiếu niên phạm tội sử dụng khí với tính chất manh động côn đồ mắc vào tệ nạn ma túy, mại dâm… Vậy nguyên nhân đâu? Biện pháp để khắc phục tình nảo? Đây câu hỏi đặt cho ban, ngành chức để bàn luận Chính tầm quan trọng nên tơi mạnh dạn lựa chọn đề tài: "Vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên địa bàn tỉnh Nghệ An - Thực trạng giải pháp" để làm đề tài khóa luận tốt nghiệp đại học chuyên ngành luật với mong muốn góp phần giải đáp phần câu hỏi nêu Tình hình nghiên cứu đề tài Trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật vấn đề nhiều người quan tâm, không riêng Việt Nam mà nhiều nước khác giới Liên quan đến vấn đề nước ta có nhiều hội nghị, hội thảo viết sách, báo, tạp chí… khơng tác giả nghiên cứu với nhiều khía cạnh khác nhau, có tác giả nghiên cứu mặt lý luận có tác giả nghiên cứu mặt thực tiễn Đặng Thanh Xuân: "Đặc điểm tâm lý người chưa thành niên ảnh hưởng tới hành vi làm trái pháp luật em", Nxb Tư pháp, Hà Nội; Vũ Ngọc Bình: "Tư pháp với người chưa thành niên quyền trẻ em", Nxb Chính trị Quốc Gia, Hà Nội; Vũ Đức Khiển: "Phòng ngừa người thành niên phạm tội", Nxb Pháp lý, Hà Nội Để góp phần vào việc nghiên cứu vấn đề vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên, tác giả sâu phân tích thực trạng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật tỉnh Nghệ An Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu đề tài 3.1 Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu vấn đề vi phạm pháp luật lứa tuổi trẻ vị thành niên Đây nhóm đối tượng vi phạm pháp luật chiếm tỷ lệ lớn thực trạng vi phạm pháp luật Việt Nam Trong loại vi phạm chủ yếu đề cập đến loại vi phạm pháp luật hành vi phạm pháp luật hình (tội phạm) Thực tế cho thấy nhóm đối tượng vừa chiếm tỷ lệ lớn vừa có tính chất phạm tội nguy hiểm, động cơ, mục đích hậu phạm tội đa dạng, phức tạp 3.2 Phạm vi nghiên cứu Tác giả nghiên cứu vấn đề địa bàn Tỉnh Nghệ An Đây địa bàn có diện tích rộng, dân số đông vào bậc nước Nghệ An cịn tỉnh có đa dạng kết cấu dân số, nhạy cảm vấn đề lãnh thổ phức tạp điều kiện kinh tế xã hội khác Vì vậy, khảo sát địa bàn tỉnh Nghệ An cho tranh rõ nét, có tính khái qt cho tính chất phức tạp vấn đề phạm vi nước Do vậy, kết nghiên cứu, giải pháp đưa đề tài không phản ảnh có giá trị địa bàn tỉnh mà kết giá trị chung phạm vi nước Phƣơng pháp nghiên cứu Cơ sở phương pháp luận việc giải mục tiêu, nhiệm vụ đặt đề tài dựa vào nguyên lý chủ nghĩa vật biện chứng, xem xét vật, tượng thực tế vận động, phát triển, liên hệ tác động lẫn cách biện chứng Trên sở đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu, số liệu - Phương pháp điều tra, khảo sát - Phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh Mục tiêu nhiệm vụ đề tài 5.1 Mục tiêu Đề tài sâu tìm hiểu thực trạng nguyên nhân vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên địa bàn tỉnh Nghệ An, từ đưa kiến nghị giải pháp nhằm hạn chế tình trạng 5.2 Nhiệm vụ - Khái qt lại sở lý luận sở pháp lý trẻ vị thành niên phạm tội; - Đề tài nêu lên thực trạng vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên địa bàn tỉnh Nghệ An; - Đề tài nguyên nhân thực trạng đó; - Đề tài dự báo tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên thực năm tới nêu giải pháp để giúp quan chức tỉnh Nghệ An phần hạn chế tình trạng vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên địa bàn tỉnh Nghệ An Ý nghĩa đề tài Đề tài góp phần tạo nên nhìn rõ tranh thực trạng vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên Từ đưa giải pháp góp phần làm hạn chế hành vi vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên tội Qua trao đổi với nhiều gia đình có tốt, ngoan ngỗn bố mẹ em khẳng định rằng: Hãy giáo dục thân sống người lớn gia đình Chỉ làm tốt cơng tác phịng ngừa trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật cha mẹ thành viên lớn tuổi gia đình sống hịa thuận, mẫu mực, đắn Vì rằng, thực chất vai trị gia đình việc đấu tranh, phịng ngừa trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật giúp cho em hình thành nên nhân cách đắn từ nhỏ, biết cách xử hợp lý điều kiện - Nâng cao chất lượng giáo dục gia đình thay đổi thái độ quan tâm gia đình Trẻ vị thành niên người trình trưởng thành, em mong muốn nhận quan tâm phù hợp bố mẹ mong muốn trao đổi với bố mẹ người lớn với Quan niệm giáo dục cũ “bố mẹ đặt đâu ngồi đấy”, “bố mẹ nói phải nghe theo” khơng cịn phù hợp Bố mẹ nên thay đổi tâm lí yêu cầu cao trẻ, hay phương pháp giáo dục nuông chiều mức Bố mẹ nên tôn trọng quy luật phát triển tâm sinh lí con, tơn trọng mong muốn con, điều giúp dần trở nên tự lập, đồng thời xây dựng mơi trường gia đình lành mạnh, khoa học văn minh Trong xã hội tại, giáo dục gia đình khơng cịn quan tâm cơm áo, mà trở thành mơn khoa học có đối tượng, nội dung phương pháp nghiên cứu cụ thể Phụ huynh nên thay đổi quan niệm giáo dục theo hướng dân chủ tôn trọng lẫn thành viên gia đình, bao gồm Bên cạnh việc dành quan tâm yêu thương đầy đủ cho con, nên cho trẻ có khơng gian riêng Quan hệ gần gũi, quan trọng phù hợp với phát triển trẻ em, thiếu niên thái độ quan tâm phù hợp gia đình dành cho em Thái độ quan tâm phù 55 hợp gia đình thể sống hàng ngày như: bố mẹ chủ động, kịp thời tâm cái, linh hoạt quan niệm giáo dục, nội dung giáo dục phương thức giáo dục Giáo dục gia đình phải mang tính định hướng, tạo nhiều hội cho trẻ thể mình; bầu khơng khí tâm lý gia đình phải mang tính dân chủ, bình đẳng giúp trẻ bồi dưỡng lực tự đánh giá, tự sửa sai mắc lỗi; giúp trẻ học kỹ kiểm soát cảm xúc, hành vi kỹ giải vấn đề theo hướng tích cực; tránh để trẻ hình thành thói quen dồn nén cảm xúc, dễ bị kích động, Ngồi ra, giáo dục pháp luật nhiệm vụ mà bố mẹ cần phải làm trình giáo dục Việc lồng ghép giáo dục pháp luật giáo dục gia đình điều cần thiết Công việc nên tiến hành từ trẻ cịn nhỏ Gia đình gốc, móng việc phịng ngừa ngăn chặn trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật, cha mẹ cần xây dựng móng thơng qua việc làm trịn trách nhiệm quyền lợi chăm sóc, ni dưỡng, giáo dục, bảo hộ cái; đồng thời chủ động xây dựng mối quan hệ cởi mở, công với trẻ; lựa chọn quan niệm, nội dung phương pháp giáo dục phù hợp Qua đó, làm giảm bớt mẫu thuẫn phát triển tâm sinh lí q trình trưởng thành trẻ vị thành niên Đây động thái gia đình giúp ngăn chặn trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật từ gốc rễ vấn đề 3.2 Nhóm giải pháp tác động từ môi trƣờng học đƣờng Nhà trường yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới trình phát triển tồn diện trẻ vị thành niên, tồn mối quan hệ biện chứng dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên Bởi vậy, nhà trường cần thiết phải cải thiện quan niệm giáo dục theo hướng không trọng phát triển toàn diện cho người học đức, trí, thể, mỹ, lao mà cịn ý chăm sóc sức khỏe tinh thần cho người học người dạy, góp phần tích cực vào mối quan tâm xã hội phòng ngừa ngăn chặn trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật 56 - Tăng cường giáo dục toàn diện cho học sinh, đồng thời ý chăm sóc sức khỏe tinh thần cho học sinh Nhiều nghiên cứu xã hội học rằng, người có trình độ văn hóa thấp, quan điểm sống tiêu cực nguy vi phạm pháp luật lớn Nhà trường nơi trẻ vị thành niên nhận giáo dục cách hệ thống, có hội phát triển lực thân cách toàn diện Theo đó, muốn ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên từ gốc nhà trường định phải tăng cường giáo dục giá trị sống tích cực cho người học Nhà trường ngồi việc nâng cao trình độ văn hóa cho học sinh, phải quan tâm bồi dưỡng tình cảm, lịng đam mê học tập cho em Nhà trường với dạy chữ phải ý dạy người cho học sinh Khi phát khiếu hay sở trường học sinh, nhà trường cần thiết phải tạo hội phát triển công cho em; nhà trường cần thiết phải thay đổi từ việc coi trọng giáo dục để đối phó với thi cử, chạy đua theo thành tích chuyển sang giáo dục hướng đến hình thành phát triển tồn diện nhân cách cho người học Thực tế chứng minh, hậu bệnh thành tích giáo dục ảnh hưởng nghiêm trọng đến chủ nhân tương lai đất nước Áp lực học điểm, học lên lớp áp lực tinh thần khơng có lợi cho phát triển trí sáng tạo, tư phê phán, tinh thần đoàn kết làm việc nhóm học sinh, đặc biệt hủy hoại niềm đam mê học tập tích cực học sinh Khẩu hiệu “mỗi ngày đến trường ngày vui” thường đông đảo học sinh đọc thành “mỗi ngày đến trường buồn” hay “mỗi ngày đến trường ngày chán” Công tác tổ chức, quản lý học sinh nhà trường phải có hình thức phong phú sinh động, vấn đề yếu nhà trường phải tập hợp thu hút học sinh vào hoạt động cụ thể như: cắm trại, duyệt đội ngũ, thể thao, múa hát, thi tìm hiểu pháp luật, thi sáng tạo Đồng thời nhà trường cần ý xây dựng cho học sinh nếp tự quản nhằm biến 57 trình giáo dục thành trình tự giáo dục; lựa chọn bồi dưỡng đội ngũ cán lớp cách chu trở thành lực lượng nòng cốt giúp thầy cô việc tổ chức, quản lý học sinh; thông qua thầy cô giáo mà giúp cho em học sinh tiến hành công tác tự quản xây dựng tập thể vững mạnh, học sinh thấy vui giao nhiệm vụ đôn đốc cho bạn kém, bạn tự giác vươn lên giúp đỡ bạn Thời gian rỗi học sinh điều kiện thuận lợi cho tượng tiêu cực ngồi xã hội Vì vậy, nhà trường cần liên hệ với phường, xã, quan, đoàn thể, doanh nghiệp để tổ chức hoạt động hướng nghiệp cho học sinh mở lớp dạy may vá, nấu nướng, hội họa, dịch vụ điện, máy vi tính em có tay nghề tương đối nhà trường phối hợp với quan, doanh nghiệp để tạo việc làm cho em Bằng hình thức hướng nghiệp nhà trường quản lý tốt học sinh mà việc khắc phục thời gian rỗi rãi, em cịn học cách thực tế qua lao động cụ thể, góp phần tạo định hướng nghề nghiệp cho em Nhà trường cần thiết phải thúc đẩy phát triển đời sống tinh thần tích cực, lành mạnh cho học sinh Khi nhận thức mâu thuẫn trình phát triển tâm sinh lý nhận thức xã hội nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng đến hành vi vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên, nhà trường cần thiết phải tiến hành chăm sóc sức khỏe tinh thần cho học sinh thông qua hoạt động can thiệp như: Lập hồ sơ sức khỏe tinh thần cho học sinh toàn trường; Tiến hành kiểm tra, đánh giá, sàng lọc tập thể học sinh để tìm em đã, có nguy gặp khó khăn sức khỏe tinh thần để từ có chiến lược can thiệp kịp thời Đồng thời cần tổ chức thường xuyên định kỳ buổi sinh hoạt chuyên đề cho học sinh, giáo viên phụ huynh sức khỏe tinh thần học đường, giúp người gọi mặt đặt tên vấn đề tinh thần thường gặp trình học tập làm việc như: trầm cảm, lo âu, stress, tức giận, lo sợ, ám ảnh, bạo lực, tự tử, với 58 cách giải vấn đề theo hướng an tồn, tích cực cách phịng ngừa, triệt tiêu cảm xúc tiêu cực từ xuất Để thực việc này, trường học cần thiết phải có phịng chun trách sức khỏe tinh thần học đường Tuy nhiên, số lượng nhà trường nước ta có cán chuyên môn tâm lý học đường thiểu số Đúng cố BS Nguyễn Khắc Viện cách gần 20 năm nhận định tâm lý học nói chung tâm lý học trường học nói riêng “xa xỉ phẩm” nước ta - Tăng cường giáo dục pháp luật giáo dục hình thành ý thức chấp hành pháp luật cho học sinh Nội dung giáo dục pháp luật cần phải nhà trường lựa chọn cẩn thận, cho phù hợp với nhu cầu, mong muốn vấn đề thường gặp học sinh Nhà trường nên dựa vào đặc điểm phát triển tâm sinh lí học sinh theo giai đoạn lứa tuổi dựa vào vấn đề mà học sinh thường vi phạm để tổ chức lớp học hay buổi sinh hoạt ngoại khóa có ý nghĩa giáo dục pháp luật cho học sinh Thông qua phương pháp giáo dục linh hoạt, giúp học sinh hình thành quan niệm khái niệm đạo đức pháp luật cách đắn, nâng cao ý thức tự ngăn chặn phịng tránh vi phạm pháp luật Nhà trường mời người chuyên trách pháp luật địa phương người làm tòa án tới chia sẻ cho học sinh Cần đặc biệt lưu ý đến hình thức tổ chức giáo dục pháp luật cho học sinh nhà trường, nhà trường cần thiết phải thay đổi hình thức giáo dục pháp luật cho học sinh theo hướng trực quan, sinh động Ví dụ: tập trung học sinh theo khối lớp em xem vụ xử án trực tiếp qua truyền hình có đối tượng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật tổ chức thi tìm hiểu pháp luật có liên quan đến trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật tổ chức phiên tịa em nhập vai để em trải nghiệm cảm giác người bị xử phạt, Khi em tận mắt chứng kiến buổi xét xử, tận mắt nhìn thấy 59 người bạn trang lứa với bị xét xử vi phạm pháp luật, em chủ động việc nâng cao kiến thức pháp luật cho Qua đó, em nhận thức điều đúng, điều sai trước pháp luật Mục đích sau giáo dục pháp luật cho học sinh giúp em hình thành ý thức tự giác phòng tránh hành vi vi phạm pháp luật cố gắng thực hành vi khuôn khổ pháp luật cho phép lứa tuổi em - Tăng cường mối liên hệ nhà trường với gia đình xã hội Để đảm bảo chất lượng mối liên hệ gia đình nhà trường, trao đổi nhà trường gia đình khơng nên dừng lại họp phụ huynh tổ chức định kì, không nên dừng lại việc khen thưởng học sinh có thành thích học tập tốt Do ảnh hưởng kinh tế thị trường, hầu hết phụ huynh thiếu chủ động mối liên hệ với nhà trường để với nhà trường chăm sóc giáo dục hệ trẻ Nhận thức điều này, nhà trường cần chủ động xây dựng hình thức liên hệ với phụ huynh học sinh nhiều cách khác Không dừng lại họp phụ huynh đầu năm, năm hay cuối năm, hay lần trao đổi qua sổ liên lạc nhà trường gia đình, nhà trường cần linh hoạt sáng tạo việc trì mối quan hệ với phụ huynh học sinh thông qua cách thức liên lạc hữu hiệu như: thành lập đường dây nóng để phụ huynh học sinh gọi tới lúc họ cần tìm hiểu thơng tin em mình; gửi kết học tập học sinh địa gia đình (khơng thơng qua học sinh mà thơng qua bưu điện hịm thư điện tử); tổ chức thi có tham gia phụ huynh, học sinh giáo viên để thắt chặt mối quan hệ ba này; đồng thời nhà trường đề nghị phụ huynh học sinh chủ động cung cấp cho nhà trường thông tin cần lưu ý học sinh sinh hoạt gia đình, đặc biệt biểu lạ, khó giải thích Nhà trường nên thực tốt vai trị chức quản lí mình, phát học sinh thường vào nơi vui chơi giải trí quán Internet, Game Online, hay thường giao lưu với phần tử, băng 60 nhóm không tốt cộng đồng dân cư, học sinh thường xun trốn tiết, bỏ học, nhà trường ngồi việc chủ động tiến hành kỉ luật học sinh cần chủ động thơng báo với gia đình kết nối với quyền địa phương để kiểm sốt tụ điểm nhạy cảm quanh trường học kiểm soát băng nhóm tiêu cực cộng đồng dân cư Nhà trường đơn vị xã hội với chức dạy chữ - dạy người cho hệ trẻ, giáo dục nhà trường toàn diện thích hợp, khơng mang lại hiệu giáo dục gấp đơi, mà cịn ngăn chặn hành vi tư tưởng không tốt ảnh hưởng đến phát triển tích cực, lành mạnh học sinh 3.3 Thiết chặt quản lý trật tự, an tồn xã hội cộng đồng dân cư Mơi trường sống có ảnh hưởng quan trọng đến hình thành phát triển nhân cách trẻ vị thành niên Trình độ văn hóa, thói quen giao tiếp, ứng xử cộng đồng dân cư với thực trạng trật tự, an toàn xã hội địa phương ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên - Chính quyền địa phương cần chủ động kết nối với gia đình, nhà trường để tuyên truyền giáo dục pháp luật cho trẻ vị thành niên phòng ngừa, ngăn chặn trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật Nếu gia đình, nhà trường quyền địa phương khơng kết nối với để thực nhiệm vụ chung tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho người chưa thành niên hiệu cơng tác mang tính hình thức rời rạc Các bên cần thiết phải hỗ trợ, giúp đỡ tham gia hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho trẻ em, thiếu niên Chính quyền địa phương nên chủ động mời đại diện gia đình, nhà trường trẻ vị thành niên địa bàn dân cư tham gia vào chương trình đối thoại giáo dục pháp luật địa phương, tổ chức thi, phong trào thi đua tới gia đình, nhà trường, - Làm môi trường xã hội, giảm bớt nhân tố mầm mống hành vi vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên 61 Chính quyền địa phương cần đầu việc nhận biết kiểm soát nhân tố mầm mống ảnh hưởng đến hành vi phạm pháp trẻ vị thành niên Thông thường, yếu tố mầm mống thường xuất phát từ băng nhóm, tổ chức tiêu cực cộng đồng dân cư, tụ điểm vui chơi, giải trí núp bóng tụ điểm tệ nạn xã hội, quán Internet, Game Online, Chính quyền địa phương cần có sách chế tài quản lý nghiêm ngặt, kiểm soát đến lọc nhân tố nêu trên, giúp cho môi trường sống thiếu niên tích cực, lành mạnh, góp phần phịng ngừa ngăn chặn hiệu hành vi vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên - Vận động thành phần cộng đồng dân cư tham gia vào công tác tuyên truyền, phòng ngừa ngăn chặn vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên Mỗi cá nhân, gia đình, nhà trường, quan, xí nghiệp, tổ chức sống hoạt động địa bàn dân cư cần chủ động tham gia vào công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật Đặc biệt ý đến đối tượng người chưa thành niên để sớm phịng ngừa ngặn hành vi vi phạm pháp luật họ 3.4 Tăng cường tính linh hoạt luật pháp, xây dựng lại môi trường cải tạo theo hướng có lợi cho sức khỏe tinh thần trẻ vị thành niên - Tạo hội bình đẳng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật với bạn bè trang lứa Trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật chờ thi hành án thời gian cải tạo, trở với gia đình, họ thường có xu hướng mặc định thân khơng cịn hội làm lại đời mặc định mãi kẻ phạm tội, mà họ dễ tái phạm hành vi vi phạm pháp luật Nếu quan hành pháp trọng định tội cho họ mà không ý đến quyền lợi phát triển bình đẳng tồn diện họ, có nhiều khả họ tái tham gia 62 vào băng nhóm phạm tội, tái thực hành vi vi phạm pháp luật Bởi vậy, sau em có hành vi vi phạm pháp luật, quan pháp lý, quyền địa phương người thân gia đình cần tạo hội phát triển bình đẳng em với bạn bè trang lứa, để em cảm nhận rằng, phạm tội, khơng bị gia đình, xã hội vứt bỏ, em nhiều hội phát triển thân, cần em nỗ lực cố gắng sống có trách nhiệm với thân Các bên liên quan phối hợp với để tổ chức cho em đến trường khoảng thời gian kể trên, tham gia vào hoạt động tình nguyện, hoạt động phịng ngừa ngăn chặn, xử lý hành vi vi phạm pháp luật đối tượng khác xã hội Đồng thời, tổ chức buổi giáo dục pháp luật, giáo dục giá trị giáo dục sức khỏe tinh thần cho em theo hình thức phù hợp - Thúc đẩy vai trò giám hộ gia đình quan tâm quan pháp lý trẻ vị thành niên thời gian em thi hành án Như đề cập phần trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật thường mang tâm trạng tự ti, bất cần cho gia đình, nhà trường xã hội ruồng bỏ họ Đây ngun nhân có nhiều trẻ vị thành niên sau mãn hạn thi hành án, quay trở lại địa phương gia đình, em cịn khơng ngoan thời điểm trước thi hành án, liên tiếp gây hành vi phạm tội khác Có thể thấy, thi hành án cách giúp em nhìn nhận hậu hành động mà gây ra, khơng phải mục đích cuối Bởi vậy, trình cải tạo, quan pháp lý nên tạo điều kiện thuận lợi để em thường xuyên liên lạc với gia đình, người thân, giúp em cảm nhận quan tâm người dành cho em Đồng thời, quan nơi em thi hành án cần ý tìm hiểu tâm tư, tình cảm em, để đưa phương án cải tạo đạt hiệu cao Ví dụ: trẻ vị thành niên H, vi phạm pháp luật nên H đưa vào 63 cải tạo trường giáo dưỡng Bộ Cơng An, tháng đầu cải tạo em có biểu tích cực, sau kỳ nghỉ lễ Quốc khánh (2/9) tâm lí em trở nên khơng ổn định, em dễ nóng nảy sinh nhiều mâu thuẫn với người bạn cải tạo Cán quản giáo tìm hiểu nguyên nhân phát ra, dịp nghỉ lễ Quốc khánh (2/9) hầu hết bạn cải tạo với H có người nhà lên thăm, H khơng có người thân gia đình lên thăm Biết thông tin này, cán quản giáo chủ động liên lạc với gia đình H, tạo điều kiện cho gia đình em tới thăm em, giúp giải tỏa xúc lịng H, sau xóa bỏ cảm giác đơn tâm lí tự ti em, tức giận em khơng cịn, tâm lí em ngày trở nên ổn định, thái độ cải tạo em tích cực trở lại 3.5 Biện pháp đấu tranh phòng ngừa từ phía kinh tế Một ngun nhân tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên địa bàn tỉnh Nghệ An nói riêng nước nói chung ảnh hưởng yếu tố tiêu cực kinh tế thị trường Vậy biện pháp phịng ngừa từ phía kinh tế sau: Phát triển kinh tế, nhiệm vụ toàn xã hội trực tiếp ngành quản lý kinh tế quan kinh tế Bởi kinh tế phát triển không ngừng trực tiếp nâng cao đời sống vật chất cho nhân dân mà tạo tiềm to lớn cho việc giải vấn đề xã hội liên quan đến tình hình vi phạm pháp luật Đặc biệt, sản xuất phát triển tức tạo nhiều việc làm điều giúp cho người lao động có việc làm, tăng thu nhập Chúng ta biết lao động giúp cho người đỡ buồn chán, có thu nhập khơng phạm pháp Biện pháp kinh tế địi hỏi khắc phục tình trạng kinh tế sa sút đại đa số nhân dân lao động, nâng cao đời sống họ, mở rộng mạng lưới dịch vụ xã hội, tạo việc làm cho người phạm tội thi hành án Trong phịng ngừa hình hình vi phạm pháp luật nói chung tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên nói riêng biện pháp kinh tế 64 coi biện pháp hàng đầu sở để giải vấn đề chủ yếu xã hội Hiện Đảng Nhà nước ta chủ trương phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa, phấn đấu giảm tỷ lệ tăng dân số, mở rộng hợp tác quốc tế khuyến khích đầu tư nước Đây chủ trương đắn, nhiên, để biện pháp kinh tế có ý nghĩa tốt việc phịng ngừa tình hình vi phạm pháp luật nói chung tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên nói riêng việc hồn thiện hệ thống pháp luật u cầu xúc Bởi có thơng qua pháp luật Nhà nước quản lý kinh tế, kích thích tính chủ động, sáng tạo kinh doanh hạn chế tiêu cực từ kinh tế, đặc biệt tượng trốn thuế, làm hàng giả, trộm cắp, kinh doanh sản phẩm văn hóa phẩm đồi trụy, nạn mua bán mại dâm, ma túy, thuốc lắc mà tiêu cực ảnh hưởng lớn đến lứa tuổi thiếu niên Ở Việt Nam nay, khơng có tòa án dành riêng xét xử tội phạm vị thành niên Trẻ em phải đối diện với thủ tục tố tụng dành cho người lớn Lứa tuổi, nhận thức, điều kiện sống, hoàn cảnh phạm tội tất tình tiết dừng lại mức độ xem xét hội đồng xét xử định án Có lẽ xét xử vụ án có liên quan đến trẻ vị thành niên, dù vai trò bị cáo hay bị hại, nên có tịa án dành riêng với thẩm phán, luật sư, nhà xã hội học chuyên đối tượng Có vậy, quyền lợi em đảm bảo đắn 65 KẾT LUẬN CHƢƠNG Ở chương này, qua phân tích đánh giá thực trạng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật tác giả mạnh dạn đưa số dự báo tình trạng vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên thời gian tới số quan điểm, giải pháp phịng ngừa tình trạng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật địa bàn tỉnh Nghệ An nói riêng địa bàn nước nói chung 66 KẾT LUẬN Hiện tượng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật vấn đề riêng cá nhân xã hội, mà vấn đề chung tồn xã hội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tương lai đất nước Để phòng ngừa ngăn chặn hiệu tượng này, cần có nhìn nhận đắn hành động cụ thể nhằm cải thiện mơi trường gia đình, mơi trường học đường môi trường xã hội cộng đồng dân cư Sự linh hoạt trình thực thi pháp luật góp phần tích cực vào cơng tác phịng ngừa ngăn chặn Để góp phần giảm thiểu tình trạng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật cấp, ngành, đồn thể quần chúng nhân dân địa bàn Tỉnh Nghệ An nói riêng nước nói chung cần tiếp tục tăng cường việc nghiên cứu đề tổ chức, thực biện pháp đấu tranh, phòng ngừa trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật cách cụ thể, nghiêm túc đạt hiệu cao Từ đó, góp phần tích cực vào cơng đấu tranh, phịng ngừa vi phạm pháp luật nói chung trẻ em vi phạm pháp luật nói riêng Đồng thời góp phần to lớn đưa đất nước ta ngày trở nên giàu mạnh, văn minh tiến 67 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, Nxb Chính trị Quốc Gia, Hà Nội Bộ Luật Dân năm 2005, Nxb Chính trị Quốc Gia, Hà Nội Bộ Luật Hình Việt Nam năm 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009, Nxb Chính trị Quốc Gia, Hà Nội Bộ Luật Tố Tụng Hình nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2003, Nxb Chính trị Quốc Gia, Hà Nội Luật nhân gia đình, 2006, Nxb Lao động, Hà Nội Luật xử lý vi phạm hành năm 2012, Nxb Chính trị Quốc Gia, Hà Nội Công ước Liên hợp quốc quyền trẻ em, Nxb Chính trị Quốc Gia, Hà Nội Nghị định 135/NĐ-CP ngày 17/11/2003 quy định chi tiết thi hành số điều Pháp lệnh xử lý vi phạm hành năm 2002, 2006, Nxb Chính trị Quốc Gia, Hà Nội Công an tỉnh Nghệ An, Báo cáo khảo sát cơng tác phịng ngừa vi phạm pháp luật người chưa thành niên địa bàn tỉnh Nghệ An từ năm 2010 -2014, Nghệ An 10 Đặng Thanh Xuân, 2005, Đặc điểm tâm lý người chưa thành niên ảnh hưởng tới hành vi làm trái pháp luật em, Nxb Tư pháp, Hà Nội 11 Vũ Đức Khiển, 1987, Phòng ngừa người chưa thành niên phạm tội, Nxb Pháp lý, Hà Nội 12 Vũ Ngọc Bình, 1997, Tư pháp với người chưa thành niên quyền trẻ em, Nxb Chính trị Quốc Gia, Hà Nội 13 Quy chuẩn tiêu chuẩn tối thiểu Liên hợp quốc áp dụng pháp luật với người chưa thành niên, 2003, Nxb Chính trị Quốc Gia, Hà Nội 68 14 Trường Đại học Luật Hà Nội, 2007, Giáo trình Luật Hành Việt Nam, Nxb Tư pháp, Hà Nội 15 Trường Đại học Luật Hà Nội, 2007, Giáo trình Luật Tố tụng Hành Việt Nam, Nxb Tư pháp, Hà Nội 16 Trường Đại học Luật Hà Nội, 2008, Giáo trình Luật Dân sự, Nxb Tư pháp, Hà Nội 17 Trường Đại học Luật Hà Nội, 2008, Giáo trình Luật Hình sự, Nxb Tư pháp, Hà Nội 18 Trường Đại học Luật Hà Nội, 2008, Giáo trình Luật Tố tụng Hình sự, Nxb Tư pháp, Hà Nội 19 Trường Đại học Vinh – Khoa Luật, 2010, Giáo trình Lý luận chung Nhà nước Pháp luật, Nxb Tư pháp, Hà Nội 20 Luận văn Nguyễn Thị Mai, 2011, Vi phạm pháp luật trẻ em vị thành niên địa bàn thành phố Vinh - tỉnh Nghệ An Thực trạng giải pháp 69 ... niên địa bàn Tỉnh Nghệ An Chương 3: Một số giải pháp nhằm hạn chế tình trạng vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên địa bàn tỉnh Nghệ An CHƢƠNG MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ VI PHẠM PHÁP LUẬT CỦA TRẺ VỊ... lên thực trạng vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên địa bàn tỉnh Nghệ An; - Đề tài nguyên nhân thực trạng đó; - Đề tài dự báo tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên thực năm tới nêu giải pháp. .. hội tỉnh Nghệ An 22 2.2 Thực trạng tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên thực địa bàn Tỉnh Nghệ An thời gian qua 28 2.2.1 Diễn biến tình hình vi phạm pháp luật trẻ vị thành niên