Tính cấp thiết của đề tài
Xã hội hiện đại đang trải qua quá trình hội nhập và phát triển mạnh mẽ, với cơ chế thị trường tác động sâu sắc đến nền kinh tế và các giá trị đạo đức, lối sống của con người, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên Lứa tuổi chưa thành niên là giai đoạn đặc biệt trong sự phát triển tâm sinh lý, khi các em vừa rời xa tuổi thơ nhưng vẫn chưa hoàn toàn trở thành người lớn.
Việc chăm sóc, bảo vệ và giáo dục trẻ em là vô cùng quan trọng để họ trở thành những công dân có ích cho xã hội Tuy nhiên, hiện nay, sự phát triển của nền kinh tế thị trường đang gây ra nhiều vấn đề đáng lo ngại, đặc biệt là sự gia tăng vi phạm pháp luật ở người chưa thành niên Tình trạng này đã trở thành một thách thức lớn đối với toàn xã hội.
Theo Sở Lao động- Thương binh và Xã hội tỉnh Kon Tum, thanh thiếu niên chiếm 80% trong tổng số vụ vi phạm pháp luật tại tỉnh, với hành vi ngày càng nghiêm trọng Thống kê năm 2012 cho thấy số người chưa thành niên vi phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh đang gia tăng.
Đến hết năm 2013, toàn tỉnh ghi nhận 157 em vi phạm pháp luật, tăng 20 em so với năm 2012, trong đó có 47 em vi phạm hành chính và 110 em vi phạm hình sự Đặc biệt, có 110 đối tượng chưa thành niên bị khởi tố về tội hình sự, với các loại tội phạm đáng lo ngại như cướp giật tài sản (3,1%), cướp tài sản (2,2%), hiếp dâm (1,1%) và cố ý gây thương tích (32%) Trong số này, 88 em dưới 18 tuổi (chiếm 12%) chủ yếu là những em đã bỏ học, lang thang và sa vào con đường phạm pháp Hành vi của nhóm đối tượng này rất phức tạp và gây ra những hậu quả nghiêm trọng, trong đó có nhiều vụ việc đặc biệt nghiêm trọng.
Tình hình vi phạm pháp luật tại tỉnh Kon Tum đang trở thành vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt liên quan đến đối tượng chưa thành niên Những hành vi vi phạm này không chỉ gây hậu quả nghiêm trọng mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của các em Do đó, việc các em vi phạm pháp luật không chỉ là vấn đề của riêng từng cá nhân hay gia đình mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội.
Tỉnh biên giới phía Bắc Tây Nguyên, với dân số ít và nền kinh tế còn nghèo, đang trong quá trình hội nhập và phát triển đời sống người dân Tuy nhiên, nhiều xã và huyện vùng biên vẫn đối mặt với khó khăn, đặc biệt là tình trạng gia tăng vi phạm pháp luật ở người chưa thành niên Điều này gây ra nhiều bức xúc trong xã hội và đòi hỏi các giải pháp kịp thời nhằm phòng chống tình trạng này, đặc biệt trong bối cảnh tỉnh đang thụ hưởng chính sách 30A của Chính phủ để cải thiện an ninh trật tự.
Dựa trên thực tiễn tình hình người chưa thành niên vi phạm pháp luật tại tỉnh Kon Tum trong những năm qua, cùng với sự đồng ý và hướng dẫn của Th.s Nguyễn Thị Trúc Phương, giảng viên tại Phân hiệu Đại học Đà Nẵng, tôi quyết định nghiên cứu đề tài “Tình hình người chưa thành niên vi phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh Kon Tum: thực trạng và giải pháp” Tôi hy vọng nghiên cứu này sẽ góp phần vào công cuộc phòng chống và đẩy lùi tình trạng vi phạm pháp luật của người chưa thành niên tại tỉnh Kon Tum.
Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu những vấn đề lý luận về vi phạm pháp luật
Phân tích tình hình vi phạm pháp luật của người chưa thành niên tại tỉnh Kon Tum cho thấy sự gia tăng đáng lo ngại Để ngăn chặn tình trạng này, cần đề xuất các giải pháp hiệu quả như tăng cường giáo dục pháp luật, nâng cao nhận thức cho thanh thiếu niên, và phát triển các chương trình hỗ trợ tâm lý, kỹ năng sống Việc phối hợp giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu vi phạm pháp luật ở đối tượng này.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu này áp dụng phương pháp luận biện chứng của Chủ nghĩa Mác-Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, kết hợp với chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục Sử dụng các phương pháp tổng hợp, phân tích, thống kê và so sánh, nghiên cứu nhằm làm rõ các vấn đề liên quan đến lĩnh vực này.
Bố cục đề tài
Ngoài Phần mở đầu, phần nội dung và phần kết luận Phần nội dung đề tài bao gồm ba chương chính:
GIỚI THIỆU VỀ SỞ LAO ĐỘNG THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI TỈNH KON TUM 1.1 Tổng quan về Sở Lao động TB&XH tỉnh Kon Tum 1.1.1 Vị trí địa lý Sở Lao động TB&XH tỉnh Kon Tum
Chức năng, nhiệm vụ của Sở Lao động TB&XH tỉnh Kon Tum 1 Chức năng của Sở Lao động TB&XH tỉnh Kon Tum
Nghiên cứu những vấn đề lý luận về vi phạm pháp luật
Phân tích tình hình vi phạm pháp luật của người chưa thành niên tại tỉnh Kon Tum cho thấy sự gia tăng đáng lo ngại trong các hành vi phạm tội Để ngăn chặn tình trạng này, cần triển khai các giải pháp hiệu quả như tăng cường giáo dục pháp luật, tổ chức các hoạt động ngoại khóa bổ ích, và xây dựng môi trường sống lành mạnh cho thanh thiếu niên Hợp tác giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng cũng là yếu tố quan trọng trong việc giảm thiểu vi phạm pháp luật ở độ tuổi này.
3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Người chưa thành niên vi phạm pháp luật
Phạm vi nghiên cứu: Trên địa bàn tỉnh Kon Tum
Nghiên cứu này áp dụng phương pháp luận biện chứng của Chủ nghĩa Mác-Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, kết hợp với chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục Ngoài ra, nghiên cứu còn sử dụng các phương pháp tổng hợp, phân tích, thống kê và so sánh để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả.
Ngoài Phần mở đầu, phần nội dung và phần kết luận Phần nội dung đề tài bao gồm ba chương chính:
Chương 1: Giới thiệu về Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh Kon Tum
Chương 2: Những vấn đề lý luận về vi phạm pháp luật đối người chưa thành niên
Chương 3: Thực trạng, giải pháp và kiến nghị đối với người chưa thành niên vi phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh Kon Tum
Chương 1 GIỚI THIỆU VỀ SỞ LAO ĐỘNG THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI
TỈNH KON TUM 1.1 Tổng quan về Sở Lao động- Thương binh và Xã hội tỉnh Kon Tum
1.1.1.Vị trí địa lý Sở Lao động- Thương binh và Xã hội tỉnh Kon Tum
Kon Tum là tỉnh miền núi, vùng cao và biên giới nằm ở cực bắc Tây Nguyên, được tái thành lập vào tháng 8 năm 1991 Tỉnh có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng, an ninh và hợp tác phát triển kinh tế với các tỉnh trên hành lang kinh tế Đông-Tây Với diện tích tự nhiên 9.676,5 km², chiếm 3,1% tổng diện tích toàn quốc, Kon Tum giáp tỉnh Quảng Nam ở phía bắc (142 km), tỉnh Gia Lai ở phía nam (203 km), tỉnh Quảng Ngãi ở phía đông (74 km) và có đường biên giới dài 280,7 km với hai nước Lào và Campuchia ở phía tây.
Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Kon Tum được thành lập vào ngày
Ngày 01 tháng 11 năm 1991, theo quyết định số 06/QĐ-UB của Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum, cơ quan chuyên môn trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh được thành lập nhằm thực hiện chức năng tham mưu quản lý nhà nước trong các lĩnh vực lao động, việc làm, dạy nghề, tiền lương, tiền công, bảo hiểm xã hội (bao gồm bảo hiểm xã hội bắt buộc, tự nguyện và thất nghiệp), an toàn lao động, bảo trợ xã hội, bảo vệ và chăm sóc trẻ em, bình đẳng giới, và phòng chống tệ nạn xã hội.
Trụ sở của Sở Lao động -Thương binh và Xã hội tỉnh Kon Tum đặt tại: Số
292 đường Bà Triệu, Phường Quyết Thắng, thành phố Kon Tum
1.1.2 Cơ cấu tổ chức bộ máy của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội
* Lãnh đạo Sở, gồm: Giám đốc và không quá 03 Phó Giám đốc
* Các phòng tham mưu, giúp việc, gồm:
- Văn phòng Sở (bao gồm công tác pháp chế);
- Phòng Kế hoạch – Tài chính;
- Phòng Việc làm- An toàn lao động;
- Phòng Lao động- Tiền lương- Bảo hiểm xã hội;
- Phòng, chống tệ nạn xã hội;
- Phòng Bảo trợ xã hội;
- Phòng Bảo vệ, chăm sóc trẻ em và Bình đẳng giới
Hiện tại, Phòng Việc làm – An toàn lao động chưa được thành lập; các chức năng và nhiệm vụ của phòng này sẽ được Phòng Lao động - Tiền lương - Bảo hiểm xã hội đảm nhiệm tạm thời Khi có đủ điều kiện về cơ sở vật chất và biên chế, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ trình cấp có thẩm quyền để thành lập phòng theo quy định.
* Đơn vị sự nghiệp trực thuộc
- Trung tâm Bảo trợ và Công tác xã hội;
- Trung tâm Dịch vụ việc làm;
- Đơn vị sự nghiệp khác (nếu có);
- Các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng
Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội quy định rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các tổ chức thuộc và trực thuộc Sở theo các quy định hiện hành.
1.2 Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội
1.2.1 Chức năng của Sở Lao động TB&XH
Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Kon Tum là cơ quan chuyên môn trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, có nhiệm vụ tham mưu và hỗ trợ quản lý Nhà nước về các lĩnh vực như lao động, việc làm, dạy nghề, tiền lương, bảo hiểm xã hội (bao gồm bảo hiểm xã hội bắt buộc, tự nguyện và thất nghiệp), an toàn lao động, người có công, bảo trợ xã hội, bảo vệ trẻ em, bình đẳng giới và phòng, chống tệ nạn xã hội.
Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Kon Tum là cơ quan có tư cách pháp nhân, được cấp con dấu và tài khoản theo quy định pháp luật Sở này hoạt động dưới sự chỉ đạo, quản lý của Uỷ ban nhân dân tỉnh và chịu sự hướng dẫn, kiểm tra về chuyên môn từ Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội.
1.2.2 Nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội
Thực hiện theo quy định tại Điều 2 Thông tư liên tịch số 37/2015/TTLT- BLĐTBXH-BNV ngày 02/10/2015 của Bộ trưởng Bộ Lao động- Thương binh và
Bài viết này đề cập đến hướng dẫn, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội cũng như Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội tại các cấp địa phương Tác giả tập trung vào việc nghiên cứu tình hình người chưa thành niên vi phạm pháp luật tại tỉnh, đặc biệt là chức năng và nhiệm vụ của phòng Bảo vệ chăm sóc trẻ em và Bình đẳng giới.
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ VI PHẠM PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN 2.1 Các khái niệm 2.1.1 Khái niệm người chưa thành niên
Khái niệm vi phạm pháp luật
Trong khoa học pháp lý, khái niệm vi phạm pháp luật là nền tảng cho việc xác định và phân loại hành vi pháp luật của con người Điều này giúp cơ quan nhà nước áp dụng pháp luật một cách chính xác đối với các vấn đề pháp lý cụ thể Tóm lại, vi phạm pháp luật là hành vi nguy hại cho xã hội, trái pháp luật, có lỗi, do người có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện, xâm hại đến các quan hệ pháp luật được bảo vệ, và là cơ sở cho trách nhiệm pháp lý.
Phân loại vi phạm pháp luật: Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội, vi phạm pháp luật được chi thành 4 loại:
Vi phạm hình sự, hay còn gọi là tội phạm, là hành vi vi phạm pháp luật có tính chất nguy hiểm cho xã hội, được quy định rõ ràng trong Bộ Luật hình sự Những hành vi này do những người có năng lực và trách nhiệm hình sự thực hiện.
Vi phạm dân sự là hành vi xâm phạm đến các quan hệ tài sản và quan hệ nhân thân, bao gồm cả những vấn đề liên quan đến tài sản và phi tài sản Các quy định về vi phạm dân sự chủ yếu được nêu rõ trong Bộ luật Dân sự.
Vi phạm hành chính là hành vi vi phạm pháp luật có lỗi, nhưng mức độ nguy hiểm cho xã hội thấp hơn tội phạm Hành vi này xâm hại đến các quan hệ xã hội mà pháp luật hành chính đã quy định.
Vi phạm kỷ luật: Là những hành vi có lỗi, trái pháp luật, kỷ luật của đơn vị, cơ quan nhà nước.
Khái niệm người chưa thành niên vi phạm pháp luật
Người chưa thành niên vi phạm pháp luật là những hành vi có nguy cơ gây hại cho xã hội, được thực hiện bởi cá nhân chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm pháp lý Những hành vi này có thể xảy ra một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm đến các mối quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ, và người vi phạm sẽ phải chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật.
Đặc điểm của vi phạm pháp luật
2.2.1 Vi phạm pháp luật là hành vi gây nguy hại thể hiện ở dạng hành động hoặc không hành động
Pháp luật chỉ điều chỉnh hành vi của con người, không điều chỉnh suy nghĩ Những suy nghĩ tiêu cực chưa được thể hiện qua hành vi cụ thể không được coi là vi phạm pháp luật Vi phạm pháp luật phải là hành vi xác định của cá nhân hoặc tổ chức Kác Mác đã nói: “Ngoài hành vi của tôi ra, tôi không tồn tại đối với pháp luật.” Do đó, hành vi thực tế là căn cứ để xác định việc thực hiện hay vi phạm pháp luật.
Hành vi của con người chỉ được coi là vi phạm pháp luật khi nó mang tính nguy hại cho xã hội ở mức độ nhất định, thể hiện qua việc xâm hại hoặc đe dọa xâm hại đến các quan hệ xã hội được nhà nước bảo vệ Tính nguy hại này tồn tại khách quan và có thể được nhận thức đúng bởi con người Tuy nhiên, có những trường hợp hành vi trái pháp luật không bị truy cứu trách nhiệm pháp lý nếu có các tình tiết giảm nhẹ, chẳng hạn như hành vi được thực hiện trong tình huống phòng vệ chính đáng hoặc tình thế cấp thiết.
Mỗi hành vi vi phạm pháp luật đều được thể hiện qua hành động cụ thể, như việc đi xe máy vượt đèn đỏ, hoặc qua việc không hành động, như trốn tránh nghĩa vụ nộp thuế Dù là hành động hay không hành động, nếu gây hại cho xã hội thì đều được coi là vi phạm pháp luật.
2.2.2 Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật
Vi phạm pháp luật là hành vi trái với các yêu cầu của pháp luật, thể hiện qua những hành động gây thiệt hại hoặc đe dọa đến các quan hệ xã hội được nhà nước bảo vệ Hành vi trái pháp luật có thể được phân loại thành ba hình thức: Thứ nhất, thực hiện những hành vi bị pháp luật cấm, chẳng hạn như đi xe máy vào đường ngược chiều Thứ hai, không thực hiện nghĩa vụ pháp lý bắt buộc, ví dụ như trốn tránh nghĩa vụ phụng dưỡng cha mẹ Cuối cùng, sử dụng quyền hạn vượt quá giới hạn cho phép, như trưởng thôn bán đất công cho cá nhân nhất định.
2.2.3 Vi phạm pháp luật phải chứa đựng lỗi của chủ thể
Vi phạm pháp luật yêu cầu chủ thể phải có lỗi, tức là khi thực hiện hành vi trái pháp luật, họ phải nhận thức được hành động và hậu quả của nó, đồng thời có khả năng kiểm soát hành vi của mình.
Chỉ những hành vi trái pháp luật có lỗi của chủ thể mới được coi là vi phạm pháp luật Nếu chủ thể thực hiện hành vi trái pháp luật mà không nhận thức được hành vi hoặc hậu quả của nó, hoặc nhận thức nhưng không kiểm soát được hành vi của mình, thì không bị coi là có lỗi và không được xem là vi phạm pháp luật.
Để xác định yếu tố có lỗi, cần xem xét liệu chủ thể có nhận thức được hành vi và hậu quả do mình gây ra hay không Lỗi được phân thành hai loại chính: lỗi cố ý và lỗi vô ý Lỗi cố ý bao gồm lỗi cố ý trực tiếp, khi chủ thể thấy trước hậu quả và mong muốn nó xảy ra, và lỗi cố ý gián tiếp, khi chủ thể thấy trước hậu quả nhưng không mong muốn nó xảy ra Trong khi đó, lỗi vô ý được chia thành lỗi vô ý do cẩu thả, khi chủ thể không nhận thức được hậu quả mặc dù pháp luật yêu cầu phải thấy, và lỗi vô ý do quá tự tin, khi chủ thể không thấy trước được hậu quả.
2.2.4 Vi phạm pháp luật phải là hành vi do người có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện
Vi phạm pháp luật chỉ xảy ra khi hành vi được thực hiện bởi người có năng lực trách nhiệm pháp lý Nếu chủ thể thực hiện hành vi trái pháp luật nhưng không có năng lực trách nhiệm pháp lý, thì hành vi đó không được xem là vi phạm pháp luật.
Năng lực trách nhiệm pháp lý của chủ thể là khả năng mà pháp luật quy định cho chủ thể phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình;
Theo quy định pháp luật, cá nhân có năng lực pháp lý khi đạt độ tuổi nhất định và có trí tuệ phát triển bình thường, cho phép họ nhận thức hành vi và hậu quả đối với xã hội, từ đó phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình Đối với tổ chức, năng lực này bắt đầu từ khi được thành lập hoặc công nhận.
2.2.5 Vi phạm pháp luật là hành vi xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ
Quan hệ xã hội là mối liên kết giữa con người, hình thành qua các hoạt động kinh tế, xã hội, chính trị, pháp luật, tư tưởng, đạo đức và văn hóa Vi phạm pháp luật là hành vi xâm hại đến những quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ, dẫn đến sự tác động và thay đổi các mối quan hệ này ra khỏi quỹ đạo bình thường của chúng.
2.2.6 Vi phạm pháp luật là cơ sở của trách nhiệm pháp lý
Trách nhiệm pháp lý là mối quan hệ đặc biệt giữa Nhà nước và các chủ thể vi phạm pháp luật Nhà nước, thông qua các cơ quan có thẩm quyền, áp dụng biện pháp cưỡng chế theo chế tài quy phạm pháp luật đối với những hành vi vi phạm Chủ thể vi phạm phải chịu những hậu quả tiêu cực do hành động của mình gây ra.
Vi phạm pháp luật là nền tảng của trách nhiệm pháp lý, và tùy thuộc vào từng loại vi phạm, các chủ thể sẽ phải đối mặt với những hậu quả bất lợi khác nhau, phản ánh mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm.
Cấu thành vi phạm pháp luật
Cấu thành vi phạm pháp luật là tập hợp các dấu hiệu cơ bản và đặc thù cho từng loại vi phạm, được quy định bởi nhà nước trong các văn bản pháp luật Cấu thành này bao gồm các dấu hiệu khách quan và chủ quan bắt buộc, phản ánh quy định hiện hành của pháp luật.
2.3.2 Các yếu tố cấu thành vi phạm pháp luật
Cấu thành vi phạm pháp luật bao gồm bốn yếu tố chính: mặt khách quan, mặt chủ quan, chủ thể và khách thể, mỗi yếu tố này đều có những dấu hiệu đặc trưng cho một vi phạm pháp luật cụ thể.
2.3.2.1 Mặt khách quan của vi phạm pháp luật
Vi phạm pháp luật có mặt khách quan, thể hiện qua các biểu hiện bên ngoài của hành vi vi phạm, bao gồm những sự kiện hoặc tình huống tồn tại trong thế giới khách quan.
Hành vi trái pháp luật, hay còn gọi là hành vi nguy hiểm cho xã hội, là những hành động không tuân thủ các quy định của pháp luật, gây ra mối đe dọa hoặc hậu quả nghiêm trọng cho cộng đồng.
Hậu quả nguy hiểm cho xã hội bao gồm thiệt hại về người và tài sản, cũng như những tổn thất phi vật chất khác do các hành vi trái pháp luật gây ra.
Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và hậu quả nguy hiểm cho xã hội là một yếu tố quan trọng, trong đó hành vi phải chứa đựng mầm mống gây ra hậu quả và xảy ra trước hậu quả về mặt thời gian Hậu quả phải là kết quả tất yếu của hành vi đó, không phải do nguyên nhân khác.
Các yếu tố liên quan đến vi phạm pháp luật bao gồm thời gian xảy ra vi phạm, địa điểm diễn ra hành vi trái pháp luật, và phương tiện được sử dụng để thực hiện hành vi đó Thời gian có thể là giờ, ngày, tháng, hoặc năm; địa điểm là nơi cụ thể mà vi phạm diễn ra; còn phương tiện là công cụ mà người vi phạm sử dụng.
Khi phân tích vi phạm pháp luật, hành vi trái pháp luật luôn là yếu tố cần thiết để xác định cấu thành của mọi vi phạm Các yếu tố khác, như hậu quả nguy hiểm cho xã hội và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả, có thể là bắt buộc trong một số trường hợp Ngoài ra, địa điểm vi phạm cũng có thể là yếu tố cần xác định tùy thuộc vào từng vụ việc cụ thể.
2.3.2.2 Mặt chủ quan của vi phạm pháp luật
Mặt chủ quan trong hành vi trái pháp luật phản ánh trạng thái tâm lý của chủ thể, bao gồm các yếu tố như lỗi, động cơ và mục đích vi phạm pháp luật.
Lỗi là trạng thái tâm lý của cá nhân đối với hành vi và hậu quả mà hành vi đó gây ra cho xã hội, thể hiện qua hai hình thức: cố ý và vô ý Trong đó, lỗi cố ý được chia thành hai loại chính: cố ý trực tiếp và cố ý gián tiếp.
Cố ý trực tiếp là lỗi khi chủ thể nhận thức rõ hành vi trái pháp luật của mình và mong muốn hậu quả xảy ra Cố ý gián tiếp xảy ra khi chủ thể biết hành vi của mình là trái pháp luật, thấy trước hậu quả nhưng không mong muốn, chỉ để mặc cho hậu quả xảy ra Lỗi vô ý bao gồm hai loại: vô ý vì cẩu thả và vô ý vì quá tự tin Vô ý vì cẩu thả là khi chủ thể không nhận ra hành vi của mình có thể gây hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù lẽ ra phải thấy trước Trong khi đó, vô ý vì quá tự tin là khi chủ thể nhận thức được khả năng gây hậu quả nhưng tin rằng hậu quả sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn chặn được, dẫn đến việc thực hiện hành vi có thể gây hại cho xã hội.
Động cơ vi phạm pháp luật là yếu tố tâm lý nội tại thúc đẩy cá nhân thực hiện hành vi trái pháp luật, ví dụ như vì lợi ích cá nhân, trả thù hay động cơ đê hèn Mục đích vi phạm pháp luật chính là kết quả mà cá nhân mong muốn đạt được khi thực hiện hành vi trái pháp luật.
2.3.2.3 Chủ thể vi phạm pháp luật
Chủ thể vi phạm pháp luật bao gồm cá nhân và tổ chức có năng lực trách nhiệm pháp lý, thực hiện hành vi trái pháp luật với lỗi tương ứng cho từng loại vi phạm.
Cá nhân vi phạm pháp luật phải là người đủ tuổi theo quy định và không mắc bệnh tâm thần hoặc các bệnh khác ảnh hưởng đến khả năng nhận thức và điều khiển hành vi Tổ chức vi phạm pháp luật bao gồm các cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang, tổ chức xã hội và các tổ chức có tư cách pháp nhân Lỗi của tổ chức được xác định dựa trên lỗi của các thành viên trong tổ chức đó.
2.3.2.4 Khách thể vi phạm pháp luật
Khách thể vi phạm pháp luật là mối quan hệ xã hội được nhà nước thiết lập và bảo vệ, chịu sự xâm hại hoặc đe dọa từ các chủ thể vi phạm pháp luật Do đó, khách thể đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm đối với xã hội Các quan hệ xã hội này được quy định rõ ràng trong các văn bản pháp luật hiện hành.
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN VI PHẠM PHÁP LUẬT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM 3.1 Thực trạng người chưa thành niên vi phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh
Đánh giá tình hình vi phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh Kon Tum …
Theo thống kê, trong 6 tháng đầu năm 2014, tình hình tội phạm trong thanh, thiếu niên tại tỉnh Kon Tum có xu hướng giảm Tuy nhiên, tội phạm trong độ tuổi chưa thành niên (dưới 18 tuổi) lại tăng đáng kể so với cùng kỳ năm 2013.
Trong 6 tháng đầu năm, Cơ quan điều tra các cấp trong tỉnh đã khởi tố hình sự 351 bị can là thanh, thiếu niên phạm tội, giảm 81 bị can, tức giảm 18,75% so với cùng kỳ năm 2013 (6 tháng đầu năm 2013 khởi tố 432 bị can) trong đó: tội phạm là người chưa thành niên gây ra bị khởi tố là 31 vụ/46 bị can, tăng 02 vụ, tăng 03 bị can so với cùng kỳ năm trước Đối với riêng người chưa thành niên phạm tội, trong tổng số 31 vụ/46 bị can khởi tố hình sự thì nổi lên: trộm cắp tài sản
Trong năm qua, tình hình tội phạm vị thành niên ghi nhận 08 vụ với 16 bị can, bao gồm 07 vụ cố ý gây thương tích, 03 vụ cướp tài sản, và 02 vụ hiếp dâm Các hành vi phạm tội chủ yếu liên quan đến việc tụ tập thành băng nhóm, sử dụng bia rượu, và hung khí tự tạo để gây thương tích, cướp tài sản, giết người, hủy hoại tài sản, và trộm cắp Tình trạng này diễn ra phức tạp và có những hậu quả nghiêm trọng, điển hình là vụ án ngày 22/01/2014 tại Đắk Hà, nơi Trần Văn Quyết, mới 17 tuổi, đã dùng dao đâm chết anh Nguyễn Văn Duy do mâu thuẫn cá nhân Trần Văn Quyết đã bị khởi tố hình sự về tội giết người, cho thấy sự nghiêm trọng của tội phạm trong lứa tuổi này.
Theo Phó Cục trưởng Cục CSHS-BCA Nguyễn Chí Việt, Hội thảo về chương trình Hành động Quốc gia vì trẻ em giai đoạn 2011-2020 đã được tổ chức tại TP Đà Nẵng từ ngày 16 đến 18/8/2011, nhằm thảo luận các giải pháp bảo vệ và phát triển trẻ em.
Trong thời gian gần đây, tình hình tội phạm liên quan đến thanh niên ở Kon Tum đang gia tăng Một trong những vụ việc điển hình là mâu thuẫn giữa Quyết và Duy, hai thanh niên thường xuyên gây rối và đánh nhau Vụ việc nghiêm trọng nhất xảy ra vào ngày 03/6/2014, khi Lê Hoàng Anh Tuấn, sinh năm 2000 và là học sinh lớp 7 tại Trường THCS Lương Thế Vinh, đã gặp rắc rối trong lúc chơi game tại quán nét.
Tại quán nét "Sân Phơi" ở tổ 2, phường Nguyễn Trãi (Tp Kon Tum), Lê Kim Nghĩa đã có mâu thuẫn với Tuấn Khi thấy Tuấn, Nghĩa có hành động dọa dẫm, khiến Tuấn tức giận và cảm thấy bị coi thường Sau khi rời quán để mua một con dao Thái Lan giá 7 nghìn đồng, Tuấn quay lại và đâm Nghĩa một nhát chí mạng vào lồng ngực trái, dẫn đến cái chết của Nghĩa tại chỗ Sau khi gây án, Tuấn đã bỏ trốn cùng với hung khí.
Trong 5 năm qua (giai đoạn 2011-2015) số lượng người chưa thành niên vi phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh Kon Tum được thống kê như sau:
Số người CTN VPPL giai đoạn 2011-2015
Số người CTN VPPL giai đoạn 2011-2015
( Theo số liệu của Sở Lao động TBXH tỉnh KonTum thống kê ngày 15 tháng 06 năm 2016 )
Tình hình vi phạm pháp luật của người chưa thành niên tại tỉnh Kon Tum giai đoạn 2011-2015 có những biến động rõ rệt Từ năm 2011 đến 2012, số lượng đối tượng vi phạm giảm 56, nhưng từ 2012 đến 2013 lại tăng nhẹ với 157 trường hợp, tăng 20 so với năm trước Năm 2014, số người vi phạm tiếp tục giảm 19, trong khi năm 2015 có sự gia tăng nhẹ với 2 đối tượng so với năm 2014 Tuy nhiên, nhìn chung, từ năm 2013 đến 2015, số người vi phạm đã giảm tổng cộng 17 đối tượng, cho thấy những tín hiệu tích cực trong công tác phòng ngừa tội phạm ở độ tuổi vị thành niên.
Năm 2011, tổng số người chưa thành niên vi phạm pháp luật là 193 em, trong đó có 23 em vi phạm hành chính và 170 em vi phạm hình sự Trong số các hành vi vi phạm, trộm cắp tài sản chiếm tỷ lệ cao nhất với 25 vụ (30,4%), tiếp theo là cố ý gây thương tích với 20 vụ (27,2%) và cướp giật tài sản với 10 vụ (12%) Các hành vi khác như cướp tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, hủy hoại tài sản, vi phạm quy định giao thông, và chống người thi hành công vụ có số vụ ít hơn, dao động từ 2 đến 5 vụ, chiếm từ 2,2% đến 7,6%.
Trong số các vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản, có 1 vụ nhỏ nhất, chiếm 2,2% Đáng chú ý, phần lớn những người vi phạm pháp luật là nam giới, với 87 vụ (98,8%), trong khi nữ giới chỉ chiếm khoảng 1,2% Đối tượng vi phạm chủ yếu nằm trong độ tuổi từ 16 đến dưới 18 tuổi (92,5%), và dân tộc Kinh thực hiện hành vi vi phạm nhiều nhất với 54 vụ (64,3%), còn lại là các dân tộc thiểu số (35,7%) Vi phạm pháp luật diễn ra chủ yếu ở bậc trung học cơ sở với 58 vụ (60,6%), tiếp theo là bậc trung học phổ thông với 27 vụ (21,1%), và bậc tiểu học cùng những người không biết chữ chiếm 18,3%.
Năm 2012, tỉnh ghi nhận 137 trường hợp chưa thành niên vi phạm pháp luật, trong đó có 35 em vi phạm hành chính và 102 em vi phạm hình sự Các tội danh mà người chưa thành niên bị khởi tố bao gồm cố ý gây thương tích, cướp tài sản, trộm cắp, hủy hoại tài sản, vi phạm quy định giao thông, và chống người thi hành công vụ Trong số các bị can vi phạm hình sự, có 100 nam và 2 nữ, với độ tuổi từ đủ 14 đến dưới 18.
Trong số các bị can, có 19 người ở độ tuổi 16, và 83 người từ 16 đến dưới 18 tuổi Về mặt dân tộc, có 45 bị can thuộc dân tộc Kinh và 57 bị can thuộc dân tộc thiểu số Xét về trình độ văn hóa, có 5 bị can không biết chữ, 19 bị can có trình độ tiểu học, 53 bị can có trình độ trung học cơ sở, và 23 bị can có trình độ trung học phổ thông.
Năm 2013, toàn tỉnh ghi nhận 157 trường hợp người chưa thành niên vi phạm pháp luật, trong đó có 47 em vi phạm hành chính và 110 em vi phạm hình sự Đặc biệt, 110 đối tượng này đã bị khởi tố, với các tội phạm chủ yếu là trộm cắp tài sản (43,6%), cố ý gây thương tích (32%), và một số tội danh khác như cướp tài sản, hiếp dâm, và chống người thi hành công vụ Đáng lưu ý, 98,8% trong số này là nam giới, và độ tuổi phạm tội ngày càng trẻ hóa, với 92,3% thuộc độ tuổi từ 16 đến dưới 18 Gần một nửa số đối tượng phạm tội đã bỏ học và có học lực yếu, với 67,8% có trình độ văn hóa cấp THCS.
Năm 2014, tỉnh ghi nhận 138 trường hợp người chưa thành niên vi phạm pháp luật, trong đó có 17 em vi phạm hành chính và 121 em vi phạm hình sự Các tội danh bao gồm 20 vụ cố ý gây thương tích, 7 vụ cướp tài sản, 4 vụ cướp giật, 30 vụ trộm cắp, 5 vụ hiếp dâm trẻ em, 1 vụ chiếm đoạt tài sản, 4 vụ vi phạm giao thông, 2 vụ chứa chấp tài sản do người khác phạm, 1 vụ chống người thi hành công vụ và 6 vụ giết người Về giới tính, có 115 nam và 6 nữ; về độ tuổi, 8 em từ 14 đến dưới 16 tuổi và 113 em từ 16 đến dưới 18 tuổi; về dân tộc, có 83 người dân tộc Kinh và 38 người dân tộc thiểu số Về trình độ văn hóa, 9 em không biết chữ, 27 em học tiểu học, 68 em học THCS và 17 em học THPT.
Năm 2015, tỉnh Kon Tum ghi nhận 140 trường hợp chưa thành niên vi phạm pháp luật, trong đó có 11 em vi phạm hành chính và 129 em vi phạm hình sự Mặc dù tình hình tội phạm trong thanh, thiếu niên có xu hướng giảm, nhưng số vụ vi phạm của người chưa thành niên (dưới 18 tuổi) lại tăng so với cùng kỳ năm 2013 Cụ thể, có 12 vụ cố ý gây thương tích (28,6%), 13 vụ trộm cắp tài sản (30,9%), và 59,5% còn lại liên quan đến các tội phạm khác như hiếp dâm trẻ em, cướp tài sản, và giết người Đáng chú ý, 100% những người vi phạm là nam giới, chủ yếu trong độ tuổi từ 16 trở lên.
Tại độ tuổi 18, đa số các em đều là người đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ, dẫn đến trình độ văn hóa bị hạn chế Trong số 42 trường hợp, có 6 vụ (14,3%) là người chưa thành niên không biết chữ, 11 vụ (26,2%) có trình độ văn hóa bậc tiểu học, 24 vụ (57,1%) ở bậc THCS và 3 vụ (7,1%) ở bậc THPT.
Nguyên nhân dẫn đến tình hình vi phạm pháp luật
3.1.3.1 Nguyên nhân từ phía gia đình
Nhiều hội thảo khoa học về tội phạm vị thành niên đã chỉ ra rằng "những đứa trẻ không tự nhiên trở thành tội phạm", với nguyên nhân chính thường xuất phát từ hoàn cảnh gia đình Cha mẹ thiếu trách nhiệm trong giáo dục, nuông chiều hoặc kỳ vọng quá mức vào con cái là những yếu tố quan trọng dẫn đến tình trạng phạm tội ở trẻ em Theo thống kê từ trường Đại học An ninh nhân dân, 30% trẻ phạm tội có bố mẹ nghiện ma túy hoặc cờ bạc, 21% có gia đình làm ăn phi pháp, 10,2% là trẻ mồ côi, và 49% trẻ bị cha mẹ đánh đập, chửi mắng Thêm vào đó, 75% trẻ không được gia đình quan tâm và quản lý, cho thấy vai trò quan trọng của gia đình trong việc ngăn chặn tội phạm vị thành niên.
Theo Bộ Công an, 60-70% trẻ em vi phạm pháp luật xuất phát từ việc gia đình không giáo dục nghiêm khắc Tại trại giam Thanh Xuân, 75% phạm nhân chưa thành niên thường xuyên bị bố mẹ chửi mắng và có người thân mắc nghiện hoặc cờ bạc Khi gia đình không hạnh phúc, trẻ em trở thành nạn nhân đầu tiên và chịu ảnh hưởng nặng nề từ những vấn đề này.
Người chưa thành niên có thể vi phạm pháp luật do thiếu niềm vui trong cuộc sống, ngay cả trong gia đình hiện đại không gặp khó khăn về kinh tế Gia đình ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển tâm lý và xã hội của trẻ, nhưng sự chăm sóc không phù hợp có thể dẫn đến stress và tổn thương sức khỏe tinh thần Những hành vi như chống đối, bỏ nhà hay trốn học có thể xuất hiện, và nếu không được xử lý kịp thời, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như tự tử hoặc nghiện ngập Đặc biệt, 71% người chưa thành niên vi phạm pháp luật đến từ những gia đình không hoàn thiện về mặt hôn nhân, như ly hôn hoặc ngoại tình, cho thấy sự thiếu thốn tình cảm và sự quan tâm từ cha mẹ Khi cha mẹ không còn bên nhau, việc chăm sóc và giáo dục con cái bị ảnh hưởng, dẫn đến những vấn đề tâm lý nghiêm trọng trong lứa tuổi này.
Bạo lực gia đình thường dẫn đến sự buông lỏng trong việc quản lý trẻ em, khiến chúng thiếu thốn sự chăm sóc và giáo dục từ nhỏ, thậm chí trở thành nạn nhân của bạo lực Ngoài ra, ảnh hưởng từ trò chơi bạo lực trên internet và những mẫu hình xấu cũng góp phần vào hành vi lệch chuẩn của thanh thiếu niên Ví dụ điển hình là vụ án của hai chị em Lê Thị Kim Chi và Lê Xuân Sang, cả hai đều nghiện ma túy và đã phạm tội khi chưa đủ 17 tuổi do thiếu sự quan tâm từ gia đình Họ đã thực hiện hành vi trộm cắp để có tiền tiêu xài, cho thấy sự sa ngã của những đứa trẻ không được chăm sóc đúng mực.
3.1.3.2 Nguyên nhân từ phía người chưa thành niên- giai đoạn phát triển khá đặc biệt của con người nhưng ít được quan tâm
Người chưa thành niên thường có tâm sinh lý không ổn định, dễ bốc đồng và thích khẳng định bản thân, điều này có thể dẫn đến những hành vi sai lệch và thái độ sống không đúng đắn Nếu không được phát hiện và định hướng kịp thời, những yếu tố này có thể trở thành nguyên nhân dẫn đến tội phạm.
Người chưa thành niên là nhóm xã hội đặc thù với những đặc điểm tâm sinh lý đáng chú ý, đang trong giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em sang người lớn Đây là thời kỳ phát triển quan trọng, khi họ có xu hướng khẳng định sự trưởng thành của bản thân Thông qua việc tiếp cận văn hóa và tâm lý giáo dục, thanh thiếu niên thường muốn thực hiện những hành động mà người lớn làm, như hút thuốc, uống rượu, đua xe, thay đổi kiểu tóc, xăm hình và ăn mặc, nhằm chứng tỏ rằng họ đã trưởng thành và có thể làm những điều người lớn thường làm.
Người chưa thành niên thường có xu hướng thực hiện những hành vi mạo hiểm và phi thường, bao gồm cả việc vi phạm pháp luật, nhằm thể hiện sự độc lập và phản ứng với người lớn Nếu không được gia đình quan tâm và điều chỉnh kịp thời, những hành vi này có thể dẫn đến rối loạn hành vi như bỏ nhà, trốn học, và tham gia vào các băng nhóm Nghiên cứu cho thấy hơn 40% thanh thiếu niên phạm tội là những người sống lang thang, không có sự giám sát, dễ dàng vi phạm pháp luật.
Trong các thành phố và thị xã, tỷ lệ trẻ vị thành niên phạm tội đang gia tăng, phản ánh sự phát triển thể chất tốt nhưng thiếu trưởng thành về tâm lý và sức khỏe tinh thần Trẻ em hiện nay thường cao lớn, nhưng lại đối mặt với mâu thuẫn nội tâm, cảm thấy chật chội và nhàm chán với không gian xung quanh Điều này khiến các em dễ bị cuốn hút vào những điều mới lạ Khi không thể thỏa mãn những nhu cầu này, trẻ vị thành niên có thể dẫn đến hành vi phá phách hoặc rơi vào trạng thái trầm cảm và tự kỷ.
Người chưa thành niên thường có tâm lý chưa ổn định và dễ chấp nhận những hành vi không chuẩn mực, do đó họ cần nhận thức rõ về vai trò và ý nghĩa của cuộc sống Thiếu ý thức độc lập và khả năng tự chăm sóc bản thân, họ thường không nắm bắt được các quy định pháp luật hiện hành, dẫn đến việc phạm tội mà không hay biết.
3.1.3.3 Nguyên nhân từ phía xã hội
Sự phát triển nhanh chóng của xã hội hiện đại khiến trẻ vị thành niên khó thích ứng, dẫn đến tâm lý thiếu ổn định và hành vi tiêu cực Trong khi đó, gia đình ngày càng ít quan tâm đến đời sống của con cái, chỉ tập trung vào những biến chuyển xã hội Nếu không được uốn nắn kịp thời, điều này có thể trở thành nguyên nhân dẫn đến tội phạm.
Sự bùng nổ công nghệ thông tin đã dẫn đến nhiều hệ lụy tiêu cực, khi nhiều học sinh bỏ học và bị cuốn vào các trò chơi trực tuyến bạo lực, phù hợp với tâm lý nổi loạn của tuổi teen Các cơ sở giải trí như karaoke, nhà hàng, vũ trường và những bộ phim kích động bạo lực, khiêu dâm đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư tưởng và lối sống của trẻ em Hệ quả là nhiều em bị kích động và bắt chước hành vi xấu, gây ra những vụ án nghiêm trọng Tình trạng thiếu tiền để chơi điện tử và tiêu xài đã khiến một số trẻ em lập thành nhóm cướp để cùng nhau thực hiện hành vi phạm tội.
Gần đây, nhiều học sinh trung học phổ thông ở các thành phố và thị xã đã có xu hướng thuê nhà sống cùng bạn bè thay vì ở với gia đình Những phòng trọ chật hẹp, chỉ khoảng 8m², thường chứa từ 4-5 học sinh, trong đó có cả trai và gái sống chung, dẫn đến tình trạng dễ dàng “đổi bồ” để tìm cảm giác mới lạ Ban ngày, họ thường bỏ học để ngủ, còn ban đêm thì tham gia các hoạt động như đi cà phê, lướt mạng hoặc tụ tập tại các ngã tư Xu hướng này cho thấy một nhóm học sinh đang sống buông thả và tìm kiếm sự tự do mà không có sự kiểm soát nào Điều này phản ánh những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường và những thiếu sót trong quản lý văn hóa hiện nay.
Tình trạng vi phạm pháp luật của người chưa thành niên đang diễn ra phức tạp và nghiêm trọng, nhưng chưa được đánh giá đúng mức để đề ra các biện pháp phòng ngừa hiệu quả Hệ thống pháp luật về trẻ em thiếu đồng bộ và việc thực thi còn yếu kém, trong khi sự phối hợp giữa các cơ quan bảo vệ pháp luật chưa chặt chẽ Chính quyền các cấp chưa thực sự coi trọng trách nhiệm trong việc phòng, chống vi phạm của thanh thiếu niên, thường đổ lỗi cho gia đình và nhà trường Mối quan hệ giữa gia đình và nhà trường cũng bị lỏng lẻo, dẫn đến tình trạng trẻ em vi phạm pháp luật kéo dài, bỏ học, kết bạn với những đối tượng xấu hoặc sa vào các trò chơi trực tuyến mà không có sự giám sát hiệu quả Điều này tạo điều kiện cho các yếu tố xấu ngoài xã hội lợi dụng, kéo trẻ em vào con đường vi phạm pháp luật hoặc bị xâm hại.
Tình trạng trẻ em phạm tội gần đây phản ánh những thiếu sót trong công tác quản lý của chính quyền, các ngành và tổ chức xã hội địa phương, khi chưa thực sự coi trọng trách nhiệm phòng ngừa tội phạm, mà chủ yếu đổ lỗi cho gia đình và nhà trường Việc quản lý các hoạt động kinh doanh giải trí như quán café, karaoke, và Internet chưa chặt chẽ và hiệu quả đã tạo điều kiện cho trẻ em hư hỏng, trốn học và lang thang, từ đó dẫn đến vi phạm pháp luật.
Giải pháp 1 Từ gia đình
3.2.1 Giải pháp từ gia đình
Gia đình là nền tảng quan trọng trong việc hình thành nhân cách và giáo dục đạo đức cho trẻ em Ngay từ khi còn nhỏ, gia đình cần chú trọng đến việc giáo dục lối sống văn hóa, giúp trẻ hiểu cách đối nhân xử thế và sống đúng chuẩn mực xã hội Việc này không chỉ giúp hạn chế nguy cơ phạm tội mà còn tạo ra một thế hệ biết sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật Để hỗ trợ quá trình này, gia đình nên trang bị cho trẻ các bộ sách pháp luật cơ bản như Luật Hôn nhân gia đình, Luật Bảo vệ chăm sóc trẻ em, và Luật Giáo dục Điều này giúp trẻ nhận thức rõ về hành vi hợp pháp và vi phạm pháp luật, từ đó hình thành ý thức và trách nhiệm trong suy nghĩ và hành động, tránh xa những cám dỗ và hành vi sai trái.
Để tăng cường vai trò của gia đình đối với người chưa thành niên, cha mẹ cần chủ động theo dõi thời gian và mối quan hệ của con cái, đồng thời giữ kỷ luật về thời gian trong các hoạt động của trẻ Việc quan tâm đến bạn bè của con cũng giúp phòng ngừa những tác động tiêu cực từ các mối quan hệ xấu, giúp phát hiện và uốn nắn kịp thời những hành vi sai trái Phụ huynh cần thực hiện nghĩa vụ chăm sóc, đảm bảo cho trẻ có điều kiện sống tối thiểu như ăn uống, chỗ ở và học hành Ngoài ra, trong sinh hoạt gia đình, cần hạn chế cãi vã và xung đột, vì trẻ sẽ học theo hành động của cha mẹ, dẫn đến việc phớt lờ các giá trị tích cực.
Kiểm soát chi tiêu của trẻ em là rất quan trọng, vì nhu cầu tiêu xài cá nhân lớn có thể dẫn đến tội phạm xâm phạm sở hữu hoặc thậm chí giết người để cướp tài sản Phụ huynh cần theo dõi tình cảm và mối quan hệ của con cái để ngăn chặn những suy nghĩ tiêu cực và bi quan Họ cũng nên chú ý đến những dấu hiệu bất thường trong kinh tế của con, như việc bỗng dưng có nhiều tiền và tiêu xài hoang phí.
Tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và các cơ quan chức năng là cần thiết để quản lý và giáo dục học sinh, đồng thời phòng chống vi phạm pháp luật Trong giáo dục, cần chú trọng đến học sinh cá biệt, sử dụng phương pháp giáo dục chuyên biệt với giáo viên có phẩm chất và năng lực Đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy môn Giáo dục công dân và Pháp luật để phù hợp với thực tế và kết hợp hoạt động ngoại khóa Giáo viên cần gắn việc “dạy chữ” với “dạy người” nhằm phát triển nhân cách và lý tưởng sống cho học sinh Thường xuyên trao đổi thông tin giữa nhà trường và gia đình về quá trình học tập và các biểu hiện lệch lạc của học sinh là rất quan trọng Ngoài ra, tăng cường kỹ năng sống và kiến thức cho học sinh giúp các em ứng phó tốt hơn với khó khăn và tự phòng tránh các tệ nạn xã hội thông qua phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” Các cấp chính quyền địa phương cũng cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục pháp luật và trách nhiệm công dân, đồng thời phản ánh kịp thời các hiện tượng tiêu cực để xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật.
Các cơ quan ban ngành như Công an, Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Y tế, Lao động - Thương binh và xã hội, cùng với các tổ chức như Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cần phối hợp chặt chẽ trong việc quản lý và giáo dục thanh thiếu niên, phát huy vai trò của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội trong việc bảo vệ và chăm sóc trẻ em Lực lượng Công an cần tăng cường phòng ngừa vi phạm pháp luật ở thanh thiếu niên, quản lý các dịch vụ như cầm đồ và Internet để phát hiện kịp thời các trường hợp có nguy cơ vi phạm Cần áp dụng biện pháp giáo dục thay vì hình phạt nghiêm khắc, giúp các em nhận ra sai lầm và sửa chữa Ngoài ra, cần phát huy vai trò của các tổ chức cộng đồng như tổ dân phố, Hội phụ nữ và Đoàn thanh niên để giáo dục, kèm cặp và lôi cuốn các em vào các hoạt động bổ ích, từ đó tìm ra nguyên nhân dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật và đề xuất giải pháp cho các cơ quan liên quan.
Mặc dù những phân tích trên cung cấp các giải pháp tạm thời, nhưng chúng chưa giải quyết triệt để vấn đề tội phạm ở lứa tuổi vị thành niên, khi mà tỷ lệ này vẫn đang gia tăng theo sự phát triển của xã hội Dựa trên các khía cạnh pháp lý, thực tiễn xã hội và tâm lý tội phạm, tôi xin đưa ra một số kiến nghị nhằm cải thiện tình hình này.
Để giải quyết hiệu quả vấn đề tội phạm vị thành niên, cần xây dựng một hệ thống giáo dục pháp luật tốt, trong đó vai trò của gia đình, tổ chức xã hội và đoàn thể là cốt lõi Việc chăm sóc cả về vật chất lẫn tinh thần cho lứa tuổi chưa thành niên là cần thiết để hạn chế tội phạm Tại các địa phương, cần có đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác bảo vệ và chăm sóc trẻ em, nhằm quan tâm đến những gia đình có hoàn cảnh đặc biệt và giải quyết xung đột lâu ngày Các tổ chức này cần chủ động tiếp cận và ngăn chặn xu hướng tiêu cực, đồng thời giáo dục trẻ em trở thành những công dân có ích cho xã hội Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội là rất quan trọng trong quá trình này.
Việt Nam đang thực hiện chính sách giáo dục thanh thiếu niên thông qua các kênh thông tin đại chúng và tổ chức xét xử công khai cho những vụ án lớn, nhằm nâng cao tính giáo dục và phòng ngừa tội phạm Để bảo vệ quyền trẻ em theo Công ước quốc tế, giải pháp ngăn ngừa tội phạm đối với trẻ vị thành niên không chỉ là tăng hình phạt mà còn tập trung vào quản lý, giáo dục và các chính sách hỗ trợ trẻ em Trong các vụ án liên quan đến người chưa thành niên, cần có sự tham gia của Hội thẩm là cán bộ đoàn, cán bộ hội hoặc giáo viên dày dạn kinh nghiệm, để đảm bảo phán quyết công minh và bình đẳng.
Để giảm thiểu tội phạm trong giới trẻ, cần tăng cường tuyên truyền giáo dục pháp luật tại trường học, địa phương và các tổ chức đoàn thể mà các em tham gia Việc nâng cao nhận thức về pháp luật và hiểu rõ hậu quả pháp lý từ hành vi phạm tội sẽ giúp các em nhận thức được mức độ nguy hiểm của tội phạm, từ đó hạn chế việc thực hiện các hành vi vi phạm, góp phần vào công tác phòng ngừa tội phạm hiệu quả hơn.
Nhà nước cần có chính sách tạo việc làm cho người lao động nhằm ổn định kinh tế - chính trị - xã hội và nâng cao đời sống nhân dân Gia đình, được coi là tế bào của xã hội, đóng vai trò quan trọng trong giáo dục, là nền tảng đầu tiên cho mỗi con người Đồng thời, các địa phương cần tích cực đẩy lùi những tụ điểm xấu và tạo môi trường cho trẻ em tham gia các hoạt động vui chơi, học tập và sinh hoạt tập thể lành mạnh.
Nhà nước cần triển khai chính sách quản lý hiệu quả hệ thống thông tin mạng internet, nhằm bảo vệ trẻ em khỏi việc tiếp xúc sớm và nhanh chóng với các thông tin văn hóa phẩm độc hại.
Hệ thống tổ chức bộ máy của Tòa án nhân dân cần thiết lập Tòa án vị thành niên riêng ở cấp tỉnh và cấp huyện, hiện đang thí điểm tại Thành phố Hồ Chí Minh với Tòa Hôn nhân gia đình và người chưa thành niên Cần xây dựng đội ngũ điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán và hội thẩm nhân dân được đào tạo bài bản, trang bị kiến thức về tâm lý học và khoa học giáo dục, nhằm đảm bảo thái độ đúng mực trong quá trình tố tụng và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người chưa thành niên.
Hiện tượng tội phạm ở người chưa thành niên gia tăng đang là một hồi chuông cảnh báo cho sự phát triển bền vững của cả nước và tỉnh Kon Tum Vấn đề này liên quan chặt chẽ đến gia đình, nhà trường và cộng đồng xã hội Để bảo vệ và chăm sóc trẻ em hiệu quả, cần sự tham gia của tất cả các cấp, ngành, bao gồm nhà trường, gia đình và nhà nước trong việc quản lý và giáo dục thanh thiếu niên Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách nhằm đảm bảo sự phát triển toàn diện cho trẻ em Chính phủ và các cơ quan đã triển khai nhiều chương trình và biện pháp để bảo vệ trẻ em và phòng chống vi phạm pháp luật của người chưa thành niên, giúp các em tiếp cận cuộc sống học tập và lao động lành mạnh Điều quan trọng là tương lai của đất nước phụ thuộc vào những thế hệ trẻ, những người đang ở độ tuổi chưa thành niên, với những tiềm năng và cơ hội phát triển mới.
Tác giả đã đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả trong việc bảo vệ và chăm sóc người chưa thành niên tại tỉnh Kon Tum, với mục tiêu hạn chế vi phạm pháp luật ở độ tuổi này.
Nhận xét của giáo viên hướng dẫn thực tập