PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Thời gian: Đề tài này được tiến hành từ tháng 3/2008 đến tháng 01/2009.
Khảo sát thu mẫu được tiến hành tại các huyện Châu Thành, Cao Lãnh, Thanh Bình và Hồng Ngự thuộc tỉnh Đồng Tháp Quy trình nhập, xử lý và phân tích số liệu, cùng với việc viết báo cáo, được thực hiện tại tỉnh Đồng Tháp và Khoa Thủy sản - Trường Đại học Cần Thơ.
Nghiên cứu tập trung vào sản xuất kinh doanh và sử dụng giống cá tra, cùng với các mô hình ương và nuôi cá tra thương phẩm Đối với các nhà máy chế biến thủy sản, chỉ khảo sát một số nhà máy lớn để thu thập thông tin chính yếu.
Phương pháp thu thập thông tin và số liệu
Thông tin thứ cấp được thu thập từ tài liệu xuất bản, nghiên cứu trước đây, báo cáo của các cơ quan chuyên ngành và thông tin từ website, bài báo chuyên ngành liên quan đến nghiên cứu Đồng thời, tiến hành phỏng vấn cán bộ địa phương phụ trách thủy sản bằng biểu mẫu đã chuẩn bị sẵn.
Sử dụng bản phỏng vấn đã chuẩn bị sẵn để thu thập thông tin trực tiếp từ các cơ sở sản xuất giống, cơ sở ương cá giống, thương lái, hộ nuôi cá tra thương phẩm và nhà máy chế biến thủy sản là một phương pháp hiệu quả.
Phân bố mẫu theo từng địa bàn nghiên cứu
Kết quả khảo sát từ các nhóm đối tượng tham gia sản xuất giống, ương và nuôi cá tra thương phẩm, cũng như thương lái và nhà máy chế biến thủy sản, được trình bày chi tiết trong bảng dưới đây.
Bảng 3.1: Số mẫu thu được trong quá trình nghiên cứu Địa bàn Trại sản xuất giống
Cơ sở ương, dịch vụ giống
Danh mục các biến chủ yếu được sử dụng trong nghiên cứu
Các bảng phỏng vấn trong nghiên cứu này được thiết kế riêng cho từng nhóm đối tượng, dựa trên các biến chính đã được liệt kê trong Bảng 3.2.
Bảng 3.2: Các biến chủ yếu theo từng nhóm đối tượng nghiên cứu
Các biến chủ yếu Cơ sở sản xuất giống Cơ sở ương Hộ nuôi
1 Các thông tin chung như: địa chỉ; họ tên chủ cơ sở; lao động gia đình; lao động thuê; nguồn thông tin kinh tế-kỹ thuật; … x x x
2 Thiết kế & trang thiết bị như: diện tích; số lượng bể/ao; công suất thiết kế; máy móc thiết bị; … x x x
3 Quy trình sản xuất & các chỉ tiêu về kỹ thuật như: mùa vụ; cách chọn cá bố mẹ/cá bột/cá giống; số đợt cho cá đẻ/ương/nuôi trong năm; thời gian sản xuất giống/ương/nuôi trong đợt/vụ; nguồn nước; cải tạo ao; … x x x
4 Năng suất & sản lượng (cá bột; cá giống; cá thịt) x x x
5 Chi phí (chi phí cố định và chi phí biến đổi), tiêu thụ, thu nhập, lợi nhuận trong sản xuất giống; ương; nuôi x x x
6 Nhận thức (có liên quan tới cá bố mẹ, cá bột, cá giống, quản lý chất lượng,…) x x x
Phương pháp xử lý và phân tích số liệu
Sau khi thu thập, số liệu sẽ được kiểm tra, phân tích và mã hoá trước khi nhập vào máy tính Phần mềm Excel và SPSS for Windows được sử dụng để nhập và hoàn chỉnh số liệu, đồng thời thực hiện các tính toán cần thiết trước khi xử lý và phân tích các biến Để viết báo cáo, phần mềm Word được kết hợp với Excel và SPSS for Windows.
Phương pháp phân tích thống kê mô tả là công cụ hữu ích để trình bày các chỉ tiêu kinh tế-kỹ thuật Phương pháp này sử dụng các giá trị trung bình, giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất, độ lệch chuẩn và tần suất để cung cấp cái nhìn tổng quan về dữ liệu Việc áp dụng các chỉ số này giúp người phân tích hiểu rõ hơn về đặc điểm và xu hướng của các chỉ tiêu kinh tế-kỹ thuật.
% của các biến nghiên cứu, kết hợp với so sánh bảng chéo (Cross-tabulation).
Phương pháp so sánh thống kê được sử dụng để kiểm định giá trị trung bình của các biến chính, nhằm phân tích sự khác biệt giữa các nhóm đối tượng nghiên cứu với độ tin cậy 95%.
Phương pháp phân tích tương quan đa biến được sử dụng để nghiên cứu mối quan hệ giữa các biến độc lập có ảnh hưởng đến năng suất trong sản xuất giống, ương giống và nuôi cá tra thịt Phương trình tương quan đa biến được thể hiện dưới dạng tổng quát nhằm phân tích đồng thời các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất.
Y : là năng suất hay lợi nhuận trong sản xuất giống, ương cá giống và nuôi cá tra thương phẩm a : là hằng số
Xi : là biến độc lập giả định có ảnh hưởng tới Y bi : là hệ số tương quan tương ứng giữa từng Xi với Y
Kết quả từ các mô hình tương quan đa biến cung cấp cơ sở để phân tích mối tương tác đơn biến giữa các biến độc lập Xi và biến phụ thuộc Y, từ đó rút ra những kết luận và đề xuất phù hợp.