MỤC LỤC Trang LỜI NÓI ĐẦU 1 A. PHẦN MỞ ĐẦU: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 2 I. Giới thiệu đề tài 2 II. Lý do chọn đề tài 2 III. Mục đích nghiên cứu 3 IV. Giả thuyết khoa học 3 V. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3 VI. Nhiệm vụ nghiên cứu 4 VII. Phương pháp nghiên cứu 4 B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 5 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 5 I. Cơ sở lý luận 5 1. Quan niện về học sinh cá biệt 5 2. Nhận thức lý luận về học sinh cá biệt 5 3. Những đặc điểm tâm lý của học sinh cá biệt 5 4. Một số hình thức tổ chức giáo dục học sinh cá biệt 13 II. Cơ sở thực tiễn 16 1. Vài nét về trường THPT Cẩm Thuỷ Thanh Hoá 16 2. Biểu hiện của học sinh cá biệt qua việc khải sát tại trường THPT Cẩm Thuỷ Thanh Hoá 17 3. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh cá biệt ở trường THPT Cẩm Thuỷ Thanh Hoá 19 CHƯƠNG II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM HẠN CHẾ TÌNH TRẠNG HỌC SINH CÁ BIỆT Ở TRƯỜNG THPT CẨM THUỶ THANH HOÁ 25 Biện pháp 1: Giáo viên là niềm tin ,là chỗ dựa tinh thần cho học sinh 25 Biện pháp 2: Giáo viên là tâm gương sáng, mẫu mực cho học sinh noi theo 26 Biện pháp 3: Giáo dục học sinh cá biệt phải biết kết hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội 27 Biện pháp 4: Tăng cường giáo dục toàn diện cho học sinh 28 Biện pháp 5: Phải biết sử dụng các phương pháp giáo dục mang tính đặc thù và khoa học 28 Biện pháp 6: Tích cực đề cao vài trò của học sinh 30 CHƯƠNG III. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT Ý KIẾN 31 I. Kết luận chung 31 II. Đề xuất ý kiến 32 TÀI LIỆU THAM KHẢO 34
PHẦN MỞ ĐẦU: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
Giới thiệu đề tài
Trong môi trường giáo dục, trẻ em thường có sự phân hoá phức tạp về mức độ phát triển và phẩm chất đạo đức, do nhiều nguyên nhân khác nhau Một bộ phận trẻ em phát triển vượt bậc, trong khi một tỷ lệ không nhỏ lại gặp khó khăn, thậm chí tụt hậu, dẫn đến nguy cơ suy thoái nhân cách nếu không được hỗ trợ kịp thời Thực trạng này gây ra những hệ lụy nghiêm trọng về đạo đức và lối sống, ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả giáo dục, trở thành vấn đề cấp bách cần được toàn ngành giáo dục quan tâm.
Lý do chọn đề tài
Tiếp cận xu thế giáo dục thế kỷ XXI là nhiệm vụ cấp bách của mọi quốc gia, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế Ngành giáo dục cần tập trung vào việc hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh, đặc biệt là những em học yếu, cá biệt và chưa ngoan, để chuẩn bị tốt cho cuộc sống sau này.
Là sinh viên ngành sư phạm, tôi nhận thấy trách nhiệm của mình trong việc phát triển ngành giáo dục Giáo dục trẻ cá biệt giống như giải một bài toán khó, và mỗi giáo viên cần tìm ra phương pháp thích hợp trong suốt sự nghiệp Mặc dù tình hình dạy và học đang cải thiện, vấn đề học sinh cá biệt vẫn tồn tại và gây ra lo ngại cho nhà trường, gia đình và xã hội Số lượng học sinh cá biệt tuy nhỏ nhưng ảnh hưởng lớn đến tương lai của các em, khi mà những suy nghĩ tiêu cực và hành vi sai trái có thể hình thành Tại trường THPT Cẩm Thuỷ - Thanh Hoá, tình trạng này đang trở thành vấn đề nổi cộm, nhưng chưa có nhiều phân tích sâu sắc để tìm ra nguyên nhân và giải pháp khoa học Do đó, tôi quyết định nghiên cứu đề tài này nhằm đóng góp ý kiến cho ngành giáo dục và trường THPT Cẩm Thuỷ.
Mục đích nghiên cứu
Để nâng cao hiệu quả giáo dục cho học sinh cá biệt tại trường THPT Cẩm Thủy - Thanh Hóa, bài viết này nhằm tìm ra các cơ sở thực tiễn ban đầu cho các giải pháp khoa học trong công tác giáo dục Mục tiêu là giúp học sinh trở lại với tuổi học trò hồn nhiên, trở thành những con ngoan trò giỏi và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội hiện đại.
Giả thuyết khoa học
Để hạn chế tình trạng học sinh cá biệt tại trường THPT Cẩm Thuỷ, cần áp dụng các biện pháp khoa học dựa trên tính tích cực của học sinh, đồng thời tăng cường sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội.
Khách thể và đối tượng nghiên cứu
Biểu hiện và nguyên nhân của tình trạng học sinh cá biệt ở trường THPT Cẩm Thuỷ.
Một số biện pháp nhằm hạn chế tình trạng “học sinh cá biệt” ở trườngTHPT Cẩm Thủy.
Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề “học sinh cá biệt”.
- Đề xuất một số biện pháp nhằm hạn chế một số tình trạng “học sinh cá biệt” ở trường THPT Cẩm Thủy.
Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành đề tài này tôi đa sử dụng một số phương pháp nghiên cứu đó là:
1 Phương pháp phân tích tổng hợp lý thuyết.
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1 Quan niện về học sinh cá biệt.
Chúng ta nhận thấy rằng những học sinh không đạt yêu cầu sau quá trình giáo dục thường đi ngược lại với hiệu quả giáo dục Đặc biệt, nhiều học sinh cá biệt có hành vi bị xã hội phê phán và không phù hợp với chuẩn mực đạo đức chung Nhìn chung, đây là những học sinh có cá tính khác biệt so với đa số học sinh bình thường.
2 Nhận thức lý luận về học sinh cá biệt.
Trong lĩnh vực giáo dục, vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, đặc biệt là về nhận thức lý luận Một trong những vấn đề này là cách gọi tên các trẻ em “đặc biệt” trong trường học, thường được phân loại theo quan điểm và thái độ của từng nhà giáo Một số nơi gọi là trẻ chậm tiến, trẻ khó dạy, hay phổ biến hơn là “học sinh hư” và “học sinh cá biệt” Mặc dù có sự khác biệt trong cách gọi, nhưng nội dung và tính chất của các biểu hiện ở những trẻ này thường tương tự nhau Tuy nhiên, phạm vi và mức độ của khái niệm “khó dạy” hay “cá biệt” lại rất linh hoạt, thậm chí còn phụ thuộc vào thái độ của ngành giáo dục, chưa phản ánh đúng bản chất của đối tượng này.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Cơ sở lý luận
1 Quan niện về học sinh cá biệt.
Chúng ta thường thấy rằng những học sinh không đạt yêu cầu sau các chu trình giáo dục thường có hành vi bị xã hội phê phán và không thích nghi với chuẩn mực đạo đức chung Đặc biệt, đa số học sinh cá biệt thường mang những cá tính khác biệt so với phần lớn học sinh bình thường, dẫn đến hiệu quả giáo dục không như mong muốn.
2 Nhận thức lý luận về học sinh cá biệt.
Trong lĩnh vực giáo dục, vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, đặc biệt là về nhận thức lý luận Trẻ em có "trục trặc" trong sự phát triển thường được gọi bằng nhiều tên khác nhau, như trẻ chậm tiến, trẻ khó dạy, hay học sinh hư Dù cách gọi khác nhau, nội dung và tính chất của các biểu hiện ở những trẻ này thường giống nhau Tuy nhiên, mức độ của "khó dạy" hay "cá biệt" rất co giãn và có thể phụ thuộc vào thái độ của ngành giáo dục, chưa phản ánh đúng bản chất của đối tượng Do đó, trong bài viết này, tôi sẽ thống nhất gọi những đối tượng đặc biệt này là "học sinh cá biệt".
3 Những đặc điểm tâm lý của học sinh cá biệt. a Như đã trình bày ở trên “ học sinh cá biệt” có nhiều biểu hiện lệch lạc trong sự phát triển nhân cách và về đời sống tâm lý Các nhà nghiên cứu gọi đó là “khúc xạ” rất đặc biệt mà nếu chỉ cần nghiên cứu chúng với thái độ thành kiến, định kiến với đối tượng thì rất khó tìm ra thực chất vấn đề.
Hành vi của học sinh cá biệt thường bị chi phối bởi nhu cầu gây ấn tượng và tự khẳng định một cách bất thường Những biểu hiện của họ thường liên quan đến việc thỏa mãn nhu cầu vật chất và tinh thần theo cách không bình thường, dẫn đến sự lệch lạc trong cách thể hiện Ví dụ, để khẳng định bản thân, họ có thể trở nên hung hăng và gây gổ, nhưng hành động này lại khiến họ bị xã hội xa lánh và ghét bỏ, đẩy họ vào những hành vi sai trái khác Thực tế, bên trong họ vẫn khao khát được yêu thương, vỗ về và che chở, nhưng những cảm xúc này thường bị che giấu, làm cho người khác khó nhận ra và thông cảm với họ.
Các sai lệch trong sự hình thành và phát triển nhu cầu giao tiếp của học sinh cá biệt thường liên quan đến nội dung và phương thức biểu hiện Mặc dù họ khao khát có quan hệ giao tiếp bình thường và cởi mở với mọi người, nhưng thói quen thích gây gỗ và xung đột một cách vô thức khiến họ khó kiểm soát hành vi của mình Do đó, nhu cầu giao tiếp của họ thường biến tướng thành nhu cầu cãi lộn và va chạm, không chỉ với người ngoài mà còn với bạn bè trong môi trường hạn chế của họ, nhằm tranh giành vị trí trong nhóm.
“thủ lĩnh”, tỏ quyền lực chia địa bàn “làm ăn” và đôi khi dùng hung khí làm phương tiện để trao đổi nói chuyện với nhau.
Sự khúc xạ thể hiện nhu cầu tự khẳng định và mong muốn độc lập, không phụ thuộc vào người khác, qua những hành động như tỏ ra "bất cần đời", hay lỳ lợm chịu đựng để chứng tỏ bản lĩnh Điều này cũng phản ánh quá trình học làm người lớn một cách không lành mạnh, thông qua tác phong, việc sử dụng tiếng lóng, hút thuốc, và tiêu xài phung phí.
Nhu cầu về ấn tượng mạnh luôn ám ảnh chúng: nổi khao khát trở thành
"Đại bang", đại ca, và yêng hùng tứ chiêng đã đưa trẻ em vào những trò chơi mạo hiểm, đầy ấn tượng và ly kỳ Tuy nhiên, theo thời gian, những thú vui lệch lạc này dần hình thành tâm lý phản xã hội và chống đối với những điều bình thường trong xã hội Các suy nghĩ và hành vi tiêu cực này trở thành yếu tố chi phối mọi nhu cầu của trẻ, dẫn đến sự khó giáo dục và phát triển tâm lý tiêu cực, định hướng mọi hành vi và suy nghĩ của trẻ hư.
Trong giáo dục lại học sinh cá biệt, khái niệm “đường hướng phát triển chủ đạo của tâm lý” bao gồm các yếu tố cấu thành quan trọng.
Trẻ em có thể phát triển những nhu cầu phản xã hội, dẫn đến hành vi ương bướng và trái ngược với các giá trị đạo đức thông thường Những hành vi này thường xuất phát từ động cơ phản ứng trêu ngươi, không tuân theo giáo dục và kỳ vọng của xã hội, gây ra nhiều thách thức trong việc định hình nhân cách và hành vi của trẻ.
Là sự kết hợp của các yếu tố tiêu cực và khuyết điểm so với các chuẩn mực đạo đức thông thường, những yếu tố này mang lại sự thỏa mãn nhanh chóng cho những nhu cầu lệch lạc Do đó, chúng ngày càng phát triển và những dấu hiệu lệch lạc trở nên rõ ràng hơn.
Trong thâm tâm, nhiều người cảm nhận sự không bình thường trong phẩm chất đạo đức của bản thân, dẫn đến việc họ cố gắng che đậy những khuyết điểm và biện minh cho hành vi phản xã hội Điều đáng ngạc nhiên là ngay cả những trẻ em vô đạo đức nhất cũng vẫn có nhu cầu thanh minh và tự biện hộ cho mình, bất chấp những sai trái mà họ đã thực hiện.
Trong mọi tình huống, động lực chính của hành vi thường nhằm biện hộ cho các hành động phi đạo đức, thay vì thúc đẩy sự tự phản tỉnh và phục thiện Hệ quả là trẻ em phát triển tâm lý hướng về những hành vi sai trái, khiến cho toàn bộ suy nghĩ và nguyện vọng của chúng chỉ xoay quanh những nhu cầu lệch lạc cần được thỏa mãn.
Khi đường hướng phát triển tâm lý tiêu cực chưa được xác lập, trẻ vẫn có khả năng tiếp thu những giá trị tích cực thông qua các phương pháp giáo dục thông thường Tuy nhiên, nếu không chú ý và để cho tâm lý tiêu cực trở thành yếu tố chủ đạo, việc khôi phục nhân cách và đưa trẻ trở lại với sự phát triển lành mạnh sẽ trở nên khó khăn Điều này xảy ra vì khi tâm lý tiêu cực đã hình thành, mọi tác động từ môi trường xung quanh sẽ bị xuyên tạc và trở nên vô hiệu, dù trẻ vẫn tiếp tục đến lớp và học tập.
“Nhân tại tâm bất tại” cho thấy rằng học sinh không chú tâm vào việc học không phải vì thiếu năng lực hay trí tuệ, mà do tâm lý bảo vệ cái tôi và nhu cầu hứng thú không lành mạnh Họ thường tự “vượt rào” khỏi giáo dục và rèn luyện, dẫn đến việc học tập kém hiệu quả Điều này khiến cho phương pháp giáo dục truyền thống trở nên vô hiệu và bất lực Do đó, cần thiết phải có một chương trình giáo dục lại để khôi phục niềm tin và xây dựng lại tính cách của học sinh.
Học sinh cá biệt thường bộc lộ sự thiếu hụt trong xu hướng xã hội lành mạnh và tính cách không ổn định, đây là những đặc điểm nổi bật trong tính cách của trẻ Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguyên nhân gây ra những đặc điểm này rất đa dạng, bao gồm sự nuông chiều quá mức từ gia đình và cha mẹ, dẫn đến tính cách thất thường của trẻ Việc quản lý lỏng lẻo khiến trẻ lớn lên trong môi trường thiếu kỷ cương, không bị kiểm soát, dẫn đến sự phát triển của tính ích kỷ và cô độc Ngoài ra, một số trẻ còn chịu ảnh hưởng từ cuộc sống bất hạnh, gây ra tâm trạng bất mãn và phản kháng.
Cơ sở thực tiễn
1 Vài nét về trường THPT Cẩm Thuỷ - Thanh Hoá.
Trường THPT Cẩm Thủy - Thanh Hóa nổi bật với truyền thống dạy và học xuất sắc, luôn nằm trong top đầu về thành tích học sinh giỏi và giáo viên dạy giỏi Tuy nhiên, trường cũng đang đối mặt với những thách thức, đặc biệt là tình trạng học sinh cá biệt Mặc dù tỷ lệ học sinh bỏ học đã giảm, nhưng vẫn còn nhiều trường hợp học sinh trốn học, tụ tập và tham gia vào các hoạt động tiêu cực như đánh bạc, chơi điện tử Những vụ việc trộm cắp và bạo lực giữa học sinh, đặc biệt là ở khối lớp cuối, đang gây lo ngại Nhà trường đã tổ chức nhiều cuộc họp để tìm giải pháp, nhưng tình hình vẫn chưa được cải thiện Cần thiết phải xác định cốt lõi của vấn đề để giải quyết triệt để, nhằm tạo niềm tin cho cộng đồng và những người tâm huyết với giáo dục.
2 Biểu hiện của học sinh cá biệt qua việc khải sát tại trường THPT Cẩm Thuỷ - Thanh Hoá.
Học sinh cá biệt tại trường THPT Cẩm Thuỷ - Thanh Hoá thường có nhiều biểu hiện lệch lạc trong phát triển nhân cách và tâm lý, chủ yếu do nhu cầu tự khẳng định một cách bất thường Các em thường gây gỗ và hung hăng nhằm thu hút sự chú ý, nhưng hành vi này lại dẫn đến sự xa lánh từ bạn bè Dù bên trong vẫn khao khát được yêu thương và che chở, nhưng hành động bên ngoài của các em thường phản ánh sự phản kháng và khó khăn trong việc giao tiếp Nhu cầu tự khẳng định rất lớn, khiến các em muốn thể hiện bản thân qua những hành động như hút thuốc, sử dụng ngôn ngữ lóng và tham gia vào các trò mạo hiểm Hành vi ương bướng, trái với giáo dục, như tham gia vào cướp giật, lừa đảo, cờ bạc và các hoạt động vi phạm giao thông, càng làm tăng thêm khoảng cách giữa các em và xã hội.
Thực trạng hiện nay cho thấy nhiều bậc phụ huynh nuông chiều con cái từ nhỏ, tạo điều kiện cho chúng sống thoải mái mà không có sự giám sát cần thiết Họ thường bận rộn với công việc, dẫn đến việc thiếu quan tâm đến đời sống tinh thần và giáo dục của con Mối quan hệ gia đình căng thẳng, bạo lực trong cách dạy dỗ đã làm suy giảm nền tảng đạo đức, khiến trẻ em dễ chán nản và muốn tách biệt khỏi gia đình Nhiều học sinh bỏ học, sa vào những thú vui không lành mạnh, không phải vì khả năng học tập kém mà do tâm lý luôn muốn khẳng định bản thân và thỏa mãn những nhu cầu không tích cực Kết quả là, chúng dễ dàng trượt dài khỏi con đường giáo dục và rơi vào những cạm bẫy xã hội.
Thời gian gần đây, tình trạng học sinh bỏ học đang thu hút sự chú ý của dư luận, với nhiều nguyên nhân như hoàn cảnh gia đình khó khăn, học kém và các tệ nạn xã hội Thực trạng này gây lo ngại cho những ai tâm huyết với giáo dục, nhất là trong bối cảnh đất nước đang tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa Mặc dù nỗ lực xoá mù chữ và nâng cao chất lượng giáo dục được chú trọng, nhưng tình trạng bỏ học hàng loạt lại đi ngược với mục tiêu phát triển của Đảng và Nhà nước, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển kinh tế và xã hội.
Một số biểu hiện mà tôi đã nghiên cứu và quan sát ở học sinh cá biệt tại trường THPT Cẩm Thuỷ phản ánh những đặc điểm chung của đa số học sinh cá biệt không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới.
3 Nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh cá biệt ở trường THPT Cẩm Thuỷ - Thanh Hoá.
Tình trạng học sinh cá biệt ở trường THPT Cẩm Thuỷ xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm hạn chế và sai lầm trong môi trường giáo dục, tác động tiêu cực từ xã hội, và đặc điểm tâm lý, khí chất khác thường của một số học sinh Ngoài ra, những sai lầm trong công tác giáo dục, thiếu mẫu mực, thái độ miệt thị đối với học sinh, cùng với sự thiếu gương mẫu trong gia đình cũng góp phần làm trầm trọng thêm tình hình này Từ góc độ chung và dựa trên các nghiên cứu trước đây, nguyên nhân gia đình được xem là một yếu tố chính ảnh hưởng đến tình trạng học sinh cá biệt.
Gia đình luôn đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của mỗi con người, đặc biệt là đối với trẻ em Ngay từ khi mới sinh, trẻ đã bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi môi trường giáo dục trong gia đình Nếu trẻ được nuôi dưỡng trong một gia đình có cha mẹ biết cách giáo dục hợp lý, chúng sẽ phát triển thành những đứa con ngoan ngoãn Ngược lại, nếu không nhận được sự quan tâm và dạy dỗ đúng cách từ cha mẹ, trẻ rất dễ trở thành những học sinh hư.
Theo điều tra của giáo viên tại trường THPT Cẩm Thủy, một số học sinh bỗng nhiên thay đổi tính nết, trở nên hung hăng và phản ứng thô bạo do bị áp lực từ gia đình Sự ngoan ngoãn của trẻ thường bị người lớn lợi dụng, dẫn đến việc trẻ cảm thấy chán nản và phản kháng quyết liệt Nguyên nhân chủ yếu là do người lớn lạm dụng quyền lực, tạo ra môi trường giáo dục thiếu nhất quán, khiến trẻ bắt chước hành vi tiêu cực Nhiều gia đình có những hành vi sai trái như uống rượu, cờ bạc, và xung đột trước mặt con cái, gây ảnh hưởng xấu đến tâm hồn và tình cảm của trẻ Nếu tình trạng này kéo dài, sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng cho sự phát triển của các em.
Một số học sinh phát triển tính cách đỏng đảnh và thất thường do sự nuông chiều thái quá từ gia đình, khiến chúng không nhận thức được sự rối loạn cảm xúc hay bất an Những em này thường vòi vĩnh và được thoả mãn mọi yêu cầu, dẫn đến việc chúng trở nên hư hỏng và luôn coi mình là trên hết Nếu người lớn không có biện pháp can thiệp, chúng sẽ càng trở nên quá quắt Ngược lại, một số học sinh khác lại phải chịu đựng sự rầy la và nhục mạ từ cha mẹ, ban đầu khiến chúng sợ hãi nhưng lâu dần trở nên lì lợm và có thể phát triển thái độ hung hăng Những em này nhận thức rõ sự bất công mà mình phải chịu đựng và phản kháng bằng cách thể hiện sự "đối đầu" để khẳng định vị thế của mình Việc giúp đỡ những học sinh này để sửa chữa hành vi không hề dễ dàng vì chúng có lòng tự ái cao và khó chấp nhận điểm yếu của bản thân.
Nhiều trẻ em hung hăng và khó dạy xuất phát từ môi trường gia đình lộn xộn, nơi mà sự thô bạo và đối xử dữ dằn trở thành bình thường Chúng thiếu giáo dục và không biết cách hành xử hợp lý, nên cho rằng hành vi của mình là đúng đắn Khi bị yêu cầu tuân thủ quy tắc, chúng phản ứng mạnh mẽ, coi đó là rào cản cho "cuộc sống lành mạnh" mà chúng đã quen Thậm chí, một số trẻ còn cố tình gây rối để bị đuổi học, trở thành trẻ đường phố và sống ngoài sự kiểm soát của gia đình và nhà trường.
Vai trò của gia đình trong giáo dục con cái là không thể phủ nhận, vì đây không chỉ là nơi nuôi dưỡng thể chất mà còn hình thành tâm hồn và tính cách cho trẻ Để khắc phục tình trạng học sinh cá biệt, việc giáo dục từ gia đình là rất cần thiết, bởi gia đình chính là nguyên nhân sâu xa dẫn đến vấn đề này.
Nguyên nhân xã hội đóng vai trò chủ đạo trong việc hình thành các vấn đề liên quan đến tệ nạn, ảnh hưởng sâu sắc đến trẻ em sống trong khu vực có nhiều tệ nạn Khi trẻ thường xuyên tiếp xúc với những đối tượng có tiền án, chúng dễ bị tác động tiêu cực và tiêm nhiễm những thói quen xấu Môi trường xã hội xung quanh luôn để lại ấn tượng mạnh mẽ, ảnh hưởng đến tâm tư và lối sống của trẻ Do đó, trách nhiệm ngăn chặn tệ nạn không chỉ thuộc về trẻ em mà còn là nhiệm vụ của các tổ chức, cộng đồng dân cư trong việc bảo vệ và tạo ra môi trường sống lành mạnh cho thế hệ tương lai.
Những vụ tham nhũng và lừa đảo đã làm mất niềm tin của trẻ em, vì vậy cần kết hợp giáo dục và chỉnh đốn các phương tiện truyền thông xã hội để phát động phong trào chống tệ nạn xã hội Mục tiêu là tạo ra một môi trường lành mạnh, giúp trẻ tiếp thu chuẩn mực xã hội một cách đúng đắn Việc phòng ngừa vi phạm pháp luật, chống tội phạm, xây dựng gia đình văn hóa, và nâng cao dân trí đều gắn liền với giáo dục xã hội hóa và đa dạng hóa giáo dục.
Việc không kịp thời điều chỉnh sự không phù hợp giữa trình độ phát triển của trẻ và tiêu chuẩn giáo dục có thể dẫn đến hiện tượng học sinh cá biệt Các khảo sát cho thấy 80% học sinh này thường chậm tiến và thua kém bạn bè về trí tuệ và kỹ năng học tập, nhưng lại có trải nghiệm sống phong phú hơn Họ thường có sức khỏe tốt hơn và muốn thể hiện bản thân, dẫn đến những nhu cầu và hứng thú không bình thường, cùng lối sống khác biệt Việc đuổi học những học sinh này chỉ là giải pháp tạm thời và không hiệu quả, vì nếu vấn đề không được giải quyết triệt để, nó sẽ ảnh hưởng đến giáo dục chung Một ví dụ điển hình là trường hợp học sinh lớp 11A2 tại THPT Cẩm Thuỷ, khi một học sinh bị đuổi học đã quay lại gây rối và hành hung giáo viên, cho thấy nguyên nhân chủ yếu là do phương pháp giáo dục không đúng và tâm lý học sinh Thái độ áp đặt hoặc kêu gọi tình thương không đúng lúc thường mang lại kết quả ngược lại với mong muốn của nhà giáo dục.
Sự trách phạt quá nghiêm khắc từ người giáo dục, do định kiến và thành kiến, có thể gây ra tác động tiêu cực đến tâm lý trẻ em Việc nhắc lại mọi lỗi lầm, quy chụp hành vi sai trái mà không xem xét hoàn cảnh, và yêu cầu trẻ phải thừa nhận lỗi lầm một cách "thành khẩn" sẽ khiến trẻ cảm thấy tức giận và có thể dẫn đến những hành vi sai trái nghiêm trọng hơn Thay vào đó, nếu được giải thích và thuyết phục với thái độ nghiêm túc, khoan dung và thông cảm, trẻ em sẽ nhận thức rõ hơn về sai lầm của mình Ngược lại, sự khắt khe và xét nét từ người lớn chỉ khiến trẻ khó chịu và tìm cách chống đối.