M ục đích và nhiệ m v ụ nghiên cứ u
Chúng tôi tiến hành nghiên cứu hiện trạng sử dụng phim LS trong việc phát triển tư duy phản biện cho học sinh lớp 12 trường THPT, thuộc phần Lịch sử Việt Nam trong chương trình chuẩn Mục tiêu của nghiên cứu là đề xuất các phương pháp nhằm làm phong phú hơn phương pháp dạy học Lịch sử.
Khóa“luận cần thực hiện những nhiệm vụcơ bản sau để thực hiện đƣợc mục đích nghiên cứu nêu trên, đó là:”
Trình bày“đƣợc một số lý luận cơ bản của việc sử dụng phim LS nhằm phát triển TDPB cho HS ởtrường THPT (Phần LSVN – Lớp 12 –Chương trình chuẩn).”
Khảo sát được thực hiện đối với giáo viên và học sinh tại một số trường THPT nhằm đánh giá tình hình sử dụng phim lịch sử trong việc phát triển tư duy phản biện cho học sinh lớp 12 theo chương trình chuẩn.
Dưới đây là một số bộ phim lịch sử Việt Nam (LSVN) phù hợp với kiến thức trong sách giáo khoa lớp 12 theo chương trình chuẩn Đồng thời, bài viết cũng đề xuất một số biện pháp hiệu quả để tích hợp việc sử dụng phim LSVN vào chương trình học, nhằm nâng cao trải nghiệm học tập cho học sinh.
LS lớp 12 ( SGK –Chương trình chuẩn)
Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm và đánh giá hiệu quả của việc sử dụng phim
LS nhằm phát triển TDPB cho HS ởtrường THPT (Phần LSVN – Lớp 12 –Chương trình chuẩn).
Đối tƣợ ng, ph ạm vi nghiên cứ u
Đề tài nghiên cứu tập trung vào quá trình giảng dạy Lịch sử tại trường THPT, đặc biệt là việc sử dụng phim Lịch sử để phát triển tư duy phản biện cho học sinh Mục tiêu là làm phong phú thêm phương pháp dạy học Lịch sử, giúp học sinh tiếp cận môn học một cách đa dạng và hiệu quả hơn.
Ph ạm vi nghiên cứ u:
Nội dung bài viết đề cập đến phần LSVN lớp 12 trong chương trình chuẩn, với đối tượng khảo sát là một số trường THPT tại các tỉnh, thành phố như Vĩnh Phúc, Thái Bình và Hà Nội.
5 Nguồn tƣ liệu và PP nghiên cứu:
Tƣ liệu về sử dụng phim trong dạy học LS ở Việt Nam và trên Thế giới
Tƣ liệu về TDPP, Tƣ duy phản biện, Critical Thinking
Nghiên cứu lý luận về giảng dạy Lịch sử (LS) bao gồm việc tìm kiếm và phân tích các bộ phim liên quan, đồng thời tổng hợp tài liệu từ sách báo để khái quát các lý thuyết dạy học LS và đổi mới phương pháp dạy học (PPDH).
Các bộ phim lịch sử, đặc biệt là những bộ phim phát triển theo chủ đề TDPB, có thể được áp dụng hiệu quả trong việc giảng dạy môn Lịch sử Việt Nam (SGK lớp 12 – Chương trình chuẩn) và các tài liệu liên quan đến môn học này.
PP nghiên cứu thực tiễn:
PP“điều tra bằng phiếu khảo sát: tìm hiểu thực trạng sử dụng phim trong dạy học LS của GV nhằm phát huy TDPB cho HS ởtrường THPT.”
PP“thực nghiệm: sử dụng phim LS trong dạy học phần LSVN (SGK lớp 12 – Chương trình chuẩn) nhằm phát triển TDPB của HS.”
6 Đóng góp của khóa luận:
Biện pháp sử dụng phim LS trong giảng dạy Lịch sử ở trường THPT có ý nghĩa và vai trò quan trọng trong việc phát triển tư duy phản biện cho học sinh Đặc biệt, việc áp dụng phim LS trong chương trình chuẩn lớp 12 giúp nâng cao hiệu quả dạy học Đánh giá thực trạng sử dụng phim LS trong các giờ học Lịch sử tại trường THPT cho thấy cần có những cải tiến để tối ưu hóa phương pháp giảng dạy này.
Nội dung cần thiết trong phần LSVN (SGK LS – Lớp 12 – Chương trình chuẩn) có thể được khai thác thông qua việc sử dụng phim lịch sử để phát triển tư duy phản biện cho học sinh Để nâng cao hiệu quả sử dụng phim lịch sử trong giảng dạy ở trường THPT, cần áp dụng một số biện pháp như lựa chọn phim phù hợp với nội dung bài học, khuyến khích học sinh thảo luận và phân tích các tình huống trong phim, cũng như kết hợp phim với các hoạt động học tập khác để tạo môi trường học tập tích cực và sáng tạo.
Góp phần“giáo dục tình cảm, tư tưởng và nhận thức của HS thông qua dạy học LS bằng PP sử dụng phim LS
Góp phần giáo dục tinh thần yêu nước, niềm tự hào dân tộc và trân trọng những giá trị của hiện tại.”
7 Bố cục của khóa luận
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Phụ lục, khóa luận gồm có
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc sử dụng phim trong dạy học Lịch sử nhằm phát triển TDPB cho HS ởtrường THPT
Chương 2: Một số biện pháp sử dụng phim lich sử trong dạy học Lịch sử nhằm phát triển TDPB cho HS (Phần LSVN - lớp 12 - chương trình chuẩn)
CHƯƠNG 1: CƠ SỞLÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG
PHIM TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ NHẰM PHÁT TRIỂN
TƯ DUY PHẢN BIỆN CHO HS ỞTRƯỜNG THPT
1.1.1.1 Phim trong dạy học Lịch sử
Lịch sử là những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ mà học sinh không thể quan sát trực tiếp, do đó việc hiểu biết về lịch sử trở nên khó khăn Tuy nhiên, học sinh có thể tiếp cận quá khứ thông qua các phương tiện dạy học, trong đó có các đoạn phim lịch sử.
Phim là một hình thức giải trí phổ biến, tạo ra ảo giác chuyển động qua nhiều hình ảnh hiển thị trên màn ảnh Người ta sản xuất phim bằng cách ghi hình con người và vật thể hoặc sử dụng kỹ thuật hoạt họa Các yếu tố thị giác trong phim có sức mạnh truyền thông to lớn, có khả năng tác động nhanh chóng đến suy nghĩ và cảm xúc của người xem.
Phim LS là những tác phẩm điện ảnh được tạo ra từ hình ảnh hoặc đoạn phim ghi lại các sự kiện lịch sử tại thời điểm diễn ra, nhằm tái hiện một cách sinh động và chân thực những diễn biến của lịch sử.
Ví dụ:“Khi xem bộ phim “Cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953 –
Năm 1954, chiến dịch Điện Biên Phủ thể hiện sự chuẩn bị chu đáo của ta trước khi bước vào cuộc đối đầu quyết định với Pháp, đồng thời phản ánh tính chất ác liệt của cuộc chiến.
Phim tài liệu là thể loại phim phản ánh chân thực và tự nhiên mọi khía cạnh của đời sống, ghi lại các sự kiện và hiện tượng lịch sử tại thời điểm diễn ra Thể loại này có thể được xây dựng dựa trên các tư liệu lưu trữ như hình ảnh và thước phim, nhằm tái hiện lại những sự kiện và hiện tượng lịch sử đã xảy ra.
Vềưu điểm: Phim tài liệu LS có những ƣu điểm nhất định mà không một loại phim nào có thể so sánh đƣợc, đó là:
Phim tài liệu lịch sử (LS) mang lại cái nhìn đa chiều về các khía cạnh khác nhau của lịch sử, đồng thời đảm bảo tính chân thực của các sự kiện và hiện tượng lịch sử đã diễn ra.
Phim tài liệu lịch sử đảm bảo tính khách quan nhờ vào việc ghi lại trực tiếp các sự kiện và bối cảnh xã hội, ít bị ảnh hưởng bởi quan điểm cá nhân của đạo diễn.
Các phim tài liệu lịch sử chủ yếu tập trung vào các nhân vật và sự kiện lịch sử, vì vậy việc sử dụng chúng trong giảng dạy sẽ giúp học sinh dễ dàng hình dung và hiểu rõ hơn về lịch sử.
Mặc dù phim tài liệu lịch sử mang lại nhiều lợi ích, nhưng vẫn tồn tại một số hạn chế trong việc áp dụng vào quá trình giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh.