Phát hành trái phiếu xanh Kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới và bài học cho Việt Nam.Phát hành trái phiếu xanh Kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới và bài học cho Việt Nam.Phát hành trái phiếu xanh Kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới và bài học cho Việt Nam.Phát hành trái phiếu xanh Kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới và bài học cho Việt Nam.Phát hành trái phiếu xanh Kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới và bài học cho Việt Nam.
TỔNG QUAN VỀ TRÁI PHIẾU XANH VÀ PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU XANH
Tổng quan về trái phiếu xanh
Theo Luật Chứng khoán số 70/2006/QH11 ngày 29/6/2006 của Quốc hội:
―Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn nợ của tổ chức phát hành‖.
Trái phiếu là một loại chứng khoán mà người phát hành (người vay tiền) có nghĩa vụ trả cho người nắm giữ (người cho vay) một khoản tiền xác định trong những khoảng thời gian cụ thể, đồng thời hoàn trả khoản vay ban đầu khi trái phiếu đáo hạn.
1.1.1.2 Trái phiếu xanh Định nghĩa trái phiếu xanh theo Bộ nguyên tắc GBP (2015) 2 đưa ra lần đầu tiên là bất kỳ một loại trái phiếu nào mà số tiền thu được từ việc phát hành trái phiếu được sử dụng cho việc tài trợ hoặc tái tài trợ một phần hoặc toàn bộ dự án xanh mới hoặc đang hoạt động đủ điều kiện cấp vốn và tuân thủ bốn nguyên tắc của
Theo Bộ nguyên tắc GBP (2018), trái phiếu xanh là công cụ tài chính mà nguồn vốn thu được sẽ được dùng để tài trợ cho các dự án xanh mới hoặc hiện có, đáp ứng bốn thành phần cốt lõi của GBP Một số dự án xanh có thể mang lại lợi ích xã hội, và nguồn vốn từ trái phiếu xanh cũng có thể được sử dụng cho các mục đích này Do đó, tổ chức phát hành cần xác định rõ các dự án xanh dựa trên các mục tiêu chính cơ bản.
1 Đào Minh Lê (2002), “Những vấn đề cơ bản về Chứng khoán và Thị trường chứng khoán”, NXB Chính trị Quốc gia, trang 82
Trái phiếu bền vững (sustainability bonds) kết hợp giữa yếu tố xanh và yếu tố xã hội, theo ICMA (2018) và Green Bond Principles Cần lưu ý rằng trái phiếu xanh không thể hoán đổi với các trái phiếu khác không đáp ứng bốn thành phần cốt lõi của GBP.
Theo Nghị định số 95/2018/NĐ-CP ngày 30/6/2018 của Chính phủ Việt Nam, trái phiếu xanh là loại trái phiếu Chính phủ được phát hành nhằm đầu tư cho các dự án bảo vệ môi trường, phù hợp với quy định của Luật bảo vệ môi trường Những dự án này được xác định là dự án xanh và nằm trong danh mục được phân bổ vốn đầu tư công theo Luật đầu tư công và Luật ngân sách nhà nước.
Theo Nghị định số 163/2018/NĐ-CP ngày 04/12/2018 của Chính phủ, "trái phiếu doanh nghiệp xanh" là loại trái phiếu được phát hành nhằm mục đích đầu tư cho các dự án bảo vệ môi trường, tuân thủ theo quy định của Luật bảo vệ môi trường.
Trái phiếu xanh là loại chứng khoán có thu nhập cố định, được phát hành nhằm thu hút vốn cho các dự án mang lại lợi ích về môi trường Khoản tiền thu được từ trái phiếu xanh sẽ được đầu tư vào các chương trình nhằm tăng cường khả năng thích nghi và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, bao gồm các dự án năng lượng sạch, sử dụng năng lượng hiệu quả, giao thông công cộng và cung cấp nước sạch Trái phiếu xanh có thể được phát hành bởi chính phủ, ngân hàng thương mại, ngân hàng phát triển, tổ chức tài chính quốc tế và doanh nghiệp.
Trái phiếu xanh khác với trái phiếu thông thường ở chỗ nguồn vốn huy động được sử dụng để tài trợ cho các dự án môi trường đặc biệt Những dự án này không chỉ nhằm bảo vệ môi trường mà còn phải tính đến các lợi ích môi trường Bên cạnh đó, trái phiếu xanh còn đi kèm với các điều khoản đặc biệt về cơ chế trả nợ và quy định truy đòi/miễn truy đòi do tổ chức phát hành quy định.
1.1.2 Nguyên tắc trái phiếu xanh Để đảm bảo sự chuẩn hóa, Bộ nguyên tắc GBP (2018) đã đưa ra 04 nguyên tắc là bốn thành phần cốt lõi về trái phiếu xanh mà các tổ chức phát hành cần phải tuân thủ, bao gồm:
(1) Sử dụng nguồn vốn thu được cho các dự án xanh
(2) Thiết lập quy trình đánh giá và lựa chọn dự án xanh
(3) Quản lý tiến trình sử dụng nguồn vốn
(4) Báo cáo việc sử dụng vốn 1.1.2.1 Sử dụng nguồn vốn thu được cho các dự án xanh
Trái phiếu xanh được xây dựng dựa trên việc huy động vốn cho các dự án môi trường, và điều này cần được thể hiện rõ ràng trong các tài liệu pháp lý Các dự án xanh được chỉ định phải chứng minh lợi ích môi trường cụ thể, được đánh giá và đo lường bởi tổ chức phát hành khi có thể.
Khi một phần hoặc toàn bộ nguồn vốn thu được được sử dụng để tái tài trợ, các tổ chức phát hành cần cung cấp ước tính về tỷ lệ tài trợ so với tái tài trợ Đồng thời, nếu có thể, họ cũng nên làm rõ các khoản đầu tư hoặc danh mục dự án có khả năng được tái tài trợ và thời gian dự kiến để xem xét lại các dự án xanh được tái tài trợ.
Bộ nguyên tắc GBP (2018) xác định các danh mục đủ điều kiện cho các dự án xanh, nhằm hỗ trợ các mục tiêu môi trường quan trọng như giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, bảo tồn đa dạng sinh học, cũng như phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm.
Dự án xanh bao gồm các chi phí liên quan và chi phí hỗ trợ như hoạt động R&D, liên quan đến một hoặc nhiều mục tiêu môi trường Dưới đây là danh sách các danh mục dự án phổ biến mà thị trường trái phiếu xanh hỗ trợ hoặc dự kiến sẽ hỗ trợ Các hạng mục dự án xanh đủ điều kiện được liệt kê không theo thứ tự cụ thể, bao gồm nhưng không giới hạn.
• Năng lượng tái tạo (bao gồm sản xuất, truyền tải, thiết bị và sản phẩm);
Hiệu quả năng lượng đóng vai trò quan trọng trong các tòa nhà mới và được tân trang, bao gồm việc lưu trữ năng lượng, sưởi ấm khu vực, sử dụng lưới điện thông minh, cùng với các thiết bị và sản phẩm tiết kiệm năng lượng.
Phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm là những biện pháp quan trọng nhằm giảm khí thải và kiểm soát khí nhà kính Điều này bao gồm việc xử lý đất, ngăn chặn chất thải, giảm thiểu lượng chất thải phát sinh, tái chế các loại chất thải và chuyển đổi chất thải thành năng lượng Những hành động này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững.
Tổng quan về phát hành trái phiếu xanh
Phát hành trái phiếu là quá trình cung cấp chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử, xác nhận nghĩa vụ trả nợ của tổ chức phát hành Người sở hữu trái phiếu sẽ có quyền sở hữu một khoản tiền cùng với thu nhập từ trái phiếu.
Giống như việc phát hành trái phiếu thông thường, phát hành trái phiếu xanh là quá trình cung ứng trái phiếu xanh do tổ chức phát hành thực hiện, xác nhận nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi suất và các nghĩa vụ khác (nếu có) đối với nhà đầu tư sở hữu trái phiếu xanh.
Nghị định số 163/2018/NĐ-CP ngày 04/12/2018 của Chính phủ quy định các nguyên tắc phát hành trái phiếu doanh nghiệp, bao gồm cả trái phiếu xanh, nhằm đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong hoạt động phát hành trái phiếu.
Doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải tự vay, tự trả và chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn, đồng thời đảm bảo khả năng thanh toán nợ.
Doanh nghiệp phát hành trái phiếu nhằm thực hiện các dự án đầu tư, tăng quy mô vốn hoạt động hoặc cơ cấu lại nợ Mục đích phát hành trái phiếu cần được nêu rõ trong phương án phát hành và công bố thông tin cho nhà đầu tư theo quy định của Nghị định.
Việc sử dụng vốn huy động từ phát hành trái phiếu cần tuân thủ đúng mục đích đã đề ra trong phương án phát hành và thông tin đã công bố với nhà đầu tư.
Đối với việc phát hành trái phiếu xanh doanh nghiệp, ngoài việc tuân thủ ba nguyên tắc quy định, nguồn vốn từ trái phiếu cần được hạch toán và quản lý riêng biệt, đồng thời phải được giải ngân cho các dự án bảo vệ môi trường theo phương án đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
1.2.2 Quy trình phát hành trái phiếu xanh
Theo Climate Bonds Initiative (CBI) năm 2019, mọi tổ chức đầu tư vào các dự án xanh phù hợp đều có khả năng phát hành trái phiếu xanh, sukuk xanh hoặc các khoản vay xanh Các dự án này bao gồm năng lượng tái tạo, giảm thiểu carbon trong giao thông và xây dựng, quản lý chất thải, sử dụng nước bền vững, quản lý đất đai bền vững, cũng như các biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu như phòng tránh lũ lụt.
CBI mô tả 5 bước phát hành một trái phiếu/ khoản vay/ sukuk xanh, như sau:
Biểu đồ 1.1 Quy trình phát hành trái phiếu xanh
Bước 1 Xây dựng khung trái phiếu xanh
- Xác định tiêu chí đủ điều kiện cho các dự án / tài sản xanh
- Tạo quy trình lựa chọn
- Thiết lập quá trình theo dõi và báo cáo
4 Climate Bonds Initiative (2019g), Green bonds: The state of the market 2018
Các bộ nguyên tắc hướng dẫn và tiêu chuẩn hiện hành:
Bộ nguyên tắc quốc tế về tài chính bền vững bao gồm Nguyên tắc trái phiếu xanh (GBP), Nguyên tắc cho vay xanh (GLP), Phân loại trái phiếu khí hậu và Tiêu chuẩn trái phiếu khí hậu (CBS), nhằm thúc đẩy đầu tư vào các dự án thân thiện với môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.
• Bộ nguyên tắc áp dụng cho khu vực: Bộ tiêu chuẩn trái phiếu xanh ASEAN (ASEAN Green Bond Standards – ASEAN GBS);
Bộ nguyên tắc áp dụng cho quốc gia cụ thể bao gồm nguyên tắc trái phiếu xanh Nhật Bản do Bộ Môi trường Nhật Bản (MoEJ) ban hành Bước tiếp theo là thiết lập đánh giá bên ngoài, bao gồm nhiều hình thức khác nhau để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong việc triển khai các dự án xanh.
Báo cáo đảm bảo là xác nhận từ tổ chức bên ngoài về việc tuân thủ các tiêu chuẩn GBP/GLP Ý kiến của bên thứ hai cung cấp đánh giá độc lập về khung trái phiếu xanh của tổ chức phát hành, xác nhận sự tuân thủ GBP và phân tích các dự án đủ điều kiện.
Xếp hạng xanh đánh giá trái phiếu xanh thông qua phương pháp xếp hạng của bên thứ ba, tập trung vào các yếu tố môi trường liên quan đến các khoản đầu tư Nội dung này bao gồm các sản phẩm xếp hạng được phát triển bởi các cơ quan xếp hạng quốc tế và các nhà xếp hạng địa phương như R&I ở Nhật Bản và RAM tại Malaysia.
Chứng nhận phù hợp Bộ tiêu chuẩn trái phiếu khí hậu (Climate Bond Standard
Chứng nhận CBS từ bên thứ ba xác nhận việc sử dụng nguồn vốn tuân thủ các tiêu chí ngành và thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, nhằm giữ nhiệt độ toàn cầu không tăng quá 2˚C và đạt mục tiêu loại bỏ hoàn toàn CO2 vào năm 2050.
Bước 3 Kiểm tra các cơ chế hỗ trợ và trợ cấp tại từng quốc gia
Chương trình tài trợ của Cơ quan Tiền tệ Singapore – MAS có thể tài trợ toàn bộ chi phí đánh giá bên ngoài khi phát hành trái phiếu xanh.
Tại Malaysia cung cấp khấu trừ thuế, chi phí phát hành cho các tổ chức phát hành và miễn thuế cho các nhà đầu tư đến năm 2020.
Tại Nhật Bản, các khoản trợ cấp có thể lên tới 50 triệu JPY nhằm hỗ trợ chi phí cho đánh giá bên ngoài, phí tư vấn và thiết lập khung trái phiếu xanh.
Bước 4 Phát hành trái phiếu/ khoản vay/ sukuk xanh
Bước 5 Báo cáo sau phát hành
Báo cáo cần được thực hiện tối thiểu một lần mỗi năm để xác nhận việc phân bổ nguồn vốn cho các dự án và tài sản xanh, đồng thời công bố hiệu quả tác động môi trường của các dự án xanh được tài trợ.
1.2.3 Thành phần tham gia thị trường trái phiếu xanh
Tổng quan tình hình nghiên cứu về trái phiếu xanh
1.3.1 Các nghiên cứu trên thế giới
Nghiên cứu toàn cầu về trái phiếu xanh chủ yếu tập trung vào tình hình phát hành và bức tranh thị trường trái phiếu xanh Tổ chức Climate Bond Initiatives (CBI) là tổ chức phi chính phủ đầu tiên trong lĩnh vực này, với mục tiêu huy động 100 nghìn tỷ USD cho các giải pháp biến đổi khí hậu CBI cung cấp các báo cáo quý quan trọng về tình hình phát hành trái phiếu xanh và thực hiện nhiều nghiên cứu nhằm thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu xanh toàn cầu Ngoài ra, các tổ chức phát hành trái phiếu xanh cũng thường xuyên công bố báo cáo về phân bổ nguồn vốn và đánh giá tác động môi trường của các dự án tài trợ.
Báo cáo của tổ chức CBI (2015) nhấn mạnh cam kết của Trung Quốc trong việc cải cách thị trường trái phiếu, điều này tạo cơ hội cho việc tài trợ chuyển đổi sang nền kinh tế xanh/cacbon thấp Mục tiêu của báo cáo là đưa ra các khuyến nghị cho các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc về phát triển thị trường trái phiếu xanh, đồng thời đánh giá tình trạng hiện tại và tiềm năng cải cách tài chính trong ngắn hạn để thúc đẩy trái phiếu xanh Đối với khu vực Đông Nam Á, báo cáo CBI (2019b) chỉ ra tiềm năng phát hành trái phiếu xanh ở các quốc gia ASEAN như Indonesia, Singapore, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam, với kỳ vọng vào sự tăng trưởng trong phát hành trái phiếu xanh từ khu vực công nhằm hỗ trợ các mục tiêu phát triển quốc gia theo Thỏa thuận Paris Các ngân hàng phát triển trong khu vực cũng được khuyến khích phát huy chuyên môn và khả năng tài chính để phát triển thị trường trong nước, đồng thời tăng cường sự tham gia của ngành tài chính ngân hàng trong hoạt động phát hành trái phiếu xanh và cung cấp chính sách, ưu đãi cho tài chính xanh.
Báo cáo của Climate Bonds Initiative (2019h) cập nhật thông tin về cơ hội đầu tư xanh, bao gồm trái phiếu xanh, nhằm hỗ trợ Indonesia chuyển đổi thành nền kinh tế carbon thấp Trong 5 năm tới, Indonesia sẽ tập trung vào phát triển cơ sở hạ tầng và năng lượng, với kế hoạch tăng cường sử dụng tài chính xanh để đạt được các mục tiêu quan trọng về cơ sở hạ tầng và biến đổi khí hậu Báo cáo cũng phân tích cơ sở hạ tầng xanh và các lựa chọn tài chính xanh, xác định bốn lĩnh vực đầu tư lớn nhất: năng lượng tái tạo, vận chuyển carbon thấp, quản lý nước bền vững và quản lý chất thải bền vững, từ đó thúc đẩy phát triển các công cụ tài chính xanh như trái phiếu xanh.
Báo cáo G20 Green Finance Study Group (2016) cung cấp cái nhìn tổng quát về trái phiếu xanh và thị trường trái phiếu xanh, bao gồm nghiên cứu tổng quan, tiêu chuẩn trái phiếu xanh, cũng như những khó khăn và rào cản trong phát triển thị trường này Cuối cùng, báo cáo đưa ra các đề xuất nhằm thúc đẩy việc phát hành trái phiếu xanh, đặc biệt phân tích kinh nghiệm từ hai trường hợp cụ thể là Trung Quốc.
Quốc và Ấn Độ trong việc ban hành các hướng dẫn phát hành trái phiếu xanh đặc thù đối với mỗi loại thị trường khác nhau.
Sana Moid (2017) đã nghiên cứu kinh nghiệm phát hành trái phiếu xanh ở các quốc gia như Nhật Bản, Singapore, Mỹ, Anh và một số nước châu Á khác, từ đó so sánh với tình hình trái phiếu xanh tại Ấn Độ Bài viết nhằm đưa ra những giải pháp hiệu quả để phát triển thị trường trái phiếu xanh tại Ấn Độ.
Báo cáo của Darius Nassiry (2018) tóm tắt kinh nghiệm phát hành trái phiếu xanh tại Bắc Âu, nhấn mạnh cơ hội cho châu Á trong bối cảnh thị trường trái phiếu xanh đang phát triển nhanh chóng Tập trung vào Thụy Điển, Na Uy và Phần Lan, báo cáo cung cấp cái nhìn tổng quan về khối lượng phát hành, xu hướng và động lực phát triển, cũng như các thách thức đối với sự tăng trưởng trong tương lai Nó mô tả sự phát triển trái phiếu xanh tại Bắc Âu và ước tính quy mô, cơ hội cho các quốc gia châu Á tham gia, bao gồm tiềm năng cho các tổ chức phát hành mới và kinh nghiệm của Trung Quốc Cuối cùng, báo cáo đề xuất các hành động cho nhà hoạch định chính sách để xem thị trường trái phiếu xanh như một lựa chọn huy động vốn cho đầu tư bền vững.
Annica Cochu và các cộng sự (2016) đã tiến hành phân tích thị trường trái phiếu xanh, tập trung vào vai trò của khu vực công và nghiên cứu tiềm năng phát triển tiêu chuẩn trái phiếu xanh cho khu vực châu Âu.
John Chiang (2017, 2018) đã đề xuất các giải pháp nhằm phát triển thị trường trái phiếu xanh tại Mỹ, trong bối cảnh thị trường trái phiếu xanh quốc tế đang tăng trưởng nhanh hơn đáng kể so với Hoa Kỳ Tác giả đã thực hiện các chuyến thăm đến năm thành phố và trao đổi với nhiều nhà đầu tư cũng như tổ chức bảo lãnh để tìm hiểu những rào cản trong việc mở rộng thị trường này Ông cũng đưa ra các nhóm giải pháp nhằm làm cho thị trường trái phiếu xanh của Hoa Kỳ trở nên hấp dẫn hơn, tương tự như các đợt phát hành ở châu Âu, châu Á và các khu vực khác trên thế giới.
1.3.2 Các nghiên cứu tại Việt Nam
Mặc dù trên thế giới có nhiều nghiên cứu đa dạng về hoạt động phát hành trái phiếu xanh ở nhiều khu vực và quốc gia, nhưng tại Việt Nam, số lượng nghiên cứu liên quan đến phát hành trái phiếu xanh vẫn còn hạn chế.
Nguyễn Thị Minh Châu (2017) đã trình bày các khái niệm về trái phiếu xanh, đồng thời phân tích tình hình phát hành trái phiếu xanh và chia sẻ kinh nghiệm phát triển trái phiếu xanh từ Trung Quốc Bài viết cũng đưa ra một số kiến nghị và đề xuất nhằm thúc đẩy sự phát triển của trái phiếu xanh tại Việt Nam.
Hội thảo "Chính sách tài chính cho phát triển xanh, bền vững - triển vọng thị trường trái phiếu xanh tại Việt Nam" được tổ chức bởi Vụ Tài chính ngân hàng vào ngày 10/11/2017, nhằm thảo luận về chủ trương phát triển kinh tế xanh và bền vững, cũng như tiềm năng phát triển của thị trường trái phiếu xanh tại Việt Nam.
Nguyễn Trọng Cơ và các cộng sự (2018) đã chỉ ra rằng ngành tài chính xanh tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều rào cản và thách thức trong việc phát triển Mặc dù ngành năng lượng đã có những tiến bộ đáng kể, việc duy trì thành tựu này cần phải giải quyết nguồn lực trong nước đang cạn kiệt và đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng, đồng thời thực hiện các mục tiêu về biến đổi khí hậu theo Thỏa thuận Paris, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng tái tạo Nếu không có các khoản đầu tư cần thiết, Việt Nam sẽ phụ thuộc vào than nhập khẩu, dẫn đến nhiều hệ lụy tiêu cực về môi trường và kinh tế Các tác giả khuyến nghị cần tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư tư nhân và củng cố môi trường tài trợ trong nước thông qua thị trường tài chính xanh, với trái phiếu xanh là một công cụ hiệu quả cho các khoản vay dài hạn, bên cạnh các sản phẩm tài chính xanh khác như tín dụng xanh và chỉ số xanh.
Nghiên cứu toàn cầu đã tập trung vào việc thúc đẩy phát hành trái phiếu xanh và phát triển thị trường tài chính xanh, nhưng chủ yếu chỉ ở một số quốc gia riêng lẻ, thiếu hệ thống và chưa rút ra được bài học cho Việt Nam Do đó, luận văn này nghiên cứu kinh nghiệm phát hành trái phiếu xanh của các quốc gia như Trung Quốc, Indonesia và Nhật Bản, nhằm rút ra bài học cho Việt Nam và đề xuất giải pháp thúc đẩy hoạt động phát hành trái phiếu xanh tại đây.
KINH NGHIỆM PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU XANH CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI
Thực trạng phát hành trái phiếu xanh trên thế giới
2.1.1 Quá trình hình thành thị trường trái phiếu xanh
Cuối năm 2007, một nhóm quỹ hưu trí Thụy Điển qua Skandinaviska Enskilda Banken (SEB) đã tìm kiếm cơ hội hỗ trợ giải pháp thân thiện với khí hậu, yêu cầu sản phẩm chất lượng cao, thanh khoản và không rủi ro, cùng thông tin về dự án đầu tư và tác động của nó Họ đã hợp tác với Ngân hàng Thế giới để thiết kế trái phiếu xanh, được phát hành lần đầu vào tháng 11 năm 2008, tạo nền tảng cho sự phát triển của thị trường trái phiếu xanh hiện nay Tiêu chí cho các dự án đủ điều kiện nhận hỗ trợ từ trái phiếu xanh được xác định, bao gồm sự tham gia của tổ chức nghiên cứu khí hậu CICERO và yêu cầu báo cáo tác động Thị trường trái phiếu xanh đã mở rộng từ việc phát hành chỉ bởi các ngân hàng đa phương sang nhiều tổ chức khác, bao gồm cả công ty tư nhân, ngân hàng thương mại và chính phủ, với nhiều đơn vị tiền tệ khác nhau.
Trái phiếu xanh đầu tiên của Ngân hàng Thế giới đã thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ thị trường và các bên liên quan như các nhà hoạch định chính sách khí hậu, tổ chức Ceres và CBI Họ đã nâng cao nhận thức về thách thức biến đổi khí hậu và chứng minh tiềm năng cho các nhà đầu tư tổ chức trong việc hỗ trợ đầu tư khí hậu thông minh mà không làm giảm lợi nhuận tài chính Điều này đã tạo ra nền tảng cho các nguyên tắc trái phiếu xanh do ICMA điều phối, nhấn mạnh giá trị xã hội của đầu tư thu nhập cố định và tính minh bạch của các dự án.
Nhiều tổ chức đã tham gia phát hành trái phiếu xanh, trong đó có Tập đoàn Tài chính Quốc tế (IFC) và Ngân hàng Phát triển Châu Phi (AfDB), với IFC phát hành trái phiếu xanh đầu tiên vào năm 2010 và AfDB vào năm 2013 Đặc biệt, vào tháng 3/2013, IFC đã phát hành trái phiếu xanh trị giá 1 tỷ USD chỉ trong một giờ Doanh số trái phiếu xanh toàn cầu đã tăng mạnh vào tháng 11/2013 nhờ các đợt phát hành của EDF, Bank of America và Vasakronan Đến tháng 3/2014, GDF Suez phát hành thành công trái phiếu xanh trị giá 2,5 tỷ EUR, đưa tổng giá trị trái phiếu xanh phát hành toàn cầu lên 11 tỷ USD năm 2013 và 36,6 tỷ USD năm 2014 Đợt phát hành trái phiếu 1 tỷ USD của IFC với lợi suất chỉ 0,625% đã thu hút sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư lớn như BlackRock và Microsoft, cho thấy sức hấp dẫn của trái phiếu xanh không chỉ nằm ở lợi tức mà còn ở lợi ích của các dự án xanh Để thu hút thêm nhà đầu tư, các tổ chức phát hành cũng đã tìm cách tăng lãi suất, như Abengoa Greenfield với đợt trái phiếu xanh lãi suất cao vào tháng 9/2014 CBI kỳ vọng trái phiếu xanh sẽ ngày càng hấp dẫn hơn với nhà đầu tư.
Một nghiên cứu hợp tác giữa CBI và Ngân hàng HSBC vào đầu năm 2014 đã xác định các đợt phát hành trái phiếu không ghi rõ là trái phiếu xanh, nhưng nguồn vốn thu được được sử dụng để giảm thiểu khí carbon và giúp kinh tế thích nghi với biến đổi khí hậu Loại trái phiếu này được gọi là "trái phiếu khí hậu" (climate-themed bonds) Trong năm 2013, tổng giá trị phát hành trái phiếu khí hậu trên toàn cầu đạt 346 tỷ USD.
2.1.2 Thực trạng phát hành trái phiếu xanh trên thế giới
2.1.2.1 Tổng quan thị trường trái phiếu xanh
Biểu đồ 2.1 Khối lượng trái phiếu xanh phát hành
Biểu đồ 2.1 cho thấy khối lượng phát hành trái phiếu xanh toàn cầu trong giai đoạn 2017-2019 Năm 2019, khối lượng phát hành trái phiếu xanh đạt 257,7 tỷ USD, đánh dấu kỷ lục mới và tăng 51% so với năm 2018 (170,6 tỷ USD).
Theo Biểu đồ 2.1, các hình thức trái phiếu xanh chủ yếu bao gồm trái phiếu xanh doanh nghiệp tài chính, trái phiếu xanh doanh nghiệp phi tài chính, trái phiếu xanh từ ngân hàng phát triển, trái phiếu xanh từ tổ chức được chính phủ bảo lãnh, chứng khoán xanh đảm bảo bằng tài sản, trái phiếu xanh chính phủ và các khoản vay xanh Trong số này, trái phiếu xanh của doanh nghiệp tài chính và phi tài chính chiếm tỷ trọng lớn nhất.
2.1.2.2 Khối lượng phát hành trái phiếu xanh theo khu vực
Biểu đồ 2.2 Giá trị phát hành trái phiếu xanh theo khu vực
Năm 2019, khối lượng trái phiếu xanh phát hành toàn cầu chủ yếu được thúc đẩy bởi thị trường Châu Âu, chiếm 45% tổng phát hành, tiếp theo là Châu Á - Thái Bình Dương và Bắc Mỹ với 25% và 23% Tổng lượng trái phiếu xanh phát hành ở Châu Âu đã tăng 74% so với năm trước, đạt 116,7 tỷ USD, tương đương 49,5 tỷ USD.
Năm 2018, khu vực Châu Á - Thái Bình Dương ghi nhận tốc độ tăng trưởng hàng năm cao nhất, đạt 35%, và đứng thứ hai về khối lượng phát hành chỉ sau Châu Âu Sự tăng trưởng này chủ yếu đến từ khối lượng phát hành ngày càng gia tăng của các tổ chức tài chính, chiếm hơn một nửa tổng khối lượng phát hành trong khu vực Đồng thời, khối lượng phát hành từ các tổ chức phi tài chính, cho vay xanh, các tổ chức được chính phủ bảo lãnh, cũng như Chính phủ và chính quyền địa phương, đều tăng trưởng ổn định hàng năm.
Trong năm 2018, ba quốc gia dẫn đầu khu vực Châu Á - Thái Bình Dương về phát hành trái phiếu xanh là Trung Quốc (31 tỷ USD), Úc (4,2 tỷ USD) và Nhật Bản (4,1 tỷ USD) Trung Quốc nổi bật với hoạt động phát hành mạnh mẽ, trong đó Ngân hàng Công nghiệp là tổ chức phát hành lớn nhất với 9,6 tỷ USD, theo sau là Ngân hàng Công thương Trung Quốc ICBC với 2,3 tỷ USD.
Trong năm 2018, các tổ chức quốc tế ghi nhận mức tăng trưởng 34% so với năm 2017, đứng thứ hai trong lĩnh vực phát hành trái phiếu xanh Đặc biệt, Ngân hàng Phát triển Bắc Mỹ đã phát hành trái phiếu xanh lần đầu tiên Ba tổ chức quốc tế hàng đầu trong việc phát hành trái phiếu xanh năm 2018 bao gồm Ngân hàng Đầu tư châu Âu EIB với 5,6 tỷ USD, Ngân hàng Thế giới với 2,4 tỷ USD và Ngân hàng Phát triển Châu Á với 1,7 tỷ USD.
Châu Âu đã chứng tỏ vị thế dẫn đầu trong thị trường trái phiếu xanh, với tốc độ tăng trưởng 15% trong năm 2018 so với năm 2017, đạt tổng khối lượng phát hành 190 tỷ USD kể từ năm 2007 Đến năm 2019, khối lượng phát hành trái phiếu xanh toàn cầu đều gia tăng, trong đó Châu Âu đóng vai trò chủ chốt với mức phát hành đạt 116,7 tỷ USD, tăng 74% so với năm trước Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương cũng ghi nhận mức tăng trưởng 29%, giữ vị trí thứ hai, trong khi Bắc Mỹ đạt mức tăng trưởng 46%.
Mỹ đã nỗ lực thu hẹp khoảng cách giữa hai khu vực, trong khi Châu Phi và khu vực LAC (Châu Mỹ Latinh và Ca-ri-bê) đã trải qua một năm phát triển mạnh mẽ với mức kỷ lục về khối lượng phát hành, số lượng tổ chức phát hành và sự đa dạng quốc gia Năm 2019 đánh dấu sự ra mắt của tổ chức phát hành đầu tiên từ khu vực Ca-ri-bê, Williams Caribbean Capital, với giá trị 3 triệu Đô la Barbados (1,5 triệu USD).
Vào năm 2019, các tổ chức quốc tế đã phát hành tổng cộng 13,7 tỷ USD, tăng 7% so với năm 2018, đây là mức tăng nhỏ nhất theo phân loại phát hành theo khu vực Những tổ chức phát hành lớn nhất bao gồm Ngân hàng Đầu tư Châu Âu, Ngân hàng Phát triển Châu Á và Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Châu Âu, tiếp theo là Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Quốc tế IBRD và Tập đoàn Tài chính Quốc tế.
2.1.2.3 Khối lượng phát hành trái phiếu xanh theo quốc gia
Hoa Kỳ, Trung Quốc và Pháp dẫn đầu trong thị trường trái phiếu xanh năm 2019, chiếm 44% tổng lượng trái phiếu xanh phát hành toàn cầu.
Trong năm 2018, Mỹ dẫn đầu thị trường trái phiếu xanh với tổng giá trị phát hành đạt 118,6 tỷ USD, tiếp theo là Trung Quốc với 77,5 tỷ USD và Pháp với 56,7 tỷ USD Riêng trong năm đó, Mỹ đã phát hành 34,2 tỷ USD, trong khi Trung Quốc và Pháp lần lượt đạt 31 tỷ USD và 14,2 tỷ USD Gần đây, Kỳ đã đóng góp 51,3 tỷ USD vào tổng số, trong khi Trung Quốc và Pháp mang lại 31,39 tỷ USD và 30,1 tỷ USD cho thị trường.
Biểu đồ 2.3 Các quốc gia phát hành trái phiếu xanh lớn nhất năm 2019
2.1.2.4 Xếp hạng các tổ chức phát hành lớn nhất
Kinh nghiệm phát hành trái phiếu xanh của Trung Quốc
2.2.1 Sơ lược về quá trình phát hành trái phiếu xanh của Trung Quốc
Sau hơn 30 năm phát triển, Trung Quốc đang đối mặt với ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chính trị, an ninh, kinh tế và xã hội Điều này đã thúc đẩy quốc gia này định hướng lại chiến lược phát triển theo hướng bền vững và xanh hóa nền kinh tế Để đạt được tăng trưởng xanh, Trung Quốc cần nguồn vốn lớn, vì vậy họ đã xây dựng và phát triển hệ thống tài chính xanh, đặc biệt chú trọng vào phát triển trái phiếu xanh.
Phát triển hệ thống tài chính xanh nhằm xây dựng thị trường và công cụ chính sách cho tài chính phục vụ đầu tư phát triển xanh ở cả khu vực nhà nước và tư nhân, giảm ô nhiễm và tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng bền vững Tài chính xanh đã được Trung Quốc đề cập trong Luật bảo vệ môi trường từ cuối thập kỷ 90 và trong các kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế - xã hội, được nhấn mạnh sau Đại hội lần thứ 18 Đảng Cộng sản Trung Quốc và lần đầu tiên đưa vào thảo luận tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Hàng Châu vào tháng 9 năm 2016.
Trung Quốc đã triển khai các chính sách từ trên xuống nhằm thúc đẩy sự phát triển của thị trường trái phiếu xanh, với những mốc quan trọng đã đánh dấu quá trình này.
Vào ngày 21/09/2015, Hội đồng Nhà nước Trung Ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã công bố "Kế hoạch cải cách tích hợp để thúc đẩy tiến bộ sinh thái", trong đó nhấn mạnh việc nghiên cứu phát hành trái phiếu xanh cho ngân hàng và doanh nghiệp, đồng thời khuyến khích chứng khoán hoá tài sản tín dụng xanh.
Vào ngày 22/12/2015, Ngân hàng Trung Ương Trung Quốc đã công bố "Danh mục dự án xanh", nhằm phát hành trái phiếu tài chính xanh trên thị trường trái phiếu liên ngân hàng Danh mục này quy định các điều khoản và yêu cầu để xác định trái phiếu xanh, được phân loại thành 6 hạng mục chính, 31 hạng mục thứ cấp và 38 hạng mục tam cấp.
Danh mục dự án xanh được biên soạn bởi Uỷ ban Tài chính Xanh, Hiệp hội Tài chính và Ngân hàng Trung Quốc bao gồm 31 hạng mục thứ cấp, được phân loại thành 6 hạng mục chính.
• Bảo tồn năng lượng: Bảo toàn năng lượng công nghiệp, công trình xanh, quản lý năng lượng
• Kiểm soát ô nhiễm: kiểm soát ô nhiễm (nước, không khí, chất thải rắn), khắc phục môi trường, sử dụng than sạch…
Bảo tồn và tái chế tài nguyên là rất quan trọng trong việc bảo vệ nguồn nước, tái phát triển và xử lý chất thải cũng như các quặng phụ trợ Việc sử dụng chất thải rắn và năng lượng tái tạo không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của môi trường.
• Giao thông sạch: đường sắt, đường sắt đô thị, giao thông công cộng, dầu nhiên liệu sạch, các phương tiện năng lượng mới
Năng lượng sạch bao gồm các nguồn như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, thủy điện, khí tự nhiên, năng lượng địa nhiệt và năng lượng đại dương Việc phân phối nguồn năng lượng này thông qua lưới điện thông minh giúp tối ưu hóa hiệu suất và bảo vệ môi trường.
Bảo vệ sinh thái và thích nghi với biến đổi khí hậu là rất quan trọng, bao gồm các hoạt động như trồng rừng, phát triển nông nghiệp sinh thái, chăn nuôi bền vững và nuôi trồng thủy sản Đồng thời, cần có các biện pháp bảo vệ khẩn cấp để ứng phó với thiên tai, nhằm đảm bảo sự bền vững của hệ sinh thái và bảo vệ môi trường sống cho các thế hệ tương lai.
Vào ngày 31/12/2015, Uỷ ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc (NDRC) đã ban hành "Hướng dẫn phát hành trái phiếu xanh" nhằm quy định các ưu tiên hỗ trợ và chính sách liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp.
- Ngày 16/03/2016, Sở Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải phát hành
Thông báo ra mắt thí điểm trái phiếu xanh doanh nghiệp nhằm tham khảo danh mục dự án được chấp thuận cho trái phiếu xanh của Ngân hàng Trung Ương Thông báo quy định các điều khoản liên quan đến việc niêm yết trái phiếu xanh trên sàn giao dịch, bao gồm những nội dung chính thiết yếu.
Sử dụng số tiền thu được để tài trợ cho việc xây dựng, vận hành và mua lại các dự án xanh, đồng thời hoàn trả các khoản vay liên quan đến dự án xanh và quản lý thông qua tài khoản đặc biệt.
Để hiểu rõ về các dự án xanh, hãy tham khảo "Danh mục dự án xanh" do Uỷ ban Tài chính xanh thuộc Hiệp hội Tài chính và Ngân hàng Trung Quốc xây dựng.
• Khuyến khích kiểm định độ xanh bởi một bên thứ ba độc lập và chứng nhận độ xanh hàng năm trong vòng đời của một trái phiếu xanh;
Công bố thông tin về việc sử dụng số tiền thu được từ trái phiếu xanh doanh nghiệp, tiến độ thực hiện các dự án xanh, và lợi ích môi trường của chúng trong các báo cáo định kỳ là rất quan trọng.
- Ngày 31/08/2016, bảy bộ ngành và uỷ ban Trung Quốc thông báo tài liệu
―Hướng dẫn xây dựng hệ thống tài chính xanh‖.
Vào ngày 02/03/2017, Uỷ ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) đã ban hành "Quan điểm hướng dẫn của CSRC trong hỗ trợ phát triển trái phiếu xanh," quy định các yêu cầu và điều khoản cho tổ chức phát hành trái phiếu xanh, bao gồm phân bổ ngân sách, công bố thông tin, các quy định quản lý và các biện pháp hỗ trợ liên quan.
Kinh nghiệm phát hành trái phiếu xanh của Nhật Bản
2.3.1 Sơ lược về quá trình phát hành trái phiếu xanh của Nhật Bản
Trái phiếu xanh đầu tiên tại Nhật Bản được phát hành vào năm 2014 bởi Ngân hàng Phát triển Nhật Bản, đánh dấu sự khởi đầu cho xu hướng phát hành trái phiếu xanh tại quốc gia này Kể từ đó, số lượng trái phiếu xanh phát hành đã tăng đều qua các năm, với sự tham gia của các tổ chức lớn như một ngân hàng hàng đầu vào năm 2015 và Chính quyền Thủ đô Tokyo vào năm 2017.
Bộ Môi trường Nhật Bản (MoEJ) đã công bố Nguyên tắc trái phiếu xanh Nhật Bản, đảm bảo tính nhất quán với Nguyên tắc trái phiếu xanh của ICMA Sự mở rộng hoạt động phát hành trái phiếu xanh tại Nhật Bản là kết quả của nhiều chính sách hỗ trợ, như Dự án thí điểm phát hành trái phiếu xanh.
―Chương trình hỗ trợ tài chính cho phát hành trái phiếu xanh‖ (Financial Support Programme for Green Bond Issuance) mà các cơ quan Nhà nước Nhật Bản ban hành.
Thị trường trái phiếu xanh tại Nhật Bản đã trải qua một số mốc thời gian quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển như sau:
Từ năm 2010 đến 2012, nhu cầu của các nhà đầu tư tổ chức trong nước đối với trái phiếu trách nhiệm xã hội (SRI) đã gia tăng đáng kể.
Vào tháng 10 năm 2014, Ngân hàng Phát triển Nhật Bản, một tổ chức tài chính thuộc chính phủ, đã phát hành trái phiếu xanh trong nước đầu tiên với số vốn huy động được là 250 triệu EUR, nhằm tài trợ cho các dự án về tòa nhà xanh Trái phiếu này có lãi suất coupon là 0,25% và kỳ hạn 3 năm.
Vào tháng 10 năm 2015, Sumitomo Mitsui Banking Corporation, một trong những ngân hàng lớn của Nhật Bản, đã phát hành trái phiếu xanh trị giá 500 triệu USD Đây là lần đầu tiên một công ty tư nhân thực hiện phát hành trái phiếu xanh trong nước, nhằm tài trợ cho các dự án năng lượng tái tạo và nâng cao hiệu quả năng lượng.
- Năm 2017: Bộ Môi trường Nhật Bản ban hành Nguyên tắc trái phiếu xanh của Nhật Bản ngày 28/3/2017.
Bộ Môi trường Nhật Bản đã mất khoảng 5 tháng từ khoảng tháng 10 năm
Từ năm 2016 đến tháng 3 năm 2017, Nguyên tắc trái phiếu xanh Nhật Bản đã được hoàn thiện thông qua việc thành lập Ủy ban đánh giá gồm các học giả và đại diện từ tổ chức phát hành, nhà đầu tư, công ty chứng khoán Quá trình này bao gồm việc trao đổi ý kiến giữa các chuyên gia từ Châu Âu và Hoa Kỳ, cùng với việc lấy ý kiến rộng rãi và tổ chức các cuộc họp độc lập nhằm xác nhận từ các cơ quan chức năng rằng không có lợi ích và mối liên hệ trực tiếp nào tới thị trường trái phiếu xanh.
Nguyên tắc trái phiếu xanh của Nhật Bản được thiết lập nhằm thúc đẩy việc phát hành và đầu tư vào trái phiếu xanh tại quốc gia này Để bảo đảm tính xác thực của các đặc tính xanh, Bộ Môi trường Nhật Bản (MoEJ) đã nỗ lực ngăn chặn hiện tượng "rửa xanh", tức là các trái phiếu được gán mác "xanh" nhưng thực tế không mang lại lợi ích môi trường hoặc nguồn vốn không được sử dụng cho các dự án xanh hợp lý.
Nguyên tắc trái phiếu xanh Nhật Bản, tương thích với GBP và được công nhận toàn cầu, cung cấp hướng dẫn cho các tổ chức phát hành, nhà đầu tư và thị trường Nguyên tắc này giúp các bên liên quan đưa ra quyết định về trái phiếu xanh, tăng cường độ tin cậy của các đặc tính xanh, đồng thời giảm chi phí và gánh nặng hành chính cho các tổ chức phát hành Qua đó, nó thúc đẩy việc phát hành và đầu tư vào trái phiếu xanh tại Nhật Bản.
Nguyên tắc trái phiếu xanh Nhật Bản do MoEJ phát hành cũng có một số khác biệt chính so với GBP do ICMA phát hành, cụ thể như sau:
• Nguyên tắc của MoEJ bao gồm các đề xuất và ví dụ chi tiết hơn, có tính đến sự non trẻ của thị trường trái phiếu xanh Nhật Bản;
Theo nguyên tắc của MoEJ, tổ chức phát hành không bắt buộc phải tách biệt nguồn vốn từ trái phiếu xanh, nhưng cần theo dõi và cân đối số vốn thu được với tổng số tiền sử dụng cho các dự án xanh liên quan.
Theo hướng dẫn của MoEJ, các đánh giá bên ngoài cho các đợt phát hành trước có thể được tái sử dụng cho các lần phát hành tương tự sau này, nhằm giảm chi phí và gánh nặng hành chính.
• Nguyên tắc của MoEJ bao gồm các đề xuất về cách quản lý và công khai nguồn vốn thu được chưa phân bổ từ phát hành trái phiếu xanh.
Vào tháng 10 năm 2017, Bộ Môi trường Nhật Bản đã khởi động "Dự án thí điểm phát hành trái phiếu xanh" nhằm giới thiệu các trường hợp phát hành trái phiếu xanh theo Nguyên tắc trái phiếu xanh Nhật Bản, từ đó thúc đẩy phát hành và đầu tư trái phiếu xanh tại quốc gia này Đến tháng 9 năm 2019, đã có sáu công ty xác nhận tuân thủ các nguyên tắc trên, bao gồm The Japan Railway Construction, Transport and Technology Agency, Hokuriku Green Bond Co., Ltd., NYK Line, và Mitsubishi Estate.
Co, Ltd., Japan Housing Finance Agency, Fuyo General Lease.
Dự án giao thông sạch của Cơ quan Xây dựng, Giao thông và Công nghệ Đường sắt Nhật Bản được chọn trong đợt chào bán đầu tiên cho dự án năm 2017 nhằm phát hành trái phiếu xanh Vào tháng 11 năm 2017, báo cáo trước khi phát hành đã được công bố sau khi Bộ Môi trường và các cơ quan xác minh xác nhận tuân thủ Vốn thu được từ trái phiếu xanh sẽ được sử dụng để xây dựng hai tuyến đường sắt mở rộng phía đông Kanagawa, nhằm nâng cao sự thuận tiện của hệ thống đường sắt đô thị Dự án hứa hẹn giảm lượng khí thải CO2 và NOx bằng cách chuyển đổi phương thức vận chuyển từ ô tô sang đường sắt, ước tính giảm khoảng 1.800 t-CO2 và 18 t-NOx mỗi năm Các cơ quan xác minh và đánh giá dự án bao gồm E&E Solutions Inc, Japan Credit Rating Agency, Ltd và Sustainalytics.
Vào tháng 10 năm 2017, thị trường trái phiếu Nhật Bản chứng kiến sự gia tăng đáng kể khi hai tập đoàn tài chính lớn, Sumitomo Mitsui Financial Group và Mizuho Financial Group, phát hành trái phiếu xanh trị giá 500 triệu EUR mỗi đợt Đồng thời, chính quyền thành phố Tokyo cũng phát hành trái phiếu xanh đô thị đầu tiên trong nước với giá trị 10 tỷ JPY, nhắm đến các nhà đầu tư tổ chức.
Vào tháng 01 năm 2018, Sở giao dịch chứng khoán Tokyo (TSE) đã giới thiệu nền tảng dành riêng cho trái phiếu xanh và trái phiếu xã hội trên thị trường Tokyo Probond, phục vụ cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp Nền tảng này cho phép các tổ chức phát hành công khai thông tin về trái phiếu của họ, bao gồm cách sử dụng vốn, đánh giá bên ngoài, báo cáo và thông tin dự án đủ điều kiện TSE không yêu cầu báo cáo liên tục hay nghĩa vụ nào khác từ các tổ chức phát hành Tại thời điểm ra mắt, Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) đã liên tục cung cấp thông tin trên nền tảng này.
Cũng trong năm 2018, Bộ Môi trường Nhật Bản đã công bố ―Nền tảng xúc tiến phát hành trái phiếu xanh‖ (The Green Bond Issuance Promotion Platform).
2.3.2 Thực trạng phát hành trái phiếu xanh tại Nhật Bản
Biểu đồ 2.11 Khối lượng trái phiếu xanh phát hành tại Nhật Bản
Theo báo cáo của Climate Bonds Initiative (2020c), tổng giá trị trái phiếu xanh phát hành lũy kế tại Nhật Bản đạt 17 tỷ USD (1.875,2 tỷ JPY), xếp thứ 9 toàn cầu Trong năm 2019, khối lượng phát hành trái phiếu xanh đạt 786,7 tỷ JPY, tăng so với 464,4 tỷ JPY của năm 2018, và đứng thứ 7 trong bảng xếp hạng quốc gia.
2019 Tăng trưởng thị trường trái phiếu xanh Nhật Bản đến từ các dự án năng lượng tái tạo và giao thông công cộng.
Kinh nghiệm phát hành trái phiếu xanh của Indonesia
2.4.1 Sơ lược về quá trình phát hành trái phiếu xanh của Indonesia
Indonesia, với dân số đứng thứ tư trên thế giới, là một trong những thị trường mới nổi phát triển nhanh nhất Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Joko Widodo, Chính phủ Indonesia đang nỗ lực mở rộng cơ sở hạ tầng xanh nhằm mang lại lợi ích kinh tế và môi trường tích cực.
Mục tiêu là triển khai các dự án công trình công cộng mới trị giá 400 tỷ USD trong các lĩnh vực giao thông, năng lượng, nước và quản lý chất thải trong vòng năm năm tới.
Các dự án này đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được các mục tiêu của Thỏa thuận Paris Ngân sách Nhà nước sẽ tài trợ 63% cho khoản đầu tư, trong khi phần còn lại cần được huy động từ các đối tác phát triển và thị trường vốn Indonesia sở hữu nhiều đặc điểm tích cực, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thị trường vốn so với các nền kinh tế mới nổi khác.
Indonesia sở hữu một thị trường trái phiếu lớn và năng động, với sự phát triển mạnh mẽ của thị trường trái phiếu doanh nghiệp và các quy định hỗ trợ cho trái phiếu Các nhà đầu tư quốc tế đang tìm kiếm các dự án đầu tư xanh với lợi suất cao, và trái phiếu xanh từ các tổ chức phát hành Indonesia đáp ứng được cả hai yêu cầu này Điều này khiến trái phiếu xanh trở thành công cụ quan trọng để thu hút vốn từ khu vực tư nhân và quốc tế tại Indonesia Tuy nhiên, thị trường trái phiếu xanh vẫn đối mặt với nhiều rào cản, và Indonesia đang nỗ lực từng bước để khắc phục những thách thức này.
Indonesia là một trong những quốc gia hàng đầu trong khu vực ASEAN về tài chính xanh và thị trường trái phiếu xanh Hệ thống tài chính xanh cùng với thị trường trái phiếu xanh của Indonesia đã trải qua nhiều mốc quan trọng.
Năm 2015, Cơ quan quản lý dịch vụ tài chính Indonesia (OJK) đã công bố "Lộ trình Tài chính bền vững Indonesia giai đoạn 2015-2019" nhằm thúc đẩy phát triển bền vững thông qua sự hỗ trợ từ ngành dịch vụ tài chính Lộ trình này nhấn mạnh việc áp dụng tài chính xanh, với các khoản đầu tư mang lại lợi ích môi trường, trong khuôn khổ phát triển bền vững mà Indonesia đang theo đuổi.
Năm 2017, quy định về tài chính bền vững đã cung cấp các tín hiệu và khung chính sách chiến lược quan trọng cho ngành ngân hàng, thị trường vốn và các tổ chức tài chính phi ngân hàng Những quy định này tập trung vào việc hỗ trợ các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng, công trình xanh, canh tác hữu cơ và dầu cọ, nhằm thúc đẩy phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.
Trung tâm Tài chính Bền vững Bali (Bali Centre for Sustainable Finance) được ra mắt vào tháng 7 năm 2017 bởi OJK và Đại học Udayana nhằm mở rộng mạng lưới học tập và nâng cao năng lực trong lĩnh vực tài chính bền vững.
The 2016 International Sustainable Finance Forum aimed to promote and facilitate the sharing of knowledge regarding financial and environmental risks.
Để phát triển thị trường trái phiếu xanh địa phương, cần yêu cầu trái phiếu xanh trong nước tuân thủ Tiêu chuẩn trái phiếu xanh ASEAN Đồng thời, OJK đã thiết lập các quy định mới cho trái phiếu xanh vào tháng 12/2017.
Indonesia đã thiết lập Khung trái phiếu xanh và sukuk xanh, đánh dấu việc phát hành sukuk xanh Chính phủ đầu tiên - công cụ nợ đầu tiên được dán nhãn xanh trên toàn cầu.
Vào tháng 12 năm 2017, OJK đã ban hành quy định về phát hành và các điều khoản của trái phiếu xanh thông qua tài liệu "Khung Trái phiếu Xanh và Sukuk Xanh của Cộng hòa Indonesia" Quy định này đã thúc đẩy sự phát triển tích cực của thị trường trái phiếu xanh tại Indonesia, với bốn trái phiếu xanh được phát hành, trong đó có một trái phiếu doanh nghiệp nội địa Khung trái phiếu xanh và sukuk xanh Indonesia bao gồm bốn thành phần chính.
Sử dụng nguồn vốn huy động được:
Các dự án đủ điều kiện nhằm thúc đẩy chuyển đổi sang nền kinh tế phát thải thấp và tăng khả năng thích ứng khí hậu, bao gồm giảm thiểu biến đổi khí hậu, thích ứng và bảo tồn đa dạng sinh học Những dự án này được phân loại vào 9 lĩnh vực chính: năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng, khả năng phục hồi trước biến đổi khí hậu cho các khu vực dễ bị tổn thương, giảm thiểu rủi ro thiên tai, giao thông bền vững, xử lý chất thải thành năng lượng và quản lý chất thải, quản lý bền vững tài nguyên thiên nhiên, du lịch xanh, công trình xanh và nông nghiệp bền vững.
Các dự án không đủ điều kiện cho danh mục dự án xanh bao gồm các nhà máy thủy điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch và các nhà máy thủy điện quy mô lớn với công suất lớn.
> 30MW) và năng lượng hạt nhân. Đánh giá và lựa chọn dự án:
Bộ Tài chính Indonesia sẽ lựa chọn các dự án xanh đã được các Bộ khác đánh giá, và điều này cần được Bộ Môi trường và Lâm nghiệp xác nhận phù hợp với NDC Indonesia Sau đó, Bộ Tài chính sẽ xác nhận để thực hiện phân bổ ngân sách cho các dự án này.
