Mục tiêu nghiên cứu
Báo cáo này nhằm làm rõ các vấn đề lý luận và giới thiệu về hoạt động cho vay tiêu dùng có tài sản đảm bảo tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Bình Dương Phân tích thực trạng cho vay tiêu dùng có tài sản đảm bảo tại ngân hàng, báo cáo đánh giá kết quả đạt được, những tồn tại và hạn chế, cũng như các tác nhân ảnh hưởng trong bối cảnh cạnh tranh ngân hàng hiện nay Ngoài ra, báo cáo còn đề xuất các kiến nghị và giải pháp nhằm phát triển hoạt động này, giúp ngân hàng tối đa hóa lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro và đáp ứng tốt nhu cầu khách hàng.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu tài liệu:
Dựa trên các số liệu hiện có về doanh số cho vay và cơ cấu dư nợ cho vay của khách hàng cá nhân, chúng ta có thể thấy rõ tình hình tài chính và xu hướng tiêu dùng của người dân Báo cáo này cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự phát triển của thị trường cho vay cá nhân, từ đó giúp các ngân hàng và tổ chức tài chính đưa ra chiến lược phù hợp để phục vụ khách hàng tốt hơn.
Bài báo cáo này tổng hợp kiến thức và kinh nghiệm thực tập tại Ngân hàng TMCP Phương Đông - Chi nhánh Bình Dương, tập trung vào hoạt động vay tiêu dùng có tài sản đảm bảo Dữ liệu và tài liệu được sử dụng chủ yếu từ ngân hàng, kết hợp với thông tin thu thập từ các phương tiện truyền thông liên quan Ngoài ra, bài viết áp dụng các phương pháp phân tích và so sánh để làm rõ các khía cạnh của hoạt động vay tiêu dùng tại chi nhánh.
Phương pháp xử lý và phân tích số liệu:
Phương pháp thống kê và mô tả được áp dụng để đánh giá một cách chính xác hoạt động vay tiêu dùng có tài sản đảm bảo tại OCB – Chi nhánh Bình Dương trong những năm gần đây.
Phương pháp lịch sử được áp dụng để so sánh và đối chiếu thông tin, số liệu trong giai đoạn từ 2017 đến 2019, nhằm làm nổi bật xu hướng phát triển của vay tiêu dùng tại OCB - Chi nhánh Bình Dương.
Ý nghĩa đề tài
Bài viết tập trung vào hoạt động cho vay tiêu dùng tại ngân hàng TMCP Phương Đông – Chi nhánh Bình Dương, đặc biệt là cho vay tiêu dùng có tài sản đảm bảo Nội dung sẽ làm rõ các hình thức cho vay, lợi ích và điều kiện cần thiết để khách hàng có thể tiếp cận dịch vụ này.
Thực trạng hoạt động cho vay tiêu dùng có tài sản đảm bảo tại Ngân hàng hiện đang gặp nhiều khó khăn Để cải thiện tình hình, cần xây dựng một số giải pháp và kiến nghị đối với các Ngân hàng nhà nước Những đề xuất này sẽ giúp Ngân hàng TMCP Phương Đông – Chi nhánh Bình Dương phát triển mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực cho vay tiêu dùng, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.
Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục các tài liệu tham khảo thì bài báo cáo có kết cấu gồm 3 chương như sau:
Chương 1 Những cơ sở lý thuyết về hoạt động cho vay tiêu dùng có tài sản đảm bảo của ngân hàng thương mại
Chương 2 Phân tích hoạt động cho vay tiêu dùng có tài sản đảm bảo tại ngân hàng TMCP Phương Đông – chi nhánh Bình Dương
Chương 3 Giải pháp – Kiến nghị
NHỮNG CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HOẠT ĐỘNG CHO
HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.1 Nguyên tắc trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại
Nguyên tắc cho vay và vay vốn của tổ chức tín dụng được quy định tại Điều 4 Thông tư 39/2016/TT-NHNN, do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành, nhằm hướng dẫn hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng đối với khách hàng.
1.1.1.1.Nguyên tắc vay vốn phải có mục đích và sử dụng đúng mục đích
Nguyên tắc này thể hiện qua các yêu cầu:
Mục đích vay phải tường minh, thể hiện rõ trên cam kết giữa ngân hàng và khách hàng
Mục đích sử dụng vốn vay phải hợp pháp
Khách hàng phải sử dụng vốn đúng với mục đích đã thỏa thuận
Việc sử dụng vốn vay phải được hai bên, ngân hàng và khách hàng, thỏa thuận và ghi rõ trong hợp đồng tín dụng Điều này đảm bảo rằng vốn vay được sử dụng đúng mục đích, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng và khả năng thu hồi nợ của ngân hàng Trước khi cho vay, ngân hàng cần tìm hiểu mục đích vay của khách hàng và kiểm tra việc sử dụng vốn có đúng như cam kết hay không Việc này rất quan trọng vì ảnh hưởng lớn đến khả năng thu hồi nợ trong tương lai.
1.1.1.2 Nguyên tắc vay vốn phải có đảm bảo
Nguyên tắc yêu cầu người đi vay phải có tài sản bảo đảm hoặc sự bảo lãnh từ bên thứ ba nhằm đảm bảo khả năng thu hồi vốn vay cho ngân hàng Điều này giúp ngân hàng có thêm nguồn thu nợ thứ hai khi người đi vay không đủ khả năng trả nợ.
1.1.1.3 Nguyên tắc vay vốn phải hoàn trả đầy đủ cả vốn và lãi theo đúng thời hạn quy định
Hoàn trả nợ gốc và lãi vốn vay là nguyên tắc thiết yếu trong hoạt động cho vay, do nguồn vốn ngân hàng sử dụng chủ yếu từ tiền gửi của khách hàng Sau thời gian vay, khách hàng phải trả lại số tiền đã vay để ngân hàng có thể hoàn trả cho những người gửi tiền Quan hệ tín dụng thực chất là việc chuyển nhượng tạm thời quyền sử dụng vốn vay, với nghĩa vụ hoàn trả cả gốc lẫn lãi.
1.1.2 Phân loại cho vay của ngân hàng thương mại
1.1.2.1 Căn cứ vào thời hạn vay
Theo Nguyễn Thị Uyên Phượng(2015) thì căn cứ vào thời hạn vay thì cho vay được chia làm 3 loại sau đây:
Cho vay ngắn hạn là các khoản vay có thời hạn dưới 12 tháng, nhằm mục đích bù đắp thiếu hụt vốn lưu động cho doanh nghiệp và đáp ứng nhu cầu chi tiêu ngắn hạn của cá nhân.
Cho vay trung hạn là các khoản vay có thời gian từ 12 đến 60 tháng, thường được sử dụng để đầu tư vào tài sản cố định, cải tiến thiết bị công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh và xây dựng các dự án nhỏ với thời gian thu hồi vốn nhanh.
Cho vay dài hạn là các khoản vay có thời hạn từ 60 tháng trở lên, nhằm đáp ứng nhu cầu tài chính cho các dự án dài hạn như xây dựng nhà ở, mua sắm thiết bị lớn và phương tiện vận tải, cũng như phát triển các xí nghiệp mới.
1.1.2.2 Căn cứ vào độ tín nhiệm của khách hàng
Theo tác giả Nguyễn Thị Thúy (2011) thì căn cứ vào độ tín nhiệm của khách hàng thì cho vay được chia làm 2 loại sau đây:
Cho vay không có tài sản đảm bảo là hình thức cho vay mà không yêu cầu tài sản thế chấp, cầm cố hay bảo lãnh từ bên thứ ba Hình thức tín dụng này chủ yếu dựa vào uy tín cá nhân của khách hàng Thông thường, loại tín dụng này được cấp cho những khách hàng có lịch sử tín dụng tốt và độ tin cậy cao.
Có 6 hàng uy tín lớn trong kinh doanh, với khả năng tài chính lành mạnh và thường xuyên có lãi Những doanh nghiệp này ít khi gặp phải tình trạng nợ nần dây dưa, và các khoản vay của họ thường nhỏ so với quy mô vốn Các khoản vay từ các tổ chức tài chính lớn hoặc công ty lớn, cũng như các khoản cho vay ngắn hạn mà ngân hàng có thể giám sát, thường không yêu cầu tài sản đảm bảo.
Cho vay có tài sản đảm bảo là hình thức vay dựa trên các bảo đảm như thế chấp, cầm cố hoặc sự bảo lãnh của bên thứ ba Hình thức này cho phép ngân hàng thu hồi nợ bằng cách bán tài sản đảm bảo khi nguồn thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng không đủ để trả nợ Đây là lựa chọn phổ biến cho những khách hàng vay lần đầu hoặc có uy tín tài chính chưa cao.
1.1.2.3 Căn cứ vào phương thức cho vay
Theo Nguyễn Phan Hòa (2017), Căn cứ vào phương thức cho vay thì cho vay được chia làm 2 loại sau đây:
Cho vay bằng tiền là hình thức cho vay trong đó giá trị tín dụng được cung cấp dưới dạng tiền mặt Đây là loại hình cho vay chủ yếu của ngân hàng, được thực hiện qua các kỹ thuật như tín dụng ứng trước, thấu chi, tín dụng thời vụ và tín dụng trả góp.
Cho vay bằng tài sản là hình thức tài trợ thuê mua, trong đó ngân hàng hoặc các công ty cho thuê mua cung cấp trực tiếp tài sản cho người đi vay, được gọi là người đi thuê Người đi thuê sẽ hoàn trả nợ vay theo định kỳ, bao gồm cả gốc và lãi.
1.1.2.4 Căn cứ vào nguồn gốc khoản vay
Căn cứ vào nguồn gốc khoản vay cũng theo tác giả Nguyễn Phan Hòa
(2017) thì cho vay được chia làm 2 loại sau đây:
Cho vay trực tiếp là hình thức ngân hàng cung cấp vốn trực tiếp cho người vay, trong đó người đi vay sẽ hoàn trả nợ vay trực tiếp cho ngân hàng.
Cho vay gián tiếp là hình thức vay tiền thông qua việc mua lại các khế ước hoặc chứng từ nợ đã phát sinh và vẫn còn trong thời hạn thanh toán.
1.1.2.5 Căn cứ theo mục đích sử dụng
Theo nghiên cứu của Hà Thành Chung (2018) thì Mục đích khi sử dụng vốn vay thường gồm những hoạt động như sau:
Cho vay kinh doanh bất động sản bao gồm các khoản vay ngắn hạn cho xây dựng và giải phóng mặt bằng, cũng như các khoản vay dài hạn để mua nhà và đất Loại vay này được đảm bảo bằng chính tài sản thực như nhà và tòa nhà.
Cho vay phục vụ sản xuất kinh doanh: Là khoản cho vay các doanh nghiệp, tổ chức với mục đích mở rộng sản xuất kinh doanh
Cho vay nông nghiệp: Là khoản vay hỗ trợ nông dân sản xuất nông nghiệp như: trồng trọt, chăn nuôi, bảo vệ hoa màu…
SƠ LƯỢC TÀI LIỆU
Theo nghiên cứu của Nguyễn Quốc Dũng (2018) về "Hoạt động cho vay tiêu dùng cá nhân tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) – Chi nhánh Hướng Hóa", luận văn đã phân tích các đặc điểm cơ bản, vai trò và hình thức của cho vay tiêu dùng, cùng với phương thức hoàn trả Tác giả cũng đã trình bày các chỉ tiêu phản ánh sự phát triển của cho vay tiêu dùng tại ngân hàng thương mại Hơn nữa, nghiên cứu chỉ ra một số yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động cho vay tiêu dùng, bao gồm chính sách của chính phủ và nhà nước, môi trường văn hóa xã hội, cũng như chính sách cấp tín dụng.
Trình độ công nghệ và khả năng quản lý của ngân hàng, cùng với số lượng và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên, đóng vai trò quan trọng trong hoạt động ngân hàng Để nâng cao hiệu quả cho vay tiêu dùng, các ngân hàng cần đầu tư vào việc thu thập thông tin khách hàng và nghiên cứu đối tượng khách hàng, từ đó tạo ra những bước tiến thuận lợi trong thị trường Những giải pháp này sẽ giúp các chi nhánh đạt được mục tiêu đề ra.
Trong luận văn của Trần Ngọc Minh (2011) về "Giải pháp mở rộng cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam Chi nhánh Sở giao dịch 1", tác giả đã trình bày những lý luận cơ bản về vay tiêu dùng và lợi ích của nó đối với nền kinh tế, ngân hàng, khách hàng vay và nhà sản xuất Nghiên cứu cũng phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh trong hoạt động vay tiêu dùng của ngân hàng thương mại, bao gồm môi trường kinh tế, pháp lý, khách hàng vay vốn, nguồn vốn cấp tín dụng và quy trình cấp tín dụng Bên cạnh đó, tác giả đã chỉ ra một số vấn đề tồn tại trong hoạt động cho vay tiêu dùng và đề xuất các biện pháp nhằm khắc phục những vấn đề này.
Tác giả Hà Thành Chung (2018) đã nghiên cứu mở rộng cho vay tiêu dùng tại Agribank - chi nhánh thành phố Tuyên Quang, đưa ra lý luận cơ bản và các chỉ tiêu đánh giá hoạt động này Bài luận văn cũng phân loại các hình thức cho vay tiêu dùng, nêu rõ mục đích sử dụng vốn vay như vay kinh doanh bất động sản, vay phục vụ sản xuất, vay nông nghiệp, và nhu cầu đời sống Ngoài ra, tác giả còn tìm hiểu kinh nghiệm từ các ngân hàng khác, phân tích những hạn chế trong hoạt động cho vay tiêu dùng và đề xuất giải pháp như xây dựng chính sách cụ thể, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và hoàn thiện quy trình cho vay.
Lê Thị Thu Thủy (2006) trong bài viết "Một số vấn đề về tài sản bảo đảm tiền vay tại tổ chức tín dụng" đăng trên Tạp chí khoa học ĐHQGHN, Kinh tế - Luật, đã chỉ ra rằng tài sản có vai trò quan trọng trong việc cấp tín dụng cho khách hàng tại các tổ chức tín dụng.
Bài viết nêu bật các đặc trưng cơ bản của tài sản đảm bảo tiền vay và những bất cập trong pháp luật hiện hành, đồng thời đưa ra một số kiến nghị cải thiện Tác giả phân loại tài sản đảm bảo thành động sản, bất động sản, tài sản hữu hình và vô hình theo quy định của pháp luật Việt Nam Để hạn chế rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay, bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của tài sản đảm bảo, đặc biệt trong cho vay tiêu dùng, cần xem xét tính thanh khoản, khả năng khấu hao, khả năng thị trường và khả năng kiểm soát đối với tài sản đảm bảo.
Nguyễn Thị Uyên Phượng (2015) đã tiến hành nghiên cứu về các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Đồ Sơn Luận văn đã trình bày các loại hình thức cho vay của ngân hàng thương mại và nêu ra các chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh, bao gồm cả chỉ tiêu định tính và định lượng.
Chỉ tiêu định tính bao gồm việc đảm bảo nguyên tắc cho vay, tinh thần và thái độ phục vụ của cán bộ tín dụng, cũng như đạo đức nghề nghiệp, chính sách tín dụng và uy tín của ngân hàng.
Chỉ tiêu định lượng trong cho vay tiêu dùng bao gồm số lượng khách hàng, mức tăng trưởng doanh số cho vay, tổng dư nợ cho vay tiêu dùng và các chỉ tiêu liên quan đến rủi ro trong hoạt động cho vay.
Ngân hàng đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức trong lĩnh vực vay tiêu dùng Để nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay tiêu dùng, cần tìm hiểu nguyên nhân và đề xuất các giải pháp khắc phục phù hợp trong thời gian tới.
Theo nghiên cứu của tác giả Nguyễn Quốc Dũng (2018), hiệu quả hoạt động vay tiêu dùng phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, trong đó khách hàng và ngân hàng đóng vai trò quan trọng Hoạt động vay tiêu dùng không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn nâng cao đời sống người dân và mở rộng mức tiêu dùng.