Về mặt lý luận 1
Nhân loại đang bước vào một thời đại mới, nơi mà sự cạnh tranh kinh tế, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ và quá trình toàn cầu hóa diễn ra sâu sắc Trong bối cảnh này, nền kinh tế tri thức đang ngày càng phát huy vai trò quan trọng trong tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội.
Trong quá trình phát triển của mỗi quốc gia, giáo dục và đào tạo đóng vai trò vừa là mục tiêu, vừa là động lực quan trọng Việc nâng cao trí tuệ con người trở thành tài sản quý giá, cần thiết để phát huy nguồn lực con người và thúc đẩy sự phát triển đất nước Đại hội Đảng Toàn quốc lần thứ IX khẳng định rằng phát triển giáo dục và đào tạo là yếu tố then chốt trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, góp phần vào sự phát triển xã hội bền vững và tăng trưởng kinh tế nhanh chóng.
Giáo dục đóng vai trò quan trọng trong sự tiến bộ xã hội và là chiến lược chủ đạo của Đảng Hiện nay, giáo dục và đào tạo đang đối mặt với cơ hội phát triển nhưng cũng gặp nhiều thách thức Để nâng cao chất lượng giáo dục, cần xác định rõ mục tiêu, nội dung chương trình, phương pháp tổ chức quản lý và huy động nguồn lực, trong đó đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là yếu tố quyết định Họ không chỉ đề ra các mục tiêu giáo dục mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh Việc xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục là vấn đề cấp thiết cần được chú trọng, như đã nêu trong kết luận của Hội nghị BCH.
TW khoá IX lần 6 đã đề ra chương trình "Xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục một cách toàn diện", nhằm nâng cao chất lượng quản lý giáo dục ở tất cả các cấp Các cấp uỷ Đảng từ Trung ương đến địa phương cần tích cực triển khai chương trình này để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành giáo dục Chương trình tập trung vào việc đào tạo, bồi dưỡng và phát triển năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý, góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục.
Việc thường xuyên đào tạo và bồi dưỡng nhà giáo cùng đội ngũ cán bộ quản lý là yếu tố quan trọng trong công tác cán bộ, chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị và phẩm chất của nhà giáo Quy hoạch đào tạo đội ngũ này cần đảm bảo đủ số lượng và chất lượng, đáp ứng yêu cầu giáo dục Chỉ thị 40-CT/TW ngày 15/6/2004 nhấn mạnh việc xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục Phát triển giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu, đóng vai trò then chốt trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát huy nguồn lực con người Đây là trách nhiệm chung của toàn Đảng và toàn dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt Tăng cường xây dựng đội ngũ này một cách toàn diện là nhiệm vụ cấp bách và chiến lược lâu dài để thực hiện thành công chiến lược phát triển giáo dục trong giai đoạn tới.
Hệ thống giáo dục nước ta hiện nay gặp nhiều yếu kém và tồn tại, chủ yếu do công tác quản lý giáo dục chưa hiệu quả Nguyên nhân chính của vấn đề này là đội ngũ cán bộ quản lý chưa được xây dựng đủ năng lực, trình độ và phẩm chất để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Các Nghị quyết và Chỉ thị của Đảng và Nhà nước nhấn mạnh tầm quan trọng của đội ngũ cán bộ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục Việc xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý một cách toàn diện là một trong những nội dung cốt lõi trong công tác đổi mới quản lý giáo dục.
Về mặt thực tiễn 2
Nghệ An, tỉnh có diện tích lớn nhất Việt Nam, với 3/4 diện tích là trung du và miền núi, có 419 km đường biên giới với Lào Tuy nhiên, điều kiện sống của đồng bào các huyện miền núi cao, dân tộc thiểu số vẫn gặp nhiều khó khăn Để cải thiện tình hình, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 34 NQ/TW ngày 16/08/2004, và Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án "Phát triển kinh tế - xã hội miền tây tỉnh Nghệ An đến năm 2010" cho 10 huyện miền núi.
Chiến l-ợc phát triển - Bộ Kế hoạch và đầu t- cùng với UBND Tỉnh tham gia)
Văn phòng Chính phủ và Ban chỉ đạo tập huấn đã đề cập đến đề án phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh tỉnh Nghệ An đến năm 2010, với các chỉ tiêu quan trọng như tất cả các xã phải có trường Mầm non đạt tiêu chuẩn và trên 50% số trường Tiểu học, THCS và THPT đạt chuẩn quốc gia vào năm 2008 Nghị quyết 14 NQ/TU ngày 16/08/2002 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An nhấn mạnh mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ đủ về số lượng và đồng bộ về cơ cấu, nhằm lãnh đạo sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa UBND Tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 91/2002/QĐ-UB về quy chế bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động và luân chuyển cán bộ quản lý các trường học Đồng thời, UBND Tỉnh cũng phê chuẩn đề án nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, với giải pháp đổi mới quản lý giáo dục, bao gồm việc xây dựng và chuẩn hóa đội ngũ quản lý giáo dục cũng như bồi dưỡng thường xuyên về kiến thức, kỹ năng quản lý và phẩm chất chính trị, đạo đức.
Thực hiện Nghị quyết và Quyết định của các cấp lãnh đạo, ngành giáo dục tỉnh Nghệ An đã triển khai quản lý và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, đặc biệt tại các huyện miền Tây Tuy nhiên, quá trình này vẫn còn nhiều hạn chế và bất cập, đồng thời thiếu vắng các nghiên cứu khoa học về vấn đề này Do đó, tôi, với tư cách là học viên chuyên ngành quản lý giáo dục, đã quyết định chọn đề tài này để nghiên cứu.
Đề tài luận văn tốt nghiệp "Một số giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS ở các huyện miền Tây - Tỉnh Nghệ An đến năm 2010" tập trung vào việc đề xuất các phương án nâng cao chất lượng đội ngũ quản lý giáo dục tại khu vực này Bài viết sẽ phân tích thực trạng và đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện năng lực và hiệu quả công tác quản lý trong các trường trung học cơ sở.
Mục đích nghiên cứu 4
Dựa trên kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn liên quan, bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ quản lý giáo dục tại miền Tây Nghệ An Mục tiêu là thực hiện quy hoạch phát triển giáo dục - đào tạo tỉnh Nghệ An giai đoạn 2005 - 2010, đồng thời phù hợp với quy hoạch kinh tế - xã hội miền Tây cho đến năm 2010 và hướng tới năm 2020.
Đối t-ợng và phạm vi nghiên cứu 4
Các giải pháp xây dựng đội ngũ quản lý giáo dục ở tr-ờng THCS các huyện miền Tây - tỉnh Nghệ An đến năm 2010
Phạm vi nghiên cứu của đề tài này tập trung vào đội ngũ cán bộ quản lý, bao gồm một số Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, cán bộ lãnh đạo và chuyên viên tại Phòng Giáo dục, cùng với giáo viên ở các trường THCS thuộc các huyện miền Tây, tỉnh Nghệ An.
Giả thiết khoa học 4
Đến năm 2010, đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tại các trường THCS ở huyện miền Tây, tỉnh Nghệ An sẽ đạt đủ số lượng theo yêu cầu Việc xây dựng và phát triển đội ngũ này dựa trên các giải pháp nghiên cứu khoa học, phù hợp với thực tiễn và có tính khả thi cao của tỉnh Nghệ An.
Nhiệm vụ nghiên cứu 4
Nghiên cứu hệ thống hoá cơ sở lý luận về việc xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, đặc biệt là đội ngũ quản lý trường THCS tại các huyện miền Tây - Nghệ An, là rất cần thiết Việc này không chỉ giúp nâng cao chất lượng quản lý giáo dục mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành giáo dục trong khu vực.
5.2 Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý tr-ờng THCS các huyện miền Tây - tỉnh Nghệ An
Nghiên cứu này nhằm đề xuất các giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS tại các huyện miền Tây, tỉnh Nghệ An Mục tiêu là thực hiện quy hoạch phát triển giáo dục và đào tạo ở khu vực miền Tây - Nghệ An đến năm 2010 Các giải pháp sẽ tập trung vào việc nâng cao năng lực quản lý, cải thiện chất lượng giáo dục và đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững của địa phương.
Ph-ơng pháp nghiên cứu 5
6.1 Ph-ơng pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu các nghị quyết và chỉ thị của Đảng, Quốc Hội, Chính Phủ, cùng với các văn bản của Bộ, Ngành, Tỉnh uỷ, HĐND, UBND Tỉnh và Sở Giáo dục và Đào tạo là cần thiết để hiểu rõ hơn về vấn đề nghiên cứu liên quan.
6.2 Các ph-ơng pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra xã hội học, quan sát sự phạm, tổng kết kinh nghiệm, và các phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động, cùng với phương pháp chuyên gia, đều đóng vai trò quan trọng trong việc thu thập và phân tích dữ liệu Những phương pháp này giúp hiểu rõ hơn về hành vi và nhu cầu của người tiêu dùng, từ đó đưa ra những quyết định chiến lược hiệu quả cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển sản phẩm.
6.3 Ph-ơng pháp toán thống kê để xử lý số liệu và kết quả nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu này tập trung vào đội ngũ cán bộ quản lý, bao gồm một số Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, cán bộ lãnh đạo và chuyên viên tại Phòng giáo dục, cùng với giáo viên ở các trường THCS thuộc các huyện miền Tây, tỉnh Nghệ.
- Phạm vi nghiên cứu: Các tr-ờng THCS ở các huyện miền Tây - tỉnh Nghệ An
Gồm có 3 phần: mở đầu, nội dung và kết luận, trong đó phần nội dung gồm có ba ch-ơng:
- Ch-ơng I Cơ sở lý luận của vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ QLGD
- Ch-ơng II Thực trạng của đội ngũ cán bộ quản lý ở tr-ờng THCS các huyện miền Tây - Tỉnh Nghệ An
- Ch-ơng III Một số các biện pháp xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý tr-ờng THCS ở các huyện miền Tây - Tỉnh Nghệ An
Ch-ơng I: Cơ sở lý luận của vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
1.1 Sơ l-ợc lịch sử của vấn đề:
Lịch sử loài người phát triển thông qua cơ chế di truyền và di sản, trong đó di sản đóng vai trò chủ đạo Giáo dục không chỉ xuất hiện mà còn phát triển cùng với sự tiến hóa của loài người Mọi sự phát triển văn hóa và giáo dục đều bắt nguồn từ con người, thông qua cơ chế truyền thụ và tiếp thu Mỗi thế hệ học hỏi từ thế hệ trước, tiếp nhận kinh nghiệm sống, tri thức, kỹ năng lao động và thái độ ứng xử giữa con người với nhau cũng như với tự nhiên, nhằm duy trì và phát triển cuộc sống.
Giáo dục đóng vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của con người, giữ gìn và truyền bá các giá trị chung cũng như giá trị truyền thống của quốc gia và dân tộc.
Giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển lực lượng sản xuất, đổi mới các mối quan hệ xã hội và thúc đẩy sự bình đẳng giữa các tầng lớp dân cư.
Chủ Tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Không có giáo dục, không có cán bộ thì không nói gì đến Kinh tế - Văn hoá"
Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp Hành Trung ương Đảng lần thứ IV (khóa VII) khẳng định rằng giáo dục, đào tạo và khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu, đóng vai trò động lực và điều kiện cơ bản cho việc thực hiện mục tiêu kinh tế - xã hội, cũng như xây dựng và bảo vệ đất nước Đảng ta nhấn mạnh rằng đầu tư cho giáo dục chính là đầu tư cho sự phát triển, trong đó giáo dục không chỉ là mục tiêu mà còn là động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội, và sự phát triển này cũng chính là mục tiêu và sức mạnh cho giáo dục.
- Xã hội cũng chính là mục tiêu và là sức mạnh cho giáo dục
- Giáo dục cung cấp nguồn nhân lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội
- Giáo dục là nhân tố nâng cánh trong sự phát triển Khoa học - Công nghệ
- Giáo dục góp phần nâng cao dân trí, làm nền tảng cho sự phát triển đất n-íc
- Chức năng của giáo dục đối với xã hội trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị tr-ờng định h-ớng xã hội chủ nghĩa
- Chức năng phát triển xã hội: Đầu t- phát triển nhân lực
- Chức năng phúc lợi xã hội: Bao cấp
- Chức năng phục vụ xã hội: Có hạch toán, chi phí, hiệu quả giáo dục
Giáo dục phổ thông đóng vai trò then chốt trong hệ thống giáo dục quốc dân, là nền tảng quan trọng để nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực và phát triển nhân tài, từ đó góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội.
Giáo dục phổ thông là nền tảng văn hóa và sức mạnh tương lai của dân tộc Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của con người Nó kết nối giáo dục mầm non với giáo dục đại học và chuyên nghiệp Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, từ đó nâng cao năng lực cá nhân, tính sáng tạo và hình thành nhân cách công dân xã hội chủ nghĩa, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học tập hoặc tham gia lao động, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Giáo dục phổ thông đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển lực lượng sản xuất, cải tiến hệ thống sản xuất, nâng cao năng suất lao động và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Giáo dục phổ thông đóng vai trò quan trọng trong mối quan hệ chính trị, kinh tế và văn hóa - xã hội, thể hiện sự liên kết chặt chẽ giữa các yếu tố này.
Xã hội Giáo dục Kinh tế
1.2 Một số khái niệm cơ bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu
1.2.1 Khái niệm quản lý giáo dục:
Quản lý giáo dục là hoạt động điều hành và phối hợp các lực lượng xã hội nhằm nâng cao công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội Hiện nay, sứ mệnh phát triển giáo dục không chỉ giới hạn ở thế hệ trẻ mà còn mở rộng cho mọi người, tuy nhiên, trọng tâm vẫn là giáo dục thế hệ trẻ Do đó, quản lý giáo dục được hiểu là sự điều hành hệ thống giáo dục quốc dân và các trường trong hệ thống giáo dục quốc gia Như Các Mác đã nói: "Một nghệ sĩ vĩ cầm tự điều khiển bản thân, còn dàn nhạc cần có nhạc trưởng."
Quản lý giáo dục là một hoạt động thiết yếu bắt nguồn từ sự phân công hợp tác trong cộng đồng, nhằm chăm sóc, bảo tồn và phát triển hệ thống giáo dục như một phần của cấu trúc hạ tầng xã hội Đây là quá trình quản lý kinh tế - xã hội, giúp thực hiện sự phân hóa xã hội một cách đồng bộ và hài hòa, từ đó tái sản xuất sức lao động và đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
Có rất nhiều quan niệm khác nhau về quản lý; xin đ-ợc nêu một số quan niệm nh- sau:
Quản lý được định nghĩa là tổ chức và điều khiển các hoạt động theo yêu cầu nhất định, đồng thời là sự tác động có định hướng chủ động của chủ thể đến khách thể trong một tổ chức Mục tiêu của quản lý là đảm bảo tổ chức vận hành hiệu quả và đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Quản lý là quá trình chỉ huy và điều khiển các hoạt động xã hội, nhằm phát triển hành vi con người theo đúng quy luật và đạt được mục tiêu đã đề ra, đồng thời phù hợp với ý tưởng của người quản lý.