QUÁT LÝ LUẬN VỀ BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VÀ TÌNH HÌNH BÁO CHÍ CỦA XỨ UỶ TRUNG KỲ GIAI ĐOẠN TRƯỚC 1936
Lý luận chung về báo chí cách mạng
C.Mác - Ph.Ăngghen, V.I.Lênin, Hồ Chí Minh - những nhà lãnh tụ vĩ đại của giai cấp vô sản đều bắt đầu cuộc đời hoạt động của mình bằng tiếng nói đấu tranh của báo chí Bằng những bài báo tác phẩm của mình, các nhà cách mạng vô sản đó tiến hành luận chiến bảo vệ những lợi ích của quảng đại quần chúng nhân dân lao động, bác bỏ và đánh bại các luận điệu của các thế lực thù địch. Báo chí cách mạng thực sự là vũ khí chiến đấu của giai cấp công nhân, là cơ quan tuyên truyền, tham gia vào việc tổ chức và phát triển xã hội bằng hoạt động ngôn luận của mình Trọng trách của báo chí cách mạng là phục vụ lợi ích của nhân dân lao động, và sự tiến bộ và giải phóng con người.
Mác, Ăngghen và Lênin không chỉ là những nhà tư tưởng vĩ đại của giai cấp công nhân thế giới mà còn là những người đặt nền móng lý luận cho báo chí cách mạng Từ đầu thế kỷ XX, Nguyễn Ái Quốc, sau này là Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã sử dụng báo chí và sách để tuyên truyền và vận động cách mạng Năm 1925, Người đã sáng lập báo Thanh Niên, tờ báo cách mạng đầu tiên ở Việt Nam.
Lãnh đạo nhiều tờ báo Mác - Ăngghen, Lênin và Hồ Chí Minh không chỉ là những nhà tổ chức mà còn là những nhà báo xuất sắc, luôn quan tâm đến hoạt động báo chí Tư tưởng của các nhà kinh điển về công tác và hoạt động báo chí rất phong phú, đóng vai trò quan trọng trong hình thái ý thức xã hội Mácxít.
Theo nhãn quan duy vật lịch sử và chủ nghĩa xã hội khoa học, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin đã lý giải sự xuất hiện của báo chí hiện đại gắn liền với sự phát triển của nền đại công nghiệp cơ khí trong thời kỳ đầu của chế độ tư bản.
Sách báo từ khi ra đời đã có ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống xã hội, phản ánh ý thức xã hội trong bối cảnh giai cấp Chúng thường được sử dụng như công cụ thống trị bởi các giai cấp, đặc biệt là giai cấp thống trị, trong cuộc đấu tranh giành và bảo vệ quyền lực Mác - Ăngghen và Lênin nhấn mạnh tính Đảng và tính nhân dân của báo chí trong cuộc chiến vì quyền lợi của giai cấp vô sản Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã khẳng định tính giai cấp, tính Đảng và tính nhân dân của sách báo trong bối cảnh Việt Nam.
1.1.1 Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin
Trong cuộc đấu tranh cách mạng, CMác- Lênin coi báo chí là vũ khí chiến đấu của giai cấp công nhân, đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền và phản ánh cuộc sống của nhân dân Báo chí không chỉ phục vụ lợi ích của nhân dân lao động mà còn cần đảm bảo tính tự do ngôn luận và bảo vệ quyền lợi của quần chúng.
Theo Mác cho rằng mọi điều bí mật đều có sức hấp dẫn, và dư luận xã hội thường tạo ra những bí mật riêng cho bản thân Ông nhấn mạnh rằng mỗi tác phẩm báo chí, dù vi phạm hình thức hay không, đều có thể thu hút sự chú ý của công chúng Chế độ kiểm duyệt khiến cho những tác phẩm bị cấm, dù chất lượng ra sao, trở nên đặc biệt, trong khi tự do báo chí lại làm mất đi vẻ bề ngoài nghiêm trang của các tác phẩm này.
Báo chí là phương tiện duy nhất giúp cá nhân thể hiện tinh thần của mình, tôn trọng lý tính hơn là cá nhân Nó phản ánh mạnh mẽ tư tưởng và cảm xúc của người dân, những người đang suy nghĩ theo cách riêng của họ Giống như cuộc sống, báo chí luôn ở trong trạng thái phát triển và không bao giờ hoàn tất.
Báo chí đóng vai trò quan trọng trong việc phản ánh những cảm xúc, hy vọng và lo lắng của nhân dân Nó không chỉ chia sẻ tình yêu và lòng căm thù mà còn truyền tải niềm vui và nỗi buồn trong cuộc sống hàng ngày Khi nghe được những tâm tư của cộng đồng, báo chí sẽ mạnh mẽ thông báo cho mọi người, đồng thời thể hiện quan điểm và phán xét của mình một cách sâu sắc và nhiệt huyết.
Báo chí, theo quan điểm của Mác, cần phản ánh tâm tư và nguyện vọng của nhân dân, đồng thời phê phán những hành động của kẻ phản cách mạng và bác bỏ tham vọng của phe thù địch Nó cũng phải làm rõ nguyên nhân của sự áp bức từ tầng lớp quan lại, quý tộc và giai cấp tư sản mà người vô sản, tiểu nông và tiểu tư sản phải chịu đựng Báo chí cần chỉ ra nguồn gốc của ách áp bức chính trị và xã hội, cũng như các biện pháp có thể áp dụng để chấm dứt tình trạng này Việc giành chính quyền của người vô sản, tiểu nông và tiểu tư sản thành thị được xem là điều kiện tiên quyết để thực hiện những biện pháp đó Cuối cùng, báo chí cần nghiên cứu khả năng thực hiện nền dân chủ ngay lập tức và xác định các liên minh cần thiết cho đảng khi còn yếu để hoạt động độc lập.
Lê-nin, một nhà lãnh tụ vĩ đại của giai cấp vô sản, coi báo chí là công cụ quan trọng trong việc mobilize quần chúng tham gia cách mạng và lật đổ ách thống trị của giai cấp bóc lột Báo chí cần đại diện cho giai cấp vô sản, tuyên truyền và chuẩn bị cho các hành động cách mạng quần chúng nhằm đánh đổ giai cấp tư sản, giành chính quyền và thiết lập chế độ xã hội chủ nghĩa, chế độ duy nhất có khả năng chấm dứt chiến tranh Tác dụng của báo chí không chỉ dừng lại ở việc truyền bá tư tưởng chính trị và thu hút những người đồng tình, mà còn đóng vai trò là người tổ chức và cổ động cho tập thể.
Lênin nhấn mạnh rằng báo chí không chỉ phục vụ cho công tác tuyên truyền mà còn phải phản ánh toàn diện các khía cạnh của phong trào công nhân Ông phản đối việc phân chia nội dung giữa báo chí công nhân và các tạp chí trí thức, cho rằng mọi sự kiện cụ thể của phong trào công nhân cần được liên kết với lý luận về chủ nghĩa xã hội, chính trị và tổ chức đảng Việc sử dụng lý luận để làm sáng tỏ các vấn đề và tiến hành tuyên truyền cho đông đảo quần chúng công nhân là điều cần thiết.
Bên cạnh đó Lênin cũng đề cao vai trò của báo chí địa phương, cho rằng
Nó giữ vị trí ưu thế so với báo chí Trung ương, thể hiện sự nghèo nàn hoặc phong phú Sự nghèo nàn xuất hiện khi phong trào chưa đào tạo đủ lực lượng cho nền sản xuất lớn, khi còn tồn tại cách làm việc thủ công và gặp khó khăn trong việc phát triển.
Phong trào báo chí địa phương phát triển mạnh mẽ khi đã nắm vững các nhiệm vụ báo cáo và cổ động toàn diện Điều này thể hiện rõ nhu cầu cần thiết phải có nhiều tờ báo địa phương song song với một tờ báo Trung ương, nhằm phản ánh sự sống động và đa dạng của đời sống công xưởng.
Theo Lênin, tự do báo chí bao gồm quyền hội họp, lập hội, bãi công, và chế độ dân chủ trong việc bầu ra các quan tòa cũng như viên chức nhà nước Ông đề xuất bãi bỏ quân đội thường trực, áp dụng chế độ dân cảnh, và tách biệt giáo hội khỏi nhà nước cũng như nhà trường khỏi xã hội.
Tình hình báo chí xứ uỷ Trung kỳ trước năm 1936
Cuộc khủng hoảng kinh tế của chủ nghĩa tư bản thế giới từ năm 1929 đến
Năm 1933, đời sống của nhân dân lao động Việt Nam trở nên khốn khổ hơn bao giờ hết do công nghiệp đình đốn và nông nghiệp gặp thiên tai Nhiều công nhân thất nghiệp, nông dân thiếu đói kéo về thành phố nhưng vẫn không tìm được việc làm Để bù đắp thua lỗ, thực dân Pháp gia tăng bóc lột bằng cách tăng thuế và phá giá đồng bạc Đông Dương Trong bối cảnh đó, phong trào cách mạng bùng nổ mạnh mẽ, khiến thực dân Pháp lo sợ và gia tăng khủng bố, bắt bớ hàng loạt những chiến sĩ cách mạng Đồng thời, các đảng bộ địa phương thực hiện Nghị quyết Hội nghị thống nhất Đảng tháng 2-1930, quán triệt Chánh cương và Điều lệ của Đảng, tạo ra nguồn sinh khí mới trong các chi bộ Đảng chủ trương đẩy mạnh tuyên truyền về việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, lãnh đạo quần chúng đấu tranh đòi cải thiện đời sống và bảo vệ phong trào Lời kêu gọi của đồng chí Nguyễn Ái Quốc được phổ biến rộng rãi, với nội dung súc tích, dễ hiểu và phản ánh nguyện vọng bức thiết của quần chúng lao động.
Trong bối cảnh chủ nghĩa tư bản toàn cầu gặp khủng hoảng, Liên Xô vẫn duy trì sự phát triển kinh tế mạnh mẽ và cải thiện đời sống nhân dân Đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã viết cuốn "Nhật ký chìm tàu" nhằm ca ngợi xây dựng chủ nghĩa xã hội và cuộc sống hạnh phúc của người dân Liên Xô, đồng thời phản bác những luận điệu xuyên tạc của chủ nghĩa đế quốc Cuốn sách đã được nhiều đảng bộ in ấn và phát hành rộng rãi như tài liệu tuyên truyền, giúp công nhân và các tầng lớp lao động thêm hăng hái tham gia vào cuộc cách mạng.
Dưới sự lãnh đạo của các đảng bộ, phong trào cách mạng đã diễn ra mạnh mẽ với nhiều cuộc bãi công và biểu tình của công nhân và nông dân tại các địa phương như Nam Định, Mông Dương, Thái Bình, và Hà Nam Từ cuối tháng 4-1930, Đảng đã đẩy mạnh tuyên truyền về ngày Quốc tế lao động 1-5, khuyến khích quần chúng tham gia các cuộc đấu tranh, mặc dù bị đàn áp Các cuộc biểu tình, tuần hành liên tiếp xảy ra tại nhiều xí nghiệp và vùng nông thôn, thể hiện tinh thần đấu tranh không ngừng nghỉ của quần chúng Dù bị địch đàn áp đẫm máu, phong trào vẫn không bị dập tắt, dẫn đến một số nhượng bộ từ phía địch như trả tự do cho người bị bắt, giảm giờ làm, và cải thiện điều kiện lao động.
Sau kỷ niệm ngày 1-5, Ban Cổ động và Tuyên truyền của Đảng Cộng sản Việt Nam đã phát hành tài liệu về Ngày Quốc tế đỏ 1-8, nhằm giải thích nguồn gốc chiến tranh đế quốc và kêu gọi bảo vệ hòa bình, ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc Tài liệu phân loại ba loại chiến tranh: chiến tranh đế quốc, chiến tranh chống Liên bang Xôviết, và chiến tranh giải phóng của các dân tộc bị áp bức, đồng thời nêu rõ khẩu hiệu đấu tranh cho dịp kỷ niệm này Đảng cũng chú trọng tuyên truyền trong binh lính, khuyến khích họ đoàn kết với nhân dân trong cuộc đấu tranh chống chiến tranh đế quốc Từ 1-8 đến tháng 10-1930, hàng trăm cuộc đấu tranh nổ ra, với nhiều cuộc biểu tình có tổ chức lực lượng tự vệ, trong đó có những cuộc lớn lên tới 20.000 người Cuộc đấu tranh tại Nghệ An, Hà Tĩnh đã phát triển mạnh mẽ, dẫn đến việc thành lập chính quyền Xôviết ở hơn 300 thôn xã thuộc Nghệ An.
Hà Tĩnh là địa phương đầu tiên thực hiện nhiệm vụ chính quyền công nông tại Việt Nam, với công tác tuyên truyền sâu rộng nhằm thực hiện các chính sách cách mạng như xoá nợ, giảm tô, chia lại công điền cho nông dân và bãi bỏ thuế Bên cạnh đó, các quyền dân chủ được ban bố, xử lý bọn phản động, bài trừ hủ tục và tổ chức học văn hoá Nhiều loại báo chí địa phương đã được xuất bản, trong đó có báo Người lao khổ, Công nông binh từ Xứ uỷ Trung kỳ, cùng với các báo như Tiến lên ở Nghệ An, Sản nghiệp tại Hưng Nguyên, Nhà quê ở Thanh Chương, Tia sáng tại Quỳnh Lưu và Giác ở Nam Đàn.
Trong thời kỳ cách mạng, thơ ca và văn học được lưu truyền rộng rãi, góp phần vào việc tuyên truyền tư tưởng cách mạng Sách báo và tài liệu cách mạng được phổ biến khắp nơi, giúp nâng cao nhận thức cho người dân Mỗi đêm, nhân dân tổ chức hội họp để nghe cán bộ chia sẻ thông tin, đọc sách báo và tham gia học tập văn hóa.
1.2.2 Đường lối của Đảng về công tác báo chí trước năm 1936
Trước tình hình thế giới và trong nước, cùng với các chính sách báo chí của thực dân Pháp, báo chí được nhận thức là một mặt trận khốc liệt, nơi các chiến sĩ cộng sản phải hy sinh và sáng tạo để thực hiện sứ mệnh của báo chí vô sản mà Lê-nin đã chỉ ra Đảng ta đã xác định báo chí không chỉ là phương tiện tuyên truyền mà còn là tổ chức tập thể, từ đó xây dựng những quan điểm và chủ trương nhằm phát triển công tác báo chí.
Tại hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản, thành lập Đảng cộng sản Viêt Nam đầu năm 1930, đã thông qua nghị quyết về báo chí viết:
“ 1 Bỏ những tờ báo do Đông Dương cộng sản và An Nam công sản xuất bản trước đây.
2 Ban chấp hành trung ương có thể xuất bản một tạp chí lý luận và ba tờ báo tuyên truyền”
3 Bỏ những tờ báo của các hội quần chúng do Đảng chỉ đạo.
4 duy trì tất cả những tờ báo do quần chúng chủ trương” [3 ;173],
Tổ chức báo chí tại Việt Nam đã được thống nhất theo chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sau khi các hệ thống báo chí của các tổ chức cộng sản trước đây ngừng hoạt động Về tư tưởng và chính trị, báo chí Việt Nam tuân thủ đường lối và chính sách của Đảng, khác biệt với chính sách của Đảng cộng sản Đông Dương và Đảng cộng sản An Nam, cũng như không hoàn toàn giống với chỉ thị của quốc tế cộng sản Những khác biệt này chủ yếu xoay quanh mối quan hệ giữa dân tộc và giai cấp, dựa trên chính cương, sách lược và lời kêu gọi của Nguyễn Ái Quốc.
Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ hai vào tháng 3 năm 1931 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tổ chức tuyên truyền rộng rãi cho Đảng Các ấn phẩm từ báo Trung ương đến các báo địa phương cần phải mang tính quần chúng, phản ánh chân thực đời sống và cuộc đấu tranh của nhân dân.
Vào ngày 3 tháng 1 năm 1931, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã phát đi Thông cáo tới các cấp ủy, kêu gọi chống lại chính sách khủng bố trắng của kẻ thù Thông cáo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ vững quyết tâm, tăng cường tuyên truyền và tổ chức quần chúng tham gia đấu tranh.
Vào năm 1934, phong trào cách mạng đã được khôi phục, đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ Ngày 14/6/1934, Hội nghị Ban lãnh đạo Đảng ở nước ngoài cùng các đại biểu trong nước đã xác định nhiệm vụ quan trọng là vận động quần chúng theo Chương trình hành động của Đảng Hội nghị cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác sách báo trong việc tuyên truyền và phát triển phong trào.
Theo chỉ đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, ít nhất 25 tờ báo đã ra đời từ các tổ chức Xứ ủy Trung Kỳ, Nam Kỳ và nhiều tỉnh ủy, Đảng ủy, huyện ủy, cùng với sự tham gia của một số quần chúng như học sinh, chỉ vài ngày sau khi Đảng được thành lập, trước khi có báo và tạp chí chính thức từ Trung ương.
Ngày 05-8-1930, Tạp chí Đỏ cơ quan trung ương của Đảng cộng sản Việt Nam, ra số 1 ngày 15-8-1930 báo Tranh Đấu cơ quan trung ương của Đảng ra số 1
Tháng 10-1930, Ban chấp hành Trung ương họp đã sữa đổi một số chủ trương về chỉ đạo chiến lược và sách lược của Đảng đề ra trong hội nghị hợp nhất, đổi tên Đảng Cộng sản Việt Nam thành Đảng cộng sản Đông Dương Nghị quyết của hội nghị trung ương đã nhấn mạnh đến nhiệm vụ “ Đảng phải mở rộng tuyên truyền cổ động ra sách báo.” Nhiệm vụ đó còn được cụ thể hóa trong các nghi quyết riêng biệt về công tác công hội, nông hội và các đoàn thể khác : ‘phải có báo sản nghiệp thường nói tình hình trong xưởng cho quần chúng xem và phải khuyến khích công nhân viết vào báo âý” “phải có báo chương của nông hội để tuyên truyền và phải hết sức làm cho hội viên nông hội viết báo”
Vào ngày 11-2-1931, Trung ương Đảng Cộng sản đã phát hành số đầu tiên của báo Cờ Vô sản, do Tổng bí thư Trần Phú trực tiếp phụ trách Các cấp bộ Đảng địa phương cũng xuất bản báo, một số tạm ngừng và ra tờ mới dưới danh nghĩa cơ quan của Đảng bộ Đảng Cộng sản Đông Dương, trong khi một số khác vẫn giữ tên cũ nhưng điều chỉnh danh nghĩa cho phù hợp với tổ chức mới.
1.2.3 Một số tờ báo của Xứ ủy
Tờ báo “Bôn-sê-vích” ra đời nhằm tuyên truyền đường lối chủ trương của Đảng(tháng 7/1929) Ít lâu sau khi đồng chí Nguyễn Phong Sắc vào Nghệ An.
Xứ ủy chúng tôi đã tổ chức họp để đánh giá tình hình và quyết định phát hành tờ báo mang tên Bôn-sê-Vich nhằm tuyên truyền đường lối chủ trương của Đảng Anh Thịnh, hay còn gọi là Nguyễn Phong Sắc, được giao phụ trách các tỉnh Nam Trung kỳ, trong khi Quốc Anh và Phan Thái Ất đảm nhiệm công việc ở ngoài Dương Văn Lan và Diễn Đồng sẽ phụ trách ấn loát tờ Bôn-sê-Vich tại chi bộ Vạn-Phần.
SỰ RA ĐỜI VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA BÁO DÂN
Hoàn cảnh lịch sử và sự ra đời của báo Dân
Những năm 1930 - 1936 chủ nghĩa phát xít đã phát triển thành một trào lưu chính trị và thắng thế ở nhiều nước trên thế giới Đảng phát xít Ý ra đời năm
Năm 1920, Đảng Quốc xã Đức được thành lập và đến năm 1933 đã nắm quyền lãnh đạo Tại Roma, chính quyền được giành lại vào năm 1922 Ở Nhật Bản, sau cuộc đảo chính không thành công của phái “Sĩ Quan Trẻ”, chính quyền quân phiệt bắt đầu chuyển sang chế độ phát xít hóa từ năm 1936.
Chủ nghĩa phát xít được Quốc Tế Cộng Sản mô tả là "sự tấn công tàn bạo nhất của tư bản chống lại quần chúng lao động" và là "chủ nghĩa Xô Vanh đến cực điểm" cùng với "chiến tranh xâm lược" Nó thể hiện nền chuyên chính khủng bố công khai của những phần tử phản động, Xô Vanh và đế quốc chủ nghĩa trong tư bản tài chính Dựa trên nhận thức này, Đại hội VII của Quốc Tế Cộng Sản diễn ra tại Matxcơva vào tháng 7/1935 đã chủ trương thành lập Mặt Trận Nhân Dân rộng rãi trên toàn thế giới nhằm chống lại chủ nghĩa phát xít và nguy cơ chiến tranh.
Vào tháng 1/1936, trong bối cảnh toàn cầu chống phát xít, Mặt Trận Bình Dân Pháp được thành lập, quy tụ nhiều tổ chức chính trị như Đảng Xã Hội, Đảng Cấp Tiến, Đảng Cộng Sản và các liên đoàn lao động Trong cuộc bầu cử tháng 4/1936, lực lượng phát xít Pháp đã thất bại hoàn toàn, dẫn đến sự ra đời của chính phủ Mặt Trận Bình Dân Chính phủ này đã thực hiện cương lĩnh dân chủ chống phát xít, chú trọng đến việc điều tra tình hình thuộc địa, thu thập nguyện vọng của nhân dân, ban hành quyền tự do dân chủ và cải thiện đời sống của người lao động.
Lợi dụng điều kiện quốc tế thuận lợi, mặt trận nhân dân chống phát xít được thành lập ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Pháp, tạo nên mặt trận nhân dân thế giới Đảng đã khai thác khả năng hoạt động nửa hợp pháp, nửa bất hợp pháp để xuất bản báo chí công khai, hợp pháp, với một số tờ báo cách mạng bằng tiếng Pháp ra đời ở Hà Nội và nhiều tờ báo tiếng Việt, trong đó có báo Dân, cơ quan Trung ương của Đảng Trong nước, sau khi thực dân Pháp tiến hành khủng bố phong trào cách mạng 1930-1931, lực lượng cách mạng đã phục hồi Vào tháng 3 năm 1935, Đảng triệu tập đại hội đại biểu toàn quốc tại Ma Cao (Trung Quốc) để xác định bước phát triển và nhiệm vụ mới của cách mạng Việt Nam, trong bối cảnh đời sống của mọi tầng lớp nhân dân rất khốn khổ, ruộng đất tập trung trong tay địa chủ và phong kiến, khiến họ khao khát đấu tranh để cải thiện đời sống.
Trước tình hình khó khăn, Đảng đã quyết định thành lập Mặt trận Dân chủ Đông Dương, nhằm tập hợp tất cả những người yêu nước, bao gồm cả người Pháp Kẻ thù thực sự của nhân dân Đông Dương không phải là thực dân Pháp nói chung, mà là những phần tử phản động thuộc địa không tuân thủ các chính sách tiến bộ của chính phủ Mặt trận Bình dân Pháp.
Khẩu hiệu đấu tranh hiện nay tập trung vào việc chống lại chủ nghĩa phát xít và chiến tranh đế quốc, đồng thời lên án các lực lượng phản động thuộc địa Mục tiêu là bảo vệ Liên Xô và hòa bình thế giới Toàn dân đang hướng tới một hành động chung với khẩu hiệu vì tự do cơm áo và hòa bình.
Trong bối cảnh phức tạp của tình hình thế giới và trong nước, thực dân Pháp đã áp dụng một chính sách kiểm soát báo chí nghiêm ngặt Các văn bản pháp quy không quy định thời gian cụ thể từ khi được phép cho đến khi xuất bản, dẫn đến việc không thể xuất bản nếu quá thời hạn Tuy nhiên, Toàn quyền Đông Dương lại tùy tiện áp dụng thời hạn khác nhau cho từng tờ báo, ví dụ như tờ Đời Nay được cấp thời hạn 6 tháng vào năm 1936, tiểu thuyết thứ năm 1937, và tờ Dân chỉ có thời hạn 3 tháng vào năm 1938.
Năm 1931, một tờ báo đã nhận được nghị định từ toàn quyền Đông Dương cho phép xuất bản, tuy nhiên thời gian ra số 1 có thể kéo dài từ 3 tháng, 6 tháng hoặc lâu hơn tùy thuộc vào người được cấp phép Theo các sắc lệnh và nghị định, bất kỳ tờ báo nào vi phạm điều luật sẽ bị đưa ra xét xử tại tòa án tiểu hình.
Trước bối cảnh biến động toàn cầu và trong nước cùng với các chính sách báo chí của chính quyền thực dân, Nguyễn Văn Tạo, một đảng viên hoạt động công khai, đã viết cuốn "Mặt Trận Bình Dân Pháp và nguyện vọng của quần chúng Đông Dương" Đảng Cộng Sản Đông Dương cũng đã gửi thư ngỏ đến các tổ chức và nhóm cách mạng ở Đông Dương vào tháng 4 năm 1936, cùng với thư công khai gửi đến toàn thể đồng chí trong Đảng vào tháng 6 năm 1936.
Sự ra đời và tồn tại của báo chí trong thời kỳ này không hề đơn giản, mà là kết quả của nghệ thuật lãnh đạo tài tình và linh hoạt của Đảng Để có thể phát triển và chống lại các thế lực thù địch muốn tiêu diệt hoặc kiềm chế báo chí ngay từ những ngày đầu, Đảng đã đưa ra một số chủ trương và quan điểm nhằm giúp các tờ báo không chỉ tồn tại mà còn phát huy vai trò cách mạng của mình.
Vào ngày 20 tháng 3 năm 1937, Đảng đã phát hành Thông cáo nhằm thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền và cổ động, trong đó nhấn mạnh rằng "các cấp đảng bộ phải khuyến khích những người cảm tình đứng tên xin Chính phủ cho phép xuất bản những tờ báo công khai."
Hội nghị giới báo chí Trung Kỳ ngày 27/3/1937 ra Nghị quyết về quyền tự do báo chí và về những vấn đề thuộc tình hình chính trị chung
Hội nghị BCHTW từ 25/8 đến 4/9/37 đã đánh giá những ưu điểm và hạn chế trong công tác báo chí, đồng thời đề ra nhiệm vụ quan trọng về công tác tuyên truyền cổ động, nhấn mạnh rằng công tác này cần phải được công khai hóa Hội nghị quyết định ngừng phát hành các tờ báo bí mật của các hội quần chúng, yêu cầu mọi vấn đề liên quan đến sinh hoạt và các cuộc vận động quần chúng phải được giải thích qua sách báo công khai Mặc dù các báo bí mật của đảng bộ vẫn tiếp tục được phát hành, nhưng chỉ bàn về những vấn đề không thể công khai Đảng cũng quyết định phát hành báo bằng tiếng Pháp.
Theo quy định pháp luật, việc phát hành báo chí bằng tiếng Pháp, dù do người Việt Nam hay người Pháp thực hiện, đều phải xin phép và thực hiện một số thủ tục đơn giản Mặc dù số lượng độc giả hạn chế và giá bán cao, Đảng vẫn quyết định phát hành báo tiếng Pháp nhằm tận dụng điều kiện thuận lợi, tác động đến dư luận xã hội và tạo tiếng vang trong cộng đồng Pháp Đến nay, đã có 6 tờ báo tiếng Pháp được phát hành, bao gồm Le Travail, Rassemblement, và En Avant Đảng cũng chủ trương chuyển đổi các tờ báo đã được phép phát hành trước đó từ không cách mạng sang cách mạng thông qua việc thuê hoặc mua lại.
Tờ Sông Hương tục bản, do Xứ ủy Trung Kỳ mua lại và duy trì tên cũ, đã trở thành phương tiện đấu tranh chính trị quan trọng trong bối cảnh tài chính khó khăn Sau chiến thắng của mặt trận dân chủ, báo đã yêu cầu các dân biểu thực hiện trách nhiệm với nguyện vọng của nhân dân, nhấn mạnh sự cần thiết lắng nghe ý kiến cộng đồng Trong khi đó, chế độ vua quan Nam triều tại Trung Kỳ đã áp dụng các biện pháp đàn áp báo chí, gây khó khăn cho việc xuất bản các tờ báo cách mạng Đảng đã tìm cách khắc phục bằng việc biên tập tờ Nhành Lúa tại Huế và in ấn tại Hà Nội, nhằm phát hành rộng rãi trong nước và ra nước ngoài.
1937, đặc biệt biếu không, chỉ có một trang nhỏ như truyền đơn là in ở Huế.
Sau khi báo Dân bị cấm, Xứ ủy Trung Kỳ đã cho ra mắt tờ Dân Tiến, được biên tập tại khu vực Trung Kỳ Tòa soạn và các hoạt động liên quan được đặt tại số 16D, đường Nguyễn Tấn Nghiệm, Sài Gòn.
Nội dung một số bài báo đăng trên báo Sông hương tục bản
Sau khi Nhành Lúa bị cấm, xứ ủy Trung Kỳ mất kiểm soát báo chí, trong bối cảnh cuộc đấu tranh gay gắt giữa các lực lượng dân chủ và phản động diễn ra Điều này đã tạo ra áp lực lớn khi các bên tham gia tranh cử vào viện dân biểu Trung Kỳ.
Tờ Sông Hương do Phan Khôi chủ trương đang gặp khó khăn tài chính, có nguy cơ đóng cửa và phá sản Trước tình hình này, Xứ ủy quyết định mua lại tờ báo, giữ nguyên tên cũ và thêm hai chữ.
Báo “tục bản” trở lại sau vài tháng ngừng hoạt động, với người sáng lập là Phan Khôi để đảm bảo tính hợp pháp, trong khi Nguyễn Hữu Thạnh, một nhân sĩ dân chủ gần gũi với Đảng, giữ chức vụ chủ nhiệm Trên trang đầu số 1, có in “thư và madat xin gửi ông Phan Đăng Lưu” Ngô Đức Mậu được giao nhiệm vụ thư ký tòa soạn, với địa chỉ tòa soạn tại số 68 phố Jules Ferry, Huế Các bài viết chính do Phan Đăng Lưu và Tôn Quang Phiệt thực hiện, được viết tại Huế và gửi ra Vinh cho Ngô Đức Mậu sắp xếp, bổ sung tin tức, và sửa bản in thử do nhà in Vương Đình Châu ở Vinh thực hiện và phát hành.
Sông Hương tục bản ra mắt số đầu tiên vào ngày 19-6-1937 và chỉ tồn tại gần bốn tháng Ngày 11-10-1937, toàn quyền J.B Reevier đã ký lệnh thu hồi giấy phép, tuy nhiên, số 44 cùng phụ trương số 14 vẫn được phát hành vào ngày 14-10-1937, trước khi nghị định cấm được thông báo tới tòa soạn Việc chính quyền thực dân ra lệnh cấm đã được dự đoán trước, và ba phụ trương được phát hành như một hình thức đối phó chủ động với tình hình khó khăn, vì biết rằng không còn khả năng phát hành số 15 Dù thời gian ngắn ngủi, Sông Hương tục bản đã ghi lại những chiến công bất hủ trong giai đoạn đấu tranh tại Trung Kỳ.
Báo Sông Hương tục bản trên thực tế đã trở thành cơ quan ngôn luận của
Xứ uỷ Trung kỳ đã phát hành 14 số báo từ ngày 15-6 đến 14-10-1937 trước khi bị chính quyền Pháp thu hồi giấy phép Tờ báo này nhằm vận động cho các đại biểu của Đảng tranh cử vào viện dân biểu Trung kỳ và đề cập đến nhiều vấn đề thời sự nóng hổi như Đông Dương Đại hội và chống thuế Các nhà báo cộng sản đã hoàn thành sứ mệnh của mình và cho phát hành số cuối cùng trước khi đình bản.
Báo Sông Hương số 3, phát hành ngày 3 tháng 7 năm 1937, đăng bài “Có vài ông nghị” dưới hình thức hát nói và Mưỡu, nhằm chỉ trích mạnh mẽ những kẻ bất tài và làm tay sai cho thực dân Pháp.
Trong xã hội hiện nay, có những người nghị sĩ chỉ lo hưởng thụ cuộc sống xa hoa mà không quan tâm đến công việc của dân, của nước Họ lợi dụng danh nghĩa nghị để làm giàu cho bản thân một cách dễ dàng, trong khi người dân phải gánh chịu thuế nặng và sưu cao Mặc kệ những khó khăn của nhân dân, họ vẫn sống trong nhung lụa, hưởng lương cao như những vị thần.
Cứ mỗi năm đi hội nghị một phen
Lộ phí đã được chi trả bằng tiền phụ cấp, trong khi mọi người vẫn thoải mái tham gia tiệc tùng và uống rượu Việc sử dụng thuốc nha phiến diễn ra một cách tự do, và âm thanh từ trống cô đầu vang vọng Tuy nhiên, cần tránh mọi đề cập liên quan đến quyền lợi của người dân.
Sợ rằng trái ý quan trên
Mưỡu Đã gần bầu cử nghị viện Nhiều ông sắm bạc sắm tiền để lo Nhiều ông mổ lợn, mổ bò Nhiều ông đi cúi đi mò cửa quan”.
Bài viết chỉ trích thái độ thờ ơ của các nghị sĩ đối với đời sống nhân dân, khi họ chỉ biết đến việc ăn chơi, hưởng thụ mà không chăm lo cho người dân Đồng thời, bài báo cũng phản ánh sự ngại ngùng trong việc thể hiện quan điểm, nhằm tránh làm phật lòng các quan chức cấp trên.
Báo Sông Hương tham gia tranh cử với nhiệm vụ quan trọng là đại diện cho nguyện vọng của nhân dân Sau khi mặt trận dân chủ thắng cử, báo sẽ yêu cầu các dân biểu thực hiện trách nhiệm của mình, lắng nghe ý kiến của người dân và chuyển tải các yêu cầu, đề nghị của báo vào nghị viện Đồng thời, báo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc không để những cám dỗ như rượu, tiền bạc hay lời hứa làm sai lệch nghĩa vụ của cử tri trong thời điểm quan trọng này.
Sông Hương tục bản số 11 ngày 23 tháng 9 năm 1937 có bài “Mừng bạn đắc cử dân biểu”
Anh đắc cử, ừ anh đắc cử
Gượng mừng anh kẻo nữa vô tình
Riêng hạt này chức nghị đã nhường anh
Sao cho xứng, chớ vì danh mà bỏ nghĩa
Nghị dân cử anh ngồi một ghế
Trong nghị trường thay thế mặt muôn dân
Trọng trách anh là vẽ rõ cảnh cùng, bần
Trọng trách anh là đòi hỏi quyền lợi thiết thực.
Và hơn nữa anh vì dân đen đánh thức
Rõ lợi quyền lại biết hiệp lực về sau
Anh chớ như ai vào nghị trường như thể người đau
Lim dim đôi mắt, gật đầu cho xong
Chẳng nghị bàn tới quyền lợi riêng công.
Chi búng tai bóp miệng để đợi trông cấp phần
Anh chớ như ai vào nghị trường như thể người đần
Nói năng loạc choạc, quyền lợi dân thì chẳng giám yêu cầu
Nghị như thế, trong nghị trường chán vạn bấy lâu.
Nên xin phận cạn, để ngõ hầu anh xứng mặt làm trai
Em không mong anh móc quả tim mà cống hiến trước mặt muôn người.
Em chỉ trông anh dốc bầu nhiệt huyết, để mưu cầu một vài quyền lợi cỏn con.
Phòng khi gió dập, mưa dồn
Dân đen ướt át hãy còn có chỗ cậy trông
Mấy lời xin tỏ nỗi lòng.
Chúc mừng bạn đã đắc cử dân biểu! Người dân đang kỳ vọng vào một sự lãnh đạo mới, mong muốn một người đại diện có khả năng mang lại ấm no và hạnh phúc cho tất cả mọi người Họ hy vọng rằng bạn sẽ không giống như những nhà lãnh đạo trước đây, những người đã khiến nhân dân phải chịu đựng nhiều khổ cực và bóc lột dã man, chỉ biết đến sự hưởng thụ cá nhân mà quên đi trách nhiệm chăm lo cho cuộc sống của dân chúng.
“Em không mong anh móc quả tim mà cống hiến trước mặt muôn người
Bài xã luận và bình luận trong Sông Hương thể hiện sự sắc sảo và tươi vui, đồng thời chỉ trích mạnh mẽ những quan chức tham nhũng và những kẻ "tai to mặt lớn" đã nắm quyền lâu năm Đây là lần đầu tiên trong lịch sử báo chí Đông Dương, việc chỉ trích công khai những kẻ buôn dân bán nước trong cuộc tranh cử được thực hiện Mục “chiến điện” đã phơi bày bản chất thối nát của những nhân vật như Cao Văn Chiểu, Nguyễn Quốc Túy, Bùi Huy Trứ, và Trần Đình Tuyên, những người đang tìm cách chen chân vào nghị trường, đặc biệt là Nguyễn Quốc Túy, Trần Bá Vinh và Lê Thanh Cảnh.
Sông Hương tục bản đã tham gia vào cuộc đấu tranh nghị trường thông qua các bài viết như “Chương trình dự thảo của dân biểu Trung Kỳ” và “Bức thư công khai kính gửi các ông dân biểu Trung Kỳ” trong kỳ hội đồng thứ nhất khóa dân biểu 1937-1940 Chương trình hành động của ông nghị Huỳnh Văn Trần từ Bình Định đã nêu rõ phương hướng nhiệm vụ mà quần chúng nhân dân và cử tri yêu cầu từ các nghị viện, đồng thời khẳng định vai trò chính trị-xã hội của các nghị viện dân chủ trong cuộc chiến chống lại các thế lực phản động cả bên trong và bên ngoài.
Sông Hương đã xuất bản trong bối cảnh cuộc đình công lớn của công nhân nhà máy xe Trường Thi, kịp thời phản ánh tình hình và lên án sự áp bức, bóc lột của bọn tư bản Tạp chí cũng cổ vũ công nhân trong cuộc đấu tranh chống lại sự đàn áp Số cuối cùng còn có bài viết về vụ đình công tại khu mỏ Vàng Danh đang diễn ra.
Sông Hương tục bản đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với cuộc đấu tranh chống phát xít của nhân dân Tây Ban Nha, đồng thời đưa tin về hội nghị quốc tế các nhà văn ủng hộ họ Tại đây, các nhà văn đã lên án những tư tưởng cực đoan của Trotsky và André Gide.
Một số nhận xét bước đầu qua các bài báo
Cuộc vận động dân chủ 1936 – 1939 là phong trào cách mạng lớn dưới sự lãnh đạo của Đảng, giúp hàng vạn quần chúng được giác ngộ và hàng ngàn cán bộ đảng viên rèn luyện trong đấu tranh Trong cao trào này, báo chí cách mạng của Đảng Cộng sản Đông Dương đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền chính sách, kêu gọi nhân dân tham gia đấu tranh và tố cáo tội ác của thực dân Pháp cùng bọn tay sai phản động Nội dung chủ yếu của báo chí Xứ ủy đã góp phần quan trọng vào sự phát triển của phong trào.
* Tuyên truyền chủ trương chính sách của Đảng.
Trong thời kỳ này, báo chí của Xứ ủy đã đăng tải nhiều bài viết công khai tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lênin, phản ánh quan điểm và chính sách của Đảng như một vũ khí chiến đấu cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động Trung Kỳ trong cuộc đấu tranh giành độc lập Điển hình là các số báo Sông Hương, trong đó có bài “Văn học và chủ nghĩa duy vật” của Hải Triều được đăng trong các số 8, 9, 10 vào các ngày 26-8, 2-9 và 11-9-1937, cùng với bài “Ý tưởng và học thuyết nhân quả” của Sơn Trà từ số 2 đến số 5, phát hành từ ngày 15-5 đến 1-7-1939.
Báo chí Xứ uỷ Trung Kỳ trong thời kỳ này giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lê-nin và quan điểm của Đảng, giúp hệ tư tưởng của Đảng và giai cấp công nhân cùng những giá trị văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa thế giới trở thành trung tâm trong đời sống tinh thần xã hội Báo chí không chỉ tuyên truyền sâu rộng và kịp thời mà còn kêu gọi, thức tỉnh tinh thần đấu tranh của nhân dân trước những hình thức tuyên truyền mê hoặc Hoạt động báo chí mang tính chính trị - xã hội đặc biệt, với mỗi tác phẩm báo chí phát hành có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến dư luận, nhận thức và hành vi của quần chúng.
Ngày 15-1-1937, Nhành Lúa số 3 công bố hiệu triệu:
“Cùng anh em viết báo Trung Ky:
Chúng tôi rất vui mừng thông báo về việc tổ chức một cuộc hội nghị dành cho toàn thể báo giới Trung Kỳ nhằm thảo luận các vấn đề quan trọng mà chúng ta đang đối mặt.
Tự do báo chí và việc thành lập nghiệp đoàn báo chí đã được ký tên bởi 16 cá nhân, trong đó có những nhân vật nổi bật trong phong trào cộng sản như Hải Triều, Lâm Mộng Quang và Nguyễn Chí Diểu, một ủy viên trung ương Đảng.
Nhành Lúa số 2 ra ngày 22-1-1937, bài Đoàn Bình viết :
“Báo giới có tự do mới có thể diễn đạt được tất cả những ý nguyện của nhân dân và phê bình những sự sai lầm của chính phủ”.
Ngày 23-1-1937, Nguyễn Xuân Lữ nhân danh chủ nhiệm tờ Nhành Lúa đứng ra tổ chức cuộc họp các nhà viết báo ở Huế vào 20 giờ tại hội quán Quảng Trí Các ông Huỳnh Thúc Kháng, Phan Bội Châu, Tiêu Diên Tử gửi thư hoan nghênh hội nghị.
Hải Triều kêu gọi mọi người chăm lo cho tương lai Đông Dương gạt bỏ chia rẽ, hợp tác giải quyết các vấn đề khẩn cấp cho sự sống còn của các dân tộc Ông nhấn mạnh cần lập mặt trận thống nhất đấu tranh cho tự do báo chí và xuất bản, điều này không chỉ cần thiết cho nhà báo mà còn cho đông đảo độc giả, nhằm bảo vệ sự sống còn của họ Quần chúng đang theo dõi và đánh giá các nhà báo, do đó, những người làm báo cần tạo cơ hội cho họ tham gia vào các hội nghị, từ đó củng cố sức mạnh cho báo chí.
Hội nghị đã thông qua chương trình nghị sự nhằm thành lập mặt trận thống nhất các nhà viết báo Đông Dương với mục tiêu đạt được tự do xuất bản sách và báo Các đại biểu yêu cầu các nhà chức trách tạo điều kiện cho tự do xuất bản, đồng thời vận động nhân dân đòi hỏi quyền tự do báo chí Hội nghị cũng kêu gọi sự ủng hộ từ những người tiến bộ ở Đông Dương và Pháp đối với nguyện vọng tự do xuất bản Đặc biệt, hội ái hữu báo giới Trung Kỳ đã được thành lập, với cam kết từ các đoàn thể sẽ hỗ trợ mạnh mẽ các nhà báo trong cuộc đấu tranh vì tự do báo chí.
*Thức tỉnh quần chúng kêu gọi cổ vũ các cuộc đấu tranh đòi tự do dân chủ, cơm áo, hòa bình.
Tháng 7 - 1936, Hội nghị toàn quốc lần thứ nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam họp ở Thượng hải Hội nghị phân tích tình hình quốc tế và trong nước, nêu rõ mục tiêu trước mắt là đấu tranh chống chế độ phản động thuộc địa, chống phát xít và chiến tranh đế quốc, đòi quyền dân chủ, cải thiện dân sinh, bảo vệ hoà bình Hội nghị quyết định tạm thời chưa nêu khẩu hiệu đánh đổ đế quốc Pháp và giai cấp địa chủ, giành độc lập cho dân tộc và ruộng đất cho dân cày. Hội nghị quyết định thành lập mặt trận rộng rãi lúc đầu gọi là Mặt trận nhân dân phản đế Đông Dương (sau đổi là Mặt trận Dân chủ) Và xác định trong cuộc đấu tranh này báo chí đóng một vai trò hết sức quan trọng phải là lực lượng tiên phong đi đầu.
Tháng 8-1936, nắm thời cơ Mặt trận nhân dân Pháp giành thắng lợi trong tuyển cử, Quốc hội Pháp chuẩn bị cử một phái đoàn điều tra sang Đông Dương để thực hiện một số điều cải cách, Đảng đã chủ trương mở cuộc vận động Đại hội Đông Dương, tuyên truyền, động viên các tầng lớp nhân dân nêu nguyện vọng, lập thành bản dân nguyện gửi tới phái đoàn điều tra nhằm mục tiêu trước mắt là đòi nhà cầm quyền Pháp thực hiện những cải cách, thực hành tự do, dân chủ, cải thiện đời sống cho nhân dân Trước sức mạnh của phong trào Mặt trận nhân dân, giới cầm quyền Pháp buộc phải thi hành một số cải cách tiến bộ ở thuộc địa Việc làm có ý nghĩa chính trị lớn nhất của Chính phủ Pháp là ra sắc lệnh ân xá chính trị phạm ở Đông Dương Bọn thống trị ở Đông Dương buộc phải thi hành một phần sắc lệnh này, để có được những thành công bước đầu này báo chí đóng một vai trò hết sức to lớn với tính cách là người tuyên truyền tập thể và cổ động tập thể
Trong giai đoạn 1936 - 1939, phong trào công nhân ở Trung kỳ diễn ra sôi nổi, với cuộc bãi công của công nhân may và thợ giày Huế nổi bật như một trong hai sự kiện bãi công tiêu biểu của năm 1937 trên toàn quốc Đáng chú ý, phong trào thanh niên và học sinh đã cùng đồng hành, thể hiện tinh thần đấu tranh mạnh mẽ, kế thừa truyền thống từ những năm trước, và đóng góp tích cực vào cuộc vận động Đông Dương Đại hội cũng như đón tiếp Godart.
Vào mùa thu năm 1938, chính quyền thực dân đã đề xuất tăng thuế thân và thuế điền thổ, dẫn đến sự phản đối mạnh mẽ từ quần chúng Xứ ủy lãnh đạo phong trào đấu tranh thông qua mít tinh, biểu tình và gửi bản dân nguyện yêu cầu bãi bỏ dự án thuế Sự tham gia sôi nổi của các tầng lớp nhân dân đã tạo điều kiện thuận lợi cho các dân biểu tiến bộ trong việc bác bỏ dự án này tại Viện Dân biểu Trung kỳ, cuối cùng dẫn đến việc hủy bỏ thành công dự án tăng thuế của chính quyền thực dân.
Cuộc bầu cử vào viện dân biểu Trung Kỳ là sự kiện chính trị quan trọng, thu hút sự quan tâm lớn từ công chúng Trong bối cảnh này, các ứng cử viên sử dụng nhiều chiêu trò, hứa hẹn lừa đảo và sẵn sàng chi tiền để mua chuộc quan chức Để giúp quần chúng nhận thức rõ quyền lợi của mình, tờ Sông Hương tục bản đã được sử dụng nhằm khuyến khích mọi người chọn lựa những ứng cử viên xứng đáng, đồng thời chỉ trích những kẻ tham nhũng, sâu mọt đang tìm cách chiếm ghế nghị trường chỉ để mưu cầu danh lợi, mà không quan tâm đến đời sống của nhân dân.
* Tố cáo những thủ đoạn của thực dân pháp và bọn tay sai phản động
Báo chí thời kỳ này đã mạnh mẽ lên án tội ác của chủ nghĩa đế quốc phát xít, tố cáo việc chúng đẩy nhân loại vào thảm họa chiến tranh diệt chủng và buộc con em các nước thuộc địa tham gia cuộc chiến Đồng thời, báo chí cũng chỉ trích các bọn phản động thuộc địa không thực hiện các chính sách tiến bộ của chính phủ mặt trận bình dân Pháp dành cho nhân dân thuộc địa Những tên như Cao Văn Chiểu, Nguyễn Quốc Túy, Bùi Huy Trứ, và Trần Đình Tuyên đã bị phơi bày trước ánh sáng dư luận vì những hành động bán nước và buôn dân trong cuộc tranh cử.
Trong thời kỳ này, báo chí của Xứ ủy đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại các xu hướng đối kháng về tư tưởng và chính trị Nhiệm vụ của nó là bảo vệ và thúc đẩy quan điểm Mác-xít, đồng thời ngăn chặn những xu hướng cơ hội, cải lương Qua đó, báo chí góp phần khẳng định đường lối chính trị đúng đắn của Đảng và Xứ ủy, đánh bại các quan điểm phản động.
KẾT LUẬN
Trong giai đoạn 1936 - 1939, báo chí của Xứ ủy Trung Kỳ đã ra đời và phát triển trong bối cảnh khó khăn do chính quyền thực dân áp đặt nhiều cấm đoán nghiêm ngặt về chính sách báo chí Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sau này là Đảng Cộng sản Đông Dương, báo chí đã vượt qua những thách thức này để đóng góp vào sự nghiệp cách mạng.
Xứ ủy Trung Kỳ đã sử dụng các tờ báo thô sơ với phương pháp in ấn thủ công để thực hiện nhiệm vụ của báo chí cách mạng, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy các phong trào cách mạng rộng lớn.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Xứ ủy, báo chí trong giai đoạn này đã bước vào cuộc đấu tranh mới nhằm lên án chủ nghĩa phát xít và tố cáo những kẻ phản động thuộc địa không thực hiện chính sách tiến bộ của chính phủ Mặt trận bình dân Pháp Báo chí đã tích cực tuyên truyền các chủ trương của Đảng, kêu gọi quần chúng đấu tranh cho tự do, dân chủ, và hòa bình Nhờ vào sự lên án kịp thời, báo chí đã vạch trần bản chất của các thế lực phản động, góp phần đưa đại diện của Đảng tham gia vào Viện dân biểu Trung Kỳ Nội dung và hình thức báo chí giai đoạn này phong phú hơn trước, thể hiện sự phát triển mạnh mẽ của truyền thông.
Trong giai đoạn 1936-1939, báo chí Xứ ủy Trung Kỳ đã hoàn thành vai trò tuyên truyền, cổ vũ và tổ chức tập thể, trở thành tiếng nói của quần chúng lao động Báo Dân đã khẳng định vị trí tiên phong trong mặt trận báo chí của Đảng, thể hiện sự oanh liệt và dũng cảm trong cuộc chiến, hoàn thành sứ mệnh lịch sử vẻ vang Đây chính là vũ khí tư tưởng sắc bén của Đảng trong thời kỳ Mặt trận Dân chủ Đông Dương tại Thừa Thiên Huế và Trung Kỳ.
Báo chí xứ ủy Trung kỳ đã làm rõ ranh giới giữa “Đệ tam quốc tế” (Quốc tế III) và “Đệ tứ”, nhấn mạnh sự khác biệt giữa cách mạng và phản cách mạng, đồng thời bảo vệ Đệ tam trước Đệ tứ và các phái tơ rốt x kit tại Đông Dương Trong giai đoạn này, báo chí đã tích cực cổ động quần chúng tham gia vào các cuộc đấu tranh, như vận động đại hội Đông Dương tháng 9-1936, phong trào đón ông Gooda và Brevier, cũng như các hoạt động bầu cử và đấu tranh nghị trường.
1 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Nghệ An ( 1998 ), Lịch sử Đảng bộ tỉnh
Nghệ An”, tập 1(1930 – 1954), NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
2 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa ( 2002 ), “Lịch sử Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa”, tập 1(1930 – 1954), NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
4 Bộ Giáo dục và Đào tạo ( 2006 ), Giáo trình Lịch sử đảng Cộng sản
Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
5 Các số báo của các cấp bộ đảng Trung Kỳ từ năm 1930 – 1945, hiện được lưu trữ tại: Bảo tàng cách mạng Việt Nam; Cục lưu trữ Trung ương; Các bảo tàng thuộc các tỉnh Thanh Hóa; Nghệ An; Hà Tĩnh; Quảng Bình; Quảng Trị; Thừa Thiên Huế; Quảng Nam; Đà Nẵng; Quãng Ngãi, Quy Nhơn, Bình Thuận.
7 Hồng Chương ( 1985 ), Báo chí Việt Nam, NXB Sự thật, Hà Nội.
8 Đảng Cộng sản Việt Nam ( 2005 ), Văn kiện Đảng toàn tập, tập 1
( 1924 – 1930 ) NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
9 Đảng Cộng sản Việt Nam ( 2002 ), Văn kiện Đảng toàn tập, tập 2
( 1930) NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
10 Đảng Cộng sản Việt Nam ( 1999 ), Văn kiện Đảng toàn tập, tập 3,
( 1931) NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
11 Đảng Cộng sản Việt Nam ( 1999 ), Văn kiện Đảng toàn tập, tập 4 ( 1932-1934) NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
12 Đảng Cộng sản Việt Nam ( 2002 ), Văn kiện Đảng toàn tập, tập 5
( 1935) NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
13 Đảng Cộng sản Việt Nam ( 2005 ), Văn kiện Đảng toàn tập, tập 6 ( 1936-1939) NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
14 Đảng Cộng sản Việt Nam ( 2000 ), Văn kiện Đảng toàn tập, tập7 ( 1940-1945) NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
15 Hà Minh Đức (2000) , Cơ sở lý luận báo chí đặc tính chung và phong cách , NXB Đại học Quốc gia.
16 Hội nhà báo Việt Nam (2005), 80 năm báo chí Cách mạng Việt Nam , NXB Văn hóa thông tin, Hà Nội.
17 Lê Mậu Hãn ( 1998 ), Các Cương lĩnh cách mạng của Đảng Cộng sản
Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
18 Đỗ Quang Hưng ( 2001 ), Lịch sử báo chí Việt Nam 1865 - 1945, NXB Hà Nội, 2001.
19 Lênin, V.I (1978), Toàn tập, tập 4,30, 31,34, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva.
20 Lênin, V.I (1976), Toàn tập, tập 33, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva.
21 Đinh Gia Khánh, Tổng tập văn học Việt Nam- Gương mặt tiêu biểu của văn hóa Việt Nam, NXB Khoa học xã hội.
22.N.N.Ma-xlốp (1987) Phương pháp Mác xít – Lê Nin xít Nghiên cứu lịch sử Đảng , NXB SGK Mác – Lê Nin.
23 Mác C - Ăngghen Ph (1994), Toàn tập, tập 19,20, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
24 Hồ Chí Minh ( 2002), Toàn tập, tập 1,2,3,4,5 NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
25 Phan Quang, Thép Mới, Trần Thanh Tâm ( 1965 ), Gương chiến đấu của những người cộng sản ( In lần 3 ), NXB Sự thật, Hà Nội.
26 Nguyễn Thành ( 1984), Báo chí cách mạng Việt Nam 1925 – 1945, NXBKHXH, Hà Nội.
27 Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế (2008), Lịch sử công tác Tuyên giáo của Đảng bộ Tỉnh Thừa Thiên Huế (1930 – 2005) NXB Thuận Hóa, Huế.
28 PGS.TS Phạm Xanh ( 1990 ), Nguyễn Ái Quốc với việc truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin vào Việt Nam ( 1921 – 1930 ), NXB Thông tin lý luận, Hà Nội.
29 Hà Minh Đức ( 2010 ), C.Mác, Ăngghen, V.l.Lênin với báo chí, NXBChính trị quốc gia.