GIẢI QUYẾT VẤ ĐỀ
Cơ sở lý luận
"Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm" là một phương pháp giáo dục tiên tiến, nhấn mạnh vai trò của trẻ em và giáo viên trong môi trường học tập Chương trình này được thiết kế dựa trên hứng thú, nhu cầu và khả năng của trẻ, nhằm tạo điều kiện cho sự phát triển toàn diện, bao gồm trí tuệ, tâm hồn, thể chất và kỹ năng giao tiếp xã hội Nó không chỉ tập trung vào việc trẻ "học được cái gì" mà còn chú trọng "học như thế nào", mang đến những trải nghiệm học tập tích cực để khơi dậy đam mê và khả năng tự học của trẻ Với quan điểm mỗi trẻ là một cá thể riêng biệt và có cách học khác nhau, phương pháp "Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm" yêu cầu giáo viên chú ý đến sở thích, nhu cầu và thế mạnh của từng trẻ để có thể đánh giá và hỗ trợ đúng cách.
Việc tổ chức hoạt động giáo dục theo phương pháp "lấy trẻ làm trung tâm" đã trở thành yêu cầu quan trọng trong chương trình giáo dục mầm non những năm gần đây Trong năm học 2017 - 2018, Sở và Phòng GD&ĐT đã chỉ đạo các trường mầm non tăng cường thực hiện phương pháp này, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục Các hoạt động giáo dục được thiết kế phù hợp với điều kiện thực tế của từng trường lớp và khả năng của trẻ, theo tiêu chí đánh giá của Bộ.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tập trung vào nhu cầu, hứng thú và khả năng của từng trẻ, với niềm tin rằng mọi trẻ đều có tiềm năng để thành công Việc tạo ra nhiều cơ hội học tập thông qua các hình thức khác nhau, bao gồm cả hoạt động vui chơi, là rất quan trọng Vui chơi không chỉ giúp trẻ khám phá và sáng tạo, mà còn khuyến khích khả năng giả vờ, tưởng tượng và tương tác xã hội Phương pháp này phản ánh sự phát triển cá nhân của trẻ và xây dựng trên nền tảng những gì trẻ đã biết và có thể thực hiện.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là phương pháp mà mọi trẻ em đều được hỗ trợ tham gia, khuyến khích tạo ra sự lựa chọn và giải quyết vấn đề Trẻ em cũng được động viên hợp tác và làm việc cùng nhau Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc xác định và đáp ứng các hứng thú, hiểu biết, ý kiến và kỹ năng của trẻ, từ đó mở rộng cơ hội học tập cho từng cá nhân Việc tạo ra thời gian và cơ hội cho trẻ em là điều cần thiết trong quá trình giáo dục này.
5 cho trẻ được học tập, cung cấp nhiều cơ hội khác nhau để trẻ khám phá trải nghiệm và diễn đạt những gì trẻ biết và hiểu.
Cơ sở thực tiễn
Trường mầm non tôi công tác nằm ở vùng xa huyện Gia Lâm, đã nhiều năm liền đạt danh hiệu trường tiên tiến xuất sắc cấp huyện Trường có 10 nhóm lớp và 36 cán bộ giáo viên, nhân viên, với 100% giáo viên đạt chuẩn và 90% trên chuẩn.
Trong những năm gần đây, SGD&ĐT Hà Nội và UBND huyện Gia Lâm đã chú trọng đầu tư vào cơ sở hạ tầng hiện đại, với khuôn viên trường rộng rãi và thoáng mát Nhà trường được trang bị đầy đủ các thiết bị dạy học công nghệ thông tin như máy chiếu, máy tính, ti vi và đầu đĩa Ngoài ra, trường còn có khu vườn cổ tích, khu vui chơi và khu giáo dục thể chất, cùng với phòng vi tính và phòng nghệ thuật riêng, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động của trẻ Ban giám hiệu nhà trường cũng đã tích cực mua sắm đồ dùng và đồ chơi dạy học phong phú, đa dạng.
Từ năm học 2017 - 2018, tôi phụ trách lớp mẫu giáo bé C2 với 32 trẻ, gồm 17 nam và 15 nữ Lớp có 2 cô giáo, cả hai đều đạt trình độ trên chuẩn Tuy nhiên, nhiều trẻ trong lớp được bố mẹ nuông chiều từ nhỏ, dẫn đến tính ỷ lại, trong khi một số trẻ khác lại nhút nhát và thiếu tự tin trong các hoạt động của trường lớp.
Với đặc điểm tình hình như vậy khi thực hiện đề tài này tôi thấy có một số thuận lợi và khó khăn sau:
Ban giám hiệu trường luôn lên kế hoạch bồi dưỡng giáo viên và áp dụng các phương pháp tổ chức hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ hiệu quả Đồng thời, nhà trường cũng đặc biệt chú trọng đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ.
Giáo viên cần có trình độ chuyên môn vững vàng và lòng nhiệt huyết với nghề, yêu trẻ em và tích cực tham gia các hoạt động giáo dục Họ cũng phải luôn sáng tạo trong công việc để nâng cao chất lượng giảng dạy.
Tại trường, 100% trẻ tham gia sinh hoạt bán trú được phân chia theo chỉ tiêu và đúng độ tuổi, giúp tổ chức các hoạt động một cách hiệu quả Sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình tạo điều kiện thuận lợi cho công tác xã hội hóa giáo dục Thêm vào đó, sự quan tâm và động viên từ Ban giám hiệu cùng với sự hỗ trợ từ bạn bè đồng nghiệp luôn là nguồn động lực lớn cho tôi.
6 kiện thuận lợi, hỗ trợ các tài liệu tham khảo và trao đổi kinh nghiệm về “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé ( 3- 4 tuổi ) ”
Là một giáo viên mầm non tâm huyết và giàu kinh nghiệm, tôi luôn yêu thương trẻ và tận tâm với công việc Tôi không ngừng nỗ lực phấn đấu và thường xuyên nghiên cứu tài liệu từ các tạp chí và thông tin trực tuyến liên quan đến chăm sóc và giáo dục trẻ, nhằm áp dụng hiệu quả vào công tác giảng dạy hàng ngày.
Tôi luôn tích cực tham gia các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học trong ngành mầm non Với tình yêu nghề và sự nhiệt huyết, tôi không ngừng sáng tạo và tìm kiếm những phương pháp giảng dạy hiệu quả và hiện đại nhất để áp dụng cho trẻ.
Trong quá trình thực hiện, tôi gặp một số khó khăn do địa bàn của trường nằm xa trung tâm, dẫn đến điều kiện kinh tế của các gia đình còn hạn chế Hơn nữa, trình độ dân trí thấp và sự quan tâm của một số phụ huynh đối với con cái cũng còn hạn chế.
Trẻ em sống trong môi trường gia đình yêu thương nhưng khi đến trường, chúng gặp phải sự lạ lẫm và chưa quen với nề nếp học tập Nhiều trẻ còn rụt rè, nhút nhát và chưa biết nghe lời cô giáo, đặc biệt là những trẻ lần đầu đến trường Mặc dù cùng độ tuổi, khả năng hòa nhập của trẻ không đồng đều; một số bé như Phương Mai, Thu An, và Ngân Phương gặp khó khăn do sức khỏe hoặc hạn chế thể chất, trong khi những bé khác như Trí Đức, Đức Lộc, và Trí Bảo lại quá hiếu động Tâm lý trẻ mẫu giáo còn chưa ổn định, đặc biệt trong giai đoạn "khủng hoảng tuổi lên ba", khiến việc thu hút sự chú ý và tập trung của trẻ trở nên khó khăn.
Giáo viên cần cải thiện tính linh hoạt và sáng tạo trong việc áp dụng chương trình giáo dục Mầm non vào thực tế giảng dạy Đồng thời, họ cũng nên sử dụng các phương pháp giảng dạy hiệu quả hơn để tạo cơ hội cho trẻ em tham gia vào các hoạt động khám phá và trải nghiệm tích cực.
Mặc dù nhiều phụ huynh thể hiện sự quan tâm đến con cái, nhưng vẫn còn không ít người chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Việc áp dụng phương pháp này không chỉ giúp trẻ phát triển toàn diện mà còn nâng cao sự tham gia của phụ huynh trong quá trình học tập của con.
Dựa trên những thuận lợi và khó khăn đã được nêu, tôi đã xây dựng một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) trong năm học 2017 – 2018, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ.
Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé (3 - 4 tuổi )
3.1 Biện pháp 1: Điều tra, khảo sát về mức độ nhận thức và sự hứng thú của trẻ trong lớp MG bé C2 đầu năm
Vào đầu năm học, tôi đã tiến hành khảo sát nhằm đổi mới phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Kết quả cho thấy đa số trẻ không hứng thú tham gia vào các hoạt động và kiến thức, kỹ năng của các em còn hời hợt, không rõ ràng Dưới đây là bảng khảo sát trẻ đầu năm.
Nội dung Số trẻ đạt Tỷ lệ % Số trẻ chưa đạt
Khả năng hứng thú trong các hoạt động
Kiến thức, kỹ năng đạt được sau mỗi tiết học 10 31% 22 69%
Kết quả khảo sát cho thấy rằng khả năng hứng thú, kiến thức và kỹ năng của trẻ em sau các hoạt động học tập vẫn còn hạn chế và chưa đồng đều.
3.2 Biện pháp 2: Nâng cao trình độ chuyên môn a Tự học, tự bồi dưỡng nâng cao nhận thức và phương pháp “ giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
Chất lượng chuyên môn của giáo viên đóng vai trò quyết định trong giáo dục, như đã nêu trong chỉ thị 40/CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban bí thư TW Đảng Để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục, người thầy không chỉ cần vững vàng về chuyên môn mà còn phải có nhân cách tốt Họ thực sự là những “Kỹ sư tâm hồn”, góp phần quan trọng vào sự phát triển của học sinh và xã hội.
Việc nâng cao nhận thức và chuyên môn cho giáo viên là rất cần thiết, giúp họ trang bị kiến thức chuyên sâu và tự tin hơn trong việc tổ chức các hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ.
Ý thức được tầm quan trọng của việc tự học và tự bồi dưỡng, tôi luôn tích cực tham gia các buổi bồi dưỡng chuyên môn do Phòng GD&ĐT tổ chức, cũng như các buổi sinh hoạt chuyên môn tại trường, để lắng nghe và ghi chép lại những kiến thức bổ ích.
Để trao đổi một cách nghiêm túc và mạnh dạn với giáo viên cũng như Ban Giám Hiệu nhà trường về những vấn đề chưa rõ, tôi xin đưa ra 8 cách hiệu quả Những phương pháp này sẽ giúp tôi bày tỏ những thắc mắc và quan tâm của mình về việc đổi mới phương pháp giảng dạy cho trẻ, từ đó tạo ra môi trường học tập tốt hơn và nâng cao chất lượng giáo dục.
Tự học và tự nghiên cứu tài liệu là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao nghiệp vụ của giáo viên Tôi đã tìm kiếm và đọc nhiều tài liệu, sách vở liên quan đến đổi mới phương pháp giảng dạy, tập trung vào việc lấy trẻ làm trung tâm và nâng cao kỹ năng nghiệp vụ Qua quá trình này, tôi đã rút ra những vấn đề cần thiết cho giáo viên trong việc cải tiến phương pháp giảng dạy.
Trong những năm gần đây, tôi đã chú trọng đến việc nâng cao công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng Đặc biệt, từ đầu năm học 2017 - 2018, toàn ngành giáo dục đã triển khai chương trình bồi dưỡng thường xuyên Tôi đã đăng ký tham gia khóa bồi dưỡng về "Phương pháp dạy học tích cực" để nghiên cứu và tự học, nhằm bổ sung những kiến thức còn thiếu cho bản thân.
Dự giờ thao giảng đóng vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng và tự bồi dưỡng giáo viên, giúp cả người dạy và người dự rút ra kinh nghiệm chuyên môn Để hiểu rõ hơn về đổi mới phương pháp giảng dạy, tôi đã chủ động xây dựng các hoạt động và đăng ký dạy thao giảng cho BGH và đồng nghiệp theo dõi Qua các tiết dạy, tôi nhận được ý kiến thảo luận và góp ý từ đồng nghiệp, cùng với phân tích cụ thể từ BGH về tính đổi mới của tiết dạy, mức độ lấy trẻ làm trung tâm và hiệu quả thực tế của phương pháp giảng dạy Từ đó, tôi đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm quý giá trong việc áp dụng phương pháp “giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”.
Chất lượng giáo dục của nhà trường chủ yếu phụ thuộc vào trình độ và khả năng của đội ngũ giáo viên Vì vậy, việc tổ chức sinh hoạt chuyên môn cho giáo viên cần được chú trọng, thực hiện thường xuyên và có kế hoạch cụ thể.
Giáo viên đóng vai trò quan trọng nhất trong hệ thống giáo dục, là cầu nối giữa nhà trường, phụ huynh và xã hội Họ không chỉ là những người truyền đạt kiến thức mà còn quyết định chất lượng các hoạt động giáo dục trong nhà trường.
Sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn là hoạt động quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tại trường mầm non Trong các buổi sinh hoạt này, việc bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên được thảo luận một cách nghiêm túc, với sự phân công cụ thể cho từng cá nhân và chỉ rõ tiến độ thực hiện Qua đó, chúng tôi đã xây dựng được kế hoạch hiệu quả để cải thiện kỹ năng giảng dạy.
Trong các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn diễn ra thường xuyên hàng tháng, giáo viên cùng thảo luận để rút ra ưu điểm và nhược điểm trong tháng qua, từ đó lập kế hoạch cho tháng tiếp theo Việc chuẩn bị cho hoạt động kiến tập được thực hiện rõ ràng và cụ thể, nhằm tạo cơ hội cho giáo viên trong trường trao đổi, nhận xét và học hỏi lẫn nhau, góp phần nâng cao kinh nghiệm giảng dạy.
Ví dụ : Lịch phân công chuẩn bị hoạt động kiến tập
STT DỰ KIẾN NỘI DUNG
I Họp Đánh giá công tác tháng 2/2018
Triển khai công tác tháng 3/2018
III Đ/C: Nguyễn Thị Uyên Thể dục giờ học Đ/C: Nguyễn Thị Thu Thảo Nhận biết phân biệt
Trong quá trình sinh hoạt chuyên môn, giáo viên có cơ hội học hỏi lẫn nhau, rút ra kinh nghiệm giảng dạy và chăm sóc trẻ Tôi luôn tham gia đầy đủ các buổi sinh hoạt chuyên môn và kiến tập do nhà trường tổ chức Tôi cũng đã tích cực lồng ghép phương pháp “giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” vào các hoạt động góc để giáo viên trong trường cùng tham khảo Buổi kiến tập này đã nhận được đánh giá cao từ các đồng nghiệp Ngoài việc tích lũy kiến thức, tôi thường xuyên trao đổi với giáo viên cùng lớp và đồng nghiệp qua các buổi họp tổ chuyên môn, nhằm tìm ra những phương pháp tốt nhất để áp dụng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ mẫu giáo bé.
Hình ảnh:Sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn Hình ảnh: Nghiên cứu tài liệu
Qua các buổi sinh hoạt tổ và nhóm chuyên môn, tôi đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm quý báu từ đồng nghiệp, không chỉ về chuyên môn mà còn trong việc tổ chức các hoạt động và xử lý tình huống Những kiến thức này giúp tôi thực hiện kế hoạch chăm sóc và giáo dục trẻ một cách hiệu quả hơn.
3.3.Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Kết quả sau khi thực hiện các biện pháp
Đổi mới hình thức và phương pháp giáo dục mầm non trong năm qua đã mang lại kết quả tích cực, giúp trẻ tìm tòi, khám phá và phát huy năng lực của bản thân Qua việc cải tiến, trẻ có cơ hội hoạt động thoải mái tại các góc chơi, kích thích sự tò mò và ham hiểu biết, đồng thời được trải nghiệm với các nguyên liệu sẵn có.
Sau một năm triển khai sáng kiến “Một số giải pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”, việc dạy và học đã đạt hiệu quả cao, với trẻ tích cực tham gia và tự khám phá qua các giác quan Chương trình chú trọng đến giáo dục cá nhân, kết hợp giáo dục nhóm trong các hoạt động chung và hoạt động góc, đồng thời tăng cường giao tiếp giữa giáo viên và trẻ Giáo viên được khuyến khích linh hoạt, sáng tạo trong việc tổ chức hoạt động học tập, sử dụng tối đa nguyên vật liệu địa phương để làm phong phú thêm trải nghiệm của trẻ Kết quả kiểm tra chất lượng trẻ cuối năm theo 5 lĩnh vực phát triển đạt tỷ lệ cao.
* Kết quả khảo sát sau khi áp dụng các biện pháp đạt được cụ thể như sau:
Nội dung Đầu năm Cuối năm
Tỷ lệ Trẻ chưa đạt
Tỷ lệ Trẻ chưa đạt
Khả năng hứng thú trong các hoạt động
Kiến thức, kỹ năng đạt được sau mỗi tiết học
Bảng khảo sát trẻ ( Đầu năm và cuối năm )
Kết quả nghiên cứu cho thấy, sau khi áp dụng các biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi), khả năng hứng thú và kiến thức kỹ năng của trẻ đã tăng rõ rệt vào cuối năm học so với đầu năm.
- 94% trẻ hứng thú trong các hoạt động ( Tăng so với đầu năm là 50%.)
- 91% trẻ đạt kiến thức, kỹ năng sau mỗi tiết học ( Tăng so với đầu năm là 60% )
4.2 Đối với giáo viên Đối với giáo viên biết cách sắp xếp môi trường học tập phù hợp, chất lượng chuyên môn của bản thân và đồng nghiệp được nâng lên rõ rệt, bản thân nắm vững phương pháp dạy đổi mới lấy trẻ làm trung tâm, có hình thức các tiết dạy linh hoạt sáng tạo, có tác phong sư phạm tốt, biết lồng ghép đan xen giữa các bộ môn để giáo dục trẻ phù hợp Trong quá trình đổi mới phương pháp giáo dục thường xuyên lấy trẻ làm trung tâm, cô giáo là người gợi mở dẫn dắt trẻ.Quá
Cô giáo cần chú ý đến khả năng của từng trẻ để áp dụng biện pháp bồi dưỡng phù hợp Sự gần gũi, thân thiện và cởi mở của cô tạo cho trẻ cảm giác tự tin và thoải mái, giúp nâng cao hiệu quả trong các hoạt động học tập.