BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH PHAN HOÀI THANH SỬ DỤNG MS.ACCESS VÀ VBA ĐỂ XÂY DỰNG PHẦN MỀM “TRA CỨU KIẾN THỨC HOÁ HỌC” HỖ TRỢ CHO VIỆC DẠY VÀ HỌC HOÁ HỌC Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn hoá học Mã số: 60.14.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ HOÁ HỌC Người hướng dẫn khoa học: TS. CAO CỰ GIÁC Vinh, 2010 Lời cảm ơn Để hoàn thành luận văn này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: - Thầy giáo: TS. Cao Cự Giác đã giao đề tài, tận tình hướng dẫn khoa học và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho việc nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. - Các thầy cô giáo: PGS.TS. Nguyễn Thị Sửu, PGS.TS. Lê Văn Năm. PGS.TS. Đinh Xuân Định cùng các thầy cô giáo Bộ môn Lí luận và Phương pháp dạy học hoá học, khoa Hoá học đã đọc và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để giúp tôi hoàn thành luận văn này. - Ban giám hiệu và giáo viên trường THPT Nguyễn Đức Mậu, trường THPT Quỳnh Lưu II, trường THPT Quỳnh Lưu III, trường THPT Thanh Chương I, trường THPT Đặng Thúc Hứa đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian điều tra thực trạng và thực nghiệm sư phạm. - Tôi cũng xin cảm ơn tới những người thân trong gia đình, các bạn bè và đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này. Vinh, tháng 12 năm 2010 PHAN HOÀI THANH 2 MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn------------------------------------------------------------------1 Mục lục----------------------------------------------------------------------2 Các kí hiệu viết tắt--------------------------------------------------------5 Danh mục các bảng biểu-------------------------------------------------6 Danh mục các hình vẽ, đồ thị-------------------------------------------8 MỞ ĐẦU-------------------------------------------------------------------13 1. Lý do chọn đề tài-------------------------------------------------------13 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu--------------------------------------------15 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu----------------------------------16 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu---------------------------------17 5. Giả thuyết khoa học---------------------------------------------------17 6. Phương pháp nghiên cứu----------------------------------------------17 7. Đóng góp của đề tài----------------------------------------------------17 Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiến-------------------------------19 1.1. Một số khái niệm----------------------------------------------------19 1.1.1. CNTT----------------------------------------------------------------19 1.1.2. Giáo án điện tử, bài giảng điện tử và các phương tiện hỗ trợ -------------------------------------------------------------------------------19 1.1.3. Phầm mềm dạy học-----------------------------------------------22 1.2. Những ưu điểm, khó khăn và thách thức của ứng dụng CNTT trong dạy học --------------------------------------------------------------22 1.2.1. Ưu điểm nổi bật của PPDH bằng CNTT so với phương pháp giảng dạy truyền thống---------------------------------------------------22 1.2.2. Các khó khăn và thách thức.-------------------------------------24 1.3. Thực trạng về ứng dụng CNTT trong dạy và học---------------25 3 Chương 2. Cơ sở lý thuyết và ứng dụng về Microsoft Access và Visual Basic---------------------------------------------------------------28 2.1. Tổng quan về Microsoft Access và Visual Basic --------------28 2.1.1. MS.Access----------------------------------------------------------28 2.1.2. Ngôn ngữ Visua Basic--------------------------------------------32 2.2.Thành phần CSDL----------------------------------------------------35 2.2.1. Table (bảng dữ liệu)-----------------------------------------------35 2.2.2. Query (bảng truy vấn)--------------------------------------------36 2.2.3. Forms (biểu mẫu ) ------------------------------------------------38 2.2.4. Report (báo biểu)--------------------------------------------------40 2.2.5. Macro (tập lệnh)---------------------------------------------------42 2.2.6. Modul---------------------------------------------------------------47 2.3. Cấu trúc lệnh Visual Basic for Application----------------------47 2.3.1. Thêm mới dữ liệu--------------------------------------------------47 2.3.2. Sửa sai dữ liệu-----------------------------------------------------48 2.3.3. Lưu dữ liệu.--------------------------------------------------------48 2.3.4. Xoá dữ liệu---------------------------------------------------------49 2.3.5. Huỷ thao tác hiện hành-------------------------------------------50 2.3.6. Tắt form-------------------------------------------------------------51 2.3.7. In dữ liệu từ một report-------------------------------------------51 2.3.8. Thoát chương trình------------------------------------------------51 2.4. Các phiên bản của MS.Access-------------------------------------52 2.5. Ứng dụng Microsoft Access trong việc tạo các chương trình có ứng dụng trong ngành giáo dục-----------------------------------------53 2.5.1. Các chương trình ứng dụng trong dạy và học-----------------53 2.5.2. Các chương trình ứng dụng cho GV chủ nhiệm--------------56 2.5.3. Chương trình ứng dụng cho quản lý: Chươn trình quản lý thư viện--------------------------------------------------------------------------58 4 2.5.4. Kết luận-------------------------------------------------------------58 Chương 3. Sử dụng phần mềm tra cứu kiến thức hoá học trong việc dạy và học hoá học-------------------------------------------------60 3.1. Xây dựng phần mềm tra cứu kiến thức hoá học-----------------60 3.1.1. Xây dựng bảng CSDL--------------------------------------------60 3.1.2. Xây dựng các Query.----------------------------------------------63 3.1.3. Xây dựng các report.----------------------------------------------66 3.1.4. Xây dựng các macro.----------------------------------------------68 3.1.5. Xây dựng các form.-----------------------------------------------69 3.1.6. Tạo code, hyperlink và OLE Object.---------------------------80 3.2. Một số ưu điểm của chương trình---------------------------------83 3.3. Sử dụng phần mềm tra cứu kiến thức hoá học------------------83 3.3.1. Cài đặt chương trình----------------------------------------------83 3.3.2. Chạy chương trình-------------------------------------------------86 3.3.3. Gỡ bỏ chương trình-----------------------------------------------86 3.3.4. Hướng dẫn sử dụng chương trình-------------------------------88 3.3.5. Phạm vi sử dụng chương trình-----------------------------------99 Chương 4. Thực nghiệm sư phạm----------------------------------101 4.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm----------------------------------101 4.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm---------------------------------101 4.3. Nội dung thực nghiệm---------------------------------------------102 4.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm-----------------------------102 4.5. Kết quả thực nghiệm sư phạm------------------------------------106 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT------------------------------------------127 TÀI LIỆU THAM KHẢO--------------------------------------------131 PHỤ LỤC----------------------------------------------------------------134 5 CÁC KÍ HIỆU VIẾT TẮT CNTT: Công nghệ thông tin CSDL: Cơ sở dữ liệu ĐC : Đối chứng GV : Giáo viên HS : Học sinh MS : Microsoft PPDH: Phương pháp dạy học TN : Thực nghiệm TS : Tiến sỹ VBA : Visual Basic for Application 6 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU 2 .1 Chú thích một số hành động thường dùng trong Macro 44 2 .2 Các phiên bản chính thức của MS.Access 52 3 .1 Cấu trúc bảng dữ liệu cho TableData 60 3 .2 Cấu trúc bảng dữ liệu cho TableHopchat 61 3 .3 Cấu trúc bảng dữ liệu cho TableBaitap 61 3 .4 Cấu trúc bảng dữ liệu cho TableDongvi 61 3 .5 Cấu trúc bảng dữ liệu cho TableThinghiem 62 3 .6 Cấu trúc bảng dữ liệu cho TableNhietdong 62 3 .7 Cấu trúc bảng dữ liệu cho TableKa 62 3 .8 Cấu trúc bảng dữ liệu cho TableThetieuchuan 63 3 .9 Cấu trúc bảng dữ liệu cho TableTichsotan 63 3 .10 Cấu trúc bảng dữ liệu cho TableUser 63 4 .1 Danh sách các tổ giáo viên đối chứng và thực nghiệm 103 4 .2 Danh sách các lớp đối chứng và thực nghiệm lần 1 103 4 .3 Danh sách các lớp đối chứng và thực nghiệm lần 2 104 4 .4 Kết quả kiểm tra trước thực nghiệm lần 1 106 4 .5 Kết quả kiểm tra trước thực nghiệm lần 2 107 4 .6 Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm lần 1 107 4 .7 Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm lần 2 108 4 .8 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 12A1-12A2-Quỳnh Lưu II) 110 4 .9 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 12C1-12C2-Quỳnh Lưu II) 111 4 .10 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 12A1-12A2-Quỳnh Lưu III) 112 4 .11 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 12A3-12A4-Quỳnh Lưu III) 113 4 .12 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 12A1-12A2-Nguyễn Đức Mậu) 114 7 4 .13 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 12A6-12A8-Nguyễn Đức Mậu) 115 4 .14 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 10A1-10A2-Quỳnh Lưu II) 116 4 .15 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 10C1-10C2-Quỳnh Lưu II) 117 4 .16 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 10A1-10A2-Quỳnh Lưu III) 118 4 .17 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 12A4-12A5-Quỳnh Lưu III) 119 4 .18 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 10C1-10C2-Nguyễn Đức Mậu) 120 4 .19 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất luỹ tích (lớp 10C4-10C5-Nguyễn Đức Mậu) 121 4 .20 Bảng tổng hợp các tham số đặc trưng 122 4 .21 Bảng tổng hợp phân loại HS theo kết quả điểm 122 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ 2 .1a Giao diện cài đặt chương trình "MS.Access 2007" 30 2 .1b Giao diện cài đặt chương trình "MS.Access 2007" 30 2 .1c Giao diện cài đặt chương trình "MS.Access 2007" 31 2 .1d Giao diện cài đặt chương trình "MS.Access 2007" 31 2 .2 Khởi động chương trình MS.Access 2007 32 2 .3 Cửa sổ Table Design 36 2 .4 Mục Table trong Menu Create 36 2 .5 Mục Other trong Menu Create 37 8 2 .6 Bảng chọn nguồn cho Query 37 2 .7 Cửa sổ Query Design 38 2 .8 Mục Forms trong Menu Create 38 2 .9 Chọn dữ liệu nguồn cho form 39 2 .10 Mục Controls chứa các công cụ điều khiển trong form 40 2 .11 Mục Reports trong Menu Create 41 2 .12 Chọn dữ liệu nguồn cho Report 41 2 .13 Mục Run chạy thử Macro 43 2 .14 Action Arguments của Macro 44 2 .15 Bảng báo lỗi của Macro 46 2 .16 Chương trình "Tra cứu nhanh phản ứng hóa học" 53 2 .17a Chương trình "Từ điển hóa học" 54 2 .17b Chương trình "Từ điển hóa học" 54 2 .18 Chương trình "Chấm trắc nghiệm" 55 2 .19 Chương trình "Lịch công tác-Lịch báo giảng tự động" 56 2 .20 Chương trình "Quản lý học sinh" 56 2 .21 Chương trình "Quản lý điểm-Tiện ích GV chủ nhiệm" 57 2 .22 Chương trình "Quản lý điểm" 57 2 .23 Chương trình "Quản lý thư viện" 58 2 .24 Chương trình "Tester" 59 3 .1 Cửa sổ Query Design của QueryBaitap 64 3 .2 Cửa sổ Query Design của QueryData 64 3 .3 Cửa sổ Query Design của QueryDonchat 65 3 .4 Cửa sổ Query Design của QueryHopchat 65 3 .5 Cửa sổ Report Design của ReportBaitap 66 3 .6 Cửa sổ Report Design của ReportDonchat 67 3 .7 Cửa sổ Report Design của ReportHopchat 67 3 .8 Cửa sổ Macro Design của MacroOpenAutoexec 68 3 .9 Cửa sổ Macro Design của MacroOpendonchat 68 3 .10 Giao diện thiết kế formBd 69 3 .11 Giao diện thiết kế formMain 70 3 .12 Giao diện thiết kế formDonchat 71 3 .13 Giao diện thiết kế formHopchat 72 3 .14 Giao diện thiết kế formBaitap 73 3 .15 Giao diện thiết kế formThinghiem 74 3 .16 Giao diện thiết kế formTichsotan 75 3 .17 Giao diện thiết kế formThetieuchuan 76 3 .18 Giao diện thiết kế formNhietdong 76 9 3 .19 Giao diện thiết kế formka 77 3 .20 Giao diện thiết kế formLogin 78 3 .21 Giao diện thiết kế formLuachon 78 3 .22 Giao diện thiết kế formRe_pass 79 3 .23 Giao diện thiết kế formRegitdit 79 3 .24 Thuộc tính Hyperlink cho command 81 3 .25 Bảng lựa chọn thuộc tính OLE Object 81 3 .26 Lựa chọn Update để lưu dữ liệu vào bảng 82 3 .27 Dán dữ liệu từ file nguồn có sẵn 82 3 .28 Giao diện cài đặt system32 84 3 .29 Giao diện cài đặt video 84 3 .30a Giao diện cài đặt chương trình "Tra cứu kiến thức hoá học" 84 3 .30b Giao diện cài đặt chương trình "Tra cứu kiến thức hoá học" 85 3 .30c Giao diện cài đặt chương trình "Tra cứu kiến thức hoá học" 85 3 .30d Giao diện cài đặt chương trình "Tra cứu kiến thức hoá học" 85 3 .30e Giao diện cài đặt chương trình "Tra cứu kiến thức hoá học" 86 3 .31 Khởi động chương trình "Tra cứu kiến thức hoá học" 86 3 .32a Gỡ bỏ chương trình "Tra cứu kiến thức hoá học" 86 3 .32b Gỡ bỏ chương trình "Tra cứu kiến thức hoá học" 87 3 .32c Gỡ bỏ chương trình "Tra cứu kiến thức hoá học" 87 3 .32d Gỡ bỏ chương trình "Tra cứu kiến thức hoá học" 87 3 .32e Gỡ bỏ chương trình "Tra cứu kiến thức hoá học" 88 3 .33 Giao diện khởi động chương trình 88 3 .34 Giao diện formMain của chương trình 88 3 .35 Dữ liệu của Neon trong ReportDonchat 89 3 .36a Giao diện formMain khi click vào commandChatran 90 3 .36b Giao diện formMain khi click vào commandChatlong 90 3 .36c Giao diện formMain khi click vào commandChatkhi 91 3 .36d Giao diện formMain khi click vào commandnto_tonghop 91 3 .36e Giao diện formMain khi click vào commandnto_phongxa 92 3 .36f Giao diện formMain khi click vào commandnto_thietyeu 92 3 .37 Dữ liệu nguyên tố hidro trong formDonchat 93 3 .38 Dữ liệu về H 2 SO 4 trong formHopchat 94 3 .39a Bài tập về phương pháp bảo toàn electron trong formBaitap 95 3 .39b Đáp án bài tập về phương pháp bảo toàn electron 95 3 .40 Giao diện formThinghiem 96 3 .41 Giao diện formTinhtan 96 3 .42 Giao diện formThetieuchuan 96 10