Vật liệu và phương pháp nghiên cứu
Thời gian và địa điểm nghiên cứu
- Địa điểm: Bệnh viện đa khoa huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh.
Đối tượng nghiên cứu
Chất thải y tế bao gồm nhiều loại, trong đó có chất thải rắn y tế như chất thải sinh hoạt, chất thải y tế thông thường và chất thải y tế nguy hại Ngoài ra, nước thải cũng phát sinh từ các hoạt động tại bệnh viện đa khoa huyện Yên Phong.
Cơ sở vật chất và trang thiết bị quản lý chất thải y tế bao gồm dụng cụ thu gom, vận chuyển và lưu trữ, đóng vai trò quan trọng trong quy trình xử lý chất thải Hệ thống xử lý và quy trình công nghệ hiện đại đảm bảo rằng chất thải y tế được xử lý một cách an toàn và hiệu quả, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường.
- Nhân viên y tế (Bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên, y tá, hộ lý), nhân viên vệ sinh, bệnh nhân và người nhà bệnh nhân
- Công tác quản lý, hệ thống sổ sách, văn bản, quy định về quản lý CTYTcủa bệnh viện.
Nội dung nghiên cứu
* Khái quát về khu vực nghiên cứu của đề tài
- Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Yên Phong
- Khái quát về Bệnh viện Đa khoa huyện Yên Phong:
+ Vị trí, lịch sử hình thành và phát triển
+ Cơ cấu tổ chức, số lượng cán bộ công nhân viên
+ Thực trạng công tác khám chữa bệnh
* Thực trạng phát sinh chất thải y tế tại Bệnh viện Đa khoa huyện Yên Phong
- Lượng phát sinh: khối lượng, thành phần, tỷ lệ từng loại
+ Chất thải rắn y tế: chất thải sinh hoạt, chất thải y tế thông thường, chất thải y tế nguy hại
+ Nước thải: nước thải sinh hoạt, nước thải phát sinh từ hoạt động khám chữa bệnh
* Đánh giá thực trạng và hiệu quả công tác quản lý chất thải y tế của bệnh viện
- Thực trạng công tác quản lý chất thải y tế của bệnh viện
Cơ sở hạ tầng và thiết bị phục vụ thu gom, xử lý chất thải y tế hiện nay đang gặp nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc quản lý chất thải rắn y tế và nước thải Việc nâng cấp máy móc và cải thiện hệ thống xử lý là cần thiết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe cộng đồng và bảo vệ môi trường Hệ thống hiện tại cần được đánh giá và đầu tư để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong công tác xử lý chất thải y tế.
+Quy trình công nghệ xử lý chất thải rắn y tế và nước thải tại bệnh viện;
+ Đánh giá bộ máy quản lý, quy trình quản lý, công tác thu gom, phân loại, xử lý chất thải y tế của bệnh viện
- Hiệu quả công tác quản lý chất thải y tế của bệnh viện
+ Đánh giá hiệu quả hoạt động của cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý chất thải y tế: nhân lực con người, trình độ, hiểu biết ;
+ Đánh giá về cơ sở hạ tầng phục vụ cho việc quản lý, xử lý chất thải;
+ Đánh giá hiệu quả của hệ thống xử lý chất thải rắn y tế, nước thải;
+ Đánh giá nhận thức của cán bộ nhân viên, bệnh nhân về công tác quản lý chất thải y tế của bệnh viện;
+ Những tồn tại, khó khăn trong hoạt động quản lý CTRYT tại bệnh được khảo sát
* Nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp quản lý chất thải y tế tại bệnh viện Đa khoa huyện Yên Phong
- Giải pháp về tổ chức, cơ chế, chính sách;
- Giải pháp về kinh tế;
- Giải pháp về kỹ thuật;
- Giải pháp về tuyên truyền giáo dục.
Phương pháp nghiên cứu
3.4.1 Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp
- Thu thập các thông tin về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Yên Phong
- Thu thập tài liệu về quy mô, cơ cấu tổ chức của bệnh viện
- Thu thập số liệu về công tác quản lý, hồ sơ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải y tế của bệnh viện
- Thu thập tài liệu trong các giáo trình, luận văn, luận án, đề tài khoa học, báo trí, internet
3.4.2 Phương pháp khảo sát thực địa
- Điều tra khảo sát thực địa tại bệnh viện về nguồn xả thải, tình hình phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải của bệnh viện:
+ Trực tiếp khảo sát, tiếp cận quy trình thu gom, xử lý chất thải y tế của bệnh viện
+ Thống kê trực tiếp các dụng cụ, thiết bị máy móc phục vụ cho công tác thu gom, xử lý chất thải rắn y tế
+ Cân chất thải tại bệnh viện hàng ngày
3.4.3 Phương pháp điều tra phỏng vấn
Lập phiếu điều tra và tiến hành phỏng vấn là phương pháp hiệu quả để thu thập thông tin về công tác quản lý chất thải y tế tại bệnh viện, từ đó đánh giá hiểu biết về chất thải y tế cũng như ý thức bảo vệ môi trường Nghiên cứu này đã thực hiện điều tra 95 phiếu, bao gồm 40 phiếu từ cán bộ, nhân viên y tế và 55 phiếu từ bệnh nhân cùng người nhà bệnh nhân Mục tiêu của phiếu khảo sát là bổ sung thông tin và nắm bắt chính xác hơn về nhận thức và ý thức của những người tham gia công tác bảo vệ môi trường tại bệnh viện.
Chính vì vậy, phiếu khảo sát được gửi đến các bộ phận liên quan gồm:
- Đại diện lãnh đạo bệnh viện phụ trách công tác bảo vệ môi trường;
- Người chịu trách nhiệm quản lý chung về vấn đề môi trường tại bệnh viện;
- Cán bộ bộ phận phân loại rác thải;
- Cán bộ vận hành trạm xử lý nước thải;
- Cán bộ vận hành lò đốt chất thải rắn;
Một số cán bộ công nhân tham gia trực tiếp vào công tác bảo vệ môi trường Thông tin chi tiết về nội dung phiếu điều tra được trình bày trong phần phụ lục.
3.4.4.1 Xây dựng các tiêu chí để đánh giá
Việc đánh giá công tác quản lý môi trường gặp nhiều khó khăn nếu thiếu các định lượng cụ thể Mặc dù có thể xây dựng các tiêu chí đánh giá để xác định mức độ hiệu quả của mô hình quản lý môi trường, nhưng điều này thường gây ra tranh cãi và khó được chấp nhận Phương pháp đánh giá dựa trên các tiêu chí đã được các nhà khoa học quốc tế áp dụng, và việc xây dựng các tiêu chí này được tham khảo từ tài liệu của Owen và Roger trong hướng dẫn lập báo cáo đánh giá tác động môi trường năm 2009.
Luận văn này xây dựng các tiêu chí mới dựa trên Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT nhằm đánh giá quản lý chất thải y tế tại bệnh viện Các tiêu chí được phân loại theo các hoạt động quản lý chất thải, bao gồm: a) Tiêu chí phân loại chất thải rắn bệnh viện, dựa theo Thông tư 58/2015 và tài liệu tham khảo; b) Tiêu chí vận chuyển chất thải, căn cứ vào Thông tư 58/2015 và Thông tư 36/2015; c) Tiêu chí lưu giữ chất thải rắn, dựa trên Thông tư 58/2015; d) Tiêu chí xử lý chất thải rắn y tế, tham khảo từ tài liệu trong nước; e) Tiêu chí hệ thống thu gom và xử lý nước thải, khí thải, dựa trên tài liệu hướng dẫn trong nước Các nhóm tiêu chí này giúp đánh giá tổng hợp thực trạng quản lý môi trường tại bệnh viện.
Các nhóm tiêu chí được nêu trên chỉ nhằm mục đích đánh giá công tác quản lý bảo vệ môi trường tại bệnh viện, không bao gồm các tiêu chí kỹ thuật như hệ thống xử lý nước thải hay xử lý chất thải rắn Những tiêu chí này sẽ được thảo luận trong phần kết quả nghiên cứu dựa trên các khảo sát cụ thể Các bảng điểm đánh giá về các tiêu chí sẽ được trình bày trong phần phụ lục.
3.4.4.2 Xác định mức quan trọng của tiêu chí và mức độ tuân thủ của từng hoạt động
Các tiêu chí đánh giá sự tuân thủ theo quy định phụ thuộc vào mức độ tuân thủ cho từng hoạt động Mức độ này sẽ được xác định thông qua quá trình điều tra khảo sát thực tế Sự tuân thủ của từng hoạt động được phân loại thành ba loại khác nhau.
+ Tuân thủ tốt – 3 điểm: Tất cả các khâu, các bộ phận đều tuân thủ;
+ Tuân thủ trung bình – 2 điểm: Theo khảo sát, thấy rằng chỉ có khoảng 1/2 các khâu, các bộ phận tuân thủ;
+ Tuân thủ kém – 1 điểm: Hầu hết các bộ phận không tuân thủ
- Mức quan trọng của các tiêu chí được phân thành
3 cấp độ: + Tiêu chí rất quan trọng: 3 điểm;
+ Tiêu chí quan trọng vừa phải: 2 điểm;
+ Tiêu chí không quan trọng lắm: 1 điểm
3.4.4.3 Công thức tính toán tổng hợp về công tác quản lý môi trường theo từng hoạt động của tiêu chí
Dựa trên các tiêu chí đã được đánh giá về mức độ quan trọng và mức độ tuân thủ, công tác quản lý môi trường sẽ được tính toán theo công thức dưới đây.
CT là Đánh giá về công tác quản lý môi trường
TC là điểm đánh giá thực hiện của tiêu chí đó tại bệnh viện
QT là mức độ quan trọng của tiêu chí
TT là mức độ tuân thủ của tiêu chí trong toàn bệnh viện
Để nâng cao hiệu quả quản lý chất thải y tế tại Bệnh viện Đa khoa huyện Yên Phong, việc tham khảo ý kiến từ các chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ lãnh đạo bệnh viện và các bên liên quan là rất quan trọng trong quá trình đề xuất và lựa chọn giải pháp.
3.4.6 Phương pháp xử lý, phân tích và tổng hợp số liệu
- Đối với các tài liệu thứ cấp: Phân nhóm theo từng nội dung và tiến hành phân tích
- Đối với các số liệu, tài liệu sơ cấp sẽ được tổng hợp, sử dụng phần mềm word và excel để thống kê và xử lý số liệu
Sử dụng bảng biểu kết hợp với hình vẽ trong việc trình bày các đối tượng nghiên cứu giúp phân tích và đánh giá vấn đề một cách khoa học và logic.