chơng 1 đúc kim loại 1.1. Thực chất, đặc điểm và ứng dụng của sản xuất đúc 1.1.1. Thực chất quá trình đúc: Đúc kim loại là phơng pháp chế tạo các chi tiết bằng cách rót kim loại lỏng vào khuôn (có hình dạng, kích thớc đã đợc định hình trớc theo yêu cầu), sau khi kết tinh ta đợc vật đúc. 1.1.2 Ưu và nhợc điểm a. Ưu đIểm: Phơng pháp đúc có thể chế tạo sản phẩm từ các loại vật liệu khác nhau : kim loại đen (gang, thép, . kim loại màu: nhôm, đồng, đúc vật liệu phi kim loại : đúc các tợng từ thạch cao, xi măng, . Vật đúc có thể từ vài gam đến hàng tấn nh các thân máy búa, các bệ máy, . Vật đúc có hình dạng, kết cấu phức tạp nh thân máy công cụ, vỏ động cơ v.v .mà các phơng pháp khác khó gia công hoặc không chế tạo đợc (ví dụ : vỏ động cơ, các bệ máy, thân máy .) Có thể đúc đợc nhiều lớp kim loại khác nhau trong một vật đúc. Giá thành chế tạo vật đúc rẻ vì vốn đầu t ít, tính chất sản xuất linh hoạt, năng suất tơng đối cao. Có khả năng cơ khí hoá và tự động hoá. Đúc cũng đợc sử dụng trong việc chế tạo các sản phẩm mang tính nghệ thuật, trang trí: chân ốp trụ điện, chuông nhà thờ, đúc tợng đài . b. Nhợc điểm : Độ chính xác về hình dáng, kích thớc và độ bóng không cao (có thể đạt cao nếu đúc đặc biệt nh đúc áp lực). Tốn kim loại cho hệ thống rót, đậu ngót, đậu hơi Tốn kim loại do chiều dày thành vật đúc lớn hơn so với rèn hoặc hàn. Dễ gây ra những khuyết tật nh: thiếu hụt, rỗ khí, ngậm xỷ, thiên tích, cháy cát v.v . Điều kiện làm việc nặng nhọc, Khi đúc trong khuôn cát th ờng có năng suất không cao. Kiểm tra khuyết tật bên trong vật đúc khó khăn, đòi hỏi thiết bị hiện đại. 1.1.3 Phân loại các phơng pháp đúc : a. Đúc trong khuôn cát : Phân loại theo loại mẫu : Đúc bằng mẫu gỗ, bằng mẫu kim loại, bằng dỡng quay, bằng mẫu nhựa, . Phân loại theo vật liệu làm khuôn : Hổn hợp cát - sét , hỗn hợp cát xi măng, hỗn hợp làm khuôn với nớc thuỷ tinh. Khuôn bằng gạch sa mốt (khuôn đúc 1 lần và khuôn bán vĩnh cửu) b. Các phơng pháp đúc đặc biệt : 2 Đúc trong khuôn kim loại, đúc dới áp lực, đúc li tâm, đúc trong khuôn mẫu chảy, đúc trong khuôn vỏ mỏng, đúc liên tục v.v . Tuỳ theo các dạng sản xuất mà có các phơng pháp phù hợp. nhng nhìn chung phơng pháp đúc trong khuôn cát vẫn rất phổ biến. 1.1.4 ứng dụng : Đúc đợc ứng dụng khá rộng rãi trong thực tế để: Sản xuất hàng tiêu dùng : soong, chảo, thìa . Chế tạo các chi tiết máy : nh thân máy búa hơi, thân máy tiện, vỏ hộp giảm tốc, vỏ môtơ, ghi l,ò Piston, Xylanh, bánh răng, bánh đà, bánh lái, Chế tạo các hàng mỹ thuật, mỹ nghệ, . Hình 1- 1 Các phôi thép thỏi sau khi đúc liên tục Hình 1- 2 ảnh động cơ của General motor và mẫu đúc của nó 3 1.2 Đúc trong khuôn cát 1.2.1 Sơ đồ qúa trình công nghệ chế tạo vật đúc Hồi liệu Đè khuôn - Rót kim loại lỏng vào khuôn Tháo dỡ khuôn, lõi Làm sạch vật đúc Kiểm tra chất lợng vật đúc Vật đúc hỏng đem nấu lại Láp ráp khuôn lõi S ấy khuôn S ấy lõi Nấu chảy Kim lo ại Pha chế hỗn h ợp làm khuôn Chế tạo bộ mẫu và hộp lõi Pha chế hỗn hợp làm lõi Làm khuôn Làm lõi Bộ phận kỹ thuật Bộ phận k ỹ thuật Vật đúc Hình 1- 3 Sơ đồ quá trình công nghệ chế tạo vật đúc 4 i/ h / g/ f/ e/ d / c / b/ a / Hình 1- 4 Quá trình chế tạo một vật đúc dạng ồng đầu nối chạc ba a/ Chi tiết ; b/ Bản vẽ vật đúc; C/ Mặt cắt vật đúc d/Mộu vật đúc; e/ hộp lõi; f/ Hòm khuôn; g Lõi; h/ Khuôn; i / Vật đúc 1.2.2 Các bộ phận chính của một khuôn đúc bằng cát Khuôn đúc Là hệ thống các bộ phận tạo ra lỗ rỗng ( gọi là lòng khuôn ) để khi rót kim loại lỏng vào sẽ điều đầy, đông đặc và tạo nên những chi tiết có hình dạng và kích thớc theo yêu cầu. Khuôn đúc là một bộ phận quan trọng để tạo nên lòng khuôn. Thông thờng khuôn đúc đợc tạo bởi hai nửa hòm khuôn : nửa hòm khuôn trên và nửa hòm khuôn dới. Nửa hòm khuôn dới thờng đợc làm ngay trên nền xởng. Hai nửa hòm khuôn đợc liên kết với nhau bằng các chốt định vị. Ngoài ra khuôn đúc còn có các bộ phận chính nh : Hệ thống rót, đậu hơi, đậu ngót, lỗ xiên hơi, . 5 a / a / Lòng khuôn má động Lòng khuôn má tĩnh Hình 1- 5 Hình ảnh hòm khuôn đúc má tĩnh (a) và má động (b) êtô Hình 1 - 6 Dạng chi tiết ống nối cần chế tạo, mẫu đúc và vật đúc Hình 1- 7 Sơ đồ cấu tạo một khuôn đúc 2 nữa (khi đúc ống nối trên) 1 2 3 10 4 5 6 7 9 8 5 1 - Hòm khuôn trên; 2, 6 - Hổn hợp làm khuôn; 3- Đậu hơi và đậu ngót; 4 - Chốt định vị hai nửa hòm khuôn; 5 -Nửa hòm khuôn dới; 7 - Lỗ xiên hơi; 8- Hệ thống rót; 9 - Lõi; 10- Lòng khuôn. Hệ thống rót (xem hình 1-3 a) là hệ thống các bộ phận để rót kim loại lỏng vào lòng khuôn. hệ thống rót gồm có : cốc rót (cốc rót thờng, cốc rót có màng ngăn, cốc rót có màng lọc xỷ, .) , ống rót, rãnh dẫn kim loại lỏng, rãnh lọc xỷ. Hình dạng và kích thớc của chúng đợc lựa chọn và bố trí hợp lí khi làm khuôn. Đậu hơi đậu ngót Đậu hơi thờng đợc bố trí ở nơi cao nhất của khuôn để tạo điều kiện cho qúa trình thoát khí từ lòng khuôn ra ngoài dễ dàng. Đậu ngót thờng đợc bố trí ở những nơi tập trung kim loại để bù đấp kim loại bị thiếu hụt do co ngót. 6 a / b / Đầu hơi, đầu ngót Rãnh lọc xỹ Rãnh lọc xỹ Rãnh lọc xỹ ống rót Cốc rót Hình 1 - 8 Hệ thống rót và vật đúc Lỗ xiên hơi tạo điều kiện thoát khí dễ dàng. Bộ mẫu bao gồm tấm mẫu, mẫu vật đúc (mẫu chính), mẫu đậu hơi, mẫu đậu ngót, mẫu hệ thống rót (Cốc rót, ống rót, rãnh lọc xỷ, rãnh dẫn). Mẫu vật đúc tạo nên hình dạng bên ngoài vật đúc (Tuỳ theo loại vật đúc mà có thể gắn thêm gối lõi, ) Lõi là bộ phận tạo nên lỗ rỗng bên trong vật đúc. Hình dạng bên ngoài của lõi là hình dạng bên trong của vật đúc. Lõi thờng có rãnh thoát khí, xơng cứng vững, gối lõi. Lõi thờng đợc chế tạo trong hộp lõi. Hộp lõi dùng để chế tạo lõi, hình dạng bên trong của hộp lõi là hình dạng bên ngoài của lõi. Mẫu và hộp lõi : có thể dùng đợc một lần, nhiều lần. Khi chế tạo mẫu, hộp lõi phải tính đến độ co ngót của kim loại, tính đến lợng d cần gia công cơ hay các yêu cầu khác về độ chính xác , độ bóng, . Chính vì thế, kích thớc của mẫu và hộp lõi phải đợc thiết lập dựa trên kích thớc của chi tiết. Bộ mẫu và hộp lõi đợc chế tạo từ các loại vật liệu gỗ, kim loại, chất dẻo hoặc các chất phi kim loại khác (xi măng, thạch cao .) Hình 1- 9 a/ Hộp lõi tròn ; b) Hộp lõi chữ T 7 b/ a/ c/ Hình 1- 10 a/ Bộ mẫu ê tô (a); b/ Chi tiết, vật đúc và mẫu chân đế êtô c/ Mẫu ống nối cong và vật đúc ống nối cong Gối mẫu dùng để tạo nên chỗ tựa của gối lõi, giữ cho lõi đứng vững trong lòng khuôn. Tấm mẫu dùng để kẹp mẫu khi làm khuôn . Khuôn và lõi đợc chế tạo bằng tay hoặc bằng máy. Khuôn đợc làm trong hai hòm khuôn, trên nền xởng hay bằng các loại khuôn đặc biệt khác nh khuôn kim loại, . Ngoài ra khi làm khuôn ngời ta còn có thể đặt vật làm nguội, gân cứng vững cho khuôn, lõi, Để làm khuôn cần có mẫu, hộp lõi, hòm khuôn và các dụng cụ khác . 8 1.3 Hỗn hợp làm khuôn và làm lõi Hỗn hợp làm khuôn và làm lõi gồm: cát, đất sét, chất kết dính, chất phụ gia, nớc v.v . Có 2 loại: loại cũ (đã dùng) và loại mới chế tạo. Cát chiếm tỷ lệ cao nhất trong hổn hợp làm khuôn lõi (90% có khi đến 97-98%). 1.3.1 Yêu cầu đối với hỗn hợp làm khuôn và làm lõi Hỗn hợp làm khuôn lõi cần có những tính chất sau: a - Tính dẻo Là khả năng biến dạng vĩnh cửu của nó sau khi bỏ tác dụng của ngoại lực. Tính dẻo tăng khi nớc trong hỗn hợp tăng đến 8%, đất sét và chất dính tăng, cát có kích thớc hạt nhỏ. b - Độ bền Là khả năng chịu tác dụng của ngoại lực mà không bị phá huỷ. Độ bền tăng khi hạt cát nhỏ, không đồng đều và sắc cạnh, độ mịn chặt của hỗn hợp tăng, lợng đất sét tăng, lợng nớc tăng đến 8 %. Khuôn tơi có sức bền nén (6ữ8) N/ cm 2 . Khuôn khô có sức bền nén (8ữ30) N/ cm 2 . Khi nhiệt độ tăng đến 900 0 C thì sức bền nén tăng 2ữ3 lần Để đánh giá độ bền ta dùng giới hạn bền nén, đợc tính theo công thức sau : = P F (N/ cm 2 ) với : P - lực nén; F- diện tích tiết diện ngang của mẫu đem thử c - Tính bền nhiệt Là khả năng vật liệu đảm bảo độ bền hay khả năng làm việc bình thờng khi ở nhiệt độ cao, (không bị cháy, không bỉ chảy hoặc mềm ra ở nhiệt độ cao). Tính bền nhiệt tăng khi lợng cát thạch anh Si0 2 tăng, hạt cát to và tròn, các tạp chất dễ chảy (Na 2 O, K 2 O, CaO, Fe 2 O 3 ) trong hỗn hợp ít. d - Tính bền lâu Là khả năng làm việc đợc lâu và nhiều lần của hỗn hợp, đợc xác định: C = R R 2 1 100% . với : R 1 - sức bền sẵn có của hỗn hợp, R 2 - sức bền sau một thời gian sử dụng. Ngoài ra hỗn hợp làm khuôn lõi còn cần phải thoả mản một số yêu cầu khác nh không dính mẫu, độ bền bề mặt để đảm bảo không bị bào mòn khi đúc, độ cứng, không yêu cầu chất dính cao, không độc hại, giản nở nhiệt thấp, . Ngoài ra còn yêu cầu thành phần cát, kích cỡ hạt cát, thành phần hoá học của cát, . Trong thực tế không thể thoả mản hết các yêu cầu đã nêu trên. Vì vậy tuỳ loại vật đúc mà ta chọn u tiên các yêu cầu phù hợp. e - Tính lún là khả năng giảm thể tích của nó khi chịu tác dụng của ngoại lực. Tính lún cần thiết để vật đúc không bị cản trở khi đông đặc, tránh đợc hiện tợng nứt nẻ, công vênh. 9 Tính lún tăng khi dùng cát sông hạt to, lợng đất sét ít, chất kết dính ít và khi tăng các chất phụ nh mùn ca, rơm vụn, phân trâu bò khô, . f - Tính thông khí là khả năng cho phép khí thoát ra ngoài qua các kẻ hở nhỏ giữa những hạt cát của hỗn hợp. Tính thông khí cần có để vật đúc không bị rổ khí. Tính thông khí tăng khi hạt cát to và đều, lợng đất sét và chất kết dính ít, độ dầm chặt của hỗn hợp giảm, chất phụ nhiều và lợng nớc < 4 %. Để đánh giá khả năng thoát khí của hỗn hợp làm khuôn, ngời ta dùng độ thông khí K: K = QL FPt . .100 = tp. 5,509 với: Q : lợng thông khí thổi qua mẫu (cm 3 ). L : chiều cao của mẫu (cm). F : diện tích tiết diện ngang của mẩu (cm 2 ) P : áp suất của khí trớc khi qua mẫu (N/ cm 2 ) t : thời gian không khí thoát qua mẫu (phút ) Trong thực nghiệm, ngời ta lấy: Q = 2000 cm 3 ; L = 50 mm; D = 50 mm, do đó khi thí nghiệm chỉ cần xác định thời gian không khí thoát qua mẫu. g - Độ ẩm Là lợng nớc chứa trong hỗn hợp đó, đợc xác định bằng công thức sau: X = gg g 1 100% . với: g- khối lợng hỗn hợp tơi; g 1 - khối lợng hỗn hợp khô (ở nhiệt độ 105 - 110 o C). Độ ẩm tăng khi lợng nớc trong hỗn hợp tăng, nhng độ ẩm phải 6- 8% vì nếu nhiều hơn sẽ làm cho sức bền, tính thoát khí giảm. 1.3.2 Các loại vật liệu làm khuôn và làm lõi Chủ yếu là cát, đất sét, chất dính kết, chất phụ v.v . a. Cát Thành phần chủ yếu của cát là SiO 2 , ngoài ra còn có Al 2 O 3 , CaCO 3 , Fe 2 O 3 . Phân loại cát Theo nơi lấy cát gồm cát sông cát núi. Cát sông hạt tròn đều, tính lún tính thông khí tốt nhng khả năng kết dính kém. Cát núi hạt sắc cạnh, dể dính bám vào nhau nhng tính thông khí kém. Theo độ hạt Ngời ta xác định độ hạt của cát theo kích thớc lỗ rây. Số hiệu rây gọi theo kích thớc lỗ rây. Bộ rây chuẩn có 11 rây: Bảng 1-1 Tên cát Nhóm Số hiệu rây liền kề Kích thớc hạt (mm ) cát thô rất to to vừa nhỏ rất nhỏ 063 04 0315 02 016 01 1 - 063 - 04 063 - 04 - 0315 04 - 0315 - 02 0315 - 02 - 016 02 - 016 - 01 016 - 01 - 0063 0,4 ữ 1 0,315 ữ 0,63 0,2 ữ 0,4 0,16 ữ 0,315 0,1 ữ 0,2 10 mịn bột 0063 005 01 - 0063 - 005 0063 - 005 - nhỏ 0,063 ữ 0,16 0,05 ữ 0,1(< 0,05) Theo thành phần thạch anh ( SiO 2 ) Bảng 1-2 Loại cát theo Liên Xô 1K 2K 3k 4K Loại cát ký hiệu theo VN 1C 2C 3C 4C Lợng chứa SiO 2 (%) 97 96 94 90 Theo thành phần đất sét Bảng 1 - 3 Tên cát Ký hiệu Theo Liên xô VN Số lợng đất sét chứa trong cát (%) Cát thạch anh K C < 2 Cát gầy T G 2ữ10 Cát nữa béo NM 10ữ20 Cát béo M (mở) 20ữ30 Cát rất béo O RM 30ữ50 b. Đất sét (Chất dính vô cơ) (ký hiệu S - sét làm khuôn, B - Ben tô nit làm khuôn) Thành phần chủ yếu: cao lanh mAl 2 O 3 , nSiO 2 , qH 2 O, ngoài ra còn có tạp chất: CaCO 3 , Fe 2 O 3 , Na 2 CO 3 . Đặc điểm của sét: Dẻo, dính khi có lợng nớc thích hợp, khi sấy thì độ bền tăng nhng dòn, dễ vỡ, không bị cháy khi rót kim loại vào. c. Chất kết dính Là những chất đa vào hỗn hợp làm khuôn, lõi để tăng tính dẻo và độ bền của hỗn hợp làm khuôn lõi. Yêu cầu đối với chất dính kết Khi trộn vào hỗn hợp, chất dính kết phải phân bố đều. Không làm dính hỗn hợp vào mẫu, hộp lõi và dễ phá khuôn lõi. Khô nhanh khi sấy và không sinh nhiều khí khi rót kim loại . Tăng độ dẻo, độ bền và tính bền nhiệt cho khuôn và lõi. Dễ kiếm, dễ chế tạo, giá thành thấp. Không độc hại ảnh hởng đến sức khoẻ công nhân. Phân loại chất dính kết chất dính kết có thể phân loại thành 2 nhóm chính là chất dính kết vô cơ nh sét, cao lanh, ben tô nít . , chất dính hữu cơ có dầu nh dầu thực vật, dầu động vật, dầu khoáng vật, .; Chất dính có bột nh tinh bột, dextrin, . chất dính nhựa, nớc bả giấy, mật mía, . Hiện nay ngời ta phân loại theo 3 nhóm chính sau đây: Loại A : Loại chất dính kết không cần pha thêm nớc : dầu, dầu sơn, nhựa đờng, nhựa thông, . Loại B :Chất dính hoà tan trong nớc các loại bột hồ, dextrin, nớc bả giấy, . 11 [...]... cầu trục 1. 8 Các phơng pháp Đúc đặc biệt Đúc trong khuôn cát có độ bóng, độ chính xác thấp, lợng d gia công lớn, nhiều khuyết tật, giá thành chế tạo cao nên hiện nay xuất hiện các phơng pháp đúc đặc biệt nh: Đúc trong khuôn kim loại, đúc dới áp lực, đúc ly tâm, đúc trong khuôn mẫu chảy, đúc trong khuôn vỏ mỏng, đúc liên tục v.v 1. 8 .1 Đúc trong khuôn kim loại Đúc trong khuôn kim loại là rót kim loại... phế liệu : 20 ữ 40 % Hồi liệu từ lò đúc : 20 ữ 40 % Thép vụn : 0 ữ 10 % Ferô hợp kim (FeSi; FeMn ) : 0 ữ 15 % Nhiên liệu (Theo khối lợng) : 8 ữ 18 % Chất trợ dung (theo khối lợng kim loại) : 3 ữ 10 % Khi đúc Gang thỏi thờng Gang thỏi hợp kim Hồi liệu Gang củ Thép vụn gang xám 15 - 40 % 20 - 50 % 0 - 40 % 0 - 15 % Lò điện 20 ữ 40% 40 ữ 80 % 0 ữ 20 % 20 ữ 40 % 0 15 % -0,5 ữ 2 % Trục máy cán 20 - 35 % 10 ... nhân Trên hình 1- 13 thứ tự làm khuôn trong 2 hòm khuôn 1 - tấm mẫu và mẫu vật đúc 2- 8 làm nửa hòm khuôn dới 9- quay nửa hòm khuôn dới 18 0 độ và lấy tấm mẫu ra 10 - 12 rây lớp cách mẫu, đặt hệ thống rót và chuẩn bị làm nửa khuôn trên 13 -18 làm nửa hòm khuôn trên 19 -22 - Lấy mẫu ra 23-24 đặt lõi và lắp ráp khuôn 16 Hình 1- 13 Trình tự làm khuôn bằng tay một khuôn đúc 2 nửa Trên hình 1- 14 trình bày phơng... trên 80 kg (hình 3.7c) Nhiệt độ rót hợp kim lỏng đợc chọn căn cứ vào nhiệt độ nóng chảy của hợp kim, chiều dày thành vật đúc, mức độ phức tạp của vật đúc, thông thờng cao hơn nhiệt độ nóng chảy hoàn toàn từ 50 -10 0oC o Thép, nhiệt độ rót của thép từ 14 80 -15 40 C, o Gang từ 13 00 - 13 80 C, o Hợp kim đồng từ 11 00 - 12 50 C o Hợp kim nhôm từ 680 - 720 C a) c) b) Hình 1- 31 Nồi rót a/ Nồi rót một ngời khiêng... Trên hình 1- 18 trình bày phơng pháp làm ruột trên máy thổi cát 6 5 7 4 8 3 2 9 1 Hình 1- 18 Máy thổi cát 20 1) Bàn máy 2) Hộp ruột 3) Tấm thổi 4) Đầu thổi 5) Van ; 6) Lỗ nạp khí 7) Hỗn hợp 8) Lỗ thổi 9) Lỗ thoát khí 1. 5 Tính đúc của hợp kim Tính đúc của hợp kim liên quan đến các đại lợng : tính chảy loãng, tính co, tính thiên tích tính hoà tan khí, ứng suất đúc và tổ chức của kim loại vật đúc 1. 5 .1- Tính... tạo mẫu, gối mẫu và hộp lõi Thành lập Bản vẽ vật đúc: (xem hình 1- 11 Bản vẽ vật đúc của gối đỡ) Bản vẽ vật đúc đợc thành lập trên cơ sở của bản vẽ chi tiết Trên bản vẽ vật đúc cần biểu thị đợc: Mặt phân khuôn, kích thớc vật đúc (tính đến lợng d gia công cơ và dung sai đúc) , cần phải biểu diễn đợc lõi và gối lõi, độ dốc đúc và góc đúc Hình 1- 11 Bản vẽ vật đúc là gối đỡ a- Mặt phân khuôn Là mặt tiếp xúc... trên Khi kết thúc nấu ta tháo liệu ra khỏi lò và làm nguội lò 29 a) c) b) Hình 1- 29 Lò đứng nấu gang a) Đang nấu gang b/ Đang lấy gang lỏng ra nồi rót 30 c) đang rót gang lỏng vào khuôn 1. 7 Đúc kim loại màu (Trong giáo trình chỉ đề cập đến đúc đồng và đúc nhôm) 1. 7 .1 Nguyên vật liệu để nấu Nguyên vật liệu nấu kim loại màu thờng gồm: kim loại sạch, kim loại thứ cấp, hợp kim trung gian, chất khử khí,... hợp kim đúc, nó quyết định khả năng điền đầy khuôn và nhận đợc vật đúc rõ nét Hình 1- 19 Sơ đồ nguyên lý thử tính chảy loảng của vật liệu 1. 5.2-Tính thiên tích Là sự không đồng nhất về thành phần hoá học trong từng phần của vật đúc hoặc trong nội bộ các hạt của hợp kim Hình 1- 20 Cấu tạo của một thỏi đúc Nguyên nhân Do tỷ trọng các nguyên tố trong hợp kim khác nhau 21 Do trong từng phần phần của vật đúc. .. dễ bị hoá trắng 1. 6.2- Nấu chảy gang xám Vật liệu nấu và mẻ liệu Khi nấu gang xám phải dùng những nguyên nhiên liệu sau: nguyên liệu kim loại, nhiên liệu để cung cấp nhiệt; trợ dung ; trong sản xuất đúc gọi là vật liệu nấu Muốn nấu ra loại gang có thành phần hoá học đúng yêu cầu, có nhiệt độ cao, vận hành lò dễ dàng cần phải tính toán phối liệu cho một mẻ nấu gọi là mẻ liệu Nguyên liệu kim loại Bao gồm... nóng chảy (lỏng) là 0,69 cm3 /10 0g khi ở nhiệt độ nóng chảy (đặc) là 0,036 cm3 /10 0g cho nên khi đông đặc rất dễ sinh ra rổ khí Hình 1- 24 Các dạng rỗ khí khi đúc 23 Hình 1- 25 Bề mặt vật đúc bị rỗ khi Hình 1- 26 Bề mặt vật đúc bị rỗ khi 1. 5.5 ứng suất đúc ứng suất sinh ra trong vật đúc có thể do nhiều nguyên nhân Do tốc độ nguội không đều sinh ra ứng suất nhiệt Do kết cấu vật đúc không hợp lý sinh ra cong . 04 - 0 315 04 - 0 315 - 02 0 315 - 02 - 016 02 - 016 - 01 016 - 01 - 0063 0,4 ữ 1 0, 315 ữ 0,63 0,2 ữ 0,4 0 ,16 ữ 0, 315 0 ,1 ữ 0,2 10 mịn bột 0063 005 01 - 0063. chơng 1 đúc kim loại 1. 1. Thực chất, đặc điểm và ứng dụng của sản xuất đúc 1. 1 .1. Thực chất quá trình đúc: Đúc kim loại là phơng pháp chế