TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT KHOA NGỮ VĂN —&œ– BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN THAM GIA CUỘC THI SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NĂM 2014-2015 ĐỀ TÀI DẠY KIỂU BÀI ĐỌC - HIỂU TÁC PHẨM VĂN HỌC LỚP Bình Dương, tháng năm 2015 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT KHOA NGỮ VĂN —&œ– BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN THAM GIA CUỘC THI SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NĂM 2014-2015 ĐỀ TÀI DẠY KIỂU BÀI ĐỌC – HIỂU TÁC PHẨM VĂN HỌC LỚP Người hướng dẫn: Thạc sĩ Đặng Phan Quỳnh Dao SVTH: Từ Văn Việt Nam, Nữ: Nam Đinh Thị Tƣờng Vy Nam, Nữ: Nữ Dân tộc: Kinh Lớp: D12NV03, Khoa: Ngữ Văn Năm thứ: /Số năm đào tạo: Ngành học: Sư phạm Ngữ Văn UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG CỘNG HỊA Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT Độc ập – Tự – Hạnh phúc THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI Thông tin chung - Tên đề tài: Dạ iểu i ọc – hiểu t c phẩ văn học ớp - Sinh viên thực hiện: Từ Văn Việt ; Đinh Thị Tường Vy - Lớp: D12NV03 Khoa: Ngữ Văn Năm thứ: 3/ Số năm đào tạo: - Người hướng dẫn: Thạc sĩ Đặng Phan Quỳnh Dao Mục tiêu ề t i h ng t i tiến hành nghiên cứu đề tài Dạ iểu i ọc – hiểu t c phẩ văn học ớp với mong muốn g p phần nh vào việc t m phư ng ph p giảng dạy ph n m n đọc – hi u văn chư ng tr nh Ngữ Văn ớp Tính ới v s ng tạo Trên c sở kế thừa kết gi o viên chuyên m n c c nhà nghiên cứu trước, tiến hành t m hi u thêm phư ng ph p giảng dạy m n Ngữ Văn n i chung, ph n m n đọc - hi u n i riêng Từ đ , cơng trình có th cho người đọc c c i nh n cụ th h n thực trạng cung cấp thêm phần nh phư ng ph p dạy học ph n m n Kết nghiên cứu Chƣơng CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DẠY ĐỌC – HIỂU TÁC PHẨM VĂN HỌC 1.1 Cơ sở lí luận 1.1.1 Quan niệm ọc – hiểu văn ản Nh m đưa số quan niệm nhà nghiên cứu hàng đầu ĩnh vực như: • PGS.TS Nguyễn Thái Hịa • GS Nguyễn Khắc Phi • GS.TS Nguyễn Thanh Hùng • Gi o sư Trần Đ nh Sử • Th.S Trần Đ nh Và sau cùng, nhóm rút quan niệm: “Đọc – hiểu văn hoạt động giao tiếp, đọc – hiểu văn nhà trường trọng cho học sinh kỹ đọc – hiểu để em tự khám phá, tìm tịi tầng ý nghĩa văn bản” 1.1.2 Quan niệm ọc – hiểu tác phẩ văn chƣơng Đọc – hi u tác phẩm văn chư ng kh ng hoàn toàn đồng với đọc văn hay đọc sách Bởi v , đọc – hi u tác phẩm văn chư ng giải vấn đề tư ng quan cấu trúc tồn tác phẩm Trước hết cấu trúc ngôn ngữ, thứ đến cấu tr c h nh tượng thẩm mĩ, sau cấu tr c ý nghĩa Trong thực tế nhiều quan niệm khác đọc – hi u tác phẩm văn chư ng nh n nh n chung, mấu chốt vấn đề đọc – hi u tác phẩm văn chư ng hoạt động giải mã kí hiệu nghệ thuật trang sách, viết mà tác tác giả gửi gắm Nói tóm lại, đọc – hi u tác phẩm văn chư ng qúa trình phát khám phá nội dung ý nghĩa, đặc sắc nghệ thuật mà tác giả gửi gắm tác phẩm 1.1.3 B i ọc – hiểu tác phẩ văn học chƣơng trình Ngữ Văn sách Ngữ Văn ớp • Chương trình Ngữ Văn lớp hư ng tr nh m n Ngữ văn TH S xây dựng theo tinh thần tích hợp cao, khơng trọng nội dung mà cịn tích cực cho việc đổi phư ng ph p dạy học Phân phối chư ng tr nh: • Cả năm 37 tuần (140 tiết) • HKI: 19 tuần - kết thúc tiết 72 • HKII: 18 tuần - Kết thúc tiết 148 1.2 Tiểu kết Qua số liệu khảo sát phân phối chư ng tr nh Ngữ Văn ớp mà chủ yếu ph n m n Đọc – hi u văn bản, ta thấy thời gian dành cho phân môn cao h n so với ph n m n kh c v mà ượng kiến thức kĩ mà học sinh học tăng ên Chương 2: DẠY KIỂU BÀI ĐỌC – HIỂU TÁC PHẨM VĂN HỌC Ở LỚP 1.1 Quy trình dạy 1.1.1 i ọc - hiểu tác phẩ Tìm hiểu chung văn ản tác phẩ văn học văn học Đ học đạt kết tốt tất yếu phải có chuẩn bị trước nhà, nên việc gi o viên hướng dẫn học sinh tìm hi u văn tác phẩm văn học ki m tra cũ c ng t c soạn học sinh Đ y kh ng công việc thường lệ gi o viên trước giảng mà bước cần thiết đ dẫn dắt học sinh vào giới nghệ thuật tác phẩm văn chư ng 2.1.2 Tìm hiểu ngơn ngữ ƣợc sử dụng tác phẩm Ngôn ngữ yếu tố quan trọng văn học hay n i c ch kh c, văn học nghệ thuật ngơn từ Một tác phẩm muốn hay muốn độc đ o th trước hết tác phẩm đ phải có sáng tạo mặt ngơn ngữ, v mà c c nhà văn, nhà th trọng, chăm ch t cho hệ thống ngơn ngữ sử dụng tác phẩm Những thao tác cần làm tìm hi u ngơn ngữ sử dụng tác phẩm: Phân tích ngơn ngữ, giải nghĩa từ 2.1.3 Tìm hiểu nội dung v ý nghĩa văn ản văn học Muốn tìm hi u nội dung văn ta phải t m hai mặt khách quan chủ quan tác phẩm văn học Hai mặt khách quan chủ quan thống với nội dung tác phẩm Muốn tìm hi u ý nghĩa t c phẩm phải tìm hi u ngữ cảnh 2.1.4 Trình bày hiểu biết văn ản văn học Đ tr nh bày đầy đủ xác hi u biết tác phẩm văn học th trước hết ta cần x c định nội dung đối tượng mà ta tri n khai viết, thuyết tr nh… Sau x c định nội dung c cần tri n khai phải tìm ý lựa chọn ý Tiếp theo, ta cần lập dàn ý Cơng việc sau trình bày hi u biết tác phẩm văn chư ng đ ki m tra, hồn chỉnh viết 1.2 Tiểu kết Trong phạm vi chư ng 2, ch ng t i tr nh bày vấn đề chung quy trình dạy đọc – hi u tác phẩm văn học, chư ng nhằm cung cấp hi u biết c việc tìm hi u ngôn ngữ, nội dung, ý nghĩa c ch tr nh bày hi u biết thân tiếp xúc với văn văn học Chương 3: THỰC NGHIỆM 3.1 Mục ích thực nghiệm • Nhằm đ nh gi ại nội dung nghiên cứu cách khách quan khoa học Đồng thời xem xét lại tính khả thi vấn đề vừa nghiên cứu • Tìm biện pháp tốt cho qu tr nh “dạy ki u đọc – hi u t c phẩm văn học ớp Nhằm phục vụ cho trình giảng dạy sau này, àm tài liệu tham khào cho quan tâm vấn đề 3.2 Mục ích thực nghiệm • Nhằm đ nh gi ại nội dung nghiên cứu cách khách quan khoa học Đồng thời xem xét lại tính khả thi vấn đề vừa nghiên cứu • Tìm biện pháp tốt cho qu tr nh “dạy ki u đọc – hi u t c phẩm văn học ớp Nhằm phục vụ cho trình giảng dạy sau này, àm tài liệu tham khào cho quan tâm vấn đề 3.3 Nhiệm vụ thực nghiệm • Khảo sát tiến học sinh áp dụng kết vừa nghiên cứu • So sánh với kết khảo s t trước thực nghiệm • Xem xét tính khả thi kết vừa nghiên cứu 3.4 Đối tƣợng v ịa bàn thực nghiệm • Chúng tơi tiến hành thực nghiệm đối tượng HS khối lớp trường: Trường THCS Bình Chuẩn THCS Tân Thới (trên địa bàn thị xã Thuận An) trường THCS Lê Lợi (trên địa bàn huyện Bắc Tân Uyên) • Dựa vào kết khảo sát phân loại HS chúng tơi chọn trường lớp có tr nh độ tư ng đư ng kiến thức ực tư 3.5 Phƣơng ph p tiến hành thực nghiệm • Điều tra, khảo sát • Ph ng vấn 3.6 Nội dung thực nghiệm Chúng tiến hành thực nghiệm sau: • Cơ Tơ • Cây tre Việt Nam Ngày tháng năm 2015 Sinh viên chịu tr ch nhiệ thực ề t i (ký, họ tên) Nhận xét ngƣời hƣớng dẫn óng góp hoa học sinh viên thực ề t i: NỘI DUNG NHẬN XÉT: …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Đề nghị Được bảo vệ:  Kh ng bảo vệ:  Bình Dương, ngày tháng năm 2015 XÁC NHẬN CỦA LÃNH ĐẠO KHOA (ký, họ tên) GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN (Ký ghi rõ họ tên) Đặng Phan Quỳnh Dao UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG CỘNG HỊA Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT Độc ập – Tự – Hạnh phúc THÔNG TIN VỀ SINH VIÊN CHỊU TRÁCH NHIỆM CHÍNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI SƠ LƢỢC VỀ SINH VIÊN (1): I Họ tên: Từ Văn Việt Sinh ngày: 1994 N i sinh: Sông Bé Lớp: D12NV03 Kh a: 2012 - 2016 Khoa: Ngữ Văn Địa iên hệ: Điệnthoại: 01692793460 II Email: tuvanviet1994@gmail.com QUÁ TRÌNH HỌC TẬP (1) * Năm thứ 1: Ngành học: Sư phạm Ngữ Văn Khoa: Khoa học Xã hội Nh n văn Kết xếp oại học tập: Trung B nh Kh S ược thành tích: * Năm thứ 2: Ngành học: Sư phạm Ngữ Văn Khoa: Ngữ Văn Kết xếp oại học tập: Trung B nh Kh S ược thành tích: * Năm thứ 3: Ngành học: Sư phạm Ngữ Văn Khoa: Ngữ Văn Kết xếp oại học tập (học kỳ I): Khá S ược thành tích: Ngày tháng năm 2015 XÁC NHẬN CỦA LÃNH ĐẠO KHOA (ký, họ tên) Sinh viên chịu tr ch nhiệ thực ề t i (ký, họ tên) MỤC LỤC Tính cấp thiết ề tài: Lịch sử vấn ề Mục tiêu nhiệ vụ ề tài: .2 3.1 Mục tiêu 3.2 Nhiệm vụ - Đề biện ph p dạy c hiệu tốt ph n m n - Tiến hành thực nghiệm đ ki m định kết Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu, cách tiếp cận v phƣơng ph p nghiên cứu: .2 4.1 Đối tượng nghiên cứu: 4.2 Phạm vi nghiên cứu: 4.3 Phương pháp nghiên cứu: Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỂ DẠY ĐỌC HIỂU TÁC PHẨM VĂN HỌC .4 1.1 Cơ sở lí luận 1.1.1 Quan niệm ọc hiểu văn ản 1.1.2 Quan niệm ọc – hiểu tác phẩ văn chƣơng 1.1.3 B i ọc – hiểu tác phẩ văn học chƣơng trình Ngữ Văn v sách Ngữ Văn ớp 10 1.1.3.1 Chƣơng trình Ngữ Văn ớp 10 1.1.3.2 Tiểu kết 17 CHƢƠNG 2: DẠY KIỂU BÀI ĐỌC – HIỂU TÁC PHẨM VĂN HỌC Ở LỚP 18 2.1 Quy trình ọc – hiểu tác phẩ văn học 18 2.1.1 Tìm hiểu chung văn ản tác phẩ văn học 18 2.1.2 Tìm hiểu ngơn ngữ ƣợc sử dụng tác phẩm 21 2.1.3 Tìm hiểu nội dung v ý nghĩa văn ản văn học 22 2.1.4 Trình bày hiểu biết văn ản văn học 24 2.2 Tiểu kết 27 CHƢƠNG 3: THỰC NGHIỆM 28 38 Hs nhận xét câu trả lời bạn Giáo viên nhận xét  Phương pháp vấn đáp ? Những từ thuộc loại từ nào? Hs trả lời ->Tính từ Hs nhận xét câu trả lời bạn Giáo viên nhận xét  Phương pháp vấn đáp Thảo luận nhóm: ? Vẻ đẹp sáng miêu tả qua hình ảnh em? - Hs trả lời ->Bầu trời, cối nƣớc biển, cát, cá Hs nhận xét câu trả lời bạn Giáo viên nhận xét  THẢO LUẬN NHÓM Giáo viên giảng giải: Trận bão số qua, để lại vài dấu tích khơng đáng kể Thơng thƣờng bão qua, ngƣời ta nhận thấy đổ nát, tàn phá, mà bắt đầu văn hình ảnh không gian đảo Cô Tô sau ngày bão: bầu trời “trong sáng”, “thêm xanh mƣợt”, nƣớc biển lại “lam biếc đặm đà hơn”, cát lại “vàng giòn nữa”, biển lại hứa hẹn bội thu “ lƣới thêm nặng mẻ cá giã đôi”, Nguyễn Tuân sử dụng tài hoa tính từ miêu tả, thể đƣợc sức sống dẻo dai trái ngƣời xứ đảo Đó dụng ý nghệ thuật tác giả  Phương pháp thu ết trình ? Qua hình ảnh miêu tả Cơ T sau c n bão c c em biện pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng đoạn văn Hs trả lời ->- Chọn chi tiết tiêu biểu - Tính từ màu sắc tƣơi - Cảnh vật : + Bầu trời: sáng + Cây cối: thêm xanh mượt + Nước bi n: lam biếc, đậm đà h n + Cát: lại vàng giòn + Cá: thêm nặng 39 sáng - Từ láy gợi hình - Điệp từ “ ại” Hs nhận xét câu trả lời bạn Giáo viên nhận xét  Phương pháp vấn đáp ? Từ hình ảnh, tính từ miêu tả trên, em thấy quang cảnh v ng đảo Cô Tô sau trận bão ên nào? Hs trả lời → Bức tranh thiên nhiên Cô Tô sau bão sáng, tinh khôi Hs nhận xét câu trả lời bạn Giáo viên nhận xét  Phương pháp vấn đáp Giáo viên bình văn: Để miêu tả vẻ đẹp sáng, tinh khôi đảo Cô Tô sau bão, tác giả dùng hàng loạt tính từ màu sắc ánh sáng… giúp ngƣời đọc hình dung đƣợc khung cảnh bao la vẻ đẹp tƣơi sáng vùng đảo Cô Tô  Phương pháp thu ết trình ? Đứng trước v ng đảo tư i đẹp vậy, cảm xúc tác giả T nào? Chi tiết th cảm xúc tác giả? Hs trả lời → T c giả yêu mến Cô Tô “nhƣ bất ì ngƣời dân ch i n o ã ẻ lớn lên theo mùa sóng â Hs nhận xét câu trả lời bạn Giáo viên nhận xét  Phương pháp vấn đáp └> Từ gợi tả với hàng loạt tính từ tạo nên tranh thiên nhiên Cô Tô sau c n bão bao a, s ng, mang vẻ đẹp tinh kh i, độc đ o Giáo viên thuyết giảng: Tác giả yêu mến cảnh đảo, thấy Cô Tô gần gũi, thân thiết nhƣ nơi chơn rau cắt rốn mình, nhƣ q hƣơng Điều cho thấy tác giả yêu thiên - T nh yêu thiên nhiên, người nhiên đất nƣớc tác giả Với sức sống, vẻ đẹp tạo hóa 40 ban cho Cơ Tơ, em cần học tập, bồi dƣỡng tình yêu thiên nhiên, yêu mến vùng đất Tổ quốc ngồi biển – quần đảo Cơ Tơ Cũng nhƣ học tập nghệ thuật miêu tả, điểm nhìn miêu tả, việc sử dụng từ ngữ chọn lọc tác giả  Phương pháp thu ết trình Giáo viên chuyển ý: Ngòi bút tài hoa bậc Nguyễn Tuân thể rõ thơng qua việc miêu tả hình ảnh mặt trời mọc Để cảm nhận đƣợc điều đó, tiết sau trị tiếp tục tìm hiểu hùng vĩ, tráng lệ mặt trời Cô Tơ nhịp sống bình n ngƣời vùng đảo Cô Tô tiết sau Tiết học hôm trị dừng đây! HẾT TIẾT 103 Củng cố giảng ( phút) ? Vẻ đẹp v ng đảo Cô Tô sau trận bão qua Hs dựa vào phần nội dung học, nêu vẻ đẹp vùng Cô Tô sau trận bão qua Hs nhận xét, giáo viên nhận xét củng cố  Tư i s ng, trẻo ? Nghệ thuật miêu tả tác giả Nguyễn Tuân? Hs dựa vào phần nội dung học trả lời Hs nhận xét, giáo viên nhận xét củng cố  Cách chọn từ ngữ, miêu tả, Hƣớng dẫn học tập nhà (1 phút) - Về nhà bạn đọc lại văn Nắm vững ti u sử tác giả Nguyễn Tuân, hoàn cảnh đời tác phẩm - Nắm vững nội dung nói cảnh đảo T sau c n bão nghệ thuật miêu tả tác giả - Chuẩn bị cho tiết tiếp theo: + Cảnh mặt trời mọc cảnh sinh hoạt người d n đảo 41 + Trả lời câu 3, sgk / 91 + Có th t m đọc số tác phẩm Nguyễn Tuân D RÚT KINH NGHIỆM ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………… ……………, ngà tháng năm 2015 Ký duyệt 42 Tuần 29, tiết 113 Ngày giảng: 20/ 3/ 2015 Lớp: Văn bản: CÂY TRE VIỆT NAM Thép Mới A MỤC TIÊU Kiến thức - Hi u cảm nhận giá trị tre gắn bó tre với sống dân tộc Việt Nam - Nắm đặc m nghệ thuật kí: giàu chi tiết hình ảnh, kết hợp miêu tả bình luận, lời văn giàu nhịp điệu Kỹ - Đọc diễn cảm sáng tạo văn xu i giàu chất th chuy n dịch giọng đọc phù hợp - Sáng tạo vẻ đẹp quê hư ng, d n tộc Th i ộ - Yêu mến làng quê, yêu mến bi u tượng dân tộc - tre - Từ h nh tượng tre, hi u, cảm nhận người, đất nước Việt Nam, tin yêu, tự hào… B CHUẨN BỊ Giáo viên: gi o n điện tử, SGK Học sinh: soạn, SGK C TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP Kiểm tra kiến thức cũ ( phút) a Câu hỏi ? Nêu cảm nhận em giá trị nội dung nghệ thuật kí Cơ Tơ? b Trả lời - Nội dung: Cảnh thiên nhiên sinh hoạt người v ng đảo Cô Tô lên thật s ng tư i đẹp 43 - Nghệ thuật: Ngôn ngữ điêu uyện miêu tả tinh tế, xác, giàu hình ảnh cảm xúc Nguyễn Tuân 2.Giảng kiến thức ( phút) Mỗi đất nước, dân tộc có bi u tượng riêng cho dân tộc m nh Đất nước dân tộc Việt Nam tự bao đời chọn tre loại c y tượng trưng tiêu bi u cho tâm hồn, khí phách, tinh hoa dân tộc Bởi mà nhà văn Th p Mới dành lời tốt đẹp đ viết bình tre với bao vẻ đẹp phẩm chất đ ng quý Hôm cô em tìm hi u tác phẩm “ HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ y tre Việt Nam NỘI DUNG THỜI GIAN Hoạt động 1: Tìm hi u chung I Tìm hiểu chung Giáo viên gọi học sinh đọc thích tác giả, tác phẩm -> Hs đọc Tác giả, tác phẩm ? Dựa vào phần thích hi u biết em nhà văn Thép Mới, em cho biết đôi nét Thép Mới? - Giáo viên cho xem chân dung nhà văn Th p Mới - Thép Mới (1925-1991) tên khai a Tác giả: sinh Hà Văn Lộc, quê Hà Nội - Sở trường: Viết bút ký, viết báo Hs trả lời thuyết minh phim Hs nhận xét Giáo viên nhận xét  Phương pháp vấn đáp Giáo viên bổ sung: Ngoài bút danh Thép Mới, ơng cịn có bút danh Phượng Kim, Hồng Châu, ơng vừa nhà báo, vừa nhà văn Ngoài nhà báo, Thép Mới cịn viết nhiều kí, thuyết minh phim… ? Dựa vào SGK chuẩn bị nhà, em cho cô biết: xuất xứ văn bản? b Tác phẩm: - Cây tre Việt Nam lời bình cho phim tên nhà điện ảnh Ba Lan, ca ngợi kháng phút 44 Hs trả lời chiến chống Pháp dân tộc ta → Xuất xứ: Cây tre Việt Nam ƣợc viết 1955, lời bình cho phi tên c c nh iện ảnh Ba Lan thực sau kháng chiến chống Pháp giành thắng lợi… Hs nhận xét Giáo viên nhận xét  Phương pháp vấn đáp II Đọc- hiểu văn ản Hoạt ộng 2: Hƣớng dẫn ọc hiểu Đọc- tìm hiểu từ khó văn ản Gi o viên hướng dẫn Hs đọc Với văn ản n c ce ọc với giọng trầm lắng thiết tha, rõ ràng, lúc hân hoan lại thủ thỉ tâm tình -> thể cảm xúc tác giả GV đọc mẫu, gọi HS đọc tiếp ? Em cho biết văn viết theo th loại nào? → Thể loại: kí Hs nhận xét Giáo viên nhận xét Giáo viên giảng lại th loại kí Thể loại: kí phút 45 ? Văn có th chia làm phần? Nêu nội dung phần? Hs trả lời - Đoạn 1: Từ ầu….chí hí nhƣ Bố cục: phần ngƣời: tre có mặt khắp n i đất nước có phẩm chất đ ng quý - Tiếp theo -> chung thủy: gắn bó tre với người ngày sống ao động - Tiếp theo -> chiến ấu : tre sát cánh với người sống chiến đấu bảo vệ quê hư ng đất nước - Phần lại: Tre người bạn đồng hành dân tộc tư ng Hs nhận xét Giáo viên nhận xét  Phương pháp vấn đáp Hoạt ộng 3: Phân tích văn ản III Tìm hiểu văn ản ? Họ hàng nhà tre tác giả miêu A Nội dung tả ặc iểm phẩm chất? Tìm chi tiết n i ên điều đ ->Tác giả giới thiệu họ hàng nhà tre Những phẩm chất tre: đ ng đ c ại có nét …ở đ u tre xanh tốt tư ng đồng: mầm non …d ng mộc mạc, cao, mầm mọc th ng, vào đ u tre …xanh măng mọc th ng tốt Dáng tre mộc mạc, màu nhũn …cứng cáp, dẻo dai, vững chắc, nhặn, phát tri n cứng cáp, dẻo dai, giản dị, chí khí người vững chắc, tre… cao, giản dị, chí khí người 46 Đ làm bật đặc m phẩm chất tre, tác giả d ng biện pháp nghệ thuật gì? Tác dụng nó? Hs trả lời -> Liệt kê, so sánh, nhân hóa: Tre mang phẩm chất tốt đẹp người Tre tượng trưng cho d n tộc Việt Nam - Nghệ thuật nhân hóa: tre mang Hs nhận xét phẩm chất tốt đẹp Giáo viên nhận xét người Giáo viên bổ sung: Ngoài phẩm chất tốt đẹp đó, tre cịn có vai trị gắn bó với đời sống dân tộc Việt Nam Sự gắn bó tre với Chia lớp thành nhóm : ? Sự gắn bó tre với người dân tộc Việt Nam - Bóng tre trùm lên âu yếm làng, dân tộc Việt Nam tác giả đề cập phư ng diện nào? bản,… HS: Thảo luận theo nhóm - Dưới b ng tre xanh, người nông Trả lời: dân dựng cửa, àm ăn sinh sống, -Trong ời sống ao ộng, sản xuất: + Dựng nhà, dựng cửa, tre ăn với người đời đời kiếp kiếp + Gi p người trăm c ng ngh n việc, cánh tay người nông dân -Trong ời sống văn hóa tinh thần: + Là n i ưu giữ văn h a u đời + Là nguồn vui tuổi th người già - Tuổi th : Đ nh chuyền, chắt - Cụ già: Điếu cày -Trong chiến ấu chống ngoại xâm: + Tre đồng chí sát cánh ta đ nh giặc: “Tre xung phong…tre giữ gìn văn h a -> Tre gắn bó với ngƣời lứa tuổi ời sống sinh hoạt * Tre anh h ng ao động – tre anh hùng chiến đấu 12 phút 47 anh hùng chiến đấu + Là vũ khí chống lại sắt thép quân thù Hs nhận xét Giáo viên nhận xét  Thảo luận nhóm ? Vị trí tre tư ng tác giả nhắc tới → nh n h a → tre gắn bó với ngƣời sống lao ộng chiến ấu Tre với dân tộc Việt Nam v tƣơng nào? Hs trả lời - Khúc nhạc đồng quê -> gắn bó → Cây tre với dân tộc Việt Nam v tƣơng ai: với ời sống tinh thần - Tre ngƣời bạn ồng - Nhạc trúc, nhạc tre khúc hành thủy chung dân tộc nhạc đồng quê Việt tƣơng => Cây tre c n đời sống người Việt Nam, tre người bạn đồng hành thủy chung dân tộc ta đường phát tri n Hs nhận xét Giáo viên nhận xét 14 phút  Phương pháp vấn đáp ? Hình ảnh c y tre mang ý nghĩa g Hs trả lời Tre tƣợng trƣng cho: + Con ngƣời Việt cần cù, sáng tạo, anh hùng bất khuất + Đất nƣớc ngƣời Việt Nam Hs nhận xét Giáo viên nhận xét  Phương pháp vấn đáp - Hình ảnh tre mang ý nghĩa: Tre tƣợng trƣng cho: + Con ngƣời Việt cần cù, sáng tạo, anh hùng bất khuất + Đất nƣớc ngƣời Việt Nam 48 ? Hãy biện pháp nghệ thuật tác giả sử dụng ? Hs trả lời -> - Kết hợp luận trữ tình - So sánh - Nhân hóa - Điệp ngữ B.Nghệ thuật Hs nhận xét Giáo viên nhận xét  Phương pháp vấn đáp Em nêu ý nghĩa văn này? Hs trả lời -> Vẻ đẹp gắn bó tre với đời sống dân tộc Qua đ cho thấy tác giả người hi u biết tre, có tình cảm sâu nặng niềm tự hào đ ng tre Hs nhận xét Giáo viên nhận xét - Sử dụng thành công phép so - Kết hợp luận trữ tình - Xây dựng hình ảnh phong phú, chọn lọc, vừa cụ th vừa mang tính bi u tượng s nh, nh n h a, điệp ngữ C Ý nghĩa Văn cho thấy vẻ đẹp gắn bó tre với đời sống dân tộc Qua đ cho thấy tác giả người hi u biết tre, có tình cảm sâu nặng niềm tin, niềm tự hào đ ng tre  Phương pháp vấn đáp Giáo viên thuyết trình: Cây tre đẹp bình dị nhiều phẩm chất quý b u y tre thành bi u tượng đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam  Phương pháp thu ết trình * Ghi nhớ ( sgk/100) Gọi Hs đọc phần ghi nhớ SGK/ 100 49 Củng cố giảng (2 phút) “ y tre Việt Nam miêu tả tre với vẻ đẹp phẩm chất gì? -> Tre thủy chung, gắn bó với hoạt động người Việt Nam; cao, chí khí người,… Sơ đồ tƣ duy: CÂY TRE VIỆT NAM CÂY TRE VIỆT NAM Tác phẩm Tác giả Tìm hi u chung Nghệ thuật Tìm hi u văn Ý nghĩa Nội dung Sự gắn bó tre với dân tộc Việt Nam Tre với dân tộc Việt Nam tư ng Hƣớng dẫn học tập nhà (1 phút) - Sưu tầm số th n i tre - Học thuộc nội dung học kĩ phần : + Những phẩm chất tre + Hình ảnh tre mang ý nghia tượng trưng - Soạn mới: Ôn tập truyện kí + Đọc lại tác phẩm từ 18 đến 27, làm bảng thống kê theo mẫu câu sgk/ 117 + Tập phát b u cảm nghĩ nhân vật em yêu thích truyện học 50 D RÚT KINH NGHIỆM ………, ngà tháng năm 2015 Ký duyệt 3.8 Tiểu kết Đ đ nh gi ại tính khả thi đề tài nghiên cứu “dạy ki u đọc – hi u t c phẩm văn học ớp , ch ng t i tiến hành thực thực nghiệm lên số trường TH S địa bàn tỉnh B nh Dư ng Và qua qu tr nh thực nghiệm, dựa vào kết khảo sát thấy cơng trình nghiên cứu mang lại hiệu tư ng đối áp dụng vào trình giảng dạy 51 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Trong sách Giáo viên Ngữ văn tập tác giả x c định: “M n Ngữ văn trước hết mơn học thuộc nhóm khoa học xã hội, điều đ n i ên tầm quan trọng việc giáo dục quan m, tư tưởng, tình cảm cho học sinh Môn Ngữ văn c n mơn học thuộc nhóm cơng cụ Vị trí đ n i ên mối quan hệ môn Ngữ văn môn học khác Học tốt Ngữ văn t c động tích cực đến kết học tập m n kh c c c m n kh c g p phần giúp học tốt môn Ngữ văn Vị trí đ , tự to t ên yêu cầu tăng cường tính thực hành, giảm lí thuyết, gắn với đời sống Sau cùng, xét vài phư ng diện đ , m n Ngữ văn ại có quan hệ mật thiết với mơn học thuộc nhóm nghệ thuật Xuất phát từ đ ch ng t i tiến hành nghiên cứu môn học mà cụ th “ki u đọc – hi u tác phẩm văn chư ng ớp Trong trình nghiên cứu, ch ng t i gặp nhiều kh khăn hệ thống lý thuyết đề tài chưa thống q trình khảo sát thực tế cịn nhiều hạn chế Nhìn nhận lại g ch ng t i thu nhặt được, chúng tơi thấy cịn nhiều thiếu sót cơng trình chưa thật đầy đủ Vậy nên mong với đề tài chúng tơi góp phần nh vào hệ thống kiến thức quan trọng h n hết tài liệu tham khảo bổ ích cho thân bạn sinh viên quan tâm đến vấn đề 52 TÀI LIỆU THAM KHẢO - Phan Trọng Luận Phương pháp học văn 1,2 Nhà xuất Đại học Sư phạm 1999 - I.F.Kharlamơp Phát hu tính tích cực học sinh Nhà xuất gi o dục 1978 - Trần Thanh Đạm ấ vấn đ giảng tác phẩm văn học theo loại thể Nhà xuất Gi o dục 1970 - Nguyễn Thanh H ng Đọc tiếp nhận văn chương Nhà xuất Gi o dục 2002 - Đỗ Ngọc Thống Đổi học m n Ngữ Văn HC Nhà xuất Gi o dục 2002 - Nguyễn Viết Chữ Phương pháp dạy tác phẩm văn chương (theo loại thể) Nhà xuất Đại học Sư phạm 2003 ... pháp đọc – hiểu văn Ngữ Văn Đọc – hi u văn Ngữ Văn Một số vấn đ đọc – hiểu thơ văn chữ tình tác phẩm văn chương nghị luận Đọc – hi u văn Ngữ Văn ớp NXB Giáo dục 2005 Một số vấn đ đọc – hiểu văn. .. trình ọc – hiểu tác phẩ văn học 18 2.1.1 Tìm hiểu chung văn ản tác phẩ văn học 18 2.1.2 Tìm hiểu ngôn ngữ ƣợc sử dụng tác phẩm 21 2.1.3 Tìm hiểu nội dung v ý nghĩa văn ản văn học 22... ên Chương 2: DẠY KIỂU BÀI ĐỌC – HIỂU TÁC PHẨM VĂN HỌC Ở LỚP 1.1 Quy trình dạy 1.1.1 i ọc - hiểu tác phẩ Tìm hiểu chung văn ản tác phẩ văn học văn học Đ học đạt kết tốt tất yếu phải có chuẩn