1 Bộ giáo dục đào tạo Trờng đại học vinh ************************ trịnh lê thuỷ biện pháp quản lý hoạt ®éng d¹y häc cđa hiƯu trëng trêng tiĨu häc hun yên định tỉnh hoá theo yêu cầu đổi giáo dục luận văn thạc sĩ KHOA HC GIÁO DỤC Vinh, 2010 LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn Ban giám hiệu thầy, cô giáo khoa sau đại học trường đại học Vinh trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn q trình học tập nghiên cứu Tơi xin bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc tới Tiến sỹ Mai Công Khanh, người thầy tận tình hướng dẫn khoa học giúp đỡ tơi hồn thành luận văn Xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo phòng Giáo dục Đào tạo huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá, Ban giám hiệu quý đồng nghiệp trường tiểu học địa bàn huyện động viên, giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi cho tơi q trình học tập nghiên cứu Mặc dù có nhiều cố gắng, thân hạn chế định kinh nghiệm quản lý quản lý hoạt động dạy học, nên khơng tránh khỏi thiếu xót, mong nhận ý kiến đóng góp nhà khoa học, nhà quản lý thực tiễn bạn đọc để luận văn hoàn thiện Xin trân trọng cảm ơn TÁC GIẢ TRỊNH LÊ THUỶ MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Mục đích nghiên cứu Khách thể đối tượng nghiên cứu Giả thuyết khoa học Nhiệm vụ nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Những đóng góp đề tài Cấu trúc luận văn Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 3 3 4 CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC THEO YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY 1.1 1.2 Tổng quan vấn đề nghiên cứu Một số khái niệm quản lý hoạt động dạy học hiệu trưởng trường tiểu học 10 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5 Quản lý Quản lý giáo dục Quản lý nhà trường Quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường tiểu học Vai trò Hiệu trưởng Quản lý hoạt động dạy học trường tiểu học Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường tiểu học 10 12 13 14 29 Yêu cầu đổi giáo dục giáo dục tiểu học 33 Kết luận chương Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA 36 1.2.6 1.3 37 HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN YÊN ĐỊNH TỈNH THANH HOÁ 2.1 Khái quát đặc điểm kinh tế - xã hội, văn hoá - giáo dục huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá 37 2.1.1 2.1.2 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Yên Định tỉnh Thanh Đặc điểm văn hoá - giáo dục huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá Thực trạng quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá Quản lý hoạt động giảng dạy giáo viên Quản lý hoạt động học tập học sinh tiểu học Quản lý sở vật chất thiết bị dạy học trường tiểu học Đánh giá chung thực trạng quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá Đánh giá mặt mạnh, mặt hạn chế Nguyên nhân thực trạng quản lý hoạt động dạy học Kết luận chương Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA HIỆU 37 39 46 46 62 66 68 68 65 71 72 TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN YÊN ĐỊNH TỈNH THANH HOÁ THEO YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY 3.1 3.1.1 3.1.2 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4 3.2.5 3.2.6 Những nguyên tắc đề xuất biện pháp Căn biện đề xuất biện pháp Nguyên tắc đề xuất biện pháp Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học hiệu trưởng trường tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá theo yêu cầu đổi giáo dục Tăng cường quản lý hoạt động giảng dạy giáo viên theo quan điểm dạy học tích cực Tăng cường quản lý hoạt động học tập học sinh tiểu học giúp em tự tin học tập Tăng cường quản lý sở vật chất - thiết bị phục vụ hoạt động dạy học trường tiểu học Tăng cường kiểm tra - đánh giá hoạt động dạy học trường tiểu học Tăng cường phối hợp với tổ chức đoàn thể , Hội phụ huynh giúp học sinh trình học tập Tăng cường bồi dưỡng xây dựng đội ngũ giáo viên theo yêu cầu chuẩn nghề nghiệp 72 72 73 74 74 81 85 91 95 98 3.3 3.4 I II Mối quan hệ biện pháp Thăm dị cần thiết tính khả thi biện pháp Kết luận chương KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận Kiến nghị 101 103 108 109 109 109 MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài: Đại hội IX Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định: “Phát triển giáo dục đào tạo động lực quan trọng thúc đẩy nghiệp cơng nghiệp hố, đại hố, điều kiện để phát huy nguồn lực người, yếu tố để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh bền vững, phương pháp dạy học” [11,Tr.108] Bước vào kỷ 21 giáo dục Việt Nam trải qua 15 năm đổi thu thành quan trọng mở rộng quy mô, đa dạng hố hình thức giáo dục nâng cấp sở vật chất cho nhà trường Trình độ dân trí nâng cao Chất lượng giáo dục có chuyển biến bước đầu Một hệ thống giáo dục quốc dân tương đối hoàn chỉnh, thống đa dạng hố hình thành với đầy đủ cấp học trình độ đào tạo từ Mầm Non đến sau Đại học Trong hệ thống giáo dục quốc dân Việt Nam, giáo dục Tiểu học phận quan trọng vận động phát triển hệ thống giáo dục Việt Nam Nhiệm vụ giúp học sinh hình thành sở ban đầu phát triển Đức – Trí - Thể - Mỹ kỹ đặt móng cho giáo dục phổ thông, dạy nghề, THCN giáo dục Đại học Năm học 2009-2010 năm học toàn ngành tiếp tục hưởng ứng vận động “Học tập làm theo gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “Năm học đổi quản lý nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện”, “Nói khơng với tiêu cực thi cử bệnh thành tích giáo dục, khơng vi phạm đạo đức nhà giáo chống ngồi nhầm lớp” Nâng cao chất lượng dạy học nhiệm vụ trọng tâm nhà trường Chất lượng dạy học kết nhiều hoạt động giáo dục, có vai trò quản lý Hiệu trưởng, định việc nâng cao chất lượng dạy học nhà trường Đội ngũ Hiệu trưởng trẻ Trường Tiểu học nhìn chung đào tạo chuẩn chun mơn phần đông chưa đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý Số cán quản lý có tuổi đời, tuổi nghề cao lực hạn chế, cấp không đạt chuẩn, chủ yếu quản lý theo kiểu kinh nghiệm Trước thay đổi không ngừng xã hội giáo dục cần có đổi mà trọng tâm đổi QLGD, Quản lý HĐDH nhà trường Yên Định vùng quê có truyền thống văn hoá truyền thống cách mạng, mảnh đất mà người đến tụ cư từ sớm, huyện vinh dự Bác Hồ thăm năm 1961, Đảng Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân năm 1999, Anh hùng thời kỳ đổi năm 2010 Thực Nghị TW II (Khoá VIII) Đảng, nghiệp giáo dục có nhiều khởi sắc Đảng bộ, quyền nhân dân thấm nhuần sâu sắc quan điểm: “Giáo dục quốc sách hàng đầu”, “Đầu tư cho giáo dục đầu tư cho phát triển” Trong năm qua giáo dục nhận quan tâm mặt cấp uỷ Đảng, quyền nổ lực ngành, đầu tư xây dựng sở vật chất, bồi dưỡng đội ngũ CBQL, giáo viên theo chuẩn Hiện huyện Yên Định có gần 100 % giáo viên Tiểu học đạt trình độ chuẩn Nhưng để đáp ứng với yêu cầu đổi mới, giáo dục đào tạo huyện Yên Định cịn nhiều khó khăn hạn chế: - Quy mơ mạng lưới trường, lớp chưa thực hợp lý theo phân bố dân cư quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội địa bàn huyện - Mặt dân trí xã, thị trấn cịn chênh lệch đáng kể - Cơ sở vật chất thiết bị dạy học, chưa đáp ứng với yêu cầu đổi số trường chuẩn Quốc gia Mức độ II cịn ít, chất lượng GD toàn diện chưa cao Với thực tiễn nhiều năm giảng dạy kinh nghiệm quản lý trường học, nhận thấy rằng: Việc nghiên cứu đề xuất biện pháp tăng cường quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường Tiểu học điều kiện đổi giáo dục huyện Yên Định cần thiết Vì vậy, việc đề xuất biện pháp quản lý nâng cao chất lượng dạy học, theo yêu cầu đổi giáo dục địa phương nhiệm vụ quản lý giáo dục Hiệu trưởng nói chung, Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Yên Định nói riêng Xuất phát từ lý chọn nghiên cứu đề tài: “Biện pháp quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá theo yêu cầu đổi giáo dục nay” Mục đích nghiên cứu Đề xuất số biện pháp quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo bậc tiểu học theo yêu cầu đổi giáo dục Khách thể đối tượng nghiên cứu Khách thể nghiên cứu: Công tác quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường tiểu học Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường tiểu học Giả thuyết khoa học Nếu vận dụng tổng thể hợp lý biện pháp quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường tiểu học phù hợp với đặc điểm tình hình góp phần nâng cao chất lượng dạy học trường Tiểu học huyện Yên Định - tỉnh Thanh Hoá theo yêu cầu đổi giáo dục Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu sở lý luận quản lý hoạt động dạy học trường tiểu học Nghiên cứu thực trạng hoạt động dạy học quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hố Phương pháp nghiên cứu Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: - Tham khảo tài liệu phục vụ cho vấn đề nghiên cứu - Tìm hiểu khái niệm thuật ngữ liên quan đến đề tài - Tổng hợp quan điểm Đảng, văn Nhà nước giáo dục đào tạo, cơng trình khoa học có liên quan đến đề tài - Các tài liệu có liên quan đến đề tài Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: - Phương pháp điều tra phiếu - Phương pháp vấn - Phương pháp quan sát - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Nhóm phương pháp thống kê tốn học: - Sử dụng phương pháp thống kê để xử lý số liệu Những đóng góp đề tài Hệ thống hoá sở lý luận quản lý hoạt động dạy học trường tiểu học - Làm sáng tỏ thực trạng quản lý chất lượng hoạt động dạy học trường Tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá - Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng Trường Tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá theo yêu cầu đổi giáo dục Cấu trúc luận văn - Ngoài phần mở đầu, kết luận kiến nghị tài liệu tham khảo, luận văn chia làm chương 10 • Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường Tiểu học theo yêu cầu đổi giáo dục • Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hố • Chương 3: biện pháp quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng Trường tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá theo yêu cầu đổi giáo dục ... biện pháp quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng Trường tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá theo yêu cầu đổi giáo dục 11 Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG... quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Yên Định tỉnh Thanh Hoá theo yêu cầu đổi giáo dục nay? ?? Mục đích nghiên cứu Đề xuất số biện pháp quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường. .. Cơ sở lý luận quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường Tiểu học theo yêu cầu đổi giáo dục • Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học Hiệu trưởng trường tiểu học huyện n Định tỉnh Thanh