Lời nói đầu Phát triển kinh tế vấn đề quan träng nhÊt tõ tríc tíi cđa x· héi loai ngêi KĨ tõ ngêi xt hiƯn , xà hội loài ngời đà trải qua hình thành xà hội : sống nguyên thuỷ , chiếm hữu nô lệ , phong kiến , t chủ nghĩa đỉnh cao huớng tới xà hội chủ nghĩa Tơng ứng với tình thái xà hội hình thái kinh tế mang nét đặc trng riêng T chủ nghĩa , giai đoạn mà cải vật chất xà hội đợc sản xuất nhiều tất giai đoạn trớc cộng lại Một giai đoạn chứng kiến bao biến đổi mặt chất lẫn mặt lợng xà hội loài ngời : kinh tÕ , khoa häc kÜ thuËt , chÝnh trÞ , văn hoá Tuy nhiên giai đoạn giai đoạn phát triển nhiều thiếu sót nh phân biệt giàu nghèo , khủng hoảng king tế , chiÕn tranh bÊt c«ng b»ng x· héi Từ khuyết tật , ngời muốn hớng tíi mét x· héi ë ®ã ngêi cã qun bình đẳng , không đói nghèo áp bãc lét , vËt chÊt s¶n xt cã thĨ đáp ứng nhu cầu ngời chế độ xà hội chủ nghĩa Nhng liệu xà hội tiến lên cộng sản chủ nghĩa đờng , toán nan giải đà đặt với tất nhân loại Để tiến lên xà hội chủ nghĩa cần phải trải qua hai giai đoạn : giai đoạn chủ nghĩa xà hội giai đoạn chủ nghĩa cộng sản Hiện nớc ta thời kì độ lên chủ nghĩa xà hội ; thời kì mang tính chất độ , cha thành cũ ch hoµn toµn døt bá , thêi kÝ nµy cã sù giao nhËp cđa nhiỊu t tëng Díi ngän cờ Đảng kim nam la Mác - Lê nin t tởng Hồ Chí Minh cúng khong thể đốt cháy giai đoạn hay phủ nhận hoàn toàn thành tựu mà chủ nghĩa t đạt đợc , c3 chủ nghĩa t nhà nớc Theo Lênin giai đoạn độ lên xà hội chủ nghĩa , vuứt bỏ hoàn toàn chủ nghĩa t nhà nớc mà phải thấy đợc điểm mạnh dể phát huy Sau sụp đổ Liên xô nớc Đông Âu , hệ thống nớc theo chủ nghĩa xà hội bị ảnh hởng lớn Tuy nhiên Đảng nhân đân Việt Nam kiên định theo đờng đà chọn bảo vệ thành Cách mạng Để tiến lên X· Héi Chđ NghÜa ViƯt Nam ph¶i tr¶i qua rÊt nhiều khó khăn xuất phát điểm thấp , nỊn kinh tÕ l¹c hËu , khoa häc kÜ tht thấp , trình độ quản lí yếu Vì muốn phát triển xà hội phải áp dụng mô hình kinh tế nhà nớc t vào sản xuất quản lý Đây vấn đề cần giải cho phù hợp với kinh tế nớc ta , tình hình phát triển kinh tÕ khu vùc vµ thÐ giíi sù chun hoá mạnh mẽ kinh tế toàn cầu , phải đuổi kịp đợc guồng quay toàn cầu hoákinh tế Cũng nên đề án kinh tế trị : ((Chủ nghĩa Mác - Lênin xà hội chủ nghĩa thời kỳ độ lên chủ nghĩa xà hội, thời kỳ độ lên chủ nghĩa Việt Nam )) đề án cấp bách không đặt cho nhà kinh tế quản lý mà vấn đề đặt cho , cử nhân kinh tế tơng lai kết luận nhận thức vµ thùc tÕ cđa nỊn kinh tÕ níc ta hiƯn phát triển kinh tế TT theo định hờng Xà hội chủ nghĩa Phần nội dung A Lý ln cđa V.I.Lª Nin vỊ c CNTB nhà nớc thời kỳ độ lên CNXH I- Chính sách kinh tế cần thiết phải sử dụng Chủ nghĩa T Nhà nớc Chính sách kinh tế cần thiết phải sử dụng Chủ nghĩa T Nhà nớc Sau giành đợc quyền từ tay phong kiến lại bớc vào chiến nhằm lật đổ chế độ thành cách mạng vừa đạt đợc Một nớc nga võa bíc khái cc néi chiÕn víi nỊn kinh tế lâm vào tình trang khủng hoảng trầm trọng : Thiếu lơng thực , thiếu lợng , sản xuất đình đốn , nông dân nghèo đói , khối liên minh công nông có nguy tan vỡ sau thời gian ngắn hầu hết ngành đà đạt vợt mức trớc chiến tranh , kinh tế đợc phục hồi dần , nhân dân hăng hái thi đua lao động sản xuất Nớc Nga nh đợc thổi luồng sinh lực kể từ sách kinh tế đời Thực tiễn đà bác bỏ kể thù Nhà nớc Xô viết bọn hoài nghi khách coi sách kinh tế nh sách quay chủ nghĩa t Khi kế thừa lý luận Mác- Anghen , Lê Nin đà nói đến thời kỳ độ lên chủ nghĩa xà hội Đặc điểm bật thời kỳ nhân tố xà hội tàn tích xà hội cũ tồn đan xen lẫn , đấu tranh với lĩnh vực đời sống trị, kinh tế, văn ho¸, x· héi , t tëng , tËp qu¸n xà hội giai đoạn này, cha có lực lợng thắng thé tuyệt đối , có nghĩa việc tiếp tục áp dụng phơng thức sản xuất phân phối cộng sản chủ nghĩa sai lầm đáng tiếc giai đoạn thấp Chủ nghĩa cộng sản đạt tới đợc Sự thiên tài Lê Nin đợc thĨhiƯn ë viƯc ngêi ®· nhËn sù Êu trÜ đà phát triển lý luận Mác cách mạng Xà hội Chủ nghĩa giành đợc thắng lợi thời gian ngắn Lênin nhấn mạnh việc cần phải xác định xem giai đoạn trình phát triển Những xí nghiệp nhỏ trớc bị Quốc hữu hoá cho t nhân thuê hay mua lại đẻ kinh doanh tự , chủ yếu xí nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng Cho phép mở rộng trao đổi hàng hoá thành thị nông thôn , công nghiệp nông nghiệp cho thơng nhân đợc tự hoạt động ( chủ yếu bán lẻ ) để góp phần khôi phục kinh tế thay sách trng thu lơng thực sách thuế lơng thực Theo sách ngời nông dân phải nộp thuế lơng thực với mức cố định nhiều năm Mức thuế vào điều kiện tự nhiên đất đai canh tác Nói cách khác thuế nông nghiệp địa tô mà ngời nông dân canh tác ruộng đất thuộc sỏ hữu toàn dân phải trả cho nhà nớc Số lợng lơng thực lại ngời nông dân đợc tự trao đổi , mua bán thị trờng Tổ chức thị trờng , thơng nghiệp , thiết lập quan hệ hàng hóa - tiền tệ nhà nớc nông dân , thành thị nông thôn , công nghiệp nông nghiệp Sử dụng sức mạnh kinh tế nhiều thành phần , hình thức kinh tế đọ nh khuyến khích phát triển sản xuất nhỏ nông dân , thợ thủ công , khuyến khích kinh tế t t nhân , sử dụng chủ nghĩa T Nhà nớc, củng cố lại doanh nghiệp nhà nớc , chuyển sang chế độ hạch toán kinh tế Đồng thời, V.I.Lênin chủ trơng phát triển mạnh mẽ quan hệ hợp tác kinh tế với nớc t phơng tây để tranh thđ kü tht , vèn vµ khun khÝch kinh tÕ phát triển Danh từ nớc cộng hoà xà hội chủ nghĩa Xôviết có nghĩa quyền Xôviết tâm thực bớc chuyển lên chủ nghĩa xà hội, hoàn toàn nghĩa đà thừa nhận chế độ kinh tế chế độ xà hội chủ nghĩa (( điều có ý nghĩa đặc biệt quan trọng , sau thất bại nặng nề sách cộng sản thời chiến hồi mùa xuân năm 1921 Nó sách tạm thời thời chiến đất nớc đà giành lại thắng lợi chẳng ngời dân muốn thực Còn lúc Nga nớc trung nông nớc t phát triênt nh Đức hay Anh , Pháp chuyển lên chủ nghĩa xà hội Muốn trì đợ chủ ngihà xà hội phải có sở kinh tế , xà hội định Sai lầm ngời cộng sản tởng cần thiết lập chế độ sản xuất quốc doanh chế đọ nhà nớc phân phối đà bắt đầu chế độ kihn tế khác với chế độ trớc Nh đến thời kỳ hoà bình xây dựng chủ nghĩa xà hội sách kinh tế công sản thời chiến không thích hợp điều tất yếu cần phải đợc thay sách khác phù hợp với quy luật phát triển Theo Lênin , kinh tế xà hội chủ nghĩa cần phải đợc tổ chức theo kiểu sản xuất hàng hoá vận động theo quy luật kinh tế hoàng hoá , kinh tế thị trợng Giai cấp vô sản lÃnh đạo cần thiết phải biết sử dụng tốt quan hệ hàng - tiền , phạm trù kinh tế sản xuất hàng hoá để thực đợc mục đích chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ( NEP ) đời Vậy thực chất sách nh thê có u điểm so với sáchsách cộng sản thời chiến Có thể khái quát toàn nội dung sách kinh tế thành sách phát triển mạnh mẽ lực lợng sản xuất , đặc biệt nớc tiểu nông độ lên chủ nghĩa xà hội Đây đợc coi nhiệm vụ thiết , phù hợp với cơng lĩnh mà Đảng đà ®Ị Chóng ta biÕt r»ng bÊt cø mét lí luận đa phải dựa sở thực tế khách quan Nớc Nga lúc nớc trung nông , nông dân chiếm đại đa số nhng sau chiến tranh lại rơi vào tình trạng thiếu lơng thực trầm trọng , nạn đầu tích trữ lúa mì gia tăng khiến cho phủ kiểm soát đợc tình hình Các hoạt động sản xuất bị đình trệ , toàn bbộ đại công nghiệp bị phá huỷ toàn bbộ sau chiến tranh , công nhân thiếu việc làm , thiếu lơng thực , đời sống khó khăn Kể nớc giàu phát triển sau chiến tranh đế quốc tàn phá khôi phục đợc đại sản xuất công nghiệp sau nhiều năm Vậy với nớc tiểu nông , giải pháp tối u để khôi phục kinh tế phải cải thiện đời sống ngời nông dân nâng cao lực lợng sản xuất họ , ®ång thêi mét chõng mùc nµo ®ã cã thĨ khôi phục tiểu công nghiệp để giúp đỡ phần cho king tế nông dân ? Lênin khẳng định (( phải bắt đầu đầu t nông dân , ngời không hiểu điều , ngời có ý đa vấn đề nông đân lên hàng đầu nh từ bỏ tơng tự nh từ bỏ chuyên vô sản , chẳng qua ngời không chịu suy nghĩ kĩ vấn đề bị loèi nói chống rỗng chi phối )) Tuy giai cấp vô sản nắm quyền nhng liên kết chặt chẽ giai cấp nông dân nớc tiểu nông điều kiện cần để thực đợc chủ nghĩa xà hội Giai cấp t sản với t cách giai cấp lÃnh đạo cần thiết phải biết hớng sách vào việc giải trớc tiên vấn đề cấp thiết , mấu chốt Mà (( vấn đề cấp thiết dùng biện pháp khôi phục lực lợng sản xuất cuả kinh tế nông dân )) Chính sách thuế lơng thực tự trao đổi đời biểu quan điểm Lênin Đối với ngời tiểu nông chế độ xà hội chủ nghĩa hay chế độ t không quan trọng , điều mà họ quan tâm họ đợc lợi nh Việc tự trao đổi hàng hoá lơng thực thừa đẫ tạo động lực thúc đẩy tinh thần hăng say lao động ngời nông dân Đối với nớc Nga lúc , nông nghiệp phát triển tất kéo theo ngành khác phát triển Chính điều đà củng cố thêm mối liên minh công nông vô sản đợc ủng hộ nông dân nghèo khổ Tuy nhiên nói đến tự trao đổi tự buôn bán , mà tự buôn bán theo quan điểm Lênin thời - tức lùi lại chủ nghĩa t Lênin rõ , tự buôn bán khôi phục chủ nghĩa t mức độ lớn , tự chủ nghĩa t Điều có phải thất bại nặng nề giai cấp vô sản hay không bớc lùi mang tính chiến lợc mà quyền Xô Viết thi hành nhằm đạt đợc mà muốn Cần thấy với sách tự trao đổi , lớp sản xuất nhỏ đà phát triển nhanh chóng chủ nghĩa t cần cho đông đảo quần chúng nông dân cho t t nhân ngời phải buôn bán để thoà mÃn nhu cầu nông dân Để vừa khuyến khích sản xuất phát triển mà giữ đợc chất chuyên , giai cấp vô sản thừa nhận cho chủ nghĩa t đợc phát triển chừng mực T t nhân cần phải đợc phát triển theo điều tiết Nhà nớc , điều tất dẫn đến đời chủ nghĩa t Nhà nớc Một nguyên nhân dẫn đến đời chủ nghĩa t nhà nớc tình trạng sản xuất nớc Nga lúc Mác Anghen dự báo : Cách mạng vô sản chủ nghĩa xà hội Chủ nghĩa cộng sản nổ thắng lợi lúc , phần lớn nớc t tiên tiến tây âu Thế nhng nớc Nga nớc t trung bình - theo cách đánh giá Lênin - muốn tiến lên đờng chủ nghĩa xà hội Nó nớc Anh x· héi chđ nghÜa hay níc §øc x· héi chủ nghĩa Vì muốn không mà tảng kinh tế vững đờng tiến lên chủ nghĩa xà hội đột phá vào tơng lai điều không tởng Lênin nói rõ thêm kĩ thuật t chủ nghĩa đựoc xây dựng trên phát minh khoa học đại nói đến chủ nghĩa xà hội đợc Nhiệm vụ quyền vô sản Nga nặng nề Làm để nớc Nga vốn lạc hậu khoa học kĩ thuật , trình độ dân chí thấp lên nớc có trình độ khoa học kÜ tht ph¸t triĨn , khoa häc kÜ tht tiÕn tiến mà đại đa số nhân dân nông dân nghèo có biết sản xuất nông nghiệp Mối quan hệ công nghiệp nông nghiệp , nông dân với công nhân không mang tính chất chiều mà ngời nông dân cần sản phẩm , hàng hoá công nghiệp thủ công nghiệp, điều kích thích công nghiệp nông nghiệp phát triển Thế nhng sau chiến tranh nớc Nga lại ? Chỉ nh " ngời bị đánh gần chết may mà chống nạng mà đợc " Không có ủng hộ cách mạng x· héi chđ nghÜa ë mét níc hay mét sè nớc nào, nuớc Nga phải dựa vào nỗ lực nhng điều chua đủ Dân tộc Nga cần phải dựa vào thời tồn , để xây dựng lý tởng Trong chủ nghĩa t bảnvẫn mạnh ta không dựa vào để sống ? Lênin nói rõ điều tự làm đợc giúp đỡ t nớc ngơài Ngời không chìm đắm ảo tởng mà nhìn vào thực tế , phải hiểu rõ điều Theo Lênin cần phải du nhập chủ nghĩa t từ bên hợp đồng buôn bán với nớc t lón sách tônhợng Tóm lại hình thức khác chủ nghĩa t nhà nớc , chủ nghĩa t nhà nớc làm bíc tiÕn so víi t×nh h×nh hiƯn níc cộng hoà Xô Viết Nếu chẳng hạn nửa năm thiết lập đợc chủ nghĩa t nhà nớc thắng lợi to lớn đảm bảo chắn qua năm sau chủ nghĩa xà hội đợc củng cố hoần toàn trở nên vững T¹i mét níc x· héi chđ nghÜa l¹i tồn hình thứccủa chủ nghĩa t nhng lại nhận xét V.I.Lênin , ngời đà sáng lập Đảng cộng sản Xô Viết ®a d©n Nga ®i theo ®êng chđ nghÜa t Bằng sách tiến thành đạt đợc sau thời gian ngắn thực sách kinh tế ( NEP ) mà nội dung chủ yếu sách việc thực chủ nghĩa t nhà nớc Lênin đà chứng minh đợc nhận định hoàn toàn đắn với nớc Nga có quyền non trẻ kinh tế lên từ lạc hậu 2/ Thành tựu sách kinh tÕ ( NEP ) ChÝnh s¸ch kinh tÕ đà tạo điều kiện phát triển lực lợng sản xuất thành thị lẫn nông thôn , đắp ứng đợc nhu cầu qui luật kinh tế sản xuất xà hội chủ nghĩa mang tính chất hàng hoá có nhiều thành phần Nhờ , thời gian ngắn , Nhà nớc Xô Viết đà khôi phục đợc kinh tế quốc dân bị chiến tranh tàn phá , à tiến đợc bứoc dài việc củng cố khối liên minh công nông ; Nhà nớc công nông nhiều dân tộc giới đà đợc thành lập , liên bang cộng hoà xà hội chủ nghĩa Xô Viết Chính sách kinh tế míi cßn cã ý nghÜa qc tÕ cđa nã Đối với nớc tiên tiến lên chủ nghĩa xà hội cần thiết vận dụng tinh thần sách bchẳng hạn nh vấn đề quan hệ hàng hoá - tiền tệ , nguyên tắc liên minh c«ng n«ng , sư dơng nỊn kinh tÕ nhiỊu thành phần Chính sách kinh tế đợc quán triệt ngành kinh tế lấy việc khôi phục nông nghiệp làm nhiệm vụ hàng đầu , vấn đề cấp bách trớc mắt Đến cuối xuân năm 1922 , Liên Xô đà vợt qua đợc nạn đói đếnnăm 1925 , nông nghiệp Liên Xô đà vợt mức trớc chién tranh Tổng sản lợng công nghiệp năm 1925 so với năm 1913 đặt 75.5% nhiên ngành iện khí chế tạo vợt møc tríc chiÕn tranh , nhiỊu xÝ nghiƯp c«ng nghiƯp nhẹ công nghiệp thực phẩm đà đặt vợt mø tríc chiÕn tranh Trong viƯc thùc hiƯn chÝnh sách kinh tế , Lênin coi thơng nghiệp mắt xíchtrong chuỗi dây xích biến lịch sử mà Nhà nớc phải đem toàn lực mà nắm lấy Do thơng nghiệp đà đợc tăng cờng mạnh mẽ II-Chủ nghĩa t nhà nớc 1.Khái niệm: Chủ Nghóa Tư Bản hình thái kinh tế xã hội lớn xã hội loài người với giai đoạn phát triển khác nhau.Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước giai đoạn lịch sử quan trọng Chủ Nghóa Tư Bản Không phủ nhận thành Chủ Nghóa Tư Bản ù đạt ,đó bứơc ngoặt lịch sử C.Mac có nhận xét xác đáng vòng chưa đầy kỷ thống trị Chủ Nghóa Tư Bản tạo mức sản xuất khổng lồ tất hệ loài người trước tạo Từ lúc xuất loài người ,họ sốnng lâu dài sản xuất nhỏ lạc hậu,phân tán ,năng xuất vô thấp kém, không bảo đảm tái sản suất giản đơn.Từ đầu kỷ XVI đến nay,lần lịch sử ,Chủ Nghóa Tư Bản chuyển sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn với đặc trưng chất so với sản xuất nhỏ.Sự thắng lợi diễn nước Anh sang nước Pháp ,Đức,…và nước khác Cùng với đà phát triển lực lượng sản xuất ,quá trình xã hội hoá sản xuất đạt đượcnhưỡng bước tiến lớn , với trình độ cao Hiệp tác đơn giản , công trường thủ công đại công nghiệp khí giai đoạn phát triển xã hội hoá sản xuất Tư Bản Chủ Nghóa Mầm mống Chủ Nghóa Tư Bản tích luỹ tư nguyên thuỷ, với buôn bán nô lệ ,trao đổi buôn bán loại hàng hoá với nước sản xuất thủ công phát triển bóc lột thuộc địa nước tích luỹ khối lượng khổng lồ tư cho sản xuất tư sau Tiếp tục phát triển kinh tế với trợ giúp đắc lực khoa học kó thuật nước Tư tiếp tục phát triển vượt bậc kinh tế , cạnh tranh nước thi trường tiêu thụ hàng hoá ,thuộc địa…đã dẫn đến chiến tranh lớn mà điển hình hai chiến tranh giới 10 ... nên đề án kinh tế trị : ((Chủ nghĩa Mác - Lênin xà hội chủ nghĩa thời kỳ độ lên chủ nghĩa xà hội, thời kỳ độ lên chủ nghĩa Việt Nam )) đề án cấp bách không đặt cho nhà kinh tế quản lý mà vấn đề. .. mông muốn B-Vân dụng Việt Nam I-Tính tất yếu khách quan phải sử dụng Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước Việt Nam 1.Tình trạng kinh tế từ xuất phat điểm thầp: -Trước Pháp thuộc nước Việt Nam có sản xuất nông... công xưởng khí lớn không làm việc đầu cơ, chế tạo bật lửa để bán… Quan hệ sản xuất Tư Bản Chủ Nghóa xét mặt sở hữu tồn nhiều hình thức sở hữu khác nhau: Sở hữu tư nhân Tư Bản Chủ Nghóa , Sở hữu