BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP HỒ CHÍ MINH - BỘ Y TẾ NGUYỄN QUỐC HUY ĐÁNH GIÁ TÁC DỤNG PHỤC HỒI CỦA CAO CHIẾT HỮU QUY ẨM TRÊN CHUỘT NHẮT TRẮNG BỊ SUY GIẢM SINH DỤC DO NATRI VALPROATE LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC CỔ TRUYỀN TP Hồ Chí Minh – Năm 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP HỒ CHÍ MINH - BỘ Y TẾ NGUYỄN QUỐC HUY ĐÁNH GIÁ TÁC DỤNG PHỤC HỒI CỦA CAO CHIẾT HỮU QUY ẨM TRÊN CHUỘT NHẮT TRẮNG BỊ SUY GIẢM SINH DỤC DO NATRI VALPROATE Ngành: Y HỌC CỔ TRUYỀN Mã số: 8720115 LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC CỔ TRUYỀN NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS BS TRẦN NHẬT THĂNG TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, nỗ lực thân, nhận nhiều giúp đỡ từ phía q thầy cơ, gia đình bạn bè Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới: Ban chủ nhiệm Khoa Y học cổ truyền quý thầy cô giảng viên trường Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh tạo điều kiện thuận lợi cho suốt thời gian học tập nghiên cứu TS BS Trần Nhật Thăng - Trưởng khoa Phụ Sản, Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh tận tình hướng dẫn truyền đạt cho kiến thức kinh nghiệm quý báu suốt trình thực đề tài nghiên cứu hồn thành luận văn Cuối tơi xin cảm ơn tới gia đình, bạn bè đồng nghiệp động viên, giúp đỡ ủng hộ suốt q trình học tập hồn thành luận văn LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn trực tiếp thực hướng dẫn thầy TS BS Trần Nhật Thăng Các số liệu kết nêu luận văn trung thực chưa cơng bố cơng trình khác Tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm trước pháp luật cam kết TP Hồ Chí Minh, ngày 12 tháng năm 2020 Người viết cam đoan Nguyễn Quốc Huy CÁC CHỮ VIẾT TẮT AST Aspartat aminosine monophosphate DEHA Dehydroepiandrotestosteron DTH Dihydrotestosteron DNA Deoxyribonucleic acid FSH Hormon kích thích nang trứng (Follice Stimulatin Hormone) GnRH Hormon giải phóng yếu tố sinh dục (Gonadotropin Releasing Hormone) HE Hematoxyline – Eosin HQA Hữu quy ẩm LH Hormone kích thích hồng thể (Luteinizing Hormone) NV Natri valproate PSA Prostate-specific antigen SHGB Sex hormon binding globulin YHCT Y học cổ truyền YHHĐ Y học đại MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Nội tiết liên quan đến vấn đề sinh dục 1.1.1 Các hormon hướng sinh dục 1.1.2 LH tế bào Leydig 1.1.3 FSH tế bào Sertoli 1.1.4 Testosteron chức nội tiết tinh hoàn 1.2 Thăm dò chức nội tiết tuyến sinh dục nam 1.2.1 Testosteron máu 1.2.2 FSH máu 1.2.3 LH máu 1.3 Tổng quan suy sinh dục nam theo y học đại 1.3.1 Đại cương 1.3.2 Nguyên nhân 1.3.2.1 Suy sinh dục tiên phát 1.3.2.2 Suy sinh dục thứ phát 10 1.3.3 Triệu chứng suy sinh dục nam 12 1.3.4 Điều trị suy sinh dục nam theo YHHĐ 12 1.4 Tổng quan suy sinh dục nam theo y học cổ truyền 15 1.4.1.Đại cương 15 1.4.2 Nguyên nhân 15 1.4.3 Bệnh cảnh lâm sàng điều trị theo YHCT 15 1.5 Tổng quan thuốc Hữu quy ẩm 17 1.5.1 Thành phần thuốc Hữu quy ẩm 17 1.5.2 Các vị thuốc 18 1.6 Các nghiên cứu liên quan đến thuốc 29 1.7 Một số mô hình gây suy giảm sinh dục nam động vật thực nghiệm 30 1.7.1 Mơ hình chuột nhắt trắng đực nhược sinh dục 31 1.7.2 Mơ hình gây suy giảm sinh dục tuổi 31 1.7.3 Mơ hình gây suy giảm sinh dục động vật thực nghiệm hóa chất 31 1.7.4 Mơ hình gây suy giảm sinh dục động vật thực nghiệm đột biến di truyền 33 1.7.5 Mơ hình suy giảm sinh dục động vật thực nghiệm nhiệt 33 CHƯƠNG 2: NGUYÊN LIỆU, ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 34 2.1 Nguyên liệu nghiên cứu 34 2.2 Đối tượng nghiên cứu 34 2.3 Thuốc hóa chất 34 2.4 Phương pháp nghiên cứu 35 2.4.1 Phương pháp chiết xuất cao thuốc 35 2.4.2 Khảo sát tiêu chuẩn chất lượng cao Hữu quy ẩm dược liệu 37 2.4.3 Khảo sát độc tính cấp cao Hữu quy ẩm theo đường uống chuột nhắt trắng 42 2.4.4 Đánh giá tác dụng phục hồi cao chiết Hữu quy ẩm chuột nhắt trắng đực suy sinh dục 42 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CƯU 49 3.1 Kiểm nghiệm dược liệu 49 3.1.1 Thục địa 49 3.1.2 Sơn thù 50 3.1.3 Hoài sơn 51 3.1.4 Câu kỷ tử 52 3.1.5 Cam thảo 53 3.2 Thông số chiết xuất cao Hữu quy ẩm 54 3.2.1 Độ ẩm 54 3.2.2 Hiệu suất chiết xuất cao 54 3.2.3 Độ tro 55 3.3 Độc tính cấp 55 3.4 Mơ hình gây suy giảm sinh dục chuột nhắt trắng natri Valproate56 3.4.1 Ảnh hưởng natriValproate lên trọng lượng chuột 56 3.4.2 Ảnh hưởng natri valproate lên trọng lượng tinh hoàn, túi tinh, tiền liệt tuyến, nâng hậu môn 56 3.4.3 Ảnh hưởng natri valproate lên độ dị dạng, di động, tỉ lệ chết mật độ tinh trùng 58 3.4.4 Ảnh hưởng natri valproate lên nồng độ testosteron 59 3.4.5 Ảnh hưởng natri valproate lên hình thái mơ học tinh hồn 60 3.5 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm chuột nhắt trắng bị suy giảm sinh dục natri Valproate 65 3.5.1 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên trọng lượng chuột 65 3.5.2 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên trọng lượng tinh hoàn chuột 66 3.5.3 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên trọng lượng túi tinh, tiền liệt tuyến 67 3.5.4 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên trọng lượng nâng hậu môn 68 3.5.5 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên tỷ lệ dị dạng di động tinh trùng 69 3.5.6 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên tỷ lệ di động tinh trùng tỉ lệ tinh trùng sống chết 70 3.5.7 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên mật độ tinh trùng 71 3.5.8 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên nồng độ testosteron 72 3.5.9 Khảo sát ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên hình thái mơ học tinh hồn 73 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 74 4.1 Độc tính cấp cao Hữu quy ẩm động vật thực nghiệm 74 4.2 Mơ hình nghiên cứu 75 4.2.1 Ảnh hưởng natri valproate lên trọng lượng quan sinh dục đực 77 4.2.2 Khả tự phục hồi chuột nhắt trắng đực sau ngưng uống natri valproate 78 4.3 Tác dụng phục hồi cao chiết Hữu quy ẩm chuột nhắt trắng bị suy giảm sinh dục Natri valproate 80 4.3.1 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên nồng độ testoteron 80 4.3.2 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên trọng lượng quan sinh dục 81 4.3.3 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên số lượng chất lượng tinh trùng 82 4.3.4 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên hình thái mơ học tinh hoàn 82 4.4 Bàn luận chế tác dụng cao chiết Hữu quy ẩm chuột nhắt trắng đực bị suy giảm sinh dục natri valproate 83 KẾT LUẬN 88 KIẾN NGHỊ 89 Tài liệu tham khảo Phụ lục Phụ lục DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 Độ ẩm cao Hữu quy ẩm 54 Bảng 3.2 Khối lượng độ ẩm dược liệu 54 Bảng 3.3 Độ tro tồn phần độ tro khơng tan acid cao Hữu quy ẩm 55 Bảng 3.4 Kết nghiên cứu độc tính cấp cao chiết Hữu quy ẩm 55 Bảng 3.5 Ảnh hưởng Natri valproat lên mật độ tinh trùng 56 Bảng 3.6 Ảnh hưởng natri valproate lên trọng lượng quan sinh dục 57 Bảng 3.7 Ảnh hưởng NV lên độ dị dạng, di động tỷ lệ chết tinh trùng 58 Bảng 3.8 Ảnh hưởng natri valproate lên mật độ tinh trùng 58 Bảng 3.9 Ảnh hưởng natri valproate lên nồng độ testosteron 59 Bảng 3.10 Ảnh hưởng natri valproate lên hình thái mơ học tinh hồn 60 Bảng 3.11 Trọng lượng chuột trước sau nghiên cứu 65 Bảng 3.12 Trọng lượng tinh hoàn chuột sau nghiên cứu 66 Bảng 3.13 Trọng lượng túi tinh, tiền liệt tuyến chuột sau nghiên cứu 67 Bảng 3.14 Trọng lượng nâng hậu môn chuột sau nghiên cứu 68 Bảng 3.15 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên tỷ lệ dị dạng tinh trùng 69 Bảng 3.16 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên tỷ lệ di động tỷ lệ chết tinh trùng 70 Bảng 3.17 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên mật độ tinh trùng 71 Bảng 3.18 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên nồng độ testosteron 72 Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM 84 Le K, Chiu F, Ng K (2007), "Identification and quantification of antioxidants in Fructus lycii", Food Chemistry, 105 (1), pp 353-363 85 Lee H Y, Lee G H, Yoon Y, Chae H J (2019), "Rhus verniciflua and Eucommia ulmoides Protects Against High-Fat Diet-Induced Hepatic Steatosis by Enhancing Anti-Oxidation and AMPK Activation", Am J Chin Med, 47 (6), pp 1253-1270 86 Lee M-Y, Lee N-H, Jung D, Lee J-A, Seo C-S, Lee H, Kim J-H, Shin HK (2010), "Protective effects of allantoin against ovalbumin (OVA)induced lung inflammation in a murine model of asthma", International Immunopharmacology, 10 (4), pp 474-480 87 Lee N H, Seo C S, Lee H Y, Jung D Y, Lee J K, Lee J A, Song K Y, Shin H K, Lee M Y, Seo Y B, Kim H, Ha H (2012), "Hepatoprotective and Antioxidative Activities of Cornus officinalis against Acetaminophen-Induced Hepatotoxicity in Mice", Evid Based Complement Alternat Med, 2012, pp 804924 88 Lee S O, Kim S Y, Han S M, Kim H M, Ham S S, Kang I J (2006), "Corni fructus scavenges hydroxy radicals and decreases oxidative stress in endothelial cells", J Med Food, (4), pp 594-598 89 Li G, Sepkovic D W, Bradlow H L, Telang N T, Wong G Y (2009), "Lycium barbarum inhibits growth of estrogen receptor positive human breast cancer cells by favorably altering estradiol metabolism", Nutr Cancer, 61 (3), pp 408-414 90 Li N, Zhou T, Wu F, Wang R, Zhao Q, Zhang J-Q, Yang B-C, Ma B-L (2019), "Pharmacokinetic mechanisms underlying the detoxification effect of Glycyrrhizae Radix et Rhizoma (Gancao): drug metabolizing enzymes, transporters, and beyond", Expert Opinion on Drug Metabolism & Toxicology, 15 (2), pp 167-177 91 Li X, Chen W, Chen D (2013), "Protective Effect against Hydroxylinduced DNA Damage and Antioxidant Activity of Radix Glycyrrhizae (Liquorice Root)", Advanced pharmaceutical bulletin, (1), pp 167173 92 Li X M, Ma Y L, Liu X J (2007), "Effect of the Lycium barbarum polysaccharides on age-related oxidative stress in aged mice", J Ethnopharmacol, 111 (3), pp 504-511 93 Li Y, Wang M j, Li S, Zhang Y m, Zhao Y, Xie R m, Sun W j (2011), "Effect of total glycosides from Eucommia ulmoides seed on bone microarchitecture in rats", Phytotherapy Research, 25 (12), pp 18951897 Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM 94 Lin C C, Chuang S C, Lin J M, Yang J J (1997), "Evaluation of the antiinflammatory hepatoprotective and antioxidant activities of Lycium chinense from Taiwan", Phytomedicine, (3), pp 213-220 95 Lin S, Liu K, Wu W, Chen C, Wang Z, Zhang X (2009), "Study on pretreatment of FPS-1 in rats with hepatic ischemia-reperfusion injury", The American Journal of Chinese Medicine, 37 (02), pp 323-337 96 Liou S S, Liu I M, Lai M C, Cheng J T (2005), "Comparison of the antinociceptive action of crude Fuzei, the root of Aconitum, and its processed products", J Ethnopharmacol, 99 (3), pp 379-383 97 Liu K, Xu H, Lv G, Liu B, Lee M K K, Lu C, Lv X, Wu Y (2015), "Loganin attenuates diabetic nephropathy in C57BL/6J mice with diabetes induced by streptozotocin and fed with diets containing high level of advanced glycation end products", Life Sciences, 123 pp 7885 98 Liu L, Li B, Zhou Y, Wang L, Tang F, Shao D, Jiang X, Zhao H, Cui R, Li Y (2012), "Antidepressant-like effect of Fuzi total alkaloid on ovariectomized mice", J Pharmacol Sci, 120 (4), pp 280-287 99 Liu Y, Li H, Fan Y, Man S, Liu Z, Gao W, Wang T (2016), "Antioxidant and Antitumor Activities of the Extracts from Chinese Yam (Dioscorea opposite Thunb.) Flesh and Peel and the Effective Compounds", Journal of Food Science, 81 (6), pp H1553-H1564 100 Lu S P, Zhao P T (2010), "Chemical characterization of Lycium barbarum polysaccharides and their reducing myocardial injury in ischemia/reperfusion of rat heart", Int J Biol Macromol, 47 (5), pp 681-684 101 Luo L F, Wu W H, Zhou Y J, Yan J, Yang G P, Ouyang D S (2010), "Antihypertensive effect of Eucommia ulmoides Oliv extracts in spontaneously hypertensive rats", J Ethnopharmacol, 129 (2), pp 238243 102 Luo Q, Li Z, Huang X, Yan J, Zhang S, Cai Y Z (2006), "Lycium barbarum polysaccharides: Protective effects against heat-induced damage of rat testes and H2O2-induced DNA damage in mouse testicular cells and beneficial effect on sexual behavior and reproductive function of hemicastrated rats", Life Sci, 79 (7), pp 613621 103 Luo Q, Li Z, Yan J, Zhu F, Xu R J, Cai Y Z (2009), "Lycium barbarum polysaccharides induce apoptosis in human prostate cancer cells and inhibits prostate cancer growth in a xenograft mouse model of human prostate cancer", J Med Food, 12 (4), pp 695-703 Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM 104 Ma J, Meng X, Liu Y, Yin C, Zhang T, Wang P, Park Y-K, Jung H W (2020), "Effects of a rhizome aqueous extract of Dioscorea batatas and its bioactive compound, allantoin in high fat diet and streptozotocininduced diabetic mice and the regulation of liver, pancreas and skeletal muscle dysfunction", Journal of Ethnopharmacology, 259, pp 112926 105 Mao F, Xiao B, Jiang Z, Zhao J, Huang X, Guo J (2011), "Anticancer effect of Lycium barbarum polysaccharides on colon cancer cells involves G0/G1 phase arrest", Med Oncol, 28 (1), pp 121-126 106 Martin-Hidalgo D, Bragado M J, Batista A R, Oliveira P F, Alves M G (2019), "Antioxidants and Male Fertility: from Molecular Studies to Clinical Evidence", Antioxidants (Basel), (4), pp 123-128 107 Ming M, Guanhua L, Zhanhai Y, Guang C, Xuan Z (2009), "Effect of the Lycium barbarum polysaccharides administration on blood lipid metabolism and oxidative stress of mice fed high-fat diet in vivo", Food Chemistry, 113 (4), pp 872-877 108 Mulligan T, Frick M F, Zuraw Q C, Stemhagen A, McWhirter C (2006), "Prevalence of hypogonadism in males aged at least 45 years: the HIM study", Int J Clin Pract, 60 (7), pp 762-769 109 Murayama M, Ito T, Konno C, Hikino H (1984), "Mechanism of analgesic action of mesaconitine I Relationship between analgesic effect and central monoamines or opiate receptors", Eur J Pharmacol, 101 (1-2), pp 29-36 110 Nesterova Y V, Povetieva T N, Suslov N I, Semenov A A, Pushkarskiy S V (2011), "Antidepressant activity of diterpene alkaloids of Aconitum baicalense Turcz", Bull Exp Biol Med, 151 (4), pp 425-428 111 Nishimura T, Sakai M, Yonezawa H (2000), "Effects of valproic acid on fertility and reproductive organs in male rats", J Toxicol Sci, 25 (2), pp 85-93 112 Niu C-S, Chen W, Wu H-T, Cheng K-C, Wen Y-J, Lin K-C, Cheng JT (2010), "Decrease of Plasma Glucose by Allantoin, an Active Principle of Yam (Dioscorea spp.), in Streptozotocin-Induced Diabetic Rats", Journal of Agricultural and Food Chemistry, 58 (22), pp 1203112035 113 Nour O A A, Shehatou G S G, Rahim M A, El-Awady M S, Suddek G M (2018), "Cinnamaldehyde exerts vasculoprotective effects in hypercholestrolemic rabbits", Naunyn-Schmiedeberg's Archives of Pharmacology, 391 (11), pp 1203-1219 114 Nyirimigabo E, Xu Y, Li Y, Wang Y, Agyemang K, Zhang Y (2015), "A review on phytochemistry, pharmacology and toxicology studies of Aconitum", Journal of Pharmacy and Pharmacology, 67 (1), pp 1-19 Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM 115 Oh K-O, Kim S-W, Kim J-Y, Ko S-Y, Kim H-M, Baek J-H, Ryoo HM, Kim J-K (2003), "Effect of Rehmannia glutinosa Libosch extracts on bone metabolism", Clinica Chimica Acta, 334 (1), pp 185-195 116 Oh M S, Chang M S, Kim D R, Kang J-U, Kim W-N, Lee J H, Joo Sh, Kim S W, Park W-S, Kim H-Y, Bae H, Park S K (2006), "Expression of cAMP-responsive element modulator (CREM) and reproductive functions of Corni fructus in rat testes", The FASEB Journal, 20 (5), pp A1117-A1117 117 Ohnuma T, Anzai E, Suzuki Y, Shimoda M, Saito S, Nishiyama T, Ogura K, Hiratsuka A (2015), "Selective antagonization of activated Nrf2 and inhibition of cancer cell proliferation by procyanidins from Cinnamomi Cortex extract", Archives of Biochemistry and Biophysics, 585, pp 17-24 118 Ojha S, Javed H, Azimullah S, Abul Khair S B, Haque M E (2016), "Glycyrrhizic acid Attenuates Neuroinflammation and Oxidative Stress in Rotenone Model of Parkinson's Disease", Neurotox Res, 29 (2), pp 275-287 119 Orazizadeh M, Fakhredini F, Mansouri E, Khorsandi L (2014), "Effect of glycyrrhizic acid on titanium dioxide nanoparticles-induced hepatotoxicity in rats", Chem Biol Interact, 220, pp 214-221 120 Oyama T, Isono T, Suzuki Y, Hayakawa Y (1994), "Anti-nociceptive effects of aconiti tuber and its alkaloids", Am J Chin Med, 22 (2), pp 175-182 121 Park C H, Cho E J, Yokozawa T (2009), "Protection against hypercholesterolemia by Corni fructus extract and its related protective mechanism", J Med Food, 12 (5), pp 973-981 122 Park S Y, Ahn S H (2019), "A study on the enhancement of male reproduction function due to Eucommiae Cortex", Indian Journal of Public Health Research & Development, 10 (11), pp 4691-4695 123 Qian J-Y, Liu D, Huang A G (2004), "The efficiency of flavonoids in polar extracts of Lycium chinense Mill fruits as free radical scavenger", Food Chemistry, 87 (2), pp 283-288 124 Ribas-Maynou J, Yeste M (2020), "Oxidative Stress in Male Infertility: Causes, Effects in Assisted Reproductive Techniques, and Protective Support of Antioxidants", (4), pp 125 Ribas-Maynou J, Yeste M (2020), "Oxidative Stress in Male Infertility: Causes, Effects in Assisted Reproductive Techniques, and Protective Support of Antioxidants", Biology, (4), pp 77 126 Roh C, Jung U (2012), "Screening of crude plant extracts with antiobesity activity", Int J Mol Sci, 13 (2), pp 1710-1719 Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM 127 Sato Y, Akao T, He J-X, Nojima H, Kuraishi Y, Morota T, Asano T, Tani T (2006), "Glycycoumarin from Glycyrrhizae Radix acts as a potent antispasmodic through inhibition of phosphodiesterase 3", Journal of Ethnopharmacology, 105 (3), pp 409-414 128 Shao X, Luo Q, Qin Q, Qiu G, Li Z (2010), "Effect of fructus corni polysaccharides on damaged sexual function of male rats", Zhongguo Zhong yao za zhi= Zhongguo zhongyao zazhi= China journal of Chinese materia medica, 35 (6), pp 772 129 ShaoYu L, XiaoMei T, Jie G, YuanLi H, WeiFu W (2011), "Study on acute toxicity of total alkaloids of processed Radix Aconiti Lateralis and its effects on blood histamine contents and pathomorphological changes in nasal mucosa in allergic rhinitis guinea pigs", China Journal of Traditional Chinese Medicine and Pharmacy, 26 (12), pp 29862989 130 Shi G-J, Zheng J, Wu J, Qiao H-Q, Chang Q, Niu Y, Sun T, Li Y-X, Yu J-Q (2017), "Beneficial effects of Lycium barbarum polysaccharide on spermatogenesis by improving antioxidant activity and inhibiting apoptosis in streptozotocin-induced diabetic male mice", Food & function, (3), pp 1215-1226 131 Si L, Zheng L, Xu L, Yin L, Han X, Qi Y, Xu Y, Wang C, Peng J (2016), "Dioscin suppresses human laryngeal cancer cells growth via induction of cell-cycle arrest and MAPK-mediated mitochondrialderived apoptosis and inhibition of tumor invasion", European Journal of Pharmacology, 774, pp 105-117 132 Sidhu P, Shankargouda S, Rath A, Hesarghatta Ramamurthy P, Fernandes B, Kumar Singh A (2020), "Therapeutic benefits of liquorice in dentistry", Journal of Ayurveda and Integrative Medicine, 11 (1), pp 82-88 133 Sozański T, Kucharska A Z, Dzimira S, Magdalan J, Szumny D, Matuszewska A, Nowak B, Piórecki N, Szeląg A, Trocha M (2018), "Loganic acid and anthocyanins from cornelian cherry (Cornus mas L.) fruits modulate diet-induced atherosclerosis and redox status in rabbits", Advances in Clinical and Experimental Medicine, 27 (11), pp 1505-1513 134 Subash-Babu P, Alshatwi A A, Ignacimuthu S (2014), "Beneficial Antioxidative and Antiperoxidative Effect of Cinnamaldehyde Protect Streptozotocin-Induced Pancreatic β-Cells Damage in Wistar Rats", Biomolecules & therapeutics, 22 (1), pp 47-54 135 Svartberg J (2007), "Epidemiology: testosterone and the metabolic syndrome", Int J Impot Res, 19 (2), pp 124-128 Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM 136 Takenaga M, Hirai A, Terano T, Tamura Y, Kitagawa H, Yoshida S (1987), "In vitro effect of cinnamic aldehyde, a main component of Cinnamomi Cortex, on human platelet aggregation and arachidonic acid metabolism", J Pharmacobiodyn, 10 (5), pp 201-208 137 Telang N, Li G, Sepkovic D, Bradlow H L, Wong G Y (2014), "Comparative efficacy of extracts from Lycium barbarum bark and fruit on estrogen receptor positive human mammary carcinoma MCF-7 cells", Nutr Cancer, 66 (2), pp 278-284 138 Telang N T, Nair H B, Wong G Y C (2019), "Growth inhibitory efficacy of Cornus officinalis in a cell culture model for triple‑negative breast cancer", Oncol Lett, 17 (6), pp 5261-5266 139 Tian W, Zhao J, Lee J-H, Akanda M R, Cho J-H, Kim S-K, Choi Y-J, Park B-Y (2020), "Neuroprotective Effects of Cornus officinalis on Stress-Induced Hippocampal Deficits in Rats and H2O2-Induced Neurotoxicity in SH-SY5Y Neuroblastoma Cells", Antioxidants, (1), pp 27 140 Treutwein J, Cergel S, Runte J, Nowak A, Konstantinidou-Doltsinis S, Kleeberg H, Schmitt A (2010) Efficacy of Glycyrrhiza glabra extract fractions against phytopathogenic fungi Quedlinburg: Julius Kühn Institut, Bundesforschungsinstitut für Kulturpflanzen, 82 141 Van Thiel D H, Gavaler J S, Lester R, Goodman M D (1975), "Alcohol-induced testicular atrophy An experimental model for hypogonadism occurring in chronic alcoholic men", Gastroenterology, 69 (2), pp 326-332 142 Wada K, Ohkoshi E, Morris-Natschke S L, Bastow K F, Lee K H (2012), "Cytotoxic esterified diterpenoid alkaloid derivatives with increased selectivity against a drug-resistant cancer cell line", Bioorg Med Chem Lett, 22 (1), pp 249-252 143 Wang D, Hou J, Yang Y, Zhou P, Liu S, Wan J, Wang P (2019), "Cinnamaldehyde Ameliorates High-Glucose–Induced Oxidative Stress and Cardiomyocyte Injury Through Transient Receptor Potential Ankyrin 1", Journal of Cardiovascular Pharmacology, 74 (1), pp 3037 144 Wei Y, Xu Y, Han X, Qi Y, Xu L, Xu Y, Yin L, Sun H, Liu K, Peng J (2013), "Anti-cancer effects of dioscin on three kinds of human lung cancer cell lines through inducing DNA damage and activating mitochondrial signal pathway", Food and Chemical Toxicology, 59, pp 118-128 145 Wu H, Liu X, Gao Z Y, Dai Z F, Lin M, Tian F, Zhao X, Sun Y (2019), "Anti-Myocardial Infarction Effects of Radix Aconiti Lateralis Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM Preparata Extracts and Their Influence on Small Molecules in the Heart Using Matrix-Assisted Laser Desorption/Ionization-Mass Spectrometry Imaging", 20 (19), pp 146 Xiao J, Zhu Y, Liu Y, Tipoe G L, Xing F, So K F (2014), "Lycium barbarum polysaccharide attenuates alcoholic cellular injury through TXNIP-NLRP3 inflammasome pathway", Int J Biol Macromol, 69, pp 73-78 147 Xie G P, Jiang N, Wang S N, Qi R Z, Wang L, Zhao P R, Liang L, Yu B (2015), "Eucommia ulmoides Oliv bark aqueous extract inhibits osteoarthritis in a rat model of osteoarthritis", J Ethnopharmacol, 162 pp 148-154 148 Yang D, So K F, Lo A C (2017), "Lycium barbarum polysaccharide extracts preserve retinal function and attenuate inner retinal neuronal damage in a mouse model of transient retinal ischaemia", 45 (7), pp 717-729 149 Yuan Y, Hou S L, Lian T S, Han, Y.X (1992), "Studies of Rehmannia glutinosa Libosch f hueichingenesis as a blood tonic", China Journal of Chinese Materia Medica 17, pp 366–368 150 Zhang C, Wang A, Sun X, Li X, Zhao X, Li S, Ma A (2013), "Protective Effects of Lycium barbarum Polysaccharides on Testis Spermatogenic Injury Induced by Bisphenol A in Mice", Evidencebased complementary and alternative medicine : eCAM, 2013, pp 690808-690808 151 Zhang M, Chen H, Huang J, Li Z, Zhu C, Zhang S (2005), "Effect of lycium barbarum polysaccharide on human hepatoma QGY7703 cells: inhibition of proliferation and induction of apoptosis", Life Sci, 76 (18), pp 2115-2124 152 Zhang M, Tang X, Wang F, Zhang Q, Zhang Z (2013), "Characterization of Lycium barbarum polysaccharide and its effect on human hepatoma cells", Int J Biol Macromol, 61, pp 270-275 153 Zhang R, Xu Y, Niu H, Tao T, Ban T, Zheng L, Ai J (2018), "Lycium barbarum polysaccharides restore adverse structural remodelling and cardiac contractile dysfunction induced by overexpression of microRNA-1", J Cell Mol Med, 22 (10), pp 4830-4839 154 Zhao et all (1990), "A comparative study on effects of single tonic herbs on defense mechanism", Tianjin Journal of Traditional Chinese Medicine, 5, pp 30-32 155 Zhao R, Qiu B, Li Q, Zhang T, Zhao H, Chen Z, Cai Y, Ruan H, Ge W, Zheng X (2014), "LBP-4a improves insulin resistance via Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM translocation and activation of GLUT4 in OLETF rats", Food Funct, (4), pp 811-820 156 Zhu C P, Zhang S H (2013), "Lycium barbarum polysaccharide inhibits the proliferation of HeLa cells by inducing apoptosis", J Sci Food Agric, 93 (1), pp 149-156 157 Zhu J, Liu W, Yu J, Zou S, Wang J, Yao W, Gao X (2013), "Characterization and hypoglycemic effect of a polysaccharide extracted from the fruit of Lycium barbarum L", Carbohydr Polym, 98 (1), pp 8-16 158 Zhuang M, Jiang H, Suzuki Y, Li X, Xiao P, Tanaka T, Ling H, Yang B, Saitoh H, Zhang L, Qin C, Sugamura K, Hattori T (2009), "Procyanidins and butanol extract of Cinnamomi Cortex inhibit SARSCoV infection", Antiviral Research, 82 (1), pp 73-81 159 Besong E B, Ateufack G, Babiaka S B, Kamanyi A (2018), "LeafMethanolic Extract of Pseudopanax arboreus (Araliaceae) (L F Phillipson) Reverses Amitriptyline-Induced Sexual Dysfunction in Male Rats", Biochemistry Research International, 2018, pp 2869727 160 Wang D, Li C, Fan W, Yi T, Wei A, Ma Y (2019), "Hypoglycemic and hypolipidemic effects of a polysaccharide from Fructus Corni in streptozotocin-induced diabetic rats", International Journal of Biological Macromolecules, 133, pp 420-427 161 Zhang R-X, Li M-X, Jia Z-P (2008), "Rehmannia glutinosa: Review of botany, chemistry and pharmacology", Journal of Ethnopharmacology, 117 (2), pp 199-214 Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM PHỤ LỤC Độ ẩm Tro toàn phần Chất chiết DL Định lượng STT Dược liệu Khối lượng Thục địa 10 g Việt Nam RG/WI-ĐDDL-ĐG 135 Đạt (5%) Đạt (5%) Đạt (77,2%) HL Verbascosid Đạt (0,05%) Sơn thù 10 g Trung Quốc RG/WI-ĐDDL-ĐG 090 Đạt (8,2%) Đạt (5,6%) Đạt (65,4%) HL Loganin Đạt (1,1%) Hoài sơn 10 g Việt Nam RG/WI-ĐDDL-ĐG 015 Đạt (10,8%) Đạt (1,9%) - - Câu kỷ tử 10 g Trung Quốc RG/WI-ĐDDL-ĐG 047 Đạt (8,6%) Đạt (4,1%) Đạt (66,2%) - Cam thảo 10 g Trung Quốc RG/WI-ĐDDL-ĐG 001 Đạt (5%) Đạt (5%) - - Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Nguồn gốc Tiêu chuẩn áp dụng Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM PHỤ LỤC SỐ LIỆU NGHIÊN CỨU Trọng lượng chuột trước (đơn vị: gram) STT Lô C Lô NV Lô C-C Lô NV-C Lô NV-TES Lô NV-HQA1 Lô NV-HQA2 31,4 29 32 28 28,46 29,06 28,76 28,96 31,7 30,1 29,2 29,8 30,02 27,62 29,12 29,82 28,5 29 30,5 30,7 31,8 28,4 27,7 27,9 29,6 28,2 30,8 29,9 29,4 30,4 28,1 31,8 28 27,8 31,6 32 28,9 28,4 28,3 29 31,4 29 33,4 26,7 30,6 27 30,5 30,5 31,3 29,3 28,2 32 30,3 29,6 31,1 27,6 Trọng lượng chuột kết thúc pha ( sau 35 ngày uống nước/NV) (đơn vị: gram) STT Lô C Lô NV Lô C-C Lô NV-C Lô NV-TES Lô NV-HQA1 Lô NV-HQA2 48,1 42 42,5 38,5 48,5 54,1 57,2 48,9 43,7 37,2 33,1 41,2 49,5 47,3 50 43,5 43,2 42 40,8 38,5 46 40,6 44,1 50,2 37,4 44,3 40,5 42,2 41,6 39,6 40 46,5 34,2 39,4 42,9 41,4 50,8 46,2 50,2 46,4 36,4 39,2 46 40 49,2 44,6 42 50,1 39,3 38,2 36,8 39,8 44,5 40,2 46,3 50 Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM Trọng lượng chuột kết thúc pha (sau 50 ngày uống nước/NV) (đơn vị: gram) STT Lô C-C Lô NV-C Lô NV-TES Lô NV-HQA1 Lô NV-HQA2 46,4 46,7 47,3 46,9 49,3 43,8 48,2 55,7 45,1 48,1 46,6 49 45,2 44 44,6 49,1 45,6 43,5 49,2 42,3 55,6 48,8 55 50,7 44,2 42,3 53 46 53,3 52,8 50,7 55,8 42,3 43,4 40,2 42,8 53,4 47,4 52,1 55,2 Trọng lượng tinh hồn (đơn vị: mg/100g) STT Lơ C * Lô NV * Lô C-C Lô NV-C Lô NV-TES Lô NV-HQA1 Lô NV-HQA2 64,1 58 66,9 63,8 58,9 40,9 51 63,3 35,5 37 30,3 49,9 46,4 49,2 16 52,6 55,4 66,5 65,6 55,5 54,3 52,9 61,7 46,5 22,8 46,4 47,3 45 45,6 45,6 49,3 41 54,8 50,2 57,4 58,7 47,1 47,3 55,7 49,6 58 52,2 59,1 54,3 51,6 51,5 46,2 45,9 53,9 50,9 45,8 65,2 35,4 37,6 55,4 45,4 * Trọng lượng tinh hoàn chuột sau kết thúc pha (sau 35 ngày uống nước/NV) Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM Trọng lượng túi tinh, tiền liệt tuyến (đơn vị: mg/100g) STT Lô C * Lô NV * Lô C-C Lô NV-C Lô NV-TES Lô NV-HQA1 Lô NV-HQA2 58,7 57,2 79,8 51,7 56,8 46,1 31,9 34,6 41,1 39,1 25,7 35,2 19,2 18,6 13,9 23,1 63,8 35,2 29,4 47,3 80,8 24,9 49,6 42,8 29 30,1 64,1 30,9 38,8 27,3 39 37,3 82,9 39,5 51,8 68,8 44,7 68,3 60,6 50,2 58 55,6 47,2 45,9 31,9 37,1 39,4 51,9 25,4 47,1 59,2 41,9 23,6 35,2 33,5 28,3 * Trọng lượng túi tinh, tiền liệt tuyến chuột sau kết thúc pha (sau 35 ngày uống nước/NV) Trọng lượng nâng hậu môn (đơn vị: mg/100g) STT Lô C * Lô NV * Lô C-C Lô NV-C Lô NV-TES Lô NV-HQA1 Lô NV-HQA2 291 39,5 33 25,2 28,8 25,5 14,6 16,6 27,7 20,4 18,3 26 20,4 17,6 13,9 14,9 25,4 20,9 21,8 27,9 31,6 24,9 26 21,9 23 21,4 25 19,9 22,8 15,8 22,4 22,2 22,6 22,6 30,8 24,6 23,6 34,2 25,2 25 37,4 25,2 21,3 26,8 18,8 18,1 27,8 27 17,4 25 28,3 20,6 13 18,7 20,5 18,7 * Trọng lượng nâng hậu môn chuột sau kết thúc pha (sau 35 ngày uống nước/NV) Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM Tỷ lệ tinh trùng dị dạng (đơn vị: %) STT Lô C * Lô NV * Lô C-C Lô NV-C Lô NV-TES Lô NV-HQA1 Lô NV-HQA2 12,77 13,62 4,97 18,1 7,95 8,88 10,38 31,49 24,84 18,67 19,06 43,9 24,13 44,47 22,91 16,82 6,52 6,19 7,99 17,28 14,34 13,43 18,14 42,74 22,92 26,17 22,94 30,43 19,96 29,05 49,59 13,66 7,94 25,8 9,29 23,36 23,1 12,52 15,04 14,69 20,9 7,35 26,47 17,87 25,27 23,02 18,12 14,55 20,42 22,49 15,55 22,17 21,33 30,65 28,48 * Tỷ lệ tinh trùng dị dạng chuột sau kết thúc pha (sau 35 ngày uống nước/NV) Tỷ lệ tinh trùng di động (đơn vị: %) STT Lô C * Lô NV * Lô C-C Lô NV-C Lô NV-TES Lô NV-HQA1 Lô NV-HQA2 41,5 21,69 31,95 29,14 23,33 45,86 38,16 26,13 6,56 6,74 8,93 17,61 9,6 12,73 7,3 11,38 29,76 47,16 32,08 30,49 31,78 36,36 37,96 30,96 11,02 12,09 11,83 16,17 10,36 11,13 9,93 13,44 12,91 17,29 19 11,06 20,25 18,16 15,7 22,92 7,42 17,56 10,2 24,66 14,83 24,41 23,73 16,76 12,2 11,03 15,92 19,58 11,76 15,1 14,06 18 * Tỷ lệ tinh trùng di động chuột sau kết thúc pha (sau 35 ngày uống nước/NV) Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM Tỷ lệ tinh trùng chết (đơn vị: %) STT Lô C * Lô NV * Lô C-C Lô NV-C Lô NV-TES Lô NV-HQA1 Lô NV-HQA2 14,06 19,72 11,71 12,5 10,43 10,19 15,22 2,42 42,47 49,15 47,13 54,55 52,17 33,45 38,89 31,25 30,32 13,02 7,88 16,46 13,49 9,6 8,77 53,19 38,79 40,39 45,27 33,73 40 49,8 34,29 12 15,61 31,36 36,44 33,06 15,65 31,02 26,07 44,93 29,03 20,83 27,78 35,05 15,61 32 29,69 31,25 23,17 35,64 30,13 33,33 25,93 29,51 27,06 * Tỷ lệ tinh trùng chết chuột sau kết thúc pha (sau 35 ngày uống nước/NV) 10 Mật độ tinh trùng (đơn vị: triệu con/mL) STT Lô C * Lô NV * Lô C-C Lô NV-C Lô NV-TES Lô NV-HQA1 Lô NV-HQA2 40,6 27,35 43,55 30,775 32,625 32,038 35,913 24,713 30,3 29,425 5,525 34,675 9,2878 44,075 5,575 23,388 22,1 28,575 22,625 31,025 26,9 29,725 30,038 34,688 13,525 15,85 20,138 22,113 24,575 30,425 28,713 26 25,25 25,625 15,825 24,775 32,363 31,45 35,288 34,913 11,875 28,25 22,3 24,575 36,675 35,1 20,625 27,063 13,425 14,525 15,825 28,5 34,875 37,363 25,55 26,875 * Mật độ tinh trùng chuột sau kết thúc pha (sau 35 ngày uống nước/NV) Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.HCM 11 Nồng độ testosteron (đơn vị: ng/mL) STT Lô C * Lô NV * Lô C-C Lô NV-C Lô NV-TES Lô NV-HQA1 Lô NV-HQA2 0,694 0,768 0,567 0,462 0,406 0,444 0,307 0,26 0,338 0,156 0,122 0,301 0,259 0,106 0,082 0,09 0,482 0,205 0,409 0,695 0,605 0,405 0,526 0,604 0,225 0,154 0,38 0,095 0,228 0,158 0,126 0,475 1,06 0,45 0,54 0,538 0,576 0,98 0,596 0,892 0,69 0,356 0,618 0,98 0,422 0,388 0,446 0,224 0,066 0,68 0,788 0,134 0,209 0,211 0,042 0,478 * Nồng độ testosteron chuột sau kết thúc pha (sau 35 ngày uống nước/NV) Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn ... trắng bị suy giảm sinh dục natri valproate? ?? CÂU HỎI NGHIÊN CỨU Cao chiết Hữu quy ẩm có tác dụng phục hồi chức sinh dục hay không? MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Đánh giá tác dụng phục hồi chức sinh dục cao. .. hưởng cao chiết Hữu quy ẩm chuột nhắt trắng bị suy giảm sinh dục natri Valproate 65 3.5.1 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm lên trọng lượng chuột 65 3.5.2 Ảnh hưởng cao chiết Hữu quy ẩm. .. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP HỒ CHÍ MINH - BỘ Y TẾ NGUYỄN QUỐC HUY ĐÁNH GIÁ TÁC DỤNG PHỤC HỒI CỦA CAO CHIẾT HỮU QUY ẨM TRÊN CHUỘT NHẮT TRẮNG BỊ SUY GIẢM SINH DỤC DO NATRI VALPROATE