Đ Ạ I HỌC THÁI NGUYÊN K H O A K H O A H Ọ C T ự N H I Ê N VÀ X Ã H Ộ I PHẠM THỊ TÂM N G H I Ê N CỨU B Ệ N H H É O X A N H V I (RALSTONIA SOLANACEARUM) VÀ ÚNG M Ộ T SỐ C H Ê P H Ẩ M SINH H Ọ C Đ Ể T R Ừ B Ệ N H T R Ê N CÀ C H U A L U Ậ N VÃN T Ố T N G H I Ệ P Đ Ạ I H Ọ C NGÀNH SINH HỌC Chuyên ngành: Vi sinh vật Người hướng dẫn khoa học: TS Đoàn Thị Thanh -JU?U-r-r^k Ị K H U Ẩ N BẠI HỌC TH AI NGUYÊN vu™ I/HOA HÓC TƯ NHIÊN VÀ XẢ HỘI THƯ VIỆN T H Á I N G U Y Ê N - 2007 DỤNG P H Ị N G Sớ hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn L Ờ I C Ả M ƠN Tôi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới TS Đồn Thị Thanh, Trướng môn Bệnh -Viện Bảo vệ thực vật, người trực t iếp hướng dẫn tạo điều kiện sở vật chất kỹ thuật, tài liệu khoa học, vật liệu nghiên cứu giúp cho tơi thực đề t ài nghiên cứu hồn thành luận văn Tôi xin chân thành cảm em TS Vi Thị Đoan Chính tập thể thầy cô giáo môn Sinh-Khoa Khoa học tự nhiên tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tơi suốt q trình học tập q trình hồn thành luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn TS Vũ Đình Phú tập thể cán môn Bệnh cây, đặc biệt nhóm ăn - Viện Bảo vệ thực vật nhiệt tình tạo điêu kiện giúp đỡ động viên tơi suốt q trình thực tập nghiên cứu thực đề t ài Viện Cảm ơn giúp đỡ quý báu hợp tác xã Song Phương - Hồi Đức Hà Tây, Vân Nội - Đơng Anh - Hà Nội hộ nông dân nhiệt tình hợp tác tạo điều kiện thuận lợi cho tơi q trình điều t ra, t hu thập mẩu địa phương Cuối xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới gia đình bạn bè động viên, giúp đỡ để tơi hồn thành đề t ài nghiên cứu Tác giả phạm &tự &âm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn MỤC LỤC Lời cảm ơn Danh mục ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục bảng Danh mục hình ảnh Tóm tắt kết nghiên cứu đề tài M Ở ĐẦU Ì Lý chọn đề tài Mục tiêu đề tài Nội dung đề tài Ì 3 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI L I Ệ U 1.1 Một số nghiên cứu nước liên quan đến đề tài 1.1.1 Tình hình nghiên cứu nước 1.1.1.1 Lịch sử phát nghiên cứu bệnh héo xanh vi khuẩn Ì Ì Ì Sự phân bố tác hại bệnh héo xanh vi khuẩn (R solanacearum) 1.1.1.3 Đặc điểm cấu tạo hóa sinh vi khuẩn Ralstonia solanacearum 4 1.1.1.4 Sự xâm nhập vi khuẩn Ralstonia solanacearum vào trồng 1.1.1.5 Ảnh hưởng điều kiện ngoại cảnh đến phát triển bệnh héo xanh vi khuẩn Ì Ì Ì Nịi Biovar vi khuẩn Raỉstonia solanacearum 1.1.1.7 Phòng trừ bệnh héo xanh vi khuẩn Ì.Ì.2 Tình hình nghiên cứu nước 1.1.2.1 Bệnh héo xanh vi khuẩn Ì Ì 2.2 Phân bố tầm quan trọng bệnh 1.1.2.3 Phòng trừ bệnh héo xanh vi khuẩn li li 14 15 Ì Vài nét chế phẩm sinh học sử dụng phòng trừ bệnh héo xanh vi khuẩn trước đề tài 16 1.2.1 Những nghiên cứu chế phẩm sinh học phòng trừ bệnh héo xanh vi khuẩn trước 16 1.2.2 Các chế phẩm sử dụng đề tài 17 1.2.2.1 Chế phẩm EXTN-1 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN 17 http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn 1.2.2.2 Chế phẩm ESSC 1.2 Chế phẩm Biozell-2000B Ì 2 Chế phẩm B I Ì 2.5 Chế phẩm B17 19 19 19 20 CHƯƠNG 2: VẬT L I Ệ U VÀ PHƯƠNG P H Á P N G H I Ê N c ứ u 21 2.1 Vật liệu nghiên cứu 21 2.2 Môi trường nghiên cứu 21 2.3 Địa điểm thời gian nghiên cứu 23 2.3.1 Địa điểm nghiên cứu 23 2.3.2 Thời gian nghiên cứu 23 2.4 Phương pháp nghiên cứu 23 2.4.1 Phương pháp điều tra bệnh hại đồng ruộng 23 2.4.1.1 Điều tra thành phần bệnh hại 23 2.4.1.2 Điều tra diễn biến bệnh héo xanh vi khuẩn 23 2.4.2 Phương pháp nghiên cứu phịng thí nghiệm 24 2.4.2 Ì Phương pháp chẩn đốn bệnh héo xanh vi khuẩn 24 2.4.2.2 Nghiên cứu khả ức chế chế phẩm sinh học vi khuẩn héo xanh R solanacearum 25 2.4.3 Phương pháp nghiên cứu nhà lưới 25 2.4.4 Phương pháp xử lý số liệu 26 CHƯƠNG 3: K Ế T QUẢ NGHIÊN c ứ u VÀ T H Ả O L U Ậ N 27 3.1 Điều tra, thu thập mẫu bệnh héo xanh vi khuẩn 27 3.2 Chẩn đoán nhanh bệnh héo xanh vi khuẩn đồng ruộng 28 3.3 Phân lập mẫu bệnh môi trường 28 3.4 Thử phản ứng siêu nhạy vi khuẩn R solanacearum thuốc 30 3.5 Thử nghiệm chế phẩm sinh học hạn chế bệnh héo xanh vi khuẩn invitro 32 3.6 Thử nghiệm chế phẩm bệnh héo xanh vi khuẩn nhà lưới.35 C H Ư Ơ N G 4: K É T L U Ậ N VÀ ĐỂ N G H Ị 43 KẾT LUẬN 43 ĐỀ NGHỊ 44 TÀI L I Ệ U THAM KHẢO Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Giải nghĩa Chữ viết tắt HXVK Héo xanh vi khuẩn VKHX V i khuẩn héo xanh VK V i khuẩn TLB Tỷ l ệ bệnh CSB Chỉ số bệnh CT Công thức vsv V i sinh vật ĐC Đối chúng TN Thí nghiệm BVTV Bảo vệ Thực vật cs Cộng R solanacearum Ralstonia Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN solanacearum http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn !• Lê Lương Tề, Giáo t rình bệnh NXB Nơng nghiệp, Hà Nội, 1977 Tr 183- 189 12 Lê Luông Tề, Bệnh héo xanh vi khuẩn Ralstonia solanacearum Tạp chí bảo vệ thực vật, số 6, 1997 Tr 45 - 46 13 Đoàn Thị Thanh, Nguyễn Xuân Hồng, Vũ Triệu Mân, Nghiên cứu vi khuẩn Pseudomonas solanacearum số ký chủ miền Bắc Việt Nam Các cơng trình nghiên cứu nghiên cứu sinh, 5, NXB Nông nghiệp, Hà Nội, 1995 Tr 15 - 20 14 Đoàn Thị Thanh, Nghiên cứu vật liệu khởi đẩu phục vụ công tác chọn giống khoai tây chống chịu bệnh héo xanh vi khuẩn solanacearum Psedomonas ịSmith) miền Bắc Việt Nam Luận án Tiến sĩ Nơng nghiệp, Hà Nội, 1998 Tr 35 15 Đồn Thị Thanh, Nguyễn Thu Hà, Phạm Văn Toan, Nghiên cứu chế phẩm BI6 để áp dụng nông nghiệp, công nghiệp rừng Xuất báo cáo hàng năm Viện Khoa học Kỹ Thuật Nông nghiệp Việt Nam, nhà xuất Nông nghiệp, 2005 Tr 213 - 227 16 Đồn Thị Thanh, Ngơ Vĩnh Viễn, V ũ Đình Phú cộng sự, Nghiên cứu phát triển biện pháp an tồn mơi trường để phịng trừ bệnh hại đất số trồng có hiệu kinh t ế cao Báo cáo hội nghị quốc tế Việt Nam Hàn Quốc, 2006 Tr - lo 17 Nguyễn Đức Thắng, Nghiên cứu ứng dụng chất kích kháng ESSC để hạn chế số bệnh hại lạc đất Nghệ An Luận văn Thạc sĩ Khoa học Nông nghiệp, Hà Nội, 2006 Tr 5, 89 - 90 18 Nguyễn Thị Thoa, Nghiên cứu bệnh hại lạc Hà Tây thử nghiệm số biện pháp phòng trừ Luận vãn Thạc sĩ khoa học Nơng nghiệp, Hà Nội, 2005 Tr 20 -lì 19 Nguyễn Thị Vân, Nghiên cứu số bệnh hại biện pháp phòng trừ chúng cà chua vùng Vĩnh Phúc phụ cận Luận văn Thác sĩ Khoa học Nông nghiệp, Hà Nội, 2003 Tr 62 20 Nguyễn Văn Viên, Thành phần mức độ phổ biến của số bệnh hai cà chua ỏ số vùng thuộc Hà Nội Vĩnh Phúc Tạp chí Bảo vệ Thực vật, số 4, 1997 Tr 22-24 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn • Viện Bảo Vệ Thực Vật, Phương pháp nghiên cứu bảo vệ thực vật, tập ì, n , n i Nhà xuất Nông nghiệp, 1997, 1998 Tr 46 - 78 n Tài liệu tiêng Anh 22 Agati J.A„ Brown rót of solanaceous plant, Plant Industry Digest, N°12, 1949.Page31-34 23 Bouche C A and Barberis P.A., Molecular determinant of Pseudomonas genes of pathogencity solanacearum with special emphasis ôn bepgenes, Aminal Review of phytopathology N°30, 1988 Page 443 - 446 24 Bowman and Sequỉera L., Resistance to Pseudomonas solanacearum in tomato: inỷectivity titration in relation to multiplication and spread ofthe pathogen, Am Tomato J N°59, 1982 Page 155 - 164 25 Buddenhagen I w , Bacterial wilt revisited, In: Bact Wilt dis In Asia and the South Pacưic, (G.L.Perley, Ed.), Proc Internat Workshop, Losbanos, the Philippines, A Q A R , Proc N°13, A O A R , 1985 Page 126 - 143 26 Buddenhagen I w and Kelman A., Biological aspect of bacterial wilt caused and by Pseudomonas physiologycal solanacearum, Am.Phytopath N°2, 1964 Page 203 - 230 27 Ciampi L , Fernander c and Contevas A., Biological bacterial wilt of potato cased by Pseudomonas control of solanacearum Am Potato, N°66, 1989 Page 315 - 332 28 Denny T.P., Carney B.F and Shell M.A., ỉnactivation of multiple virulence genes reduce the ability of Pseudomonas solanacearum to caused mít symtoms, Moi Plant Microbe Inteưaction N°3,1990 Page 293 - 300 29 Dodd K., Clơssi/ication of cultivatedpotatoses, 30 1962 Page 517 - 539 French E.P., Interaction behveen strains of Pseudomonas ỉts host and enviroments, Paciíic solanacearum In: Bact Wilt Dis In Asia and the South (G.L.Perley, Ed.), Proc.Internat vvorshop, Losbanos, the Philippines, ACIAR Pros N°13, 1985 Page 99 - 104 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn • French E.P solanacearum and Lindo L.De., Resistance to Pseudomonas in potato: Strain sp ecificity and temperature sensitivity Phytopathology72, 1982 Page 1408 - 1412 32 Hayvvard A.C., Characteristics of Pseudomonas solanacearum, J.App Bact N°27, 1964 Page 256 - 277 33 Hayward A.C., Classiýĩcation and identiýication of Pseudomonas solanacearum, In: Bacterial Disease of the potato, Rep plann Conf p , Lima, 1988 Page 113 - 121 34 Hayward A.C., Biology and epide micrology oýbacterial wilt caused by Pseudomonas solanacearum, Annual R eview of phytopathology N°29, 1991 Page - 35 He L.Y., Sequeira and Kelman A., Characterization oýsữains o/Pseudomonas solanacearum from China, Pl Dis N°67,1983 Pàge 1357 -1361 36 Husain A and Kelman A., Relation of slime production to mechicanism and pathogenesid of Pseudomonas solanacearum, Phytopathology N°48, 1958 Page 155 - 165 37 Jones G.G., Plantpathology, USA, 1987 Page 160 - 163 38 Kelman A., The bacterial wỉlt caused by Pseudomonas soỉanacearum North Car Agri Expt Stat Tech Bull.99,1953 Page 12 - 20 39 Kelman A., The relationship solanacearum to colony of pathogenicity appearance in of Pseudomonas tetrazolium medium, Phytopathology 44, 1954 Page 683 - 695 40 Kelman A., Hartman G.L and Hayward A.C., ỉntroduction, In: Bacterial wilt Hayward A.C and Hartman (Eds.) G.L., CAB, 1994 Page 125 41 Kulkarni R w and Chopra V.L., Enviroment as the cause of different interaction between host cultivars and pathologen races, Phytopathology N°72 1982 Page 1384- 1386 42 Lelliot R-A and Stead D.E., Method for the diagnosis of bacterial Disease oỷplant, 1987 Page 215 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn - Mách M M , Bacterial wilt in Indonesia, In: Bact Wilt Dis In Asia and the South Pacific (Perley G.L., Ed.), Proc Internat Workshop, Losbanos, the Philippines, ACIAR, Proc N°13, ACIAR, Autralia, 1985 Page 30 - 34 44 Mehan V.K., Liao B.S., Tan Y J and Hayward A.C., Bacterial wilt of groundnut, 1994, N°3, ICRISAT, India Page 23 45 Nesmith V.V.C., Jenkins S.F., Influence of antagonists and controlled matric potential ôn tile survival of P.S in four North Carolina soils, phytopathology, 1985 Page 82 46 Pradhanang P.M., Workshop ôn Intergrated Management of Bacterial Vỉilt of Potato: Lessons /rom the HUI of Nepal, in Bacterial Wilt Newsletter, A publication of the Autralian Center for International Agricultural Research (ACIAR), number 14, May 1997 Page - 47 Russell G., Plarữ breeding/orpest and dỉsease resistance, 1981 Page 485 48 Sequeira and Rowe P.R., Selection and utỉliiatỉon of solanum clones with high solanacearum, resistance to dịffirent strains of phureịa Pseudomonas American potato journal N°46, 1969a, phureịa clones with high resistance to dịffĩrent strains of Pseudomonas solanacearum by lectins, Physiol Pl Path., N ° l l , 1969b Page 43 - 54 49 Smith T.E and Clayton E.E., ỉnheritance of resistance to bacterial wilt in tobacco, J Agri Res N°76, 1948 Page 27 - 32 50 Doãn T h i Thanh, Nguyên Thu Ha, Status of research ôn biological control of tomato and groundnut bacterial wilt in Vietnam l s t International symposium ôn biological control of bacterial diseases Darmstadt, Germany 23*26* October 2005 Page 105-111 51 Tung P-X.» Hermsen J.G., Schimiediche p., Effects of resistance genes, heat tolerance genes and cytoplasm ôn expssion of resistance to Pseudomonas solanacearum Smith E.F in potato, (Euphytica, in press), I992b Page Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn - Vander Plank J.E., Genetic anả Molecular Basis of plant pathogenensis, Berlin, Heidelgừg, New York, 1984 Page 500 - 516 53 Wang J.s., Hou X.Y and H u B.J., Studies ôn the control of Bacterial wilt oỷpeanut Acta phytophylactica l o , 1983 Page 70 - 84 54 X u p., Itawa M and Sequeira Pseudomonas solanacearum thát L , High virulence are de/ective in strains of extracellular polysacharide production, J Bact., N°172, 1990 Page 3946 - 3951 55 Yeh W L , A revỉew of bacterial wilt ôn groundnut in Guang Dong province, Bacterial wilt of groundnut, ACIAR Proceeding, N°31, 1990 Page48-51 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn PHỤ LỤC Biozell2000B T h nghiệm chế phẩm ỉnvitro Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn T h nghiệm chê phẩm nhà lưới Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN http://www.lrc-tnu.edu.vn ... chống bệnh HXVK tăng suất cà chua để đạt hiệu kinh tế cao tiến hành nghiên cứu để tài: "Nghiên cứu bệnh héo xanh vi khuẩn (Ralstonia solanacearum) ứng dụng số chế phẩm sinh học để phòng trừ bệnh cà. .. sinh học sử dụng phòng trừ bệnh héo xanh vi khuẩn trước đề tài 16 1.2.1 Những nghiên cứu chế phẩm sinh học phòng trừ bệnh héo xanh vi khuẩn trước 16 1.2.2 Các chế phẩm sử dụng đề tài 17 1.2.2.1 Chế. .. bệnh héo xanh vi khuẩn Ì.Ì.2 Tình hình nghiên cứu nước 1.1.2.1 Bệnh héo xanh vi khuẩn Ì Ì 2.2 Phân bố tầm quan trọng bệnh 1.1.2.3 Phòng trừ bệnh héo xanh vi khuẩn li li 14 15 Ì Vài nét chế phẩm sinh