ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN Nguyễn Ba Tài QUAN HỆ NGA - UCRAINA GIAI ĐOẠN 2014 - 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUỐC TẾ HỌC Hà Nội - 2020 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN - Nguyễn Ba Tài QUAN HỆ NGA - UCRAINA GIAI ĐOẠN 2014 - 2020 Chuyên ngành: QUAN HỆ QUỐC TẾ Mã số: 8310601.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUỐC TẾ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS Nguyễn An Hà XÁC NHẬN HỌC VIÊN ĐÃ CHỈNH SỬA THEO QUYẾT NGHỊ CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chủ tịch hội đồng chấm luận văn Giáo viên hướng dẫn thạc sĩ khoa học GS.TS Hoàng Khắc Nam Hà Nội - 2020 PGS.TS Nguyễn An Hà LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn cao học với đề tài “Quan hệ Nga - Ucraina giai đoạn 2014 - 2020” thuộc chun ngành Quan hệ quốc tế cơng trình nghiên cứu riêng hướng dẫn PGS TS Nguyễn An Hà Các nội dung nghiên cứu, kết nghiên cứu luận văn hoàn toàn trung thực khách quan Những số liệu, bảng biểu phục vụ cho việc nhận xét, đánh giá, phân tích luận văn tác giả thu thập từ nhiều nguồn tài liệu có trích dẫn đầy đủ, nguồn tài liệu ghi rõ Danh mục tài liệu tham khảo Hà Nội, tháng năm 2020 Học viên Nguyễn Ba Tài LỜI CẢM ƠN Trước tiên, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành sâu sắc đến PGS TS Nguyễn An Hà - Viện trưởng Viện nghiên cứu châu Âu thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam - tận tình hướng dẫn thực luận văn cao học Những hướng dẫn, bảo tận tình Thầy giúp tơi tích lũy thêm nhiều kiến thức, kinh nghiệm để tơi hồn thành luận văn Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới thầy cô giáo, đặc biệt thầy cô Khoa Quốc tế học, Trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, tận tâm truyền đạt cho kiến thức bổ trợ vô có ích năm học qua, vừa giúp tơi làm phong phú vốn kiến thức có thêm nhiều kinh nghiệm tư duy, phương pháp nghiên cứu, cách thức đánh giá vấn đề quan hệ quốc tế Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Khoa, Phòng trực thuộc Trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho Học viên cao học khóa 2018 - 2020 suốt q trình học tập, nghiên cứu Trường Tôi xin chân thành cảm ơn giúp đỡ, chia sẻ nhiệt tình học viên lớp Quan hệ Quốc tế khóa 2018 - 2020 đồng nghiệp, bạn bè gia đình suốt thời gian học tập, nghiên cứu hoàn thiện luận văn này./ Hà Nội, tháng năm 2020 Học viên Nguyễn Ba Tài MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài: Lịch sử nghiên cứu vấn đề: Mục tiêu nghiên cứu: 10 Đối tượng phạm vi nghiên cứu: 10 Phương pháp nghiên cứu: 10 Cấu trúc luận văn: 11 Chƣơng NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUAN HỆ NGA - UCRAINA 13 1.1 Lịch sử quan hệ Nga - Ucraina trước năm 2014 13 1.2 Các nhân tố tác động đến quan hệ Nga - Ucraina 15 1.2.1 Bối cảnh quốc tế, khu vực 15 1.2.2 Chính sách đối ngoại Ucraina với Nga định hướng tăng cường hội nhập, liên kết trị, an ninh kinh tế Ucraina với EU/NATO 16 1.2.3 Chính sách đối ngoại Nga 18 1.2.4 Chính sách Mỹ EU với Nga, khu vực hậu Xô-viết 20 1.2.5 Sự kiện Crưm 22 Tiểu kết Chương 26 Chƣơng THỰC TRẠNG QUAN HỆ NGA - UCRAINA GIAI ĐOẠN 2014 - 2020 28 2.1 Quan hệ trị, ngoại giao 28 2.2 Quan hệ kinh tế 34 2.3 Quan hệ an ninh, quốc phòng 37 2.4 Quan hệ văn hóa, xã hội 44 Tiểu kết Chương 47 Chƣơng VỀ NHỮNG TÁC ĐỘNG, DỰ BÁO TRIỂN VỌNG QUAN HỆ NGA - UCRAINA VÀ MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ CHO VIỆT NAM 49 3.1 Đánh giá tác động quan hệ Nga - Ucraina 49 3.1.1 Tác động Nga Ucraina 49 3.2.2 Tác động quốc tế khu vực 56 3.2 Dự báo triển vọng quan hệ Nga - Ucraina giai đoạn đến năm 2030 61 3.2.1 Dự báo nhân tố tác động đến quan hệ Nga - Ucraina giai đoạn đến năm 2030 61 3.2.2 Dự báo số kịch quan hệ Nga - Ucraina giai đoạn đến năm 2030 64 3.3 Tác động số khuyến nghị sách đối ngoại cho Việt Nam 67 3.3.1 Tác động khủng hoảng quan hệ Nga - Ucraina Việt Nam 67 3.3.2 Một số gợi mở sách đối ngoại cho Việt Nam 70 Tiểu kết chương 77 KẾT LUẬN 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO 81 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ADMM ASEAN Defence Ministers‟ Meeting Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN ADMM+ ASEAN Defence Ministers‟ Meeting Plus Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng ARF ASEAN Regional Forum Diễn đàn khu vực ASEAN ASEAN Association of Southeast Asian Nations Hiệp hội quốc gia Đông Nam Á BRI Belt and Road Initiative Sáng kiến Vành đai - Con đường CIS Commonwealth of Independent States Cộng đồng Quốc gia Độc lập CSTO Collective Security Treaty Organization Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể EAS East Asia Summit Hội nghị cấp cao Đông Á EU European Union Liên minh châu Âu EAEU Eurasian Economic Union Liên minh Kinh tế Á-Âu FTA Free Trade Agreement Hiệp định thương mại tự NATO North Atlantic Treaty Organization Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương OPEC Organization of the Petroleum Exporting Countries Tổ chức nước xuất dầu lửa OSCE Organization for Security and Co-operation in Europe Tổ chức An ninh Hợp tác châu Âu SCO Shanghai Cooperation Organisation Tổ chức Hợp tác Thượng Hải TPP Trans-Pacific Partnership Agreement Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài: Từ lịch sử lâu đời, Nga Ucraina có quan hệ đặc biệt với hình thành, phát triển gắn kết gần gũi với Sau Liên Xô tan rã, Nga Ucraina tiếp tục trì quan hệ hợp tác lĩnh vực trị, kinh tế, văn hố, an ninh, quốc phòng Ngày 31/5/1997, Nga Ucraina ký Hiệp ước hữu nghị, hợp tác đối tác nhằm củng cố tăng cường quan hệ song phương Tuy nhiên, sau Chiến tranh Lạnh kết thúc, Mỹ phương Tây không ngừng gia tăng can thiệp, can dự vào nội nước CIS, gây bất ổn tình hình khu vực Đơng Âu nhằm cạnh tranh ảnh hưởng hình thành nên mặt trận bao vây lập Nga, đặc biệt lơi kéo Ucraina Hoạt động cạnh tranh ảnh hưởng địa trị Nga phương Tây Đông Âu mà đỉnh điểm khủng hoảng Ucraina năm 2014 kiện Nga sáp nhập bán đảo Crưm nguyên nhân trực tiếp dẫn đến căng thẳng quan hệ Nga Ucraina, kéo dài đến dự báo chưa thể sớm cải thiện, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh, ổn định khu vực quốc tế Nga Ucraina hai đối tác truyền thống quan trọng Việt Nam Quan hệ Việt - Nga kế thừa mối quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam Liên Xô, thiết lập bối cảnh kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược nhân dân Việt Nam diễn vô cam go ác liệt Ngày 30/01/1950, Việt Nam Liên Xơ thức thiết lập quan hệ ngoại giao Sau năm 1991, Nga trở thành nước kế thừa Liên Xô Ngày 16/6/1994, Việt Nam Nga ký Hiệp ước nguyên tắc quan hệ hữu nghị, đưa quan hệ song phương sang giai đoạn phát triển Năm 2001, hai nước ký Tuyên bố chung quan hệ Đối tác chiến lược năm 2012 thông qua Tuyên bố chung tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Những năm qua, quan hệ Việt - Nga không ngừng củng cố, tăng cường qua hoạt động trao đổi đoàn cấp, phối hợp quan điểm ủng hộ diễn đàn quốc tế Liên hợp quốc, APEC, ASEM, ARF Trong đó, quan hệ Việt Nam - Ucraina có bề dày truyền thống từ thời Liên Xơ Việt Nam Ucraina thức thiết lập quan hệ ngoại giao (01/1992) ký Tuyên bố chung phát triển đối tác hợp tác toàn diện (3/2011) Từ thiết lập quan hệ, hai bên bước thúc đẩy hợp tác nhiều lĩnh vực, phối hợp ủng hộ lẫn diễn đàn tổ chức quốc tế [Nguyễn Quang Thuấn, 2011] Quan hệ Nga - Ucraina rơi vào khủng hoảng từ đầu năm 2014 diễn biến ngày phức tạp, tác động sâu sắc đến quan hệ hai nước nói riêng tình hình khu vực, giới nói chung, có Việt Nam Đối với Ucraina, bối cảnh tình hình nước có nhiều bất ổn từ mâu thuẫn trị nội máy cầm quyền đến tình trạng khủng bố, ly khai miền Đơng… nên sách đối ngoại nói chung bị ảnh hưởng quan hệ với Việt Nam nói riêng bị suy giảm Trong Nga, việc quan hệ Nga - Ucraina khủng hoảng quan hệ Nga với phương Tây chưa thể sớm cải thiện, Nga tích cực “hướng Đơng” tăng cường quan hệ với Trung Quốc lên “mức tốt đẹp chưa có”, phối hợp chặt chẽ ngầm ủng hộ Trung Quốc nhiều vấn đề diễn đàn song đa phương, tham gia tập trận hợp tác nghiên cứu khoa học với Trung Quốc Biển Đông,… ảnh hưởng không nhỏ đến lợi ích an ninh quốc gia Việt Nam Do đó, mục tiêu tác giả lựa chọn nghiên cứu, đánh giá cách khái quát lịch sử, thực trạng, triển vọng quan hệ Nga - Ucraina, đặc biệt thời gian diễn khủng hoảng toàn diện hai nước từ năm 2014 đến 2020, giúp mang lại thông tin, nội dung quan trọng liên quan quan hệ Nga - Ucraina, khó khăn, hạn chế, thách thức quan hệ song phương thời điểm khủng hoảng, giúp cho việc tổng kết, đánh giá rút học, khuyến nghị sách Việt Nam, tạo sở để nhà hoạch định sách xem xét, tính toán, đưa đối sách ngoại giao phù hợp quan hệ với Nga Ucraina, tránh bị ảnh hưởng hoạt động cạnh tranh chiến lược lôi kéo nước lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho q trình xây dựng đất nước, triển khai sách đối ngoại Lịch sử nghiên cứu vấn đề: Quan hệ Nga - Ucraina từ khủng hoảng Ucraina năm 2014 kiện Nga sáp nhập Bán đảo Crưm đặc biệt thu hút quan tâm cộng đồng quốc Đặc biệt, việc quan hệ Nga - Ucraina khủng hoảng quan hệ Nga với Mỹ, phương Tây khó hàn gắn, cải thiện, Nga tích cực hướng Đơng tăng cường quan hệ lên “mức tốt đẹp chưa có” với Trung Quốc, phối hợp lập trường chặt chẽ ngầm ủng hộ Trung Quốc nhiều vấn đề, tham gia tập trận hợp tác nghiên cứu khoa học với Trung Quốc Biển Đông,… ảnh hưởng không nhỏ đến lợi ích an ninh quốc gia Việt Nam Trước thực tế trên, Việt Nam cần tiếp tục bám sát nghiên cứu, đánh giá tình hình quan hệ Nga - Ucraina, Nga - Mỹ/EU, Nga - Trung Quốc… để tính tốn, đưa sách đối ngoại phù hợp quan hệ với Nga Ucraina, tránh bị ảnh hưởng yếu tố phức tạp hoạt động cạnh tranh chiến lược lôi kéo ủng hộ bên liên quan; từ khẳng định đường lối đối ngoại độc lập tự chủ; tận dụng yếu tố khu vực giới để tạo điều kiện thuận lợi hoạt động triển khai sách mình; cần cảnh giác, thận trọng, tránh lôi kéo, tranh giành ảnh hưởng bắt tay nước lớn Đặc biệt, quan hệ với tam giác Mỹ - Nga Trung, Việt Nam cần giữ quan điểm trung lập, ơn hồ, mềm dẻo, nắm diễn biến tình hình quan hệ bên, vừa lợi dụng, vừa lựa chiều quan hệ cặp quan hệ Nga - Mỹ, Nga - Trung Quốc nhằm khéo léo lôi kéo, tranh thủ Nga Mỹ việc giải vấn đề khu vực, góp phần bảo đảm tối đa lợi ích an ninh quốc gia Việt Nam, đặc biệt giải vấn đề Biển Đông./ 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO A Tiếng Việt Bộ Công an (2019), “Mỹ cơng khai cấp vũ khí cho Ukraine chống Nga”, Báo Công an nhân dân điện tử, http://cand.com.vn/The-gioi-24h/My-cong-khai-cap-vukhi-cho-Ukraine-chong-Nga-569625/, truy cập ngày 22/12/2019 Bộ Lao động - Thương binh Xã hội (2018), “Lý ông Trump muốn chấm dứt Hiệp ước hạt nhân với Nga”, Báo Dân trí điện tử, https://dantri.com.vn/the-gioi/ly-do-ong-trump-muon-cham-dut-hiep-uoc-hat-nhanvoi-nga.htm, truy cập ngày 12/4/2019 Bộ Ngoại giao (2020), “Tổng thống Ukraine nêu điều kiện bình thường hóa quan hệ với Nga”, Báo Quốc tế điện tử, https://baoquocte.vn/tong-thong-ukraineneu-dieu-kien-binh-thuong-hoa-quan-he-voi-nga-117261.html, truy cập ngày 13/7/2020 Bộ Quốc phòng (2019), “Ngân sách quốc phòng kỷ lục ưu tiên phát triển hải quân Mỹ”, Báo điện tử Quân đội nhân dân, , truy cập ngày 26/2/2020 Bộ Quốc phòng (2020a), “Cạnh tranh chiến lược Mỹ - Nga khu vực Trung Đơng”, Tạp chí Quốc phịng tồn dân điện tử, http://tapchiqptd.vn/vi/quocphong-quan-su-nuoc-ngoai-canh-tranh-chien-luoc-my-nga-tai-khu-vuc-trung-dong/155-26.html, truy cập ngày 18/7/2020 Bộ Quốc phòng (2020b), “Quan hệ xuyên Đại Tây Dương “đang mức thấp đáng kinh ngạc”, Báo Quân đội nhân dân điện tử, https://www.qdnd.vn/thoi-suquoc-te/doi-song-quoc-te/quan-he-xuyen-dai-tay-duong-dang-o-muc-thap-dangkinh-ngac-627368, truy cập ngày 30/7/2020 Bộ Quốc phòng (2020c), “Tham vọng “phá băng” quan hệ EU - Nga”, Báo Quân đội nhân dân điện tử, https://www.qdnd.vn/thoi-su-quoc-te/doi-song-quocte/tham-vong-pha-bang-quan-he-eu-nga-610508, truy cập ngày 28/4/2020 81 Bộ Tài (2019), “Thế giới đứng trước địa chấn địa trị, Nga Trung Quốc hưởng lợi nhiều nhất”, Tạp chí Tài điện tử, http://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-quoc-te/the-gioi-dang-dung-truoc-mot-con-diachan-dia-chinh-tri-nga-va-trung-quoc-se-huong-loi-nhieu-nhat-314582.html, truy cập ngày 21/12/2019 Hồng Thùy Gia Chính (2019), “Việt Nam quán không tham gia liên minh quân sự”, Báo điện tử Vnexpress, https://vnexpress.net/thoi-su/viet-nam-nhatquan-khong-tham-gia-lien-minh-quan-su-4026-831.html, truy cập ngày 20/5/2020 10 Nguyễn Quang Chiến (2020), “Tam giác chiến lược Mỹ - Trung Quốc - Nga cục diện khu vực châu Á - Thái Bình Dương nay”, Tạp chí Cộng sản điện tử, http://tapchicongsan.org.vn/web/-guest/tin-binh-luan/-/asset_publisher- /DLIYi5AJyFzY/content/tam-giac-chien-luoc-my-trung-quoc-nga-trong-cuc-dienkhu-vuc-chau-a-thai-binh-duong-hien-nay#, truy cập ngày 18/7/2020 11 Công an Thành phố Hà Nội (2019), “Mây đen phủ bóng quan hệ Nga Ukraine: rạn nứt chưa thể hàn gắn?”, Báo An ninh Thủ đô điện tử, https://anninhthudo.vn/the-gioi/may-den-phu-bong-quan-he-nga-ukraine-ran-nutchua-the-han-gan-/815-449-.antd, truy cập ngày 12/01/2020 12 Phùng Huy Cường (2019), Thế giới 30 năm - Nhận diện xu thế, Nxb Lao động Xã hội, Hà Nội 13 Nguyễn Xuân Sơn Nguyễn Văn Du (2006), “Chiến lược đối ngoại nước lớn quan hệ với Việt Nam hai thập niên đầu kỷ XXI”, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr 147-173 14 Đại sứ quán Nga Việt Nam (2016), “Các kiện sách đối ngoại Liên bang Nga năm 2015”, Website Đại sứ quán Nga Việt Nam, https://vietnam.mid.ru/-web/vietnam-vn/main/-/asset_publisher/Iz-H2Bi-Du7-xh3/content/cac-su-kien-chinh-trong-chinh-sach-oi-ngoai-lien-bang-nga-nam-2015?inherit-Redirect=false, truy cập ngày 24/6/2019 15 Đảng Cộng sản Việt Nam (2019a), “Nga sẵn sàng khơi phục quan hệ tồn diện với Ukraine”, Báo điện tử Đảng Cộng sản, http://dangcongsan.vn/the- 82 gioi/nhung-van-de-toan-cau/nga-san-sang-khoi-phuc-quan-he-toan-dien-voi-ukraine-520470.html, truy cập ngày 30/6/2019 16 Đảng Cộng sản Việt Nam (2019b), “2019: Một năm nhiều sóng gió quan hệ Nga - Mỹ”, Báo điện tử Đảng Cộng sản, http://dangcongsan.vn/thegioi/tin-tuc/2019-mot-nam-nhieu-song-gio-trong-quan-he-nga-my-545938.html, truy cập ngày 22/2/2020 17 Đảng Cộng sản Việt Nam (2019c), “Dấu hiệu tan băng quan hệ Nga – Ukraine”, Báo Nhân dân điện tử, https://www.nhandan.com.vn/-thegioi/item/41533602-dau-hieu-tan-bang-trong-quan-he-nga-ukraine.html, truy cập ngày 13/3/2020 18 Đảng Cộng sản Việt Nam (2020), “Năm 2020: Châu Âu thêm nhiều biến số?”, Báo điện tử Đảng Cộng sản, http://dangcongsan.vn/the-gioi/tin-tuc/nam-2020chau-au-them-nhieu-bien-so-546355.html, truy cập ngày 25/2/2020 19 Nguyễn An Hà (2014), “Khủng hoảng Ukraina phản ứng Nga, Mỹ Liên minh châu Âu”, Tạp chí Nghiên cứu châu Âu, số 03/2014, Viện Nghiên cứu châu Âu, tr.12-18 20 Nguyễn An Hà (2018), “Chính sách hướng Đơng Nga từ sau khủng hoảng Ukraina”, Tạp chí Nghiên cứu châu Âu, số 10/2018, Viện Nghiên cứu châu Âu, tr.3-12 21 Dương Phú Hiệp Vũ Văn Hà (2006), Cục diện châu Á - Thái Bình Dương, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội 22 Hội dầu khí Việt Nam (2020), “Kết thúc chiến khí đốt Nga - Ucraina”, Chuyên trang Năng lượng Quốc tế - Petro Times, https://nang-luong-quoc-te.petro-times.vn/ket-thuc-cuoc-chien-khi-dot-nga-ukraine-560589.html, truy cập ngày 31/3/2020 23 Nguyễn Minh Hồng (2019), “Đánh giá Nga khủng bố quốc tế chiến chống khủng bố Syria”, Tạp chí Kiến thức Quốc phịng đại, Số 08.2019, Tổng Cục II - Bộ Quốc phịng, tr 29-30 83 24 Nghiêm Tuấn Hùng (2015), “Nhìn lại cục diện trị quốc tế năm 2014”, Tạp chí Những vấn đề Kinh tế Chính trị giới, Số 02/2015, Viện Kinh tế Chính trị giới, tr.11-16 25 Nguyễn Đình Luân (2010), “Một số đặc điểm cạnh tranh quyền lực hai thập niên đầu kỷ XXI”, Tạp chí Nghiên cứu quốc tế, số 80, Học viện Ngoại giao, tr 135-154 26 Lê Thế Mẫu (2017), Mỹ - Nga: Chiến tranh Lạnh chưa kết thúc, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội 27 Nguyễn Nguyên (2019), “NATO liệu có vượt qua thách thức?”, Báo điện tử Đảng Cộng sản, http://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/the-gioi-van-de-sukien/-/2018/4-93112/nato-lieu-co-vuot-qua-thach-thuc%-3F.aspx, truy cập ngày 20/6/2019 28 Nguyễn Viết Thảo (2019), “Nhận diện số xu giới tác động đến tư chiến lược đối ngoại quốc gia nay”, Tạp chí Cộng sản điện tử, http://tapchicongsan.org.vn/the-gioi-van-de-su-kien/-/2018/815612-view-content, truy cập 17/3/2020 29 Thông xã Việt Nam (2015), “Quan hệ Nga-Ukraine: Khi bạn, lúc thù”, Tài liệu tham khảo đặc biệt Thông xã Việt Nam - Chuyên đề Tháng 2/2015, Thông xã Việt Nam, tr 51-72 30 Nguyễn Quang Thuấn (2011), Quan hệ Việt Nam - Ukraine, Lịch sử, trạng triển vọng, Nxb Từ điển Bách khoa, Hà Nội 31 Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (2017), “Mỹ sẵn sàng hợp tác với Nga, Ukraine để chấm dứt xung đột”, Báo Đại đoàn kết điện tử, http://daidoanket.vn/my-san-sang-hop-tac-voi-nga-ukraine-de-cham-dut-xung-dot357309.html, truy cập ngày 24/6/2019 32 Nguyễn Anh Cường Nguyễn Văn Trung (2016), “Khủng hoảng Ukraina tranh chấp quyền lực Mỹ - EU Nga”, Tạp chí Nghiên cứu châu Âu, số 04/2016, Viện Nghiên cứu châu Âu, tr.16-22 84 B Tiếng Anh 33 Andrei, K (2019), “A New Ukrainian President Won‟t Salvage Russia Ukraine Relations”, Carnegie Institute, https://carnegie.ru/2019/04/16/new- ukrainian-president-won-t-salvage-russia-ukraine-relations-pub-78936, accessed on 20/5/2019 34 Archil, S (2016), “The Russian factor in Georgia - Ukraine relations”, The Russia Direct, https://russia-direct.org/opinion/russian-factor-georgia-ukraine- relations, accessed on 20/5/2019 35 Andrew, E K (2019), “In Ukraine, a Rival to Putin Rises”, The New York Times, https://www.nytimes.com/2019/08/04/world/europe/ukraine-president-putinrussia-.html, accessed on 07/10/2019 36 Andrew, O and Maria, T (2019), “Putin says U.S.-Russia relations are getting 'worse and worse'”, Reuters, https://www.reuters.com/-article/us-usa-russiaputin/putin-says-u-s-russia-relations-are-getting-worse-and-worse-idUSKCN1TE0L7, accessed on 07/10/2019 37 Ann, M.S (2019), “U.S.-Russia Ties at Most Dangerous Point in Years, Says a Top Moscow Diplomat”, The Wall Street Journal Onlines, https://www.wsj.com/articles/u-s-russia-ties-at-most-dangerous-point-for-years-says-a-top-moscowdiplomat-11560276589, accessed on 07/10/2019 38 Akshobh, G (2019), “US-Russian relations in the age of information warfare”, The Observer Research Foundation Online, https://www.or-fon- line.org/-expert-speak/us-russian-relations-in-the-age-of-information-warfare-48959/, accessed on 20/5/2019 39 Darin, G (2018), “Crưm crisis: What is happening between Ukraine and Russia?”, Euronews, https://www.euronews.com/2018/-11/30/Crưm-crisis-what-is- happe-ning-between-ukraine-and-russia-euro-news-answers accessed on 30/4/2019 40 David, J.K (2020), “A Rough Start in 2020 to U.S.-Ukraine Relations”, The American Interest, https://www.the-american-interest.com/2020/01/02/another- missed-american-oppo-rtunity-to-support-ukraine/, accessed on 17/02/2020 85 41 Diego, C (2020), “Syria clashes, Ukraine visit test Turkey-Russia relations”, Al-Monitor, https://www.al-monitor.com-/pulse/originals-/2020-/02/turkey-russia- ties-syria-clashes-ukraine-visit.html, accessed on 17/2/2020 42 The European Union External Action (2019), “EU - Ukraine relations actsheet”, The European Union External Action Service, https://eeas.europa.eu/headquarters/head-quarters-home-page-en/4081-/%20-EU-Ukraine%-20relations,%20factsheet accessed on 20/5/2019 43 Ekaterina, C (2019), “Russia - Ukraine Relations 2020: Equation With Many Variables A View from Russia”, The Russian Council, https://russiancouncil.ru/-en/analytics-and-comments/analytics/russia-ukraine-relations-2020-equation-with-manyvariables-a-view-from-russia/, accessed on 17/2/2020 44 Elizabeth, F (2020), “The Future of Ukraine - Russia Relations: Reconciliation or a Dead End?”, The McGill International Review, https://www.mironline.ca/the-future-of-ukraine-russia-relations-reconciliation-or-adead-end/, accessed on 30/7/2020 45 Emmanuelle, A (2011), “EU - Ukraine Relations: what developments have there been since the election of Viktor Yanukovych?”, Fondation Robert Schuman, https://www.robert-schuman.eu/en/european-issues/214-eu-ukraine-relations-whatdevelopments-have-there-been-since-the-election-of-viktor-yanu-kovych, accessed on 07/10/2019 46 Eugene, R and Richard, S (2019), “How to Reset U.S.-Russian Relations Today”, Time online, https://time.com/5610524/u-s-russian-relations/, accessed on 07/10/2019 47 FES Vienna (2020), “Thinking Ahead: Russia Beyond 2024”, The FriedrichEbert-Stiftung, http://library.fes.de/pdf-files/bueros/wien/15986.pdf, accessed on 30/4/2020 48 Germanovich, G (2008), “The Shanghai Cooperation Organization: A Threat to American Interests in Central Asia?”, China and Eurasia Forum Quarterly, Volume 6, No 1, p 19-38 86 49 Gustav, G (2020), “Russia‟s Ukraine policy: Change to stay the same”, European Council on Foreign Relations, https://www.ecfr.eu/article-/commentaryrussias-ukraine-policy-change-to-stay-the-same, accessed on 17/2/2020 50 Gerard, T., John, O and K, M.B (2020), “Is Ukraine caught between Europe and Russia? We asked Ukrainians this important question”, The Washington Post, https://www.washingtonpost.com/-politics-/2020-/02/26/is-ukraine-caught-betweeneurope-russia-we-asked-ukrainians-this-important-question/, accessed on 22/4/2020 51 Holly, E (2019), “Long way to go before Russia-Ukraine repair relations despite prisoner swap, experts say”, The Consumer News and Business Channel, https://www.cnbc.com/2019/09/11/long-way-to-go-before-russia-ukraine-repairrelations-after-prisoner-swap.html, accessed on 28/12/2019 52 Hunter, C (2019), “What to Expect in 2020 for Russia - US Relations”, The Modern Diplomacy, https://moderndiplomacy.eu/2019/12/30/what-to-expect-in- 2020-for-russia-us-rela-tions/, accessed on 17/2/2020 53 Institut franỗais des relations internationales (2019), Russia - Ukraine Gas Relations: The Mother of All Crises or a New Start to 2030?, The Institut franỗais des relations internationales, https://www.ifri.org/-en/publications/editoriaux-delifri-/edito-energie-/russia-ukraine-gas-relations-mother-all-crises-or-new accessed on 30/4/2019 54 John, J.M (2014), “Why the Ukraine Crisis Is the West‟s Fault?”, The Foreign Affairs, https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2014-08- 18/why-ukraine-crisis-west-s-fault, accessed on 20/8/2019 55 Jonathan, M (2020), “Ukraine: Conflict at the Crossroads of Europe and Russia”, The Council on Foreign Relations, https://www.cfr.org/-back-groun- der/ukraine-conflict-crossroads-europe-and-russia, accessed on 22/4/2020 56 James, R (2018), “Russia And Ukraine: The Flashpoint That Has World Leaders Worried”, Forbes, https://www.forbes.com/-sites/jame-srod-gerseurope/2018-/12-/02-/russia-and-ukraine-the-flashpoint-that-has-world-leaders-worried/22bb32-0b7a95, accessed on 20/5/2019 87 57 Kimberly, A and Michael, B (2020), “Ukraine Crisis Summary and Explanation”, The Balance, https://www.thebalance.com/ukraine-crisis-summaryand-explan-ation-3970462, accessed on 24/8/2020 58 Linda, J (2011), “China‟s Energy and Security Relations with Russia: Hopes, Frustrations, and Uncertainties”, Stockholm International Peace Research Institute, p 15-16 59 Matthew, P (2019), “Ukraine-Russian Relations and the Future of Ukraine”, The National Interest, https://nationalinterest.org/feature/ukraine-russian-relationsand-future-ukraine-72521, accessed on 07/10/2019 60 Madeline, R (2019), “Ukraine Goes to the Polls on Sunday Can Its Next President End the Frozen War With Russia?”, Time online, https://time.com/5561085/ukraine-elections-stalemate-russia/, accessed on 20/5/2019 61 Marc, A.E (2019), “Russia-Ukraine Gas Relations: The Mother of All Crises or a New Start to 2030?, Institut franỗais des relations internationales, https://www.ifri.org/-en/pub-lications/editoriaux-de-lifri/edito-energie/russiaukraine-gas-relations-mother-all-crises-or-new, accessed on 20/5/2019 62 Natalia, Z and Polina, D (2019), “Russia, Ukraine swap prisoners in first sign of thawing relations”, Reuters, https://www.reuters.com/-article/us-ukrainerussia-prisoners/russia-ukraine-swap-prisoners-in-first-sign-of-thawing-relationsidUSK-CN1VS04X, accessed on 07/10/2019 63 Pietro, A.S (2017), “The Best Moments in U.S.-Russian Relations”, The Origins, http://origins.osu.edu/connecting-history/top-ten-origins-best-moments-usrussian-relations, accessed on 20/5/2019 64 Rashed, C (2004), “Russian - Ukrainian Relations”, Carnegie Endowment for International Peace, https://carnegie-endow-ment.org/2004/05/24/russian- ukrainian-relations-event-708, accessed on 20/5/2019 65 Russian Federation Ministry of Defense (2015), “Russian Defense Minister Had an Appointment with Vice Chairman of the Central Military Commission of the People‟s Republic of China”, Ministry of Defence of the Russian Federation, 88 http://eng.mil.ru/-en/news-page/country-/more.htm?id=12054707@egNews, accessed on 25/6/2019 66 Staff (2020), “2019: U.S.-Ukraine relations: Both pluses and minuses”, The Ukrainian Weekly, http://www.ukrweekly.com/uwwp/2019-u-s-ukraine-relationsboth-pluses-and-minuses/, accessed on 22/4/2020 67 Stephen, F C (2019), “Unasked Questions About US-Ukrainian Relations”, The Nation, https://www.thenation.com/article/archive/unasked-questions-about-usukrainian-relations/, accessed on 17/2/2020 68 Shaun, W (2019), “New evidence emerges of Russian role in Ukraine conflict”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2019/aug/18/newvideo-evidence-of-russian-tanks-in-ukraine-european-court-human-rights, accessed on 17/2/2020 69 Taras, K (2020), “Six years of war fail to cure Putin‟s Ukraine delusions”, The Atlantic Council, https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/six-yearsof-war-fail-to-cure-putins-ukraine-delusions/, accessed on 22/4/2020 70 Taras, K and Volodymyr, Y (2018), “What might be next in EU-Ukraine relations?”, The EUobserver, https://euobserver.com/opinion/141133, accessed on 20/5/2019 71 United States Department of State (2020), “U.S Relations With Russia”, https://www.state.gov/u-s-relations-with-russia/, Website United States Department of State, accessed on 30/7/2020 72 Urchick, D (2016), “What we learned from Eurasian Peace Mission 2016”, The Defence Iq, https://www.defenceiq.com/air-land-and-sea-defence-services- /articles-/what-we-learned-from-eurasian-peace-mission-2016, accessed on 07/3/2020 73 Volodymyr, D (2006), “U.S.-Ukraine Relations - The Long Road to Strategic Partnership”, PONARS Policy Memo No 424, Center for Strategic and International Studies, https://csis-website-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/- legacy-files/files/-media/csis-/pubs/pm-0424-.pdf, accessed on 07/10/2019 89 74 Vladimir, F (2019), “How Will the New President of Ukraine Build Relations With Russia?”, The Moscow Times, https://www.the-moscow-times.com/-2019-/04/23-/zelenskiy-and-the-kremlin-how-will-the-new-president-ofukraine-build-relations-with-russia-a65353, accessed on 20/5/2019 75 Victor, D.H (2018), “A New Era for the China-Russia-U.S Triangle”, The National Review, https://www.nationalreview.com/2018/10/a-new-era-for-the- china-russia-u-s-triang-le/, accessed on 20/5/2019 C Tiếng Nga 76 Алексей, И (2020), “Сурков на переправе не меняют? Российскоукраинские отношения переходят в новую фазу”, Rubaltic, https://www.rubaltic.ru/article/politika-i-obshchestvo/29022020-surkov-na-perepra-ve-ne-menyayut-rossiysko-ukrainskie-otnosheniya-perekhodyat-v-novuyu-fazu/, accessed on 22/4/2020 (Tạm dịch: Alexei, I (2020), “Surkov: Quan hệ Nga - Ucraina bước sang giai đoạn mới”) 77 Алексей, М (2018), “Россия и США Будущее отношений”, The Polit.ru, https://polit.ru/article/2018/03/31/relations2/, accessed on 06/3/2019 (Tạm dịch: Alexei, M (2018), “Nga - Mỹ: Triển vọng quan hệ thời gian tới”) 78 Александр, Б (2019), “Россия и НАТО: как удержаться от войны”, The gazeta, https://www.gazeta.ru/politics/2019/06/22_a_12434671.shtml, accessed on 07/10/2019 (Tạm dịch: Alexandr, B (2019) “Nga NATO: Kiềm chế xung đột nào”) 79 Александр, Г (2020), “Россия назвала три условия для улучшения отношений с Европой”, Lenta, https://lenta.ru/news/2020/02/16/eur/, accessed on 22/4/2020 (Tạm dịch: Alexandr, G (2020), “Nga nêu ba điều kiện cho việc cải thiện quan hệ với châu Âu”) 80 Андрей, К (2018), “Россия и Украина: четыре сценария на будущее”, Russian Council, https://russiancouncil.ru/analytics-and-comments-/analytics/-rossi90 ya-i-ukraina-chety-re-stsenariya-na-budushchee/ accessed on 01/5/2019 (Tạm dịch: Andrei, K (2018), “Nga Ucraina: Bốn kịch tương lai”) 81 Анна, Ю (2019), “Очень сложная ситуация: Зеленский оценил отношения с Россией”, The gazeta, https://www.gazeta.ru/-politics/-2019/-11/26a-12832-652.shtml, accessed on 18/2/2020 (Tạm dịch: Anna, Y (2019), “Một tình khó khăn: Zelensky phải đánh giá mối quan hệ với Nga”) 82 Андрей, П (2019), “Кремль призывает США улучшить отношения с Россией”, The Euronews, https://ru.euronews.com/2019/5/15/pompeo-sochi- lavrov-putin, accessed on 26/5/2019 (Tạm dịch: Andrei, P (2019), “Điện Kremlin kêu gọi Mỹ cải thiện quan hệ với Nga”) 83 Андрей, Т (2019), “Обнародован доклад по развитию отношений с НАТО”, The Interaffairs, https://interaffairs.ru/news/show/21849, accessed on 26/5/2019 (Tạm dịch: Andrei, T (2019), “Báo cáo phát triển quan hệ với NATO”) 84 Виталий, П (2018), “Российско - украинские отношения: „керченский‟ год”, The Svoboda, https://www.svoboda.org/a/29675375.html, accessed on 06/3/2019 (Tạm dịch: Vitali, P (2018), “Quan hệ Nga - Ukraine: Năm „Kerch‟”) 85 Дмитрий, Т (2016), “Внешняя политика России в ближайшие пять лет: цели, стимулы, ориентиры”, The Carnegie Moscow Center, https://carnegie.ru/2016/04/28/ru-pub-63462, accessed on 06/3/2019 (Tạm dịch: Trenin, D (2016), “Chính sách đối ngoại Nga năm tới: mục tiêu, khuyến khích, tiêu chuẩn”) 86 Российский совет по международным делам (2017), “Дорожная карта российско-американских отношений”, Russian Council, https://russiancouncil.ru/-papers/-Russia-USA-Roadmap-Report30-Ru.pdf, accessed on 7/3/2019 (Tạm dịch: Hội đồng vấn đề quốc tế Nga (2017), “Lộ trình quan hệ Nga-Mỹ”) 87 Екатерина, Ч (2019), “Российско-украинские отношения 2020: уравнение со многими переменными Взгляд из России”, Russian Council, https://russiancouncil.ru/analytics-and-comments-/analytics-/rossiysko-ukrainskieotnosheniya-2020-uravnenie-so-mnogimi-peremen-nymi-vzglyad-iz-rossii/, 91 accessed on 18/2/2020 (Tạm dịch: Ekaterina, T (2019), “Quan hệ Nga - Ucraina 2020: Một phương trình có nhiều biến số Góc nhìn từ Nga”) 88 Екатерина, П (2019), “Заклятые партнеры: как РФ и НАТО могут вывести отношения из тупика”, The Izvestia, https://iz.ru/863530/-ekaterinapostnikova-/zakliatye-partnery-kak-rf-i-nato-mogut-vyvesti-otnoshe-niia-iz-tupika, accessed on 26/5/2019 (Tạm dịch: Ekaterina, P (2019), “Làm để Nga NATO đưa quan hệ song phương thoát khỏi bế tắc”) 89 Елена, М (2019), “Близкие к Суркову эксперты назвали четыре сценария российско - украинских отношений”, The Vedomosti, https://www.vedomosti.ru/politics/articles/2019/04/22/7969-chetire-stsenariya-rossiisko-ukrai-nskih-otno-shenii, accessed on 26/5/2019 (Tạm dịch: Elena, M (2019), “Các chuyên gia thân cận với Surkov nêu tên kịch mối quan hệ Nga-Ucraina”) 90 Игорь, С.И (2019), “Российская внешняя политика на пороге 2020 г.”, Russian Council, https://russiancouncil.ru/analytics-and-comments/-analytics/- rossiyskaya-vneshn-yaya-politika-na-poroge-2020-g/, accessed on 26/5/2019 (Tạm dịch: Igor, C.I (2019), “Chính sách đối ngoại Nga trước thềm 2020”) 91 Надежда, А., Алѐна, М (2019), “Серьѐзный шаг вперѐд: как новый контракт о транзите газа повлияет на российско-украинские отношения”, Russia Today, https://russian.rt.com/ussr/article/70640-kontrakt-tranzit-ukraina- naftogaz-gazprom, accessed on 18/2/2020 (Tạm dịch: Hazetda, A., Aliona, M (2019), “Một bước tiến nghiêm trọng: Hợp đồng vận chuyển khí đốt ảnh hưởng đến quan hệ Nga-Ucraina nào”) 92 Максим, Г (2018), “Мы расстаемся окончательно и бесповоротно”, Lenta, https://lenta.ru/articles/2018/12/23/god_ukrainy/, accessed on 7/3/2019 (Tạm dịch: Macxim, G (2018), “Cắt đứt quan hệ hồn tồn khơng thể thay đổi”) 93 Министерство иностранных дел РФ (2003), “Совместная декларация Китайской Народной Республики и Российской Федерации”, http://russianchina.org.cn/russian/72728.htm, accessed on 21/3/2019 (Tạm dịch: Bộ Ngoại giao Nga (2003), “Tuyên bố chung LB Nga Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”) 92 94 Министерство иностранных дел РФ (2015), “О первом раунде российско-китайского диалога по безопасности в Северо-Восточной Азии”, https://www.mid.ru/foreign_policy/news/-/asset-publisher-/cKNonkJE02-Bw/content/id/1207275, accessed on 04/3/2019 (Tạm dịch: Bộ Ngoại giao Nga (2015), “Vòng đối thoại Nga Trung Quốc an ninh Đông Bắc Á”) 95 Леонид, М (2019), “Отношения России и НАТО разрушены”, Novaya Gazeta, https://novayagazeta.ru/articles/2019/10/27/82516, accessed on 7/3/2019 (Tạm dịch: Leonig, M (2019), “Mối quan hệ Nga NATO bị phá hủy”) 96 Олег, И (2018), “Российско-украинские отношения Что дальше?”, The Actual Comment, accessed on 06/3/2019 (Tạm dịch: Oleg, I (2018) “Quan hệ Nga - Ucraina: điều xảy tiếp theo?”) 97 Организация Североатлантического договора (2020), “Отношения между НАТО и Россией: справочная информация”, Website NATO, https://www.nato.int/-nato_static_fl2014/assets/pdf/2020/pdf/2003-NATO-Russiaru.pdf, accessed on 22/4/2020 (Tạm dịch: NATO (2020), “Mối quan hệ NATONga: Thông tin sở”) 98 Сергей, К (2018), “Отношения Россия - НАТО: от декларативного партнерства к глубокому кризису”, Website IMEMO, https://www.imemo.ru/publications-/periodical/meimo/archive/2018/5-t-62/-security-problems-in-contemporary-world-/russia-nato, accessed on 06/3/2019 (Tạm dịch: Sergei, K (2018), “Mối quan hệ NATO - Nga: Từ quan hệ đối tác đến khủng hoảng sâu sắc”) 99 Тома, Г (2010), “НАТО и русский вопрос”, The Global Affairs, https://globalaffairs.ru/articles/nato-i-russkij-vopros/, accessed on 06/3/2019 (Tạm dịch: Toma, G (2010), “NATO vấn đề Nga”) 100 Федор, Л (2018), “Украинский вопрос для будущего России”, The Global Affairs, https://globalaffairs.ru/number/Ukrainskii-vopros-dlya-budusc- hego-Rossii-19532 accessed on 01/5/2019 (Tạm dịch: Fedor, L (2018), “Vấn đề Ucraina tương lai Nga”) 93 101 Юрий, Ж (2019), “Обострение неизбежно? Отношения между Россией и США в 2019 году”, The Svoboda, https://www.svoboda.org/a/usa-today-usrussia-relations-2019/296925-39.html, accessed on 7/3/2019 (Tạm dịch: Yuri, Z (2019), “Tình trạng gia tăng căng thẳng tránh khỏi? Mối quan hệ Nga Hoa Kỳ năm 2019”)./ 94 ... vọng quan hệ Nga - Ucraina giai đoạn đến năm 2030 61 3.2.1 Dự báo nhân tố tác động đến quan hệ Nga - Ucraina giai đoạn đến năm 2030 61 3.2.2 Dự báo số kịch quan hệ Nga - Ucraina giai đoạn. .. TRẠNG QUAN HỆ NGA - UCRAINA GIAI ĐOẠN 2014 - 2020 28 2.1 Quan hệ trị, ngoại giao 28 2.2 Quan hệ kinh tế 34 2.3 Quan hệ an ninh, quốc phòng 37 2.4 Quan hệ. .. hoảng quan hệ Nga - Ucraina giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2020 + Về tác động khủng hoảng quan hệ Nga Ucraina đến sách đối ngoại nước, ảnh hưởng khu vực quốc tế + Dự báo triển vọng quan hệ Nga - Ucraina