HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM ĐINH XUÂN THÁI ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CHẤT THẢI NGUY HẠI TẠI KHU CÔNG NGHIỆP VÂN TRUNG, HUYỆN VIỆT YÊN, TỈNH BẮC GIANG Ngành : Khoa học môi trường Mã số : 60.44.03.01 Người hướng dẫn khoa học : PGS.TS Hoàng Thái Đại TS Đỗ Thủy Nguyên NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP – 2017 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng tơi, kết nghiên cứu trình bày luận văn trung thực, khách quan chưa dùng để bảo vệ lấy học vị Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực luận văn cám ơn, thơng tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày 09 tháng năm 2017 Tác giả luận văn Đinh Xuân Thái ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn đến tồn thể thầy giáo Khoa Môi trường, Học viện Nông nghiệp Việt Nam truyền đạt cho kiến thức tạo điều kiện giúp đỡ tơi hồn thành chương trình học cao học suốt năm qua Đặc biệt tơi xin bày tỏ lịng cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS Hoàng Thái Đại TS.Đỗ Thủy Nguyên dành nhiều thời gian trực tiếp hướng dẫn, bảo tận tình cho tơi hồn thành đề tài nghiên cứu đề tài Tôi xin cảm ơn Ban lãnh đạo Chi cục Bảo vệ môi trường Bắc Giang, lãnh đạo Ban Quản lý khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang, Công ty phát triển hạ tầng khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang, Công ty TNHH Fugiang tạo điều kiện thuận lợi cho tiếp cận thu thập thông tin, tài liệu cần thiết cho đề tài Cuối cùng, xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, người động viên giúp đỡ tinh thần, vật chất suốt trình học tập thực đề tài Hà Nội, ngày 09 tháng năm 2017 Tác giả luận văn Đinh Xuân Thái iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ii LỜI CẢM ƠN iii MỤC LỤC iv DANH MỤC VIẾT TẮT vii DANH MỤC BẢNG viii DANH MỤC HÌNH ix TRÍCH YẾU LUẬN VĂN x THESIS ABSTRACT xii PHẦN MỞ ĐẦU 1.1 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI 1.2 GIẢ THUYẾT 1.3 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.5 NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI, Ý NGHĨA THỰC TIỄN PHẦN TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI NGUY HẠI 2.1.1 Các khái niệm 2.1.2 Phân loại chất thải nguy hại 2.1.3 Tác hại chất thải nguy hại 2.1.4 Nội dung quản lý chất thải nguy hại 10 2.2 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI NGUY HẠI TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM 11 2.2.1 Tình hình nghiên cứu quản lý chất thải nguy hại giới 11 2.2.2 Tình hình nghiên cứu quản lý chất thải nguy hại Việt Nam 14 2.3 TỔNG QUAN VỀ THỰC TRẠNG PHÁT SINH CHẤT THẢI NGUY HẠI TỪ HOẠT ĐỘNG CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANG 21 2.3.1 Thực trạng phát triển Khu công nghiệp 21 2.3.2 Thực trạng phát sinh chất thải nguy hại từ khu công nghiệp 22 2.3.3 Ảnh hưởng chất thải nguy hại đến môi trường khu công nghiệp 24 iv 2.4 TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH QUẢN LÝ CHẤT THẢI NGUY HẠI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANG 24 2.4.1 Hệ thống văn quy phạm pháp luật kỹ thuật quản lý chất thải nguy hại áp dụng tỉnh Bắc Giang 24 2.4.2 Công tác quản lý nhà nước chất thải nguy hại 25 2.4.3 Công tác quản lý chất thải nguy hại khu công nghiệp 25 3.1 ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU 27 3.2 THỜI GIAN NGHIÊN CỨU 27 3.3 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 27 3.4 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 27 3.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 27 3.5.1 Phương pháp kế thừa 27 3.5.2 Điều tra, khảo sát 27 3.5.3 Phương pháp vấn 28 3.5.4 Phương pháp tổng hợp xử lý số liệu 29 3.5.5 Phương pháp tham vấn ý kiến chuyên gia 29 PHẦN KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 30 4.1 GIỚI THIỆU KHU CÔNG NGHIỆP VÂN TRUNG 30 4.1.1 Khái quát KCN Vân Trung 30 4.1.2 Quy mơ, loại hình sản xuất Khu công nghiệp Vân Trung 36 4.1.3 Cơ cấu ngành nghề KCN Vân Trung 37 4.1.4 Cơ cấu tổ chức KCN Vân Trung 38 4.1.5 Cơ cấu sử dụng đất KCN Vân Trung 39 4.2 THỰC TRẠNG PHÁT SINH, XỬ LÝ CHẤT THẢI NGUY HẠI ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TẠI KCN VÂN TRUNG 40 4.2.1 Thực trạng phát sinh chất thải nguy hại KCN Vân Trung 40 4.2.2 Thực trạng thu gom, xử lý chất thải nguy hại doanh nghiệp khu công nghiệp Vân Trung 53 4.3 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CTNH ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TẠI KCN VÂN TRUNG 59 v 4.3.1 Tình hình chấp hành pháp luật BVMT doanh nghiệp KCN Vân Trung 59 4.3.2 Đánh giá khái quát hiệu công tác quản lý CTNH khu công nghiệp Vân Trung 62 4.3.3 Tồn tại, hạn chế công tác quản lý chất thải nguy hại khu công nghiệp Vân Trung 64 4.3.4 Đề xuất biện pháp quản lý chất thải nguy hại 65 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 69 5.1 KẾT LUẬN 69 5.2 KIẾN NGHỊ 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO 72 vi DANH MỤC VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt BVMT Bảo vệ mơi trường CNH, HĐH Cơng nghiệp hóa, đại hóa CP Cổ phần CTNH Chất thải nguy hại CTR Chất thải rắn ĐTM Đánh giá tác động môi trường KCN Khu công nghiệp KCX Khu chế xuất KHKT Khoa học kỹ thuật KKT Khu kinh tế KTTĐ Kinh tế trọng điểm QLCTNH Quản lý chất thải nguy hại TN&MT Tài nguyên Môi trường TNHH Trách nhiệm hữu hạn UBND Ủy ban nhân dân vii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Phân loại độc tính (LD50mg/kg, chuột nhà) Bảng 2.2 Phân loại chất thải nguy hại theo đặc tính Bảng 2.3 Lượng CTNH cách thức xử lý số nước giới 11 Bảng 2.4 Mô hình xử lý CTNH Thổ Nhĩ Kỳ 12 Bảng 2.5 Chất thải nguy phát sinh số tỉnh, thành phố năm 2015 19 Bảng 2.6 Một số CTNH phát sinh sở sản xuất địa bàn tỉnh Bắc Giang 23 Bảng 4.1 Mực nước sông Thương qua năm 35 Bảng 4.2 Danh sách đơn vị hoạt động KCN Vân Trung 36 Bảng 4.3 Cơ cấu sử dụng đất KCN Vân Trung (giai đoạn I) 39 Bảng 4.4 Tình hình phát sinh CTNH số doanh nghiệp sản xuất pin lượng mặt trời 40 Bảng 4.5 Tình hình phát sinh CTNH số doanh nghiệp sản xuất, gia công, lắp ráp linh kiện điện, điện tử 41 Bảng 4.6 Tình hình phát sinh CTNH đơn vị Đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp Vân Trung 48 Bảng 4.7 Tình hình phát sinh CTNH đơn vị sản xuất khác 51 Bảng 4.8 Tình hình quản lý CTNH doanh nghiệp KCN Vân Trung 54 Bảng 4.9 Tình hình đăng ký chủ nguồn thải CTNH 56 Bảng 4.10 Thống kê đơn vị xử lý tần xuất thu gom CTNH 57 Bảng 4.11 Việc thực thủ tục pháp lý BVMT doanh nghiệp KCN Vân Trung 60 Bảng 4.12 Việc thực báo cáo xác nhận hồn thành cơng trình BVMT 61 viii DANH MỤC HÌNH Hình 4.1 Sơ đồ KCN Vân Trung 30 Hình 4.2 Nhiệt độ khơng khí trung bình năm 32 Hình 4.3 Số nắng trung bình qua năm 32 Hình 4.4 Độ ẩm trung bình qua năm 33 Hình 4.5 Lượng mưa trung bình qua năm 34 Hình 4.6 Cơ cấu tổ chức quản lý KCN Vân Trung 39 Hình 4.7 Khối lượng chất thải nguy hại theo thời gian hoạt động 52 Hình 4.8 Khối lượng chất thải nguy hại tồn lưu 06 tháng đầu năm 2016 53 Hình 4.9 Khối lượng chất thải nguy hại tồn lưu 06 tháng cuối năm 2016 53 Hình 4.10 Quy trình quản lý CTNH doanh nghiệp 58 ix TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Đinh Xuân Thái Tên Luận văn: Đánh giá thực trạng đề xuất giải pháp quản lý chất thải nguy hại khu công nghiệp Vân Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang Ngành: Khoa học môi trường Mã số: 60.44.03.01 Tên sở đào tạo: Học viện Nơng nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu Đánh g thực trạng quản lý chất thả nguy hạ đố vớ doanh ngh ệp tạ khu công nghiệp Vân Trung, tỉnh Bắc Giang; Đề xuất số g ả pháp nâng cao h ệu quản lý chất thả nguy hạ đố vớ doanh nghiệp khu công nghiệp Vân Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang Phương pháp nghiên cứu Phương pháp kế thừa: Phương pháp kế thừa có chọn lọc kết nghiên cứu thực trước khu vực nghiên cứu Điều tra, khảo sát: Tiến hành điều tra, khảo sát 20 doanh nghiệp hoạt động khu cơng nghiệp Vân Trung tình hình phát sinh, công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải nguy hại Phương pháp vấn: Phỏng vấn tình hình doanh nghiệp thực cơng tác bảo vệ mơi trường nói chung chất thải nguy hại nói riêng Dự kiến vấn cán quản lý nhà nước bảo vệ môi trường; Cán làm công tác môi trường 20 doanh nghiệp khu công nghiệp Vân Trung; Đơn vị thu gom, xử lý chất thải nguy hại doanh nghiệp KCN Vân Trung với tổng số phiếu thực là: 74 phiếu Phương pháp tổng hợp xử lý số liệu: Trên sở số liệu thu thập được, so sánh với quy định pháp luật; Sử dụng số liệu thu thập được, ứng dụng đánh giá thông qua sơ đồ, bảng biểu để phản ánh kết đạt Phương pháp tham vấn ý kiến chuyên gia: Tham vấn ý kiến chuyên gia lãnh đạo Chi cục Bảo vệ môi trường, Ban quản lý Khu cơng nghiệp tỉnh, Phịng Tài nguyên Môi trường huyện Việt Yên công tác bảo vệ mơi trường nói chung cơng tác quản lý chất thải nguy hại nói riêng doanh nghiệp Khu công nghiệp Vân Trung Kết kết luận x thùng chứa); Cơng ty TNHH Risun Việt Nam; (không thu gom triệt để chất thải nguy hại biển báo CTNH khơng kích thước); Công ty TNHH EMW Việt Nam (không thực dãn mã chất thải nguy hại theo quy định), Một số doanh nghiệp có phát sinh CTNH việc báo cáo định kỳ không thực quy định như: Công ty TNHH túi giấy mỹ thuật Thái Dương; Công ty TNHH Lian Tech; Công ty TNHH EMW Việt Nam; Công ty TNHH Texon Vina; Công ty TNHH Điện tử Broad Việt Nam Bảo quản chất thải nguy hại: Cơ doanh nghiệp thực tốt việc bảo quản chất thải nguy hại (bảo quản khu vực lưu giữ tạm thời có thùng phuy có nắp đậy, số doanh nghiệp có lượng chất thải nguy hại phát sinh lớn chất thải nguy hại bảo quản khu vực phát sinh) 4.3 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CTNH ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TẠI KCN VÂN TRUNG 4.3.1 Tình hình chấp hành pháp luật BVMT doanh nghiệp KCN Vân Trung KCN Vân Trung có 20 dự án vào hoạt động Thực Luật Bảo vệ môi trường năm 2014, Nghị định 18/2015/NĐ-CP, ngày 14/02/2015 Chính phủ quy định quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá tác động môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường kế hoạch bảo vệ môi trường, Thông tư số 27/2015/TT-BTNMT ngày 29/05/2015 Bộ Tài nguyên Môi trường quy định chi tiết số điều nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng năm 2015 Chính phủ quy định đánh giá tác động mơi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường, kế hoạch bảo vệ môi trường; Thông tư số 36/TT-BTNMT ngày 30/6/2016 Bộ Tài nguyên Môi trường - Quy định quản lý chất thải nguy hại; Quyết định số 515/2015/QĐ-UBND ngày 27/10/2015 Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang việc ban hành Quy định số trình tự, thủ tục đánh giá mơi trường, kế hoạch bảo vệ môi trường, đề án bảo vệ môi trường phương án cải tạo, phục hồi môi trường hoạt động khai thác địa bàn tỉnh Bắc Giang Theo số liệu nêu KCN Vân Trung có 13 dự án thuộc đối tượng lập báo cáo ĐTM, 07 sở thuộc đối tượng lập kế hoạch Bảo vệ môi trường vào hoạt động 59 Bảng 4.11 Việc thực thủ tục pháp lý BVMT doanh nghiệp KCN Vân Trung TT Tên doanh nghiệp Thủ tục pháp lý BVMT Công ty TNHH Jiel-Tech vina Báo cáo ĐTM Công ty TNHH thành viên SJ Tech Việt Nam Báo cáo ĐTM Công ty TNHH Risun Việt Nam Kế hoạch BVMT Công ty TNHH DYT Việt Nam Kế hoạch BVMT Công ty TNHH Fugiang Báo cáo ĐTM Công ty TNHH Wonjin Vina Kế hoạch BVMT Công ty TNHH Vina Cell Technology (Việt Nam) Báo cáo ĐTM Công ty TNHH Điện tử Rongxin (Việt Nam) Báo cáo ĐTM Công ty TNHH Smart Shirts Garments Manufacturing Báo cáo ĐTM Bắc Giang 10 Công ty TNHH EMW Việt Nam Kế hoạch BVMT 11 Công ty TNHH Woosung Precision Việt Nam Báo cáo ĐTM 12 Công ty TNHH Dongsan Precision Vina Báo cáo ĐTM 13 Công ty TNHH Điện tử Broad Việt Nam Báo cáo ĐTM 14 Công ty TNHH Haesung Watch tech Vina Báo cáo ĐTM 15 Công ty TNHH Texon Vina Kế hoạch BVMT 16 Công ty TNHH BASF Việt Nam Kế hoạch BVMT 17 Công ty TNHH Hanmi Vina Kế hoạch BVMT 18 Công ty TNHH Vina Solar Technology Báo cáo ĐTM 19 Công ty TNHH túi giấy mỹ thuật Thái Dương Báo cáo ĐTM 20 Công ty TNHH Lian Tech Báo cáo ĐTM Nguồn: Chi cục Bảo vệ Môi trường Bắc Giang (2016) Đối với sở thuộc đối tượng lập báo cáo ĐTM, theo Điều 16 Nghị định 18/2015/NĐ-CP, ngày 14/02/2015 Chính phủ, trước đưa dự án vào hoạt động thức, chủ dự án phải lập hồ sơ đề nghị xác nhận việc thực cơng trình, biện pháp BVMT phục vụ giai đoạn vận hành dự án theo báo cáo ĐTM yêu cầu Quyết định phê duyệt báo cáo ĐTM Các cơng trình xử lý mơi trường như: hệ thống xử lý khí thải sản xuất, hệ thống xử lý 60 nước thải sinh hoạt, hệ thống xử lý nước thải sản xuất, hệ thống thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn sản xuất chất thải nguy hại; hệ thống thu gom nước mưa chảy tràn; biện pháp ứng phó cố mơi trường Bảng 4.12 Việc thực báo cáo xác nhận hồn thành cơng trình BVMT TT Xác nhận hoàn thành Tên doanh nghiệp Đã xác nhận hồn thành giai Cơng ty TNHH Jiel-Tech vina Công ty TNHH thành viên SJ Tech Việt Nam Chưa lập hồ sơ XNHT Công ty TNHH Risun Việt Nam Công ty TNHH DYT Việt Nam Công ty TNHH Fugiang Công ty TNHH Wonjin Vina Công ty TNHH Vina Cell Technology (Việt Nam) Đã xác nhận hồn thành Cơng ty TNHH Điện tử Rongxin (Việt Nam) Không thuộc đối tượng XNHT Công ty TNHH Smart Shirts Garments Đã xác nhận hoàn thành đoạn I Khơng thuộc đối tượng xác nhận hồn Khơng thuộc đối tượng xác nhận hồn Đã xác nhận hồn thành Giai đoạn I Khơng thuộc đối tượng xác nhận hồn thành Manufacturing Bắc Giang 10 Cơng ty TNHH EMW Việt Nam Đã xác nhận hồn thành 11 Cơng ty TNHH Woosung Precision Việt Nam Không thuộc đối tượng XNHT 12 Công ty TNHH Dongsan Precision Vina Không thuộc đối tượng XNHT 13 Công ty TNHH Điện tử Broad Việt Nam Không thuộc đối tượng XNHT 14 Công ty TNHH Haesung Watch tech Vina Không thuộc đối tượng XNHT 15 Công ty TNHH Texon Vina Không thuộc đối tượng XNHT 16 Công ty TNHH BASF Việt Nam Không thuộc đối tượng XNHT 17 Công ty TNHH Hanmi Vina Không thuộc đối tượng XNHT 18 Công ty TNHH Vina Solar Technology Chưa lập hồ sơ XNHT 19 Công ty TNHH túi giấy mỹ thuật Thái Dương Không thuộc đối tượng XNHT 20 Công ty TNHH Lian Tech Không thuộc đối tượng XNHT Nguồn: Chi cục Bảo vệ môi trường Bắc Giang (2016) 61 Số liệu nêu cho thấy việc thực trách nhiệm chủ dự án việc thực báo cáo đánh giá tác động môi trường phê duyệt nhiều hạn chế, số 13 doanh nghiệp phê duyệt báo cáo ĐTM vào hoạt động có 05 sở quan có thẩm quyền xác nhận việc thực cơng trình, biện pháp bảo vệ mơi trường phục vụ giai đoạn vận hành dự án theo quy định Qua điều tra thực tế công tác việc xác nhận cơng trình, biện pháp bảo vệ môi trường phục vụ giai đoạn vận hành dự án Điều 16 Nghị định 18/2015/NĐ-CP, ngày 14/02/2015 Chính phủ quy định quy hoạch bảo vệ mơi trường, đánh giá tác động môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường kế hoạch bảo vệ mơi trường cịn nhiều khó khăn nhiều ngun nhân chủ quan khách quan Một mặt doanh nghiệp chưa thực coi trọng việc thực quy định pháp luật bảo vệ môi trường, việc lập báo cáo ĐTM đơn vị tư vấn thực hiện, sau phê duyệt báo cáo ĐTM, chủ dự án không thực quan tâm đến nội dung cam kết thực hiện, đó, khơng nắm rõ quy định dẫn đến việc thực khơng có điều chỉnh, thay đổi so với báo cáo ĐTM không báo cáo quan phê duyệt đầu tư xây dựng cơng trình bảo vệ mơi trường khơng với nội dung báo cáo ĐTM nên khó có sở xác nhận Mặt khác, nhiều doanh nghiệp cịn khó khăn tài nên việc đầu tư thực cơng trình, biện pháp bảo vệ mơi trường cịn hạn chế, chưa tương xứng với quy mô, công suất dự án 4.3.2 Đánh giá khái quát hiệu công tác quản lý CTNH khu công nghiệp Vân Trung 4.3.2.1 Công tác thực quy định quản lý chất thải nguy hại Qua thời gian triển khai thực quy chế quản lý CTNH theo quy định cụ thể văn pháp quy hành, bản, công tác quản lý nhà nước CTNH KCN Vân Trung đạt số kết sau: - Đã tiến hành thẩm định cấp sổ đăng ký quản lý chủ nguồn thải CTNH cho doanh nghiệp KCN Vân Trung nói chung 16 doanh nghiệp đại diện nói riêng Trên địa bàn tỉnh Bắc Giang có Cơng ty cổ phần xử lý tái chế chất thải cơng nghiệp Hịa Bình đơn vị Tổng cục Môi trường cấp phép hành nghề QLCTNH, nhiên, số lượng sở địa bàn ký hợp đồng với đơn vị cịn hạn chế khơng thỏa thuận mức phí xử lý phù hợp 62 - Được quan tâm từ phía đơn vị quản lý, cụ thể qua lớp tập huấn, tuyên truyền rộng rãi kênh thông tin đại chúng, doanh nghiệp nhận thức tầm quan trọng việc kiểm soát hoạt động phát sinh CTNH q trình sản xuất, tự ý thức cơng tác bảo vệ môi trường đồng thời tự nâng cao uy tín thương hiệu sản phẩm thị trường nước - Đã dần hoàn thiện quy chế quản lý để đạt hiệu cao công tác quản lý chất thải nguy hại, chi tiết quy trình: thu gom, vận chuyển, lưu trữ, xử lý CTNH từ chủ nguồn thải đến đơn vị xử lý - CTNH có khả tái sinh tận dụng cách triệt để, thông qua đơn vị có chức tái sử dụng CTNH 4.3.2.2 Những kết đạt Song song với cơng tác quản lý chất thải nói chung việc quản lý chất thải nguy hại địa bàn tỉnh cấp ngành quan tâm đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bắc Giang xây dựng chương trình, kế hoạch thực thị, nghị cấp có tình hình thực tế địa phương, cụ thể như: Kế hoạch số 50-KH/TU ngày /18/2013 Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực Nghị số 24-NQ/TW ngày 03/6/2013 Ban Chấp hành Trung ương (khóaXI) chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên bảo vệ môi trường; Kế hoạch số 55/KH-UBND ngày 02/7/2013 UBND tỉnh Bắc Giang thực Nghị số 35/NQ-CP ngày 18/3/2013 Chính phủ số ván đề cấp bách lĩnh vực BVMT, Quyết định số 515/2015/QĐ-UBND ngày 27/10/2015 UBND tỉnh Bắc Giang việc ban hành Quy định trình tự, thủ tục đánh giá tác động môi trường, kế hoạch bảo vệ môi trường, đề án bảo vệ môi trường phương án cải tạo, phục hồi môi trường hoạt động khai thác khoáng sản địa bàn tỉnh Bắc Giang có đạo việc thực quy định thu gom, xử lý chất thải nói chung quản lý chất thải nguy hại nói riêng Nhờ có triển khai tích cực quan, ban ngành địa bàn tỉnh; tuyên truyền, phổ biến kịp thời quy định; việc thực công tác tra, kiểm tra giúp cho doanh nghiệp KCN Vân Trung nói riêng KCN địa bàn tỉnh nói chung nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm công tác BVMT; hạn chế tình trạng thải bỏ chất thải sai quy định, ảnh hưởng đến môi trường 63 Hiện nay, việc thực quy định quản lý chất thải nguy hại theo quy định Thông tư số 36/2015/TT-BTNMT KCN Vân Trung doanh nghiệp biết có quy định việc phải thực Tuy nhiên, hiệu thực phần lớn doanh nghiệp nước ngồi, doanh nghiệp nước cịn hạn chế nhận thức kinh phí đầu tư, quan tâm đến công tác quản lý chất thải nguy hại 4.3.3 Tồn tại, hạn chế công tác quản lý chất thải nguy hại khu công nghiệp Vân Trung Bên cạnh kết đạt được, công tác quản lý CTNH thời gian qua số tồn sau: - Về nhân sự: Hầu hết doanh nghiệp chưa có đội ngũ cán chun trách mơi trường nói chung quản lý CTNH nói riêng mà hầu hết cịn cơng tác kiêm nhiệm, chưa có phận quản lý mơi trường riêng biệt, q doanh nghiệp có nhân có chun mơn CTNH Vấn đề gây khó khăn cho doanh nghiệp lúc báo cáo CTNH gây khó khăn cho quan quản lý lúc thẩm định tờ khai CTNH doanh nghiệp - Công tác quản lý CTNH: Tình hình đăng ký quản lý chất thải chủ nguồn thải chưa triệt để, nên việc đánh giá tình hình phát sinh CTNH cịn chưa đạt độ xác cao Mất nhiều thời gian cho việc đăng ký, khảo sát nguồn thải phát sinh Công tác thu gom, phân loại chất thải nguồn chưa thực có hiệu doanh nghiệp Vì vậy, q trình kiểm sốt CTNH doanh nghiệp từ nguồn phát sinh chúng tiêu hủy hồn tồn cơng việc khó khăn phức tạp, cịn tình trạng mua bán, trao đổi CTNH dạng hàng hóa thương mại (phế liệu công nghiệp) diễn phổ biến doanh nghiệp Công tác quản lý thực sổ sách, chưa có biện pháp khoa học, kết báo cáo, kê khai nguồn CTNH cịn mang tính chống đối khiến cho việc kiểm tra, giám sát hạn chế - Cơ sở hạ tầng xử lý CTNH: Cơ sở hạ tầng để xử lý CTNH thiếu thốn, chưa đáp ứng nhu cầu xử lý chất thải Trang thiết bị phương tiện vận chuyển chưa thực đảm bảo an toàn; người điều khiển phương tiện chưa trang bị kiến thức để khắc phục cố môi trường trường hợp xảy tai nạn giao thông, cháy nổ,… 64 - Công tác kiểm tra, giám sát: Chế độ kiểm tra, giám sát chưa đủ mạnh, phối hợp ngành có liên quan cịn chưa thật chặt chẽ - Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp: Thiếu đầu tư kinh phí cho hoạt động nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp KCN Có đơn vị khoa học nghiên cứu chuyên sâu tham gia vào công tác quản lý CTNH 4.3.4 Đề xuất biện pháp quản lý chất thải nguy hại Để công tác quản lý chất thải nguy hại KCN Vân Trung nói riêng địa bàn tỉnh Bắc Giang nói chung thực đồng bộ, có hiệu quả, tơi xin đề xuất số giải pháp cụ thể sau: 4.3.4.1 Về nhân - Tại doanh nghiệp lựa chọn cán làm cơng tác quản lý CTNH có lực, tinh thần trách nhiệm cao, đồng thời thường xuyên tạo điều kiện cho tham gia học hỏi kinh nghiệm quản lý ứng dụng công nghệ vào trình xử lý, để đem lại hiệu cao cơng tác quản lý CTNH tiết kiệm chi phí xử lý mức tối đa đem lại lợi nhuận cao cho doanh nghiệp Từ hình thành mạng lưới nhân nắm vững cung cấp thông tin CTNH doanh nghiệp trường hợp cần thiết 4.3.4.2 Về công tác quản lý CTNH Công tác quản lý CTNH thực sau: - Chủ nguồn thải chất thải nguy hại: + Đăng ký với Sở Tài nguyên Môi trường nơi có sở phát sinh CTNH theo quy định + Có biện pháp giảm thiểu phát sinh CTNH; tự chịu trách nhiệm việc phân định, phân loại, xác định số lượng CTNH phải báo cáo quản lý + Bố trí khu vực lưu giữ tạm thời CTNH; lưu giữ CTNH thiết bị lưu chứa đáp ứng yêu cầu kỹ thuật quy trình quản lý theo quy định + Chủ nguồn thải CTNH phải ký hợp đồng để chuyển giao CTNH với tổ chức, cá nhân có giấy phép phù hợp + Chủ nguồn thải CTNH có trách nhiệm báo cáo định kỳ theo quy định với Sở TN & MT văn riêng kết hợp báo cáo quản lý CTNH định kỳ 65 + Lập, sử dụng, lưu trữ quản lý chứng từ CTNH, báo cáo quản lý CTNH (định kỳ đột xuất) hồ sơ, tài liệu, nhật ký liên quan đến công tác quản lý CTNH theo quy định + Khi chấm dứt hoạt động phát sinh CTNH, phải thông báo văn cho Sở TN & MT nơi có sở phát sinh CTNH thời gian không thời gian quy định - Chủ xử lý chất thải nguy hại:Có trách nhiệm sau: + Ký hợp đồng thu gom, vận chuyển, xử lý CTNH với chủ nguồn thải CTNH theo quy định pháp luật quy định giấy phép cấp + Tiếp nhận, vận chuyển, xử lý số lượng, loại CTNH phương tiện, hệ thống, thiết bị phép theo nội dung hợp đồng, chứng từ CTNH giấy phép xử lý CTNH + Tuân thủ quy định an tồn việc thực cơng tác thu gom, vận chuyển CTNH + Khi vận chuyển CTNH, phương tiện vận tải cần phải gắn dấu hiệu cảnh báo có nội dung hình thức phù hợp với tính chất, đặc tính loại CTNH để thơng báo chuyên chở CTNH + Trong vận chuyển CTNH phải mang theo tài liệu liên quan đến CTNH: Chứng từ CTNH; hướng dẫn quy trình xử lý có cố khẩn cấp xảy ra; giấy đăng ký + Thực đầy đủ quy định trách nhiệm chủ xử lý thông tư 36/2015/TT-BTNMT ngày 30/6/2015 Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường quản lý chất thải nguy hại - Sở Tài nguyên Môi trường: + Chịu trách nhiệm quản lý chung chuyên môn + Thực công tác cấp sổ đăng ký chủ nguồn thải CTNH, giấy phép hành nghề quản lý CTNH + Thẩm định dự án xử lý, chôn lấp CTNH + Kiểm tra, giám sát trình phát sinh xử lý CTNH + Quản lý hoạt động hồ sơ, hợp đồng, báo cáo, chứng từ liên quan đến tổ chức, cá nhân có giấy phép quản lý CTNH tỉnh cấp 66 + Phối hợp với quan ban ngành khác việc kiểm tra, giám sát việc thực quy định pháp luật chủ nguồn thải - Ban quản lý dự án khu công nghiệp: Ban Quản lý KCN cần nâng cao vai trị Ban Quản lý cơng tác quản lý CTNH: + Kiểm tra việc thực quy định quản lý CTNH KCN + Báo cáo định kỳ tình hình thực cơng tác quản lý CTNH KCN quan quản lý + Ngoài cần phải phối hợp với ngành khác ngành công an, sở giao thơng vận tải,…trong việc kiểm tra tình hình phát sinh chất thải doanh nghiệp + Đưa biện pháp xử lý doanh nghiệp làm chưa tốt, khơng khai báo đầy đủ,…hoặc có biểu dương doanh nghiệp thực tốt theo quy định 4.3.4.3 Cơ sở hạ tầng xử lý chất thải nguy hại Các thiết bị xử lý, thiết bị lưu trữ,…phải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật quy trình quản lý theo quy định Phương tiện vận chuyển, cán vận hành lái xe phải đào tạo, tập huấn bảo đảm vận hành an toàn phương tiện, thiết bị Khu vực lưu trữ tạm thời lâu dài chất thải cần phải thiết kế cách thức dựa chất đặc trưng CTNH 4.3.4.4 Công tác kiểm tra, giám sát quản lý chất thải nguy hại Để thực việc quản lý CTNH cách có hiệu quả, cần thiết phải có chế sách phù hợp theo hướng có tham gia quan, đơn vị quản lý như: Sở Tài nguyên Môi trường Ban Quản lý KCN Xây dựng quy chế phối hợp ngành liên quan công tác quản lý chất thải, đặc biệt CTNH, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp việc áp dụng quy định pháp luật Quy chế quản lý CTNH thiết phải có phối hợp, tham gia ngành như: - Sở Tài nguyên Môi trường: + Tăng cường đạo, quản lý doanh nghiệp việc thực thủ tục pháp lý bảo vệ môi trường như: báo cáo đánh giá tác động môi trường, kế hoạch bảo vệ môi trường đề án bảo vệ môi trường doanh nghiệp khu cơng nghiệp Vân Trung nói riêng doanh nghiệp địa bàn tỉnh Bắc Giang nói chung 67 + Tiếp tục tăng cường công tác tra, kiểm tra, hướng dẫn thực quy định quản lý CTNH để đảm bảo việc thực quy định quản lý chất thải nguy hại như: Lập sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại, xây dựng, bố trí khu vực lưu giữ chất thải nguy hại tạm thời, thực chế độ báo cáo theo quy định + Thẩm định dự án xử lý, chơn lấp CTNH + Có chế hướng cho doanh nghiệp ký hợp đồng vận chuyển, xử lý với đơn vị tỉnh Công ty cổ phần xử lý tái chế chất thải cơng nghiệp Hịa Bình cho thuận tiện việc liên hệ thực quy định quản lý CTNH - Ban Quản lý KCN: cần nâng cao vai trò Ban Quản lý công tác quản lý CTNH: + Báo cáo định kỳ việc thực công tác quản lý CTNH KCN + Kiểm tra việc thực quy định quản lý CTNH KCN + Ngoài cần phối hợp với ngành có liên quan + Tại doanh nghiệp: Cần có nhân có chuyên môn hiểu biết CTNH trực tiếp thực công việc - Nghiên cứu, đề xuất thực ứng dụng công nghệ thông tin việc theo dõi, giám sát, kiểm soát việc thực quy định quản lý chất thải nguy hại đảm bảo tính xác 4.3.4.5 Về công tác tuyên truyền, tập huấn doanh nghiệp Khai giảng lớp đào tạo, tập huấn nâng cao kiến thức, nhận thức cho doanh nghiệp, giúp cho doanh nghiệp hiểu rõ CTNH, nguy mà CTNH gây cách khắc phục, đồng thời giúp cho doanh nghiệp có hội gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm cơng tác quản lý CTNH, từ tìm hướng đem lại hiệu cao công tác quản lý CTNH doanh nghiệp 68 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 KẾT LUẬN Qua trình nghiên cứu thực hiện, đề tài rút số kết luận sau: - KCN Vân Trung 01 KCN tỉnh Bắc Giang, thuộc địa bàn xã Tăn Tiến, xã Vân Trung, Việt Yên, Công ty TNHH Fugiang làm chủ đầu tư Tính đến năm 2016, KCN Vân Trung gồm có 20 doanh nghiệp trực tiếp hoạt động - Lượng CTNH phát sinh KCN Vân Trung khoảng 33,9 tấn/ngày, lượng chất thải nguy hại phát sinh chủ yếu Nước thải từ trình sản xuất (nước thải nhiễm thành phần nguy hại a xít, kim loại nặng, ) với khối lượng phát sinh khoảng 30 tấn/ngày, sau Bùn thải từ q trình xử lý nước (nước thải sản xuất, nước cấp sản xuất) khoảng 0,5 tấn/ngày, - Hiện KCN Vân Trung chưa có đơn vị cấp giấy phép hành nghề quản lý CTNH theo quy định thông tư số 36/2015/TT-BTNMT ngày 30/6/2015 Bộ Tài nguyên Mơi trường Trong KCN Vân Trung có khoảng 07 doanh nghiệp hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý CTNH (ký hợp đồng nguyên tắc) - Các doanh nghiệp KCN Vân Trung có thủ tục pháp lý bảo vệ môi trường như: Báo cáo đánh giá tác động môi trường (13 đơn vị), Kế hoạch Bảo vệ Môi trường (07 đơn vị) Tuy nhiên việc thực nhiều hạn chế, đặc biệt doanh nghiệp thuộc đối tượng phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, 5/13 số sở thực việc xác nhận hoàn thành cơng trình, biện pháp bảo vệ mơi trường phục vụ giai đoạn vận hành dự án; lại chưa đầu tư thực đầu tư thực cơng trình, biện pháp BVMT chưa có điều chỉnh khơng có báo cáo quan phê duyệt báo cáo ĐTM để xem xét - Hầu hết doanh nghiệp KCN hướng dẫn thực quy định pháp luật quản lý CTNH, thực thu gom CTNH kho chứa việc hợp đồng với đơn vị có chức để xử lý đạt tỷ lệ đạt 85 % - Bên cạnh số doanh nghiệp đăng ký cấp sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại (16/20 doanh nghiệp) theo quy định quản lý chất 69 thải nguy hại Thông tư số 36/2015/TT-BTNMT ngày 30/6/2015 Bộ Tài ngun Mơi trường, cịn doanh nghiệp chưa thực đăng ký sổ chủ nguồn thải chất thải nguy hại (1/20 doanh nghiệp), đặc biệt việc báo cáo định kỳ 01 lần/năm tình hình phát sinh quản lý chất thải nguy hại hạn chế, việc thu gom, lưu giữ chất thải nguy hại cịn nhiều hạn chế - Tình trạng chung địa bàn tỉnh cơng tác kiểm tra, kiểm sốt chất thải nguy hại phát sinh phần lớn dựa chứng từ, sổ đăng ký chủ nguồn thải thống kê thủ cơng, thiếu đảm bảo xác tính khách quan - Công tác quản lý CTNH KCN Vân Trung cịn có số khó khăn tồn như: nhân sự, kinh phí, sở hạ tầng cần có số giải pháp cụ thể để giải tồn 5.2 KIẾN NGHỊ Để công tác quản lý chất thải nguy hại KCN Vân Trung tốt hơn, luận văn đề xuất số giải pháp nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu công tác quản lý chất thải nguy hại, đề nghị quan có chức sớm xem xét, quan tâm đến công tác quản lý chất thải nguy hại KCN Vân Trung nói riêng địa bàn tỉnh nói chung với nội dung đề xuất giải pháp tăng cường công tác quản lý chất thải nguy hại nêu mục Sở Tài nguyên Môi trường phối hợp với Ban Quản lý khu cơng nghiệp tỉnh, Phịng TN&MT huyện Việt Yên tăng cường tổ chức lớp tập huấn, hội thảo quản lý chất thải nguy hại cho doanh nghiệp việc thực quy định pháp luật quản lý chất thải nguy hại, đặc biệt doanh nghiệp có cán mơi trường kiêm nhiệm Tăng cường đạo, quản lý doanh nghiệp việc thực thủ tục pháp lý bảo vệ môi trường như: Báo cáo đánh giá tác động môi trường, Kế hoạch bảo vệ môi trường đề án bảo vệ môi trường doanh nghiệp khu cơng nghiệp Vân Trung nói riêng doanh nghiệp địa bàn tỉnh Bắc Giang nói chung Đẩy mạnh cơng tác tra, kiểm tra, hướng dẫn thực quy định quản lý CTNH để đảm bảo việc thực quy định quản lý chất thải nguy hại như: Lập sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại, xây dựng, bố trí khu vực lưu giữ chất thải nguy hại tạm thời, thực chế độ báo cáo theo quy định Nghiên cứu, đề xuất thực ứng dụng công nghệ thông tin việc 70 theo dõi, giám sát, kiểm soát việc thực quy định quản lý chất thải nguy hại đảm bảo tính xác Lựa chọn cán làm công tác quản lý CTNH có lực, tinh thần trách nhiệm cao, đồng thời thường xuyên tạo điều kiện cho tham gia học hỏi kinh nghiệm quản lý ứng dụng công nghệ vào trình xử lý CTNH 71 TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt: Báo cáo tình hình quản lý chất thải nguy hại số doanh nghiệp KCN Vân Trung năm 2015, 2016 Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang, Báo cáo trạng môi trường tỉnh Bắc Giang năm 2015 Ban quản lý KCN tỉnh Bắc Giang, Báo cáo quản lý chất thải nguy hại tỉnh Bắc Giang năm 2013,2014,2015 Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang (2015), Niêm giám thống kê tỉnh Bắc Giang năm 2015 Bộ Tài nguyên Môi trường (2008), Báo cáo đánh giá tác động môi trường KCN Vân Trung Bộ Tài nguyên Môi trường (2011), Báo cáo môi trường quốc gia 2011 Bộ Tài nguyên Môi trường (2015), Báo cáo môi trường quốc gia 2015 Công ty TNHH Fugiang, Báo cáo công tác BVMT khu công nghiệp Vân Trung 2015 Chiến lược quốc gia quản lý chất thải rắn khu công nghiệp đô thị tới năm 2020 10 Luật Bảo vệ Môi trường số 55/2014/QH13 Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam thông qua ngày 23/06/2014 11 Mai Dung (2011), "Vài nét tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh KCN, KKT tháng đầu năm 2011" Tạp chí Khu cơng nghiệp Việt Nam 12 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18/11/2016 Chính phủ quy định xử phạt vi phạm pháp luật lĩnh vực BVMT 13 Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 Chính phủ quản lý chất thải phế liệu 14 Nguyễn Cao Lãnh (2009), Quy hoạch xây dựng khu công nghiệp khu vực nông thôn giới kinh nghiệm cho Việt Nam 15 Nguyễn Đức Khiển (2003), Quản lý chất thải nguy hại, NXB Xây dựng 16 Nguyễn Thành Yên (2008), Đánh giá trạng công nghệ xử lý chất thải nguy hại Việt Nam 17 Phạm Văn Sơn Khanh (2006), “Hoàn thiện hoạt động KCN vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đến năm 2010”, Trường Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí 72 Minh 18 Lê Thành Quân, "Thực trạng giải pháp bảo vệ môi trường KCN - Đơi điều cần bàn" Tạp chí Khu cơng nghiệp Việt nam, 09/05/2011 19 Trịnh Thị Thanh – Nguyễn Khắc Kinh 2008, Quản lý chất thải nguy hại, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội 20 Võ Đình Long (2014), Quản lý chất thải rắn chất thải nguy hại, Trường Đại học cơng nghiệp thành phố Hồ Chí Minh 21 QCVN 07: 2009/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia ngưỡng chất thải nguy hại 22 TCVN 6706:2000 - Tiêu chuẩn Việt Nam chất thải nguy hại - phân loại 23 Quyết định số 2149/2009/QĐ-TTg ngày 17/12/2009 Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia Quản lý chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn tới năm 2050 24 Sở Tài nguyên Môi Trường tỉnh Bắc Giang, Báo cáo trạng môi trường tỉnh Bắc Giang, 2015 25 Sở Tài nguyên Môi Trường tỉnh Bắc Giang, Báo cáo quản lý chất thải nguy hại tỉnh Bắc Giang năm 2013, 2014, 2015 26 TCVN 6706:2000 Tiêu chuẩn Việt Nam chất thải nguy hại - phân loại 27 TCVN 6707:2009 Tiêu chuẩn Việt Nam chất thải nguy hại - Dấu hiệu cảnh báo 28 TCVN 7629:2007 Tiêu chuẩn Việt Nam ngưỡng chất thải nguy hại 29 Thông tư số 36/2015/TT-BTNMT ngày 30/6/2015 Bộ Tài nguyên Môi trường quy định quản lý chất thải nguy hại 30 Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 1993, Phân loại độc tính (LD50mg/kg) Tiếng Anh: 31 European Commission (EC), (2011), Hazardous waste management 32 European Union Council Directive (EUCD), (2011), How to treat hazardous waste 33 Micheal D Lagrega, Phillip L Bukingham, Harzadous waste management Mc Graw Hill, 2nd Edition, (2001); 34 Misra V, Pandey S.D, Hazardous waste, impact on health and invironment for development of bettet waste management strategies in future in India, Environment International 31, (2005) 73 ... - Đánh giá thực trạng công tác quản lý chất thải nguy hại doanh nghiệp Khu công nghiệp Vân Trung - Đề xuất số g ả pháp nâng cao h ệu công tác quản lý chất thải nguy hại doanh nghiệp khu công nghiệp. .. phải đánh giá kết thực ưu, nhược điểm, khó khăn, vướng mắc việc thực công tác quản lý chất thải nguy hại doanh nghiệp khu công nghiệp Vân Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang Các giải pháp đề xuất. .. Đánh g thực trạng quản lý chất thả nguy hạ đố vớ doanh ngh ệp tạ khu công nghiệp Vân Trung, tỉnh Bắc Giang; Đề xuất số g ả pháp nâng cao h ệu quản lý chất thả nguy hạ đố vớ doanh nghiệp khu công