HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN TUẤN NGỌC ĐÁNH GIÁ VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CÁC QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ CHÍ LINH, TỈNH HẢI DƯƠNG Ngành: Quản lý đất đai Mã số: 60 85 01 03 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Khắc Thời NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực chưa công bố luận văn khác Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực Luận văn cám ơn, thơng tin trích dẫn Luận văn rõ nguồn gốc./ Hà Nội, ngày 26 tháng năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Tuấn Ngọc i LỜI CẢM ƠN Trong trình điều tra, nghiên cứu để hồn thành luận văn, ngồi nỗ lực thân, tơi nhận hướng dẫn nhiệt tình, chu đáo nhà khoa học, thầy cô giáo giúp đỡ nhiệt tình, chu đáo quan, đồng nghiệp nhân dân địa phương Tôi xin bày tỏ cảm ơn trân trọng tới PGS.TS Nguyễn Khắc Thời tận tình hướng dẫn giúp đỡ tơi suốt q trình hồn thành luận văn Tơi xin trân trọng cảm ơn góp ý chân thành thầy, cô giáo Khoa Quản lý đất đai - Học viện Nơng Nghiệp Việt Nam, tập thể Phịng Tài Ngun Mơi trường, Phịng Tài - Kế hoạch, Ban bồi thường giải phóng mặt bằng, Ban quản lý dự án thị xã Chí Linh cán bộ, nhân dân phường Sao Đỏ, Cộng Hòa xã Đồng Lạc nhiệt tình giúp đỡ tơi q trình hồn thành luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn tới gia đình, người thân, cán đồng nghiệp bạn bè tạo điều kiện mặt cho tơi q trình thực đề tài Một lần xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 26 tháng năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Tuấn Ngọc ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục chữ viết tắt vi Danh mục bảng biểu vii Danh mục hình vẽ viii Trích yếu luận văn ix Thesis abstract xii Phần Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.2 Mục đích nghiên cứu 1.3 Yêu cầu đề tài 1.4 Đối tượng nghiên cứu 1.5 Những đóng góp đề tài 1.6 Ý nghĩa khoa học ý nghĩa thực tiễn đề tài Phần Tổng quan tài liệu 2.1 Một số khái niệm liên quan đến quyền sử dụng đất 2.1.1 Quyền sở hữu 2.1.2 Quyền sở hữu toàn dân đất đai 2.1.3 Quyền sử dụng đất 2.2 Quyền sở hữu, sử dụng đất số nước giới 2.2.1 Các nước phát triển 2.2.2 Các nước khu vực 11 2.3 Cơ sở lý luận thực tiễn việc thực quyền sử dụng đất việt nam 17 2.3.1 Quá trình hình thành, phát triển quyền sử dụng đất việt nam 17 2.3.2 Các văn pháp quy liên quan đến việc thực qsdđ 20 2.3.3 Thực tiễn việc thực qsdđ việt nam 23 2.3.4 Đánh giá chung tồn việc thực qsdđ việt nam 25 2.3.5 Thực tiễn việc thực quyền sử dụng đất tỉnh hải dương 25 Phần Nội dung phương pháp nghiên cứu 27 iii 3.1 Đối tượng nghiên cứu 27 3.2 Phạm vi nghiên cứu 27 3.3 Nội dung nghiên cứu 27 3.3.1 Đánh giá khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội thị xã chí linh, tỉnh hải dương 27 3.3.2 Tình hình quản lý đất đai trạng sử dụng đất thị xã chí linh, tỉnh hải dương 27 3.3.3 Đánh giá việc thực quyền sử dụng đất hộ gia đình, cá nhân địa bàn thị xã chí linh, tỉnh hải dương giai đoạn 2011- 2016 27 3.3.4 Đề xuất số giải pháp thúc đẩy việc thực quyền sử dụng đất địa bàn thị xã chí linh, tỉnh hải dương 28 3.4 Phương pháp nghiên cứu 28 3.4.1 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu 28 3.4.2 Phương pháp điều tra, thu thập số liệu thứ cấp 28 3.4.3 Phương pháp điều tra số liệu sơ cấp 28 3.4.4 Phương pháp thống kê xử lý số liệu thống kê 29 3.4.5 Phương pháp phân tích, so sánh 29 Phần Kết thảo luận 30 4.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội thị xã chí linh, tỉnh hải dương 30 4.1.1 Điều kiện tự nhiên 30 4.1.2 Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội 35 4.1.3 Đánh giá chung điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội 40 4.2 Tình hình quản lý sử dụng đất thị xã chí linh 41 4.2.1 Tình hình quản lý đất đai 41 4.2.2 Hiện trạng sử dụng đất năm 2016 thị xã chí linh 45 4.2.3 Hiện trạng sử dụng đất 03 xã, phường điều tra, nghiên cứu 47 4.3 Đánh giá việc thực quyền sử dụng đất địa bàn thị xã chí linh, tỉnh hải dương giai đoạn 2011- 2016 49 4.3.1 Tình hình thực quyền chuyển nhượng qsd đất địa bàn xã, phường nghiên cứu 49 4.3.2 Tình hình thực quyền cho thuê đất 53 4.3.3 Tình hình thực quyền thừa kế qsdđ 57 iv 4.3.4 Tình hình thực quyền tặng, cho qsdđ 60 4.3.5 Tình hình thực quyền chấp qsdđ 63 4.3.6 Tổng hợp ý kiến hộ gia đình, cá nhân việc thực quyền sử dụng đất tiến hành giao dịch 67 4.3.7 Đánh giá chung việc thực quyền sử dụng đất xã, phường nghiên cứu 71 4.4 Đề xuất số giải pháp thúc đẩy việc thực quyền sử dụng đất địa bàn thị xã chí linh, tỉnh hải dương 72 4.4.1 Giải pháp tuyên truyền phổ biến pháp luật 72 4.4.2 Giải pháp sách 72 4.4.3 Giải pháp tổ chức quản lý đầu tư sở vật chất 73 4.4.4 Giải pháp công tác xây đội ngũ cán quản lý 73 Phần Kết luận kiến nghị 74 5.1 Kết luận 74 5.2 Kiến nghị 75 Tài liệu tham khảo 77 v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt BTC Bộ Tài BTNMT Bộ Tài ngun Mơi trường BTP Bộ Tư pháp CP Chính phủ GCNQSDĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất NĐ Nghị định QĐ Quyết định QSD Quyền sử dụng QSDĐ Quyền sử dụng đất TT Thông tư TTLT Thông tư liên tịch UBND Ủy ban nhân dân vi DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 4.1 Tổng sản phẩm cấu kinh tế (phần địa phương quản lý) 36 Bảng 4.2 Dân số lao động Chí Linh qua năm 37 Bảng 4.3 Diện tích, cấu đất nơng nghiệp năm 2016 46 Bảng 4.4 Diện tích, cấu sử dụng đất phi nông nghiệp năm 2016 47 Bảng 4.5 Hiện trạng sử dụng đất năm 2016 xã, phường điều tra, nghiên cứu 48 Bảng 4.6 Tình hình thực quyền chuyển nhượng QSDĐ địa bàn xã, phường nghiên cứu giai đoạn 2011 - 2016 49 Bảng 4.7 Ý kiến người dân việc thực quyền chuyển nhượng QSDĐ địa bàn xã, phường nghiên cứu giai đoạn 2011 - 2016 51 Bảng 4.8 Ý kiến người dân việc thực quyền cho thuê QSDĐ địa bàn xã, phường nghiên cứu giai đoạn 2011 – 2016 55 Bảng 4.9 Tình hình thực quyền thừa kế QSDĐ địa bàn xã, phường nghiên cứu giai đoạn 2011 - 2016 57 Bảng 4.10 Ý kiến người dân việc thực quyền thừa kế QSDĐ địa bàn xã, phường nghiên cứu giai đoạn 2011 - 2016 59 Bảng 4.11 Tình hình thực quyền tặng, cho QSDĐ địa bàn xã, phường nghiên cứu giai đoạn 2011 - 2016 60 Bảng 4.12 Ý kiến người dân việc thực quyền tặng, cho QSDĐ địa bàn xã, phường nghiên cứu giai đoạn 2011-2016 62 Bảng 4.13 Tình hình thực quyền chấp giá trị QSDĐ địa bàn xã, phường nghiên cứu giai đoạn 2011 – 2016 64 Bảng 4.14 Ý kiến người dân việc thực quyền chấp QSDĐ địa bàn xã, phường nghiên cứu giai đoạn 2011- 2016 65 Bảng 4.15 Ý kiến hộ gia đình, cá nhân việc thực quyền người sử dụng đất 68 vii DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 4.1 Sơ đồ hành thị xã Chí Linh - tỉnh Hải Dương 31 Hình 4.2 Hiện trạng sử dụng đất năm 2016 thị xã Chí Linh 46 Hình 4.3 Biểu đồ trường hợp thực chuyển nhượng QSD đất giai đoạn 2011 - 2016 50 Hình 4.4 Biểu đồ trường hợp thực quyền thừa kế QSD đất giai đoạn 2011 - 2016 58 Hình 4.5 Biểu đồ trường hợp thực quyền tặng, cho QSD đất giai đoạn 2011 - 2016 61 Hình 4.6 Biểu đồ trường hợp thực quyền chấp QSD đất giai đoạn 2011 - 2016 64 viii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Nguyễn Tuấn Ngọc Tên Luận văn: “Đánh giá đề xuất giải pháp thực quyền sử dụng đất địa bàn thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương” Ngành: Quản lý đất đai Mã số: 60 85 01 03 Tên sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu - Điều tra, đánh giá tình hình thực quyền sử dụng đất địa bàn thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương - Đề xuất số giải pháp đảm bảo việc thực quyền sử dụng đất hiệu địa bàn thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương Phương pháp nghiên cứu Để thực nội dung đề tài, sử dụng phương pháp sau: phương pháp chọn điểm nghiên cứu; phương pháp điều tra, thu thập số liệu thứ cấp; phương pháp điều tra số liệu sơ cấp; phương pháp thống kê xử lý số liệu thống kê; phương pháp phân tích, so sánh Kết kết luận Thị xã Chí Linh có vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc phát triển kinh tế - xã hội Thị xã có 20 đơn vị hành (08 phường, 12 xã), tổng diện tích tự nhiên 28.292ha, tốc độ tăng trưởng kinh tế năm đạt 10% Tính đến 31/12/2016 tồn thị xã có 160.180 người, mật độ dân số 566 người/km2 Qua kết nghiên cứu cho thấy việc thực quyền sử dụng đất giai đoạn 2011 - 2016 khu vực nghiên cứu cụ thể sau: Qua theo dõi thực tế thị xã Chí Linh giai đoạn 2011 - 2016 hộ gia đình cá nhân chủ yếu thực quyền: quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở, tặng cho quyền sử dụng đất ở, thừa kế quyền sử dụng đất ở, chấp quyền sử dụng đất * Việc thực quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất: Giai đoạn 2011 - 2016 địa bàn nghiên cứu có tổng số 4162 trường hợp thực quyền chuyển nhượng QSDĐ Trong phường Sao Đỏ phường trung tâm đầu não thị xã Chí Linh có tỷ lệ thực quyền chuyển nhượng QSDĐ cao với 1.959 trường hợp, chiếm 47,1%; tiếp đến phường Cộng Hòa phường tiếp giáp Trung tâm, có tơc độ thị hóa cao, có nhiều khu thị mới, nơi diễn đầu cơ, mua bán chuyển nhượng sôi động với 1.485 ix Việc đăng ký thực quyền chấp giá trị QSDĐ thực đất thể bảng 4.13 Bảng 4.13 Tình hình thực quyền chấp giá trị QSDĐ địa bàn xã, phường nghiên cứu giai đoạn 2011 – 2016 Đơn vị tính: trường hợp STT Phường, xã Tổng Tỷ lệ Năm Năm Năm Năm Năm Năm số (%) 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Cộng Hòa 526 40,2 129 109 82 62 69 75 Sao Đỏ 596 45,6 143 118 91 73 81 90 Đồng Lạc 185 14,2 51 37 22 19 25 31 1307 100 323 264 195 154 175 196 Tổng cộng Nguồn: Văn phịng ĐKQSD đất thị xã Chí Linh (2016) Theo số liệu tổng hợp Văn phòng đăng ký QSDĐ thị xã Chí Linh từ năm 2011 - 2016 thể bảng 4.13 cho thấy, giai đoạn từ năm 2011 - 2016 địa bàn xã, phường nghiên cứu có tổng số 1.307 trường hợp chủ sử dụng đất thực đăng ký chấp quyền sử dụng đất tài sản gắn liền với đất Trong phường Sao Đỏ cao nhất, có 596 trường hợp chiếm 45,6%; thấp xã Đồng Lạc với 185 trường hợp, chiếm 14,2% tổng số trường hợp xã, phường Hình 4.6 Biểu đồ trường hợp thực quyền chấp QSD đất giai đoạn 2011 - 2016 64 Qua bảng số liệu 4.13 biểu đồ 4.6 cho thấy, giai đoạn từ năm 2011 đến 2016 ảnh hưởng thị trường bất động sản biến động nhiều, giá bất động sản giảm mạnh; số trường hợp chấp quyền sử dụng đất để lấy tiền đầu vào đất đai có chiều hướng giảm dần; năm 2011 có 323 trường hợp, năm 2012 264 trường hợp, giảm 18,2%; đến năm 2014 154 trường hợp, giảm 52,3% so với năm 2011; nhiên, đến năm 2015, 2016 thị trường bất động sản có hướng tăng lên, số trường hợp đăng ký chấp QSD đất có chiều hướng tăng lên, năm 2015 tăng 13,6% năm 2016 tăng 27,3% so với năm thấp 2014 Kết tổng hợp số liệu điều tra hộ gia đình, cá nhân tham gia thực quyền chấp giá trị QSDĐ thể bảng 4.14 cụ thể sau: Bảng 4.14 Ý kiến người dân việc thực quyền chấp QSDĐ địa bàn xã, phường nghiên cứu giai đoạn 2011- 2016 Đơn vị tính: trường hợp STT Chỉ tiêu Tổng Tổng số phiếu điều tra Cộng Sao Đồng (%) Hòa Đỏ Lạc 10 10 10 30 Tổng số trường hợp chấp QSD đất Thời hạn chấp 2.1 1-3 năm 15 2.2 3-5 năm 2.3 5-10 năm Đối tượng nhận chấp 3.1 Ngân hàng 3.2 Tổ chức tín dụng khác Tỷ lệ 18 25 11 27,8 34 63,0 12 14 9,2 54 100 18 25 11 0,0 0 54 100 18 25 11 0,0 0 54 100 18 25 11 0,0 0 54 Tình hình thực thủ tục đăng ký chấp 4.1 Hoàn tất tất thủ tục 4.2 Chưa hoàn tất tất thủ tục Thực trạng giấy tờ thời điểm chấp 5.1 GCNQSDĐ, QĐ giao đất tạm thời 5.2 Giấy tờ hợp pháp khác 65 Theo kết điều tra hộ gia đình, cá nhân giai đoạn 2011 - 2016, địa bàn xã, phường nghiên cứu thể bảng 4.14 cho thấy, có 54 trường hợp tham gia chấp giá trị quyền sử dụng đất Trong phường Sao Đỏ 25 trường hợp, chiếm 46,3% số trường hợp chấp; phường Cộng Hòa 18 trường hợp, chiếm 33,3% số trường hợp chấp xã Đồng Lạc 11 trường hợp, thấp xã, phường nghiên cứu, chiếm 20,4% Qua kết điều tra thực tế hộ gia đình, cá nhân cho thấy, giai đoạn 2011 - 2016 có nhiều hộ gia đình, cá nhân thực quyền chấp QSDĐ từ 2-3 lần tương đối nhiều, trường hợp tập trung chủ yếu phường Sao Đỏ Cộng Hòa, nơi có tốc độ thị hóa mạnh, dân cư sinh sống buôn bán, kinh doanh nhiều; trường hợp chấp chủ yếu lấy tiền để kinh doanh, buôn bán đầu vào thị trường bất động sản Về thời hạn chấp: Qua bảng số liệu 3.14 cho ta thấy, đa số trường hợp chấp thời hạn từ 3-5 năm có 34 trường hợp, chiếm 63,0% số trường hợp chấp (phường Sao Đỏ 14 trường hợp, phường Cộng Hòa 12 trường hợp xã Đồng Lạc trường hợp); từ hạn từ 1-3 năm có 15 trường hợp, chiếm 27,8% số trường hợp chấp thấp từ 5-10 năm có trường hợp, chiếm 9,2% số trường hợp chấp Đối với quyền chấp giá trị QSDĐ yêu cầu bắt buộc phải có xác nhận quan nhà nước có thẩm quyền vào hồ sơ xin chấp tổ chức tín dụng cho vay vốn nên địa bàn điều tra khơng có trường hợp chấp khơng kê khai hồn thiện hồ sơ theo quy định pháp luật Từ bảng 3.14 cho thấy, tổng số 54 trường hợp hộ gia đình, cá nhân xã, phường nghiên cứu hỏi ý kiến việc chấp giá trị quyền sử dụng đất có 100% hộ gia đình, cá nhân có GCNQSD đất, chấp ngân hàng hoàn tất thủ tục Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất, dấu hiệu tốt cho thấy người dân nhận thức ý thức trách nhiệm tham gia giao dịch Điều cho thấy thủ tục hành đăng ký chấp quyền sử dụng đất ngày thuận tiện, đơn giản, thời gian giải nhanh Ngân hàng cho chấp quyền sử dụng đất buộc người dân phải đăng ký với quan Nhà nước theo quy định Mặt khác, tâm lý chung người sử dụng đất vay vốn muốn vay số vốn lớn để sản xuất, kinh doanh Trong theo quy định tổ chức tín dụng cho vay số tiền tối đa 70% giá trị tài sản chấp xác định ghi hợp đồng Theo quy định việc xác định giá trị QSDĐ chấp dựa khung giá 66 đất hàng năm UBND tỉnh Hải Dương quy định Tuy nhiên, khung giá đất UBND tỉnh Hải Dương quy định chủ yếu để tính thuế, thu hồi giải phóng mặt bằng, chưa tiếp cận với giá thị trường bất cập, chưa hợp lý cần điều chỉnh để phù hợp với thực tế Theo quy định số tiền mà tổ chức tín dụng cho hộ gia đình, cá nhân vay tối đa 70% giá trị tài sản chấp xác định ghi hợp đồng số tiền thực tế đa số hộ gia đình, cá nhân thực vay 40% đến 50% giá trị tài sản đem đảm bảo, người dân chịu thiệt thịi chấp Ngồi ra, yếu tố để người sử dụng đất bị thiệt thòi bị ép cần vốn để sản xuất, kinh doanh hay giải khó khăn sống 4.3.6 Tổng hợp ý kiến hộ gia đình, cá nhân việc thực quyền sử dụng đất tiến hành giao dịch Các quy định pháp luật tác động đến việc thực quyền người sử dụng đất Do yêu cầu pháp luật ngày chặt chẽ người sử dụng đất, nên người sử dụng đất bắt buộc phải thực đăng ký với quan Nhà nước để đảm bảo quyền lợi họ Trong trình hội nhập văn hướng dẫn việc thực quyền sử dụng đất ngày chặt chẽ, cụ thể giúp cho người sử dụng đất dễ dàng thực thủ tục, hồ sơ theo quy định, nên việc không tiến hành đăng ký hồ sơ biến động thực quyền chủ sử dụng đất ngày giảm Tổng hợp ý kiến hộ gia đình, cá nhân văn pháp luật, sách nhà nước thời gian giải thủ tục hành việc thực quyền sử dụng đất thể cụ thể bảng 3.15: 67 Bảng 4.15 Ý kiến hộ gia đình, cá nhân việc thực quyền người sử dụng đất STT Chỉ tiêu đánh giá Đánh giá Số trường hợp Tỷ lệ (%) Đánh giá Số trường hợp Tỷ lệ (%) Đánh giá Số trường hợp Tỷ lệ (%) Đánh giá Số trường hợp Tỷ lệ (%) Đánh giá Số trường hợp Tỷ lệ (%) Giá đất (giá QSDĐ) thị trường Rất cao 4,7 Cao 55 36,7 Trung bình 85 56,7 Thấp 2,0 Rất thấp 0,0 Thủ tục thực QSDĐ Rất đơn giản 3,3 Đơn giản 84 56,0 Bình thường 56 37,3 Phức tạp 3,3 Rất phức tạp 0,0 Thời gian để hoàn thành thủ tục Rất nhanh 6,0 Nhanh 48 32,0 Bình thường 84 56,0 Chậm 5,3 Rất chậm 0,7 Các văn hướng dẫn Rất dễ hiểu 15 10,0 Dễ hiểu 78 52,0 Bình thường 52 34,7 Khó hiểu 3,3 Rất khó hiểu 0,0 Khả thực quy định Rất dễ thực 12 8,0 Dễ thực 68 45,3 Bình thường 62 41,3 Khó thực 5,4 Rất khó thực 0,0 Phí, lệ phí thuế chuyển QSDĐ Rất cao 1,3 Cao 40 26,7 Trung bình 104 69,3 Thấp 2,7 Rất thấp 0,0 Cán thực Rất nhiệt tình 21 14,0 Nhiệt tình 71 47,3 Bình thường 55 36,7 Phiền hà 2,0 Rất phiền hà 0,0 Vay vốn từ ngân hàng Rất dễ dàng 14 9,3 Dễ dàng 81 54,0 Bình thường 46 30,7 Khó khăn 4,7 Rất khó khăn 1,3 Tìm kiếm thơng tin giao dịch Rất dễ dàng 16 10,7 Dễ dàng 65 43,3 Bình thường 62 41,3 Khó khăn 4,0 Rất khó khăn 0,7 Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra 68 Qua bảng 3.15, ta thấy ý kiến người dân giá đất khoản phí cịn mức cao Tuy thủ tục hành thực quyền người sử dụng đất văn pháp luật ngày cải cách đơn giản hóa, chế cửa áp dụng thị xã Chí Linh, đội ngũ cán chun mơn nhiệt tình giúp đỡ chủ sử dụng đất thực việc kê khai, hoàn thiện hồ sơ để thực quyền người sử dụng đất Nhưng cịn số chủ sử dụng đất chưa nằm bắt sách pháp luật số cán tiếp nhận hồ sơ cửa gây khó khăn, phiền hà cho chủ sử dụng đất thực quyền Từ kết tổng hợp bảng 3.15 cho thấy, tiêu dựa vào câu hỏi vấn phần điều tra mang tính định tính có liên quan đến việc thực QSDĐ giao dịch quan có liên quan cho thấy: Về giá chuyển nhượng QSDĐ thị trường: Trong 150 hộ điều tra địa bàn xã, phường nghiên cứu, có ý kiến cho giá chuyển nhượng QSDĐ thị trường cao chiếm 4,7%; có 55 ý kiến cho giá chuyển nhượng QSDĐ thị trường cao chiếm 36,7%, hộ chủ yếu cán quan nhà nước kinh doanh buôn bán nhỏ lẻ, họ mức giá vượt khả nộp tiền vào ngân sách nhà nước; 85 ý kiến cho giá chuyển nhượng QSDĐ thị trường trung bình chiếm 56,7% cịn lại 03 ý kiến cho giá chuyển nhượng QSDĐ thị trường thấp chiếm 2,0% tổng số ý kiến hỏi Về thủ tục thực QSDĐ ở: Trong 150 hộ điều tra, có 05 ý kiến cho việc thực thủ tục thực QSDĐ đơn giản chiếm 3,3%; có 84 ý kiến cho biết việc thực thủ tục thực QSDĐ đơn giản chiếm 56,0 %; có 56 ý kiến cho biết việc thực thủ tục thực QSDĐ bình thường chiếm 37,3%; lại 05 ý kiến cho biết việc thực thủ tục thực QSDĐ cho phức tạp chiếm 3,3 % tổng số ý kiến hỏi; khơng có ý kiến cho phức tạp Về thời gian để hoàn thành thủ tục: Trong 150 hộ điều tra, có ý kiến cho thời gian để hồn thành thủ tục thực QSDĐ nhanh chiếm 6,0%; có 48 ý kiến cho thời gian để hoàn thành thủ tục thực QSDĐ nhanh chiếm 32,0%; có 84 ý kiến cho thời gian để hoàn thành thủ tục thực QSDĐ bình thường chiếm 56,0 %; có 08 ý kiến cho thời gian để hoàn thành thủ tục thực QSDĐ chậm chiếm 5,3 %; có 01 ý kiến cho thời gian để hoàn thành thủ tục thực QSDĐ chậm chiếm 0,7% Về văn hướng dẫn thực QSDĐ: Trong 150 hộ điều tra, có 69 15 ý kiến đánh giá văn pháp luật hướng dẫn thực QSDĐ dễ hiểu chiếm 10,0%; có 78 ý kiến đánh giá văn pháp luật hướng dẫn thực QSDĐ dễ hiểu chiếm 52,0 %; có 52 ý kiến đánh giá văn pháp luật hướng dẫn thực QSDĐ bình thường hiểu chiếm 34,7 %; cịn lại 05 ý kiến đánh giá văn pháp luật hướng dẫn thực QSDĐ khó hiểu chiếm 3,3 % tổng số ý kiến hỏi Về khả thực quy định pháp Luật Đất đai QSDĐ: Trong 150 hộ điều tra hỏi khả thực quy định Luật Đất đai, kết sau: có 12 ý kiến cho quy định Luật đất đai dễ thực chiếm 8,0 %; có 68 ý kiến cho quy định Luật đất đai dễ thực chiếm 45,3%; có 62 ý kiến cho quy định Luật đất đai thực bình thường chiếm 41,3 %; lại 08 ý kiến cho quy định Luật đất đai khó thực chiếm 5,4 % tổng số ý kiến hỏi Về loại phí, lệ phí, thuế chuyển QSDĐ: Trong 150 hộ điều tra, hỏi loại phí, lệ phí, thuế chuyển QSDĐ, kết sau: Có ý kiến cho loại phí, lệ phí, thuế chuyển QSDĐ cao chiếm 1,3 %; có 40 ý kiến cho cao chiếm 26, %; có 104 ý kiến cho trung bình chiếm 69,3 % lại 04 ý kiến cho thấp, chiếm 2,7% tổng số ý kiến hỏi Về thái độ thực cán bộ: Trong 150 hộ điều tra, hỏi thái độ cán làm việc có 21 ý kiến cho thái độ làm việc nhiệt tình chiếm 14,0%; có 71 ý kiến cho thái độ làm việc nhiệt tình chiếm 47,3%; có 55 ý kiến cho thái độ làm việc bình thường chiếm 36,7 %; có ý kiến cho thái độ gây phiền hà chiếm 2,0 %; không ý kiến cho thái độ làm việc phiền hà Về việc vay vốn từ tổ chức tín dụng: Trong 150 hộ điều tra, hỏi khả vay vốn từ ngân hàng có 14 ý kiến cho dễ dàng chiếm 9,3 %; có 81 ý kiến cho vay dễ dàng chiếm 54,0%; có 46 ý kiến cho bình thường chiếm 30,7%; có 07 ý kiến cho khó khăn chiếm 4,7%; cịn lại 02 ý kiến cho khả vay vốn từ ngân hàng khó khăn chiếm 1,3% tổng số ý kiến hỏi Về khả tìm kiếm thơng tin giao dịch vấn đề chuyển nhượng, cho thuê QSDĐ: Trong 150 hộ diều tra hỏi khả tìm kiếm thơng tin giao dịch vấn đề chuyển nhượng thuê quyền sử dụng đất kết cụ thể sau: có 16 ý kiến cho dễ dàng chiếm 10,7 %; có 65 ý kiến cho tìm dễ dàng chiếm 43,3%; có 62 ý kiến trả lời bình thường tìm chiếm 41,3 %; có 06 ý kiến trả lời khó khăn tìm thơng tin chiếm 4,0 %; cịn lại 01 ý kiến trả lời khó khăn tìm thơng tin chiếm 0,7% tổng số ý kiến hỏi 70 4.3.7 Đánh giá chung việc thực quyền sử dụng đất xã, phường nghiên cứu Từ kết nghiên cứu việc thực quyền người sử dụng đất theo quy định pháp luật rút số nhận xét: - Trong quyền người sử dụng đất nghiên cứu giai đoạn 2011 - 2016 xã, phường thị xã Chí Linh cho thấy, mức độ thực quyền người sử dụng đất xã, phường có khác nhau; phường Sao Đỏ phường trung tâm thị xã phường Cộng Hòa phường tiếp giáp với trung tâm thị xã, có tốc độ thị hóa cao nên phường người sử dụng đất thực quyền người sử dụng đất nhiều hơn, riêng xã Đồng Lạc xã nông ven thị xã, dân cư sinh sống tương đối ổn định, tình hình thực quyền người sử dụng đất thấp Qua điều tra, nghiên cứu tình hình thực quyền người sử dụng đất xã, phường nghiên cứu cho thấy, quyền chuyển nhượng quyền chấp QSDĐ người sử dụng đất thực nhiều với 105 trường hợp/60 hộ điều tra; tiếp đến quyền Tặng, cho thừa kế 88 trường hợp/60 hộ điều tra; quyền cho thuê 34 trường hợp/30 hộ điều tra - Ý thức người dân việc tìm hiểu quy định pháp luật liên quan đến việc thực quyền sử dụng đất tương đối cao Trước thực thủ tục liên quan đến chuyển quyền sử dụng đất chủ sử dụng đất có tìm hiểu thơng tin văn hướng dẫn thủ tục, tình trạng pháp lý đất, thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để dễ dàng thực thủ tục theo quy định pháp luật Cụ thể 81/150 ý kiến chủ sử dụng đất cho việc tìm kiếm thơng tin giao dịch dễ dàng dễ dàng; 95/150 ý kiến cho thơng tin tìm hiểu vay vốn ngân hàng thủ tục thực vay vốn ngân hàng dễ dàng dễ dàng - Qua ý kiến chủ sử dụng đất cho thấy UBND thị xã Chí Linh tuyên truyền rộng rãi sách nhà nước hướng dẫn việc thực thủ tục liên quan đến quyền sử dụng đất văn hướng dẫn cụ thể giúp cho chủ sử dụng đất dễ dàng tìm hiểu tiến hành thực quyền người sử dụng đất Đồng thời thực cải cách hành chính, giảm thời gian tiếp nhận thủ tục hành chính, đơn giản hóa văn hướng dẫn giúp chủ sử dụng đất nhanh chóng hồn thành dễ dàng thực thủ tục liên quan đến quyền sử dụng đất Cụ thể 89/150 ý kiến cho thủ tục thực quyền sử dụng đất đơn giản đơn giản; 57/150 ý kiến cho thời gian để hoàn thành thủ tục nhanh nhanh; 93/150 ý kiến cho văn hướng dẫn dễ hiểu dễ hiểu - Nguyên nhân tình trạng cịn phận chủ sử dụng đất thực 71 quyền sử dụng đất mà không thực việc đăng ký biến động không thông qua quan nhà nước nhiều nguyên nhân, có nguyên nhân nhận thức chủ sử dụng đất mức thuế chuyển nhượng, thuế thu nhập cá nhân cao đến thời điểm giao dịch mà đất chưa có GCNQSĐ, không chứng minh nguồn gốc đất 4.4 ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY VIỆC THỰC HIỆN CÁC QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT Ở TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ CHÍ LINH, TỈNH HẢI DƯƠNG 4.4.1 Giải pháp tuyên truyền phổ biến pháp luật Sau Luật Đất đai 2013 văn hướng dẫn thi hành Luật ban hành UBND thị xã cần có kế hoạch tăng cường việc tuyên truyền phổ biến pháp luật hệ thống đài truyền đến chủ sử dụng đất nhằm nâng cao ý thức người dân việc kê khai hồ sơ chuyển quyền theo quy định Đặc biệt xã, phường nằm cách xa trung tâm thị xã, UBND thị xã cần đầu tư hệ thống truyền phủ khắp tổ dân phố để việc tuyên truyền, phố biến pháp luật cho nhân dân địa bàn thị xã dễ dàng 4.4.2 Giải pháp sách Qua kết nghiên cứu cho thấy, việc thực số quyền người sử dụng đất địa bàn thị xã Chí Linh hộ gia đình, cá nhân làm đầy đủ thủ tục với quan nhà nước theo quy định Tuy nhiên, trình áp dụng văn quy phạm pháp luật vào giải sách cho người sử dụng đất cịn số bất cập, chưa cụ thể; UBND thị xã nói riêng, UBND tỉnh nói chung cần ban hành văn quy định, hướng dẫn cụ thể việc thi hành Luật Đất đai năm 2013, Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15/05/2014 Thơng tư, Nghị định có liên quan Đồng thời có văn hướng dẫn cụ thể UBND thị xã Chí Linh cần ban hành văn hướng cụ thể việc thi hành Luật Đất đai 2013, Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15/05/2014 Đồng thời ban hành văn hướng dẫn UBND xã, phường tháo gỡ khó khăn, vướng mắc việc cấp GCNQSDĐ lần đầu nhằm tạo điều kiện cho việc chủ sử dụng đất thuận lợi thực quyền sử dụng đất địa bàn thị xã Căn vào khung giá đất nhà nước, tiến hành cập nhập thường xuyên giá đất thực tế địa phương nhằm xây dựng chế định giá đất phù hợp với thực tế làm sở tính thuế chuyển quyền chủ sử dụng đất thực việc chuyển quyền sử dụng đất giúp hạn chế việc kê khai thuế không thực tế 72 Thị xã cần tiếp tục cải cách thủ tục hành để người sử dụng đất thực QSDĐ thuận tiện, nhanh chóng Thủ tục hành đặt cho quan Nhà nước người sử dụng đất người sử dụng đất thực QSDĐ quy định pháp luật thực cách thống Trong điều kiện kinh tế - xã hội ngày biến đổi không ngừng đòi hỏi đáp ứng máy Nhà nước ngày tiến bộ, phát triển Do đó, khơng cải cách thủ tục hành khơng thể đáp ứng phù hợp với yêu cầu thực tế 4.4.3 Giải pháp tổ chức quản lý đầu tư sở vật chất Tăng cường công tác tra, kiểm tra, giám sát quan nhà nước có thẩm quyền quan chun mơn việc hoàn thiện thủ tục liên quan đến quyền sử dụng đất hộ gia đình, cá nhân địa bàn thị xã Tổ chức lớp tập huấn Luật Đất đai văn hướng dẫn cho cán phịng Tài ngun Mơi trường, cán địa xã, phường, cán thụ lý hồ sơ giải thủ tục hành đất đai định kỳ Chỉ đạo ứng dụng phần mềm chuyên ngành như: Microstation, Famis, Elis, xử lý, giải công việc nhằm giúp công tác quản lý đất đai dễ dàng UBND thị xã cần đầu tư nhiều thiết bị, phương tiện làm việc đại đồng cho cán địa xã, phường nhằm nâng cao hiệu suất công việc công tác quản lý đất đai địa bàn 4.4.4 Giải pháp công tác xây đội ngũ cán quản lý Khối lượng cơng việc Văn phịng Đăng ký quyền sử dụng đất Phịng Tài ngun Mơi trường thị xã Chí Linh lớn đội ngũ chun viên thực cơng tác cịn thiếu chưa đáp ứng hết yêu cầu thực tế đặt Do vậy, thời gian tới cần bổ sung đội ngũ cán chun mơn có lực, trình độ đáp ứng yêu cầu công việc 73 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 KẾT LUẬN Thị xã Chí Linh thị xã trực thuộc tỉnh Hải Dương; vị trí địa lý nằm phía Đơng Bắc tỉnh Hải Dương, cách trung tâm thành phố Hải Dương gần 40 km Chí Linh nằm vùng kinh tế trọng điểm Hà Nội - Hải Phịng - Quảng Ninh, có vị trí địa lý thuận lợi cho việc phát triển kinh tế - xã hội, có nhiều đường giao thơng quan trọng chạy qua như: Quốc lộ 18 nối Hà Nội với Quảng Ninh, quốc lộ 37 nối quốc lộ với Chí Linh tỉnh Bắc Giang Tồn thị xã có 20 đơn vị hành (08 phường, 12 xã), phường Sao Đỏ trung tâm kinh tế trị thị xã Tổng diện tích tự nhiên tồn thị xã 28.292 ha; tính đến 31/12/2016 tồn thị xã có 160.180 người, mật độ dân số 566 người/km2 Qua kết nghiên cứu cho thấy việc thực quyền sử dụng đất giai đoạn 2011 - 2016 khu vực nghiên cứu địa bàn thị xã Chí Linh, cụ thể sau: * Việc thực quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất: Giai đoạn 2011 2016 địa bàn nghiên cứu có tổng số 4.162 trường hợp Các phường Sao Đỏ phường trung tâm đầu não phường Cộng Hòa phường tiếp giáp Trung tâm, có tơc độ thị hóa cao, có nhiều khu thị mới, nơi diễn đầu cơ, mua bán chuyển nhượng sôi động so với xã Đồng Lạc xã nông nằm ven thị xã, dân cư sinh sống tương đối ổn định Qua kết điều tra 30 hộ gia đình cho thấy, có 51 trường hợp thực chuyển nhượng QSDĐ; cao phường Cộng Hòa 23 trường hợp, thấp xã Đồng Lạc có 12 trường hợp Tỷ lệ trường hợp chuyển nhượng làm đầy đủ thủ tục chuyển nhượng 48 trường hợp chiếm 94,1%; trường hợp chưa hoàn thiện thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định trường hợp chiếm 5,9% * Việc thực quyền cho thuê quyền sử dụng đất: Giai đoạn 2011 - 2016, địa bàn nghiên cứu có 100% trường hợp thực quyền cho thuê QSDĐ không khai báo qua quan nhà nước mà thực giao dịch theo hình thức giấy tờ viết tay thỏa thuận bên (cho thuê thuê) Qua điều tra 30 hộ gia đình, cá nhân địa bàn nghiên cứu có 34 trường hợp cho thuê thuê nhà đất để ở, đó: cao phường Sao Đỏ 16 trường hợp, chiếm 47,1% số trường hợp cho thuê; tiếp đến phường Cộng Hòa 12 trường hợp, chiếm 35,3%; thấp xã Đồng Lạc trường hợp, chiếm 17,6% số trường hợp cho thuê 74 * Việc thực quyền thừa kế quyền sử dụng đất: Giai đoạn 2011 - 2016 địa bàn nghiên cứu có 319 trường hợp thực quyền thừa kế QSDĐ đăng ký kê khai hoàn thiện hồ sơ theo quy định Qua điều tra cho thấy việc thực quyền thừa kế QSDĐ chủ sử dụng đất nguồn gốc đất ông cha để lại chủ sử dụng đất thực có nhu cầu cần thiết Do trường hợp chưa đăng ký kê khai, hoàn thiện thủ tục theo quy định chủ yếu thuộc trường hợp chưa có GCNQSD đất * Việc thực quyền tặng, cho quyền sử dụng đất: Giai đoạn 2011 - 2016 địa bàn nghiên cứu có 441 trường hợp đăng ký kê khai hoàn thiện hồ sơ theo quy định Qua điều tra hộ gia đình, cá nhân cho thấy đa số trường hợp thực quyền tặng, cho QSDĐ thực hoàn thiện thủ tục theo quy định quan quản lý nhà nước; trường hợp lại chưa có giấy chứng nhận QSDĐ lên chưa thực hồn thiện thủ tục theo quy định * Việc thực quyền chấp QSDĐ: Giai đoạn 2011 - 2016 địa bàn nghiên cứu có 1.307 trường hợp thực quyền chấp giá trị quyền sử dụng đất Do yêu cầu bắt buộc bên tham gia chấp (ngân hàng, tổ chức tín dụng người sử dụng đất) phải khai báo với quan nhà nước có thẩm quyền thủ tục khai báo, 100% trường hợp thực hồn thiện thủ tục quan quản lý nhà nước theo quy định Qua kết đánh giá người dân việc thực quyền sử dụng đất quan nhà nước cho thấy, người dân dần nâng cao hệ thống pháp luật quy định việc thực QSDĐ ban hành chi tiết cụ thể, tình trạng thực thủ tục giao dịch QSDĐ không khai báo địa bàn thị xã thấp Để việc thực đồng quyền sử dụng đất theo Luật Đất đai năm 2013 đảm bảo quyền lợi người dân quy định pháp luật cần thực đồng nhóm giải pháp là: nhóm giải pháp tuyên truyền phổ biến pháp luật; giải pháp sách; giải pháp tổ chức quản lý đầu tư sở vật chất; giải pháp công tác xây đội ngũ cán quản lý 5.2 KIẾN NGHỊ Từ kết nghiên cứu, để việc thực quyền người sử dụng đất có hiệu hơn, thời gian tới cần: - Cần phải nhanh chóng thực đồng Văn phịng đăng ký quyền sử dụng đất cấp để người dân thuận lợi kê khai đăng ký biến động thực quyền sử dụng đất từ cấp xã, phường đến cấp huyện cấp tỉnh 75 - Cần tạo điều kiện đầu tư kinh phí xây dựng hệ thống sở hạ tầng đồng bộ, đặc biệt xây dựng hệ thống sơ liệu đất đai chuẩn, thống cho ngành tài nguyên môi trường (từ cấp tỉnh đến cấp huyện cấp xã) để người sử dụng đất tra cứu thực quyền sử dụng đất thuận lợi - Thường xuyên tuyên truyền phổ biến pháp luật đến người dân, để họ nhận thức đầy đủ quyền QSD đất theo quy định pháp luật, từ có ý thức thực pháp luật biết bảo hộ pháp lý Nhà nước người sử dụng đất 76 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Tài nguyên Môi trường (2013) Đề cương giới thiệu Luật Đất đai 2013 Chu Tuấn Tú (2000) Chính sách tình hình sử dụng đất đai liên bang Malaixia Báo cáo chuyên đề Tổng hợp Chính sách tình hình sử dụng đất đai số nước khu vực giới Vụ Khoa học Hợp tác Quốc tế Đào Trung Chính (2007) Một số vấn đề quyền sử dụng đất thị trường bất động sản Tạp chí Tài nguyên Mơi trường (5), tr 48 – 51 Hồng Huy Biều (2000) Chính sách tình hình sử dụng đất đai Vương quốc Thái Lan, Báo cáo chuyên đề Tổng hợp Chính sách tình hình sử dụng đất đai số nước khu vực giới Vụ khoa học Hợp tác quốc tế Lê Xuân Bá cộng (2003) Sự hình thành phát triển thị trường bất động sản công đổi Việt Nam NXB Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội Lưu Quốc Thái (2006) Pháp luật đất đai vấn đề đầu tư nước vào thị trường bất động sản Trung Quốc Tạp chí Tài ngun Mơi trường Nguyễn Đình Bồng (2006) Một số vấn đề thị trường quyền sử dụng đất nước ta giai đoạn Hội thảo khoa học Thị trường bất động sản: thực trạng, nguyên nhân giải pháp, tháng 3/2006, Hà Nội Nguyễn Đình Bồng cs (2007) Báo cáo tổng kết khoa học kỹ thuật đề tài cấp nhà nước: Nghiên cứu đổi hệ thống quản lý đất đai để hình thành phát triển thị trường bất động sản Việt Nam, Tháng 12/2007, Trung tâm Điều tra Quy hoạch Đất đai - Bộ Tài nguyên Môi trường, Hà Nội Nguyễn Đình Bồng (2014) Bài giảng Hệ thống pháp luật quản lý đất đai thị trường bất động sản 10 Nguyễn Thị Thu Hồng (2000) Chính sách tình hình sử dụng đất đai vương quốc Thụy Điển, Báo cáo chuyên đề Tổng hợp sách tình hình sử dụng đất đai số nước khu vực giới Vụ Khoa học Hợp tác Quốc tế 11 Quốc Hội (2002) Luật Đất đai 1993; Luật sửa đổi, bổ sung số điều Luật Đất đai 1998; Luật sửa đổi, bổ sung số điều Luật Đất đai 2001 NXB Bản đồ, Hà Nội 12 Quốc Hội (2003) Luật đất đai 2003 NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 13 Quốc Hội (2005) Bộ luật 2005 NXB Lao động 14 Quốc Hội (2013) Luật đất đai 2013 NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 77 15 Quốc hội nước Cộng hòa XHCN Việt Nam Hiến pháp Việt Nam năm 1980, 1992 (1995), NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 16 Quốc Hội nước Cộng hoà XHCN Việt Nam Luật Đất đai 1987 (1992) Tổng cục Quản lý ruộng đất, Hà Nội 17 Trần Tú Cường cộng (2012) Nghiên cứu sở lý luận qui định QSH, QSDĐ đai số quốc gia giới, rút kinh nghiệm cho Việt Nam Đề tài cấp Bộ Bộ Tài Nguyên Mơi trường 18 Trần Thị Minh Hà (2000) Chính sách tình hình sử dụng đất đai Ơxtrâylia, Báo cáo chuyên đề Tổng hợp Chính sách tình hình sử dụng đất đai số nước khu vực giới Vụ Khoa học Hợp tác Quốc tế 19 UBND phường Cộng Hòa (2016) Số liệu thống kê tình hình kinh tế, xã hội năm 2016 20 UBND phường Sao Đỏ (2016) Số liệu thống kê tình hình kinh tế, xã hội năm 2016 21 UBND thị xã Chí Linh (2010, 2015) Niên giám thống kê thị xã Chí Linh năm 2010, 2015 22 UBND thị xã Chí Linh (2016) Báo cáo cơng tác quản lý sử dụng đất, cấp Giấy chứng nhận QSDĐ từ năm 2010 - 2015 23 UBND thị xã Chí Linh (2016) Các báo cáo tình hình thực nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng năm từ 2010 - 2015 24 UBND thị xã Chí Linh (2016) Số liệu phịng thống kê thị xã Chí Linh năm 2016 25 UBND thị xã Chí Linh (2016) Tài liệu thống kê đất đai thị xã Chí Linh năm 2016 26 UBND Xã Đồng Lạc (2016) Số liệu thống kê tình hình kinh tế, xã hội năm 2016 78 ... tra, đánh giá tình hình thực quyền sử dụng đất địa bàn thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương - Đề xuất số giải pháp đảm bảo việc thực quyền sử dụng đất hiệu địa bàn thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương. .. cứu đề tài: ? ?Đánh giá đề xuất giải pháp thực quyền sử dụng đất thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương? ?? 1.2 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU - Điều tra, đánh giá tình hình thực quyền sử dụng đất địa bàn thị xã Chí Linh,. .. tỉnh Hải Dương - Đề xuất số giải pháp đảm bảo việc thực quyền sử dụng đất hiệu địa bàn thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương 1.3 YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI - Đánh giá đầy đủ việc thực quyền người sử dụng đất