THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHO VAY TẠI NGÂN HÀNGTHƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN CHI NHÁNH HÀ NỘI Đặc điểm hoạt động kinh doanh Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn chi nhánh Hà Nội 1.1 Vài nét giới thiệu Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn chi nhánh Hà Nội Ngân hàng TMCP Sài Gịn (tiền thân Ngân hàng TMCP Quế Đơ) thành lập năm 1992 Ngày 08/04/2003 thức đổi tên thành Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn (SCB) Từ đến nay, Ngân hàng TMCP Sài Gịn NHTM hoạt động có hiệu hệ thống tài Việt Nam Với sách linh hoạt sản phẩm dịch vụ toàn diện, đáp ứng yêu cầu đa dạng khách hàng sở vững để SCB đạt kết hiệu kinh doanh ngày cao người bạn đáng tin cậy khách hàng, phương châm “SCB ln hướng tới hồn thiện khách hàng” Đáp ứng nhu cầu mở rộng phát triển hoạt động ba miền, Tháng 10/2005, Ngân hàng TMCP Sài Gịn thức khai trương chi nhánh Hà Nội Sự đời chi nhánh Hà Nội không nằm chiến lược mở rộng mạng lưới hoạt động mà chiến lược chuyển dịch cấu khách hàng, cấu sản phẩm dịch vụ Ngân hàng góp phần nâng cao lực cạnh tranh hệ thống Ngân hàng TMCP Nhiệm vụ Ngân hàng TMCP Sài Gịn chi nhánh Hà Nội trì hài lịng, trung thành gắn bó khách hàng với Ngân hàng, tiếp tục tăng trưởng, nâng cao động lực làm việc lực sáng tạo nhân viên Trong tương lai SCB chi nhánh Hà Nội tiến tới trở thành chi nhánh đưa sản phẩm dịch vụ Ngân hàng TMCP Sài Gòn đến với khách hàng 1.2 Cơ cấu tổ chức SCB chi nhánh Hà Nội Sơ đồ 1.1: Cơ cấu tổ chức Ngân hàng TMCP Sài Gòn chi nhánh Hà Nội HỘI SỞ Ban giám đốc chi nhánh Tổ định giá hội sở P.kiểm soát hội sở P.Kiểm sốt P.Kế tốn P.Tín dụng P.Ngân quỹ P.Hành chínhphịng giao dịchgiá chi nhánh Các Tổ định Khi thành lập, chi nhánh có 50 nhân viên thời điểm số lượng 97 nhân viên tăng 94% Nhận thức tầm quan trọng nguồn nhân lực tồn phát triển ngân hàng, SCB trọng tới công tác tuyển dụng, đào tạo chế độ đãi ngộ với đội ngũ nhân viên Vì vậy, SCB Hà Nội có đội ngũ nhân viên đánh giá động, nhiệt tình, có trình độ nghiệp vụ cao độ tuổi trẻ Đáp ứng nhu cầu khách hàng, ba năm, cịn nhiều khó khăn chi nhánh Hà Nội liên tục mở thêm phòng giao dịch địa bàn Hà Nội Hiện nay, SCB Hà Nội có phịng giao dịch trực thuộc: -Phịng giao dịch Đống Đa -Phịng giao dịch Ba Đình -Phịng giao dịch Láng Hạ -Phòng giao dịch Thanh Xuân -Phòng giao dịch Cầu Giấy -Phòng giao dịch Thanh Nhàn -Phòng giao dịch Hồn Kiếm -Phịng giao dịch Trần Hưng Đạo 1.3 Đặc điểm kinh tế xã hội năm 2008 tác động tới cho vay từ ảnh hưởng tới cơng tác kế tốn cho vay 1.3.1 Mơi trường kinh tế Kinh tế xã hội nước ta năm 2008 diễn bối cảnh tình hình giới nước có nhiều biến động phức tạp, khó lường Giá dầu thơ giá nhiều loại ngun liệu, hàng hố thị trường giới tăng mạnh tháng năm kéo theo tăng giá mức cao hầu hết mặt hàng nước; lạm phát xảy nhiều nước giới; khủng hoảng tài tồn cầu dẫn đến số kinh tế lớn suy thoái, thiên tai, dịch bệnh đối trồng vật nuôi xảy liên tiếp địa bàn nước gây ảnh hưởng lớn đến sản xuất đời sống dân cư Theo số liệu tổng cục thống kê tốc độ tăng trưởng GDP năm 2008 đạt 6,23% GDP tính theo giá thực tế năm 2008 tăng cao; với mức tăng trưởng tăng giá khác ba khu vực: tăng khu vực nông, lâm nghiệp thuỷ sản giảm khu vực công nghiệp, xây dựng Tỷ trọng khu vực nông, lâm nghiệp thuỷ sản chiếm 21,99% GDP; khu vực công nghiệp xây dựng chiếm 39,91%; khu vực dịch vụ chiếm 38,1% Giá tiêu dùng năm 2008 nhìn chung tăng cao diễn biến phức tạp, khác thường so với xu hướng giá tiêu dùng năm trước Giá tăng cao từ quý I liên tục tăng lên quý II, quý III, quý IV liên tục giảm số giá tiêu dùng bình quân năm tăng 22,97% Biểu đồ 2.1: Diễn biến CPI 2008 (Nguồn : Tổng cục thống kê) Vốn đầu tư xã hội thực năm 2008 theo giá thực tế ước tính đạt 637,3 nghìn tỷ đồng, 43,1% GDP tăng 22,2% so với năm 2007, bao gồm vốn khu vực Nhà nước 184,4 nghìn tỷ đồng, chiếm 28,9% tổng vốn giảm 11,4%; khu vực Nhà nước 263 nghìn tỷ đồng, chiếm 41,3% tăng 42,7%; khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngồi 189,9 nghìn tỷ đồng, chiếm 29,8% tăng 46,9% Kim ngạch xuất năm đạt 62,9 tỷ USD, tăng 29,5% so với năm 2007, bao gồm vốn khu vực có vốn đầu tư nước ngồi (kể thơ) đạt 34,9 tỷ USD, tăng 25,7% đóng góp 49,7% vào mức tăng chung xuất khẩu; khu vực kinh tế nước đạt 28 tỷ USD, tăng 34,7% đóng góp 50,3% Kim ngạch hàng hoá xuất tăng 23,1% chủ yếu sản lượng dầu thô khai thác tăng giá thị trường giới tăng mạnh, mức tiêu thụ hàng hoá dệt may tăng mạnh đạt 9,1 tỷ USD, tăng 17,5% so với năm 2007 lượng gạo xuất tăng trở lại Tuy nhiên kim ngạch nhập 80,4 tỷ USD, tăng 28,3% so với năm 2007 chủ yếu tư liệu sản xuất chiếm 88,8% chủ yếu phục vụ cho nhu cầu phát triển sản xuất năm 2008 Do làm kim ngạch nhập siêu năm 2008 17,5 tỷ USD, tăng 24,1% so với năm 2007, 28,7% tổng kim ngạch xuất 1.3.2 Hoạt động tài tiền tệ Thị trường tài tiền tệ trải qua trạng thái: Thứ nhất, lãi suất biến động mạnh liên tục tăng cao tháng đầu năm giảm dần tháng cuối năm Lãi suất năm 2008 thể rõ nét chức lãi suất cho vay ngân hàng thương mại-trở thành sở để xác định hành lang pháp lý lãi suất cho vay Trong năm 2008, Ngân hàng Nhà nước có lần điều chỉnh tăng lần điều chỉnh giảm lãi suất tương ứng với tình trạng lạm phát cụ thể thời điểm Lãi suất tăng từ 8,25%/năm lên 8,75%/năm vào tháng 2; tiếp tục tăng lên 12% vào tháng 14%/năm vào tháng 6; sau giảm mạnh xuống 13%; 12%; 11%/năm vào tháng 10; giảm tiếp 10%/năm vào tháng 11 giảm 8,5%/năm vào tháng 12 Lãi suất tái cấp vốn; lãi suất tái chiết khấu có tần suất điều chỉnh tương ứng Lãi suất tiền gửi dự trữ bắt buộc có thay đổi lớn Biểu đồ 2.2: Lãi suất chủ chốt năm 2008 ((Nguồn: Tổng cục thống kê) Song song với nó, cơng cụ NHNN sử dụng đến đợt phát hành 20.300 tỷ đồng tín phiếu bắt buộc (vào ngày 17/3) với việc điều chỉnh lãi suất tín phiếu, lần tăng từ 7,8% lên 13%, sau giảm xuống cịn 4,5% vào tháng 12 Thứ hai, tỷ giá thị trường diễn biến phức tạp Năm 2008 coi năm đặc biệt chế điều hành tỷ biến động tỷ giá thực tế Biên độ tỷ giá có điều chỉnh mạnh với lần nới rộng, từ +/- 0,75% lên +/-3%, với việc tăng mạnh lần tỷ giá liên ngân hàng vào tháng cuối tháng 12 Thứ ba, phát sinh nhiều loại phí liên quan đến hoạt động tín dụng ngân hàng, dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh Diễn biến phức tạp tình hình lãi suất, tình hình tỷ giá làm phát sinh nhiều loại phí liên quan đến hoạt động Trong việc bật hai loại phí: dịch vụ tín dụng phí ngoại hối Thứ tư, khoản hệ thống ngân hàng, đặc biệt NHTM cổ phần gặp khó khăn Do: nhu cầu vốn tốn số NHTM cổ phần nhỏ cao, vốn khả dụng thấp lãi suất thị trường liên ngân hàng liên tục tăng nhanh tăng cao 1.4 Các mặt hoạt động SCB chi nhánh Hà Nội tác động tới cơng tác kế tốn cho vay Khơng tăng trưởng lợi nhuận, chất lượng dịch vụ ngày nâng cao mà thương hiệu SCB ngày định hình rõ nét công chúng Chất lượng kinh doanh SCB tốt, nhóm tiêu hiệu kinh doanh, khả toán, mức độ tăng trưởng tích cực Để đạt thành tựu đó, chi nhánh Hà Nội có đóng góp khơng nhỏ Riêng SCB Hà Nội có kết hoạt động kinh doanh sau: 1.4.1 Tình hình huy động vốn a, Tình hình nguồn vốn SCB chi nhánh Hà Nội Năm 2007, tổng nguồn vốn chi nhánh 6627,7 tỷ tăng so với năm 2006 5501 tỷ (4,8 lần) Năm 2008 nguồn vốn chi nhánh tăng so với năm 2007 1157 tỷ (tăng 17,5%) b Cơ cấu nguồn vốn Ba nguồn vốn chi nhánh là: vốn huy động từ TCKT dân cư, nguồn tiền gửi TCTD khác phát hành GTCG Trong đó, nguồn vốn huy động từ dân cư giảm 21,9% so với năm 2007 Tuy nhiên, năm 2006 năm 2007 SCB không huy động vốn từ phát hành GTCG Năm 2007 vốn huy động chủ yếu từ tiền gửi TCKT dân cư (tăng 5370,6 tỷ tương đương tăng 9,8 lần) so với năm 2006 đến năm 2008 vốn huy động chủ yếu từ tiền gửi TCTD thông qua phát hành GTCG Đối với tiền gửi TCTD tăng 833 tỷ (tăng 184,3%) phát hành GTCG 1136 tỷ tiền gửi từ TCKT giảm 1305 tỷ (giảm 21,9%) Điều nhu cầu khoản ngân hàng tình hình chung kinh tế năm 2008 Vốn ngân hàng có thêm vốn tài trợ uỷ thác 208 tỷ mà năm 2006,2007 nguồn vốn ngân hàng chưa có điều thể sách linh hoạt kinh doanh ngân hàng, có vị trí ngân hàng khác Bảng 2.1: Nguồn vốn SCB Hà Nội năm 2006-2007-2008 Đơn vị: Tỷ đồng Năm Nội dung Tiền gửi TCTD Tiền gửi TCKT dân cư Phát hành GTCG Vốn tài trợ uỷ thác đầu tư Tài sản nợ khác Vốn quỹ ngân hàng Tổng tài sản nợ Tăng trưởng 2007/2006 2008/2007 2006 2007 2008 505,4 452 1285 -53,4 591,4 5962 4657 5370,6 908,1% -1305 -21,9% 0 1136 1136 0 208 208 18,8 142 286 123,2 655,3% 11,15 71,7 213 60,55 543% -10,6% 833 144 184,3% 101,4% 141,3 197,1% 1127 6627,7 7785 5501 488,2% 1157 17,5% (Nguồn: Bảng cân đối kế toán SCB Hà Nội qua năm) Từ bảng ta thấy tổng vốn huy động ngân hàng liên tục tăng qua năm Năm 2007 tăng 4917,2 tỷ tăng 4,48 lần so với năm 2006 Năm 2008 số 1064 tỷ tăng 17,69% Điều thể cố gắng chi nhánh năm vừa qua Năm 2008 coi năm ngân hàng cạnh tranh việc huy động vốn, tăng tính khoản ngân hàng Ta có biểu đồ thể vốn huy động chi nhánh Biểu đồ 2.3: Vốn huy động năm 2006, 2007, 2008 (Nguồn: Thuyết minh báo cáo tài SCB Hà Nội 2007, 2008) Mặc dù nguồn vốn huy động từ TCKT dân cư năm 2008 giảm so với năm 2007 chiếm 59,8% tổng nguồn vốn ngân hàng Đặt điều kiện khó khăn năm 2008 số thể linh động huy động vốn dân cư Việc huy động tiền gửi từ TCKT dân cư nguồn huy động ngân hàng qua năm Phân tích cụ thể tình hình huy động vốn từ tổ chức kinh tế dân cư Bảng 2.2: Tiền gửi TCKT dân cư năm 2006-2007-2008 Đơn vị: Tỷ đồng Năm Đối tượng k/h Tiền gửi TCKT Tiền gửi cá nhân Tiền gửi đối tượng khác Tổng 2006 Tỷ trọng 2007 451 140 76,3% 23,7% 0 Tỷ trọng 1585 26,59% 4377 73,41% Tỷ trọng 2008 603 12,95% 4053 87,03% 0% 0,02% 591 5962 4657 ( Nguồn: Báo cáo tài SCB Hà Nội năm 2007-2008) Trong huy động tiền gửi từ TCKT dân cư có thay đổi tỷ trọng qua năm Biểu đồ 2.4: Cơ cấu tiền gửi TCKT dân cư theo loại khách hàng 2006 2007 2008 (Nguồn: Thuyết minh báo cáo tài SCB Hà Nội năm 2007,2008) Qua bảng biểu ta thấy: cấu vốn huy động theo khách hàng có dịch chuyển theo hướng tăng tỷ trọng vốn huy động từ cá nhân, giảm tỷ trọng huy động từ TCKT có xuất loại tiền gửi đối tượng khác vào năm 2008 chứng tỏ sản phẩm tiền gửi SCB ngày phong phú hấp dẫn cá nhân 1.4.2 Tình hình hoạt động tín dụng a Dư nợ tín dụng Về tổng dư nợ Đến 31/12/2008, dư nợ tín dụng SCB Hà Nội đạt 896 tỷ đồng giảm so với năm 2007 155 tỷ (14,75%) năm 2007 dư nợ cho vay tăng so với năm 2006 169 % Nguyên nhân khách quan thu hẹp tín dụng theo sách phủ, tạo điều kiện đáp ứng nhu cầu khoản tỷ lệ sử dụng vốn vay tổng số tiền huy động chiếm 11,83% tỷ lệ năm 2007 17,63% Kết có tốc độ tăng trưởng nguồn vốn huy động lớn tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng Đồng thời thể thấy chi nhánh khơng chịu áp lực nguồn vốn Ngồi hoạt động tín dụng chi nhánh cịn gửi TCTD gửi vào hội sở để nhận lãi điều hồ Cho đến chi nhánh chưa thực cho vay với TCTD Bảng 2.3: Dư nợ cho vay theo thời hạn Đơn vị: Tỷ đồng Năm Chênh lệch Chỉ tiêu Dư nợ dài hạn Dư nợ trung hạn 2006 150,9 197,5 2007 615 266,7 2008 378 281 2007/2006 2008/2007 464,13 307,6% -237 -38,5% 69,15 35,0% 14.34 5,4% Dư nợ ngắn hạn 42,9 169,8 237 126,92 Tổng dư nợ 391,3 296,1% 67.22 39,6% 168,7 1051 896 660,2 % -155 -14,8% (Nguồn: Thuyết minh báo cáo tài năm 2007, 2008) Biểu đồ 2.5: Dư nợ cho vay theo thời hạn (Nguồn: Thuyết minh báo cáo tài năm 2007, 2008) Cơ cấu dư nợ theo thời gian có chuyển hướng từ dư nợ dài hạn sang dư nợ trung ngắn hạn Năm 2008 dư nợ tín dụng dài hạn giảm (237 tỷ) giảm 38,53% Tuy nhiên dư nợ trung hạn tăng 14,34 tỷ (tăng 5,37%) dư nợ ngắn hạn tăng 67,22 tỷ tương đương tăng 39,59% Cơ cấu dư nợ có tốc độ tăng nợ ngắn hạn nhanh nhiều lần so với tốc độ tăng dư nợ dài hạn Đây cấu dư nợ hợp lý chi nhánh tuân theo kế hoạch ngân hàng việc thực chiến lược kinh doanh Cơ cấu cho vay theo thành phần đối tượng khách hàng: Cơ cấu cho vay SCB Hà Nội ngày có xu hướng hợp lý hiệu Danh mục cho vay SCB Hà Nội chủ yếu cho vay cá nhân cho vay TCKT Năm 2007, dư nợ cho vay với đối tượng khách hàng tăng, nhiên thấy dư nợ cho vay khách hàng cá nhân tăng mạnh hơn.Năm 2008 cho vay cá nhân SCB Hà Nội giảm mạnh giảm 323,497 tỷ (giảm 77,6%) năm 2008 SCB Hà Nội không cho vay khác Tuy nhiên SCB Hà Nội tăng cho vay TCKT đặc biệt công ty cổ phần Mỗi sản phẩm SCB đưa có quy trình cụ thể chi nhánh Hà Nội tn thủ nghiêm túc quy trình cho vay khách hàng Đối với doanh nghiệp, chi nhánh cịn thực miễn giảm phí tốn nước, hỗ trợ khách hàng 50% phí bảo hiểm, giảm lãi suất cho khách hàng chuyển doanh thu SCB, SCB Hà Nội ln đặt an tồn tín dụng lên hàng đầu, chi nhánh tuân thủ 100% qui trình, qui định chung tồn ngân hàng - Lãi suất cho vay có điều chỉnh  Về thời điểm tính lãi: Lãi khoản vay hệ thống máy tính tự động tính vào cuối ngày cuối tháng Cơ sở tính lãi là: - Số dư nợ tài khoản cho vay vào cuối kỳ - Lãi suất ghi hợp đồng - Số ngày vay thực tế Cơng thức tính:  Lãi cho vay = Dư nợ tài khoản cho vay × × lãi suất tháng/30 số ngày thực tế thán Quy trình Tuỳ theo hợp đồng tín dụng, khách hàng đến ngân hàng toán lãi Đối với khách hàng có sẵn thoả thuận cho phép ngân hàng tự động trích tài khoản tiền gửi để thu nợ Lãi khách hàng phải trả hạch tốn thơng qua cán tín dụng sau chuyển đến cho phận tiếp xúc khách hàng Kế toán viên vào tính lãi, phương thức tốn khách hàng để vào Menu thích hợp hạch tốn Nếu khách hàng đến trả nợ tiền mặt: Nợ TK tiền mặt Có TK thu lãi hoạt động tín dụng Nếu trích từ tài khoản tiền gửi tốn khách hàng hạch tốn: Nợ TK TGTT/KH Có TK thu lãi hoạt động tín dụng 2.5.2 Kế tốn giai đoạn thu nợ gốc Khi đến thời hạn toán nợ gốc ghi hợp đồng tín dụng, khách hàng vay vốn có trách nhiệm tốn tốn tồn phần nợ gốc cho Ngân hàng Những chứng từ cần có giai đoạn thu nợ gốc: - Nếu khách hàng đến trả nợ cách nộp tiền mặt, chứng từ cần có giấy nộp tiền mặt - Nếu khách hàng yêu cầu trích tài khoản tiền gửi để trả nợ kế tốn viên vào uỷ nhiệm chi - Nếu cán tín dụng đề nghị thu nợ từ tài khoản khách hàng phải có giấy đề nghị thu nợ kèm uỷ nhiệm chi khách hàng Quy trình hạch tốn sau: - Đối với khoản vay trả nợ lần đến hạn khách hàng đến trả toàn gốc lãi cho ngân hàng lần vào ngày định ghi hợp đồng tín dụng Kế tốn viên phụ trách cơng việc cho vay vào cách thức mà khách hàng toán nợ hạch tốn vào tài khoản thích hợp + Trường hợp khách hàng đến trả nợ tiền mặt, kế toán viên vào giấy nộp tiền số tiền nợ gốc khách hàng để hạch toán: Nợ TK tiền mặt Có TK cho vay/khách hàng + Trường hợp khách hàng lập uỷ nhiệm chi yêu cầu ngân hàng trích từ tài khoản tiền gửi tốn để trả nợ Khi đó, kế tốn viên hạch tốn máy: Nợ TK TGTT/khách hàng Có TK cho vay/khách hàng + Trường hợp cán tín dụng theo dõi thấy tài khoản khách hàng có tiền Khi đến thời hạn trả nợ, cán tín dụng lập giấy đề nghị thu nợ uỷ nhiệm chi để đề nghị kế tốn viên phụ trách cơng tác kế toán cho vay hạch toán: Nợ TK tốn/khách hàng Có TK cho vay/khách hàng Đồng thời, kế toán viên hạch toán ngoại bảng để trả lại tài sản mà khách hàng cầm cố chấp cho khoản vay trước Căn vào phiếu xuất ngoại bảng Xuất TK “ Tài sản cầm cố chấp khách hàng” Sau hạch toán máy, kế toán viên phải tất toán khoản vay khách hàng sổ sách Sau đó, hồ sơ chuyển cho phận kiểm soát duyệt đưa vào lưu giữ - Đối với khoản vay chia làm nhiều kỳ hạn trả nợ Mỗi lần khách hàng đến trả nợ, kế toán viên vào chứng từ mà khách hàng lập để hạch toán trường hợp khoản vay toán lần đến hạn Kế toán viên phải theo dõi khách hàng đến trả nợ cách ghi vào phần “theo dõi trả nợ” giấy “theo dõi nhận trả nợ” tất toán khoản vay 2.6 Vấn đề trả nợ trước hạn Thông thường việc xác định thời gian vay vốn cán tín dụng tính toán kỹ lưỡng Thời hạn vay thường xác định phù hợp với chu kỳ luân chuyển vốn, với nguồn thu nhập khách hàng, phù hợp với tính chất nguồn vốn Ngân hàng Tuy nhiên, số nguyên nhân mà doanh nghiệp trả nợ vay cho Ngân hàng trước thời hạn vay kết thúc Với trường hợp vậy, cơng tác kế tốn cho vay phải thực tất tốn khoản vay bình thường với số tiền lãi tính theo số ngày thực tế khoản vay × × Lãi vay thực tế = Nợ gốc lãi suất tháng số ngày vay thực tế/ 30 ngày Hiện việc khách hàng trả nợ trước hạn SCB chi nhánh Hà Nội chịu hình phạt Ngân hàng Việc khách hàng trả nợ trước hạn giúp Ngân hàng khơng phải tiến hành hình thức nhắc nhở truy thu nợ Tuy nhiên, Ngân hàng khơng khuyến khích việc ảnh hưởng đến doanh thu dự tính, cân đối thời hạn huy động vốn sử dụng vốn, ảnh hưởng đến kế hoạch đầu tư 2.7 Vấn đề cấu lại thời hạn trả nợ Cơ cấu thời hạn trả nợ việc SCB Hà Nội thực điều chỉnh lại kỳ hạn trả nợ, gia hạn nợ vay khoản nợ vay khách hàng theo hai phương thức sau: - Điều chỉnh kỳ hạn trả nợ việc SCB Hà Nội chấp thuận thay đổi kỳ hạn trả nợ gốc lãi vay vốn phạm vi thời hạn cho vay thoả thuận trước hợp đồng tín dụng, mà kỳ trả nợ cuối khơng thay đổi Nếu khách hàng khơng có khả trả nợ hạn nợ gốc và/hoặc lãi vốn vay phạm vi thời hạn cho vay thoả thuận, cán tín dụng đánh giá có khả trả nợ kỳ hạn trả nợ khoản vay điều chỉnh kỳ hạn trả nợ - Gia hạn vay: SCB chi nhánh Hà Nội chấp thuận kéo dài thêm khoảng thời gian trả nợ gốc lãi vốn vay vượt thời hạn cho vay thoả thuận trước hợp đồng tín dụng Nếu khách hàng khơng có khả trả nợ hạn nợ gốc và/hoặc lãi vốn vay phạm vi thời hạn cho vay thoả thuận, cán tín dụng đánh giá có khả trả nợ thời gian định sau thời hạn cho vay khoản vay gia hạn nợ Tuy nhiên phải đảm bảo: tổng thời gian hạn nợ tối đa không thời hạn cho vay thoả thuận hợp đồng tín dụng Điều kiện cấu thời hạn trả nợ - Khách hàng có giấy đề nghị kiêm phương án/kế hoạch trả nợ khả thi gửi tới Ngân hàng - Kết thẩm định chi nhánh cho thấy phương án/kế hoạch trả nợ khách hàng khả thi - Kết kiểm tra vốn vay/kiểm sốt thực tế gần (song khơng q tháng tính đến ngày lập tờ trình báo cáo phê duyệt cấu lại thời hạn trả nợ) cho thấy tình hình tài chính/tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh khách hàng gặp khó khăn, song mang tính tạm thời, có khả khắc phục sau thời gian định Trường hợp đến kỳ hạn trả nợ gốc/lãi khách hàng không trả khơng trả hết nợ gốc/lãi khách hàng phải có giấy đề nghị điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, gia hạn nợ gốc tới Ngân hàng trước ngày đến hạn trả nợ ngày làm việc Sau khách hàng có khoản nợ cấu lại, vào giấy tờ cán tín dụng trình, kế toán viên phụ trách hoạt động cho vay theo dõi khoản vay cấu lại cách ghi vào giấy theo dõi thực hợp đồng, mục thay đổi kỳ hạn nợ, gia hạn nợ 2.8 Vấn đề chuyển nợ hạn Trường hợp đến kỳ hạn trả nợ gốc và/hoặc lãi khách hàng không trả trả khơng hết nợ gốc và/hoặc lãi khách hàng phải có giấy đề nghị điều chỉnh kỳ hạn nợ, gia hạn nợ gửi tới Ngân hàng trước ngày đến hạn trả nợ Trường hợp khách hàng không gửi giấy đề nghị Ngân hàng trước thời hạn giấy đề nghị bị Ngân hàng từ chối, Ngân hàng quyền tự động chuyển toàn số dư (gốc lãi) sang nợ hạn Bút toán chuyển nợ hạn - Đối với nợ gốc: Nợ TK cho vay/nhóm nợ thích hợp Có TK cho vay/nợ đủ tiêu chuẩn - Đối với khoản lãi dự thu: Nợ TK chi phí Có TK lãi phải thu từ hoạt động tín dụng - Đồng thời nhập TK ngoại bảng Nhập TK lãi cho vay hạn chưa thu Ngay khoản vay bị chuyển hạn cán tín dụng chịu trách nhiệm soạn thảo thông báo nợ hạn định ngày trả nợ cuối trình phụ trách phòng ký duyệt gửi đến khách hàng Đến ngày trả nợ cuối ghi thông báo mà khách hàng khơng trả hết nợ ngày cuối coi ngày phát sinh tranh chấp 2.9 Trích lập sử dụng dự phịng rủi ro tín dụng Trích lập dự phịng rủi ro tín dụng bắt buộc cần thiết TCTD Việc trích lập dự phịng vừa để thực định 493/2005 định 18/2007 NHNN việc trích lập dự phịng, vừa đảm bảo cho Ngân hàng có nguồn để xử lý kịp thời rủi ro xảy ra, dự phòng nguồn để Ngân hàng bù đắp mát đó, điều làm cho Ngân hàng chủ động hoạt động Tại SCB chi nhánh Hà Nội, cán tín dụng người có nhiệm vụ phân loại khoản nợ, việc phân loại nợ thực tháng lần Những khoản nợ có khả xảy rủi ro cán tín dụng phân thành nhóm Từ áp dụng quy định NHNN SCB Hà Nội để tiến hành tính tốn để trích lập dự phịng rủi ro tín dụng Dự phịng chung trích từ nhóm 14 0,75% Dự phịng cụ thể trích từ nhóm 25 (=dư nợ-TSĐB) trích lập dự phịng Nếu số dự phịng phải trích lớn số dự phịng có phải trích thêm Nợ TK chi phí dự phịng rủi ro tín dụng Có TK dự phịng cụ thể Nếu số dự phịng phải trích nhỏ số dự phịng có phải hồn nhập dự phịng Khi hồn nhập, bút tốn sau: Nợ TK dự phịng cụ thể Có TK chi phí dự phịng rủi ro tín dụng 2.10 Vấn đề ứng dụng tin học kế tốn cho vay Sự bùng nổ ngành cơng nghệ thông tin làm thay đổi mặt đời sống Trong ngành sản xuất kinh doanh, ứng dụng công nghệ thông tin rút ngắn nhiều thời gian, công sức Hiện Ngân hàng SCB sử dụng sản phẩm dịch vụ ngân hàng tự động như: SMS Banking, Ebanking, thẻ ATM SCB link… Đối với cơng việc kế tốn cho vay, với đặc điểm hoạt động có khối lượng cơng việc lớn, phức tạp việc ứng dụng công nghệ thông tin giảm đáng kể khối lượng cơng việc cho kế tốn viên việc hạch tốn, tính lãi… Đồng thời việc ứng dụng cơng nghệ tránh sai lầm khơng đáng có hệ thống tự động hố Đối với SCB nói chung SCB Hà Nội nói riêng, cán trang bị máy vi tính có nối mạng, phận trang bị máy fax, máy in, máy photo để sử dụng phục vụ cơng việc Với nó, cán tín dụng nói riêng dễ dàng theo dõi tình hình vay vốn khách hàng, theo dõi tài khoản khách hàng để thu lãi, thu nợ kịp thời Với phần mềm sử dụng toàn hệ thống ngân hàng phần mềm SMARTBANK, kế tốn viên nhanh chóng hạch tốn cơng việc liên quan đến q trình vay vốn khách hàng Từ giai đoạn giải ngân đến giai đoạn thu nợ gốc, từ công việc đến cơng việc kèm…Đồng thời, kế tốn viên nhanh chóng kiểm tra đầy đủ thơng tin cá nhân liên quan đến khách hàng như: số dư tài khoản, mã số thuế, số chứng minh… Cũng thơng tin liên quan đến hợp đồng tín dụng, đến cá nhân khách hàng lưu giữ quản lý đảm bảo an toàn, giúp cho việc cập nhật sổ sách nhanh chóng, xác Mọi số liệu thông tin lưu giữ đảm bảo an tồn, bí mật mã hố bảo mật, có cán ngân hàng có mã truy cập Tuy nhiên, rủi ro xảy máy bị virut công làm liệu Vì vậy, Ngân hàng cần trọng đến biện pháp phòng ngừa Đánh giá thực trạng kế toán cho vay Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn chi nhánh Hà Nội 3.1 Những kết đạt Tuy thành lập ba năm SCB chi nhánh Hà Nội đạt thành tựu đáng kể 3.1.1 Nguồn vốn Nguồn vốn SCB Hà Nội tăng trưởng mạnh, năm 2006 tổng nguồn vốn chi nhánh đạt 1126,806 tỷ đồng, gấp 8,26 lần so với năm 2005, năm 2007 tổng nguồn vốn SCB Hà Nội 6627,885 tỷ gấp 5,88 lần so với năm 2006, tính đến thời điểm 31/12/2008 tổng nguồn vốn SCB chi nhánh Hà Nội 7785,701 tỷ tăng 1,175 lần so với năm 2007 Biểu đồ 3.1: Tổng nguồn vốn SCB Hà Nội năm (đơn vị: tỷ đồng) (Nguồn: Thuyết minh báo cáo tài năm 2006, 2007, 2008) 3.1.2 Kết hoạt động kinh doanh Kết hoạt động kinh doanh ngân hàng liên tục tăng qua năm Năm 2007 71,774 tỷ tăng 5,4 lần so với năm 2006, tính đến thời điểm 31/12/2008 lợi nhuận mà ngân hàng đạt 212,701 tỷ tăng 1,96 lần so với năm 2007 Biểu đồ 3.2: Lợi nhuận SCB Hà Nội 2006, 2007, 2008 (đơn vị: tỷ đồng) (Nguồn: Bảng cân đối kế toán SCB Hà Nội năm 2007, 2008) Sở dĩ có kết đường lối đắn ban lãnh đạo ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gịn đưa ngân hàng khơng vững bước mà phát triển năm qua đặc biệt năm 2008 coi năm khó khăn kinh tế 3.2 Những tồn - Việc phân cấp chức nhiệm vụ cán kế toán cho vay chưa rõ ràng Tại SCB chi nhánh Hà Nội áp dụng mơ hình giao dịch cửa Điều giúp cho giao dịch khách hàng diễn nhanh chóng thuận tiện Nhưng đem đến cho giao dịch viên khối lượng công việc lớn Đôi khi, cán phụ trách kế tốn kiêm ln cơng việc giao dịch viên - Cơng việc kế tốn viên phụ trách cho vay đơn điệu đơn giản việc hạch toán giải ngân, thu nợ, thu lãi vào chứng từ hợp pháp, hợp lệ Ngồi cơng việc khác cán tín dụng có trách nhiệm làm việc phân loại nợ, trích lập dự phịng rủi ro - Cơng nghệ chưa đầu tư mức, chưa đáp ứng yêu cầu sử dụng Phần mềm smartbank giúp cho công việc giao dịch viên nhanh chóng việc áp dụng chưa thật đồng hệ thống lưu trữ, xử lý thơng tin chưa phát huy tác dụng Việc kiểm tra kiểm sốt khách hàng thực số lượng khách hàng chưa nhiều tương lai cần có đầu tư ứng dụng phần mềm mới, hoạt động có hiệu - Các phương thức cho vay Ngân hàng đơn giản, chủ yếu phương thức cho vay truyền thống cho vay lần, cho vay theo hạn mức tín dụng…chưa đa dạng hình thức cho vay Nguyên nhân chủ yếu tồn 3.1 Nguyên nhân chủ quan Về đội ngũ cán + Về chất lượng cán bộ, đa số cán công tác chi nhánh cán trẻ, kinh nghiệm cơng tác, hoạt động tín dụng Vì vậy, khơng thể tránh khỏi sai sót hoạt động + Về cấu cán bộ, đa số cán kế toán Ngân hàng nữ giới nên công việc quan bị chi phối cơng việc gia đình Về cơng nghệ: hệ thống máy tính truyền tải số liệu đơi lúc cịn gặp trục trặc, thời gian gần tháng cuối năm, dẫn đến giao dịch phục vụ khách hàng bị chậm trễ Bố trí vị trí chưa hợp lý, cán phụ trách kế toán cho vay xếp ngồi chung với giao dịch viên khác Do đó, khách hàng biết kế toán viên phụ trách kế toán cho vay để giao dịch Cán phòng kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ Tại chi nhánh, kế toán viên phụ trách kế toán cho vay bên cạnh việc chịu trách nhiệm thực nghiệp vụ kế toán liên quan đến tiền vay giải ngân, thu nợ, thu lãi họ kiêm việc quản lý hồ sơ khách hàng 3.2 Nguyên nhân khách quan: - Cơ sở pháp lý: Trong năm qua, nhận thức cần thiết việc đưa chế độ kế toán Việt Nam tiến đến chuẩn mực giới Song thay đổi chế độ chưa đáng kể Những văn hướng dẫn thi hành cịn thiếu, chưa đầy đủ gây khó khăn việc thực - Sự tăng trưởng kinh tế: năm 2008 coi năm kinh tế có nhiều biến động Là năm thu hẹp tín dụng hàng loạt Ngân hàng rơi vào tình trạng thiếu hụt khoản., thị trường chứng khoán sụt giảm, lạm phát tăng vọt 25%, nhập siêu vượt mức an toàn…từ ảnh hưởng nhiều đến Ngân hàng - Cơng nghệ phát triển công nghệ ứng dụng lĩnh vực ngân hàng nói chung lĩnh vực kế tốn cho vay nói riêng cịn chưa nhiều Hiện nay, Ngân hàng sử dụng phần mềm q cũ, khơng cịn phù hợp với thực tiễn phát triển ngày Với phần mềm này, thật khó để Ngân hàng triển khai phương thức cho vay đại ... vậy, Ngân hàng cần trọng đến biện pháp phòng ngừa Đánh giá thực trạng kế toán cho vay Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn chi nhánh Hà Nội 3.1 Những kết đạt Tuy thành lập ba năm SCB chi nhánh Hà. .. lý chi nhánh tuân theo kế hoạch ngân hàng việc thực chi? ??n lược kinh doanh Cơ cấu cho vay theo thành phần đối tượng khách hàng: Cơ cấu cho vay SCB Hà Nội ngày có xu hướng hợp lý hiệu Danh mục cho. .. mục cho vay SCB Hà Nội chủ yếu cho vay cá nhân cho vay TCKT Năm 2007, dư nợ cho vay với đối tượng khách hàng tăng, nhiên thấy dư nợ cho vay khách hàng cá nhân tăng mạnh hơn.Năm 2008 cho vay cá