BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH - PHAN THANH KHOA CHĂM SÓC DẪN LƯU SỌ NÃOSAU PHẪU THUẬT CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH TUYÊN QUANG THÁNG ĐẦU NĂM 2019 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP NAM ĐỊNH – 2019 BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH - PHAN THANH KHOA CHĂM SÓC DẪN LƯU SỌ NÃOSAU PHẪU THUẬT CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO TẠIBỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH TUYÊN QUANG THÁNG ĐẦU NĂM 2019 Chuyên ngành: Điều dưỡng ngoại người lớn BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: TS NGUYỄN VĂN SƠN NAM ĐỊNH - 2019 i LỜI CẢM ƠN Để hồn thành chun đề này, tơi nhận nhiều giúp đỡ hỗ trợ chân thành, hiệu thầy giáo, cô giáo, đồng nghiệp, bạn bè người thân gia đình Trước tiên, tơi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám Hiệu, Phòng Đào tạo Sau đại học Bộ môn Điều dưỡng Người lớn Ngoại khoa Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định tạo điều kiện giúp đỡ hỗ trợ tơi hồn thành chun đề Với lịng biết ơn sâu sắc, chân thành gửi đến: Tiến sĩ Nguyễn Văn Sơn, người Thầy cô tận tình hướng dẫn khóa học, truyền dạy cho tơi kiến thức kinh nghiệm quý báu Thầy giúp tơi hồn thành chun đề Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Đảng ủy, Ban giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên Quang tạo điều kiện cho thực tế sở Tơi xin cảm ơn tồn thể bác sỹ, điều dưỡng đồng nghiệp tham gia giúp đỡ đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho tơi q trình thực tập viết chuyên đề báo cáo Cuối cùng, ghi nhớ chia sẻ, động viên, hết lòng Bố mẹ, Vợ, bạn bè giúp đỡ, cho thêm nghị lực để học tập hoàn thành chuyên đề Nam Định, ngày tháng 11 năm 2019 Học viên Phan Thanh Khoa ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan chuyên đề riêng hướng dẫn khoa học Tiến sỹ Nguyễn Văn Sơn Tất nội dung báo cáo trung thực chưa báo cáo hình thức trước Nếu phát có gian lận tơi xin chịu hồn tồn trách nhiệm nội dung chun đề Nam Định, ngày tháng 11 năm 2019 Học viên Phan Thanh Khoa iii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN i LỜI CAM ĐOAN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT iii DANH MỤC HÌNH ẢNH iv ĐẶT VẤN ĐỀ Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1 Cơ sở lý luận 1.1.1.4.4 Động mạch não 1.1.1.4.5 Các tĩnh mạch não - màng não 1.2 Cơ sở thực tiễn Chương 2: LIÊN HỆ THỰC TIỄN 13 2.1 Tình hình nghiên cứu chấn thương sọ não 13 2.2 Quy trình chăm sóc dẫn lưu sọ não 14 2.3 Thực trạng CS DLSN người bệnh sau phẫu thuật sọ não khoa hồi sức tích cực chống độc bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên quang 19 2.4 Nhận xét quy trình CSNB sau phẫu thuật CTSN có DLSN 27 2.5 Những ưu điểm nhược điểm: 31 2.6 Nguyên nhân việc làm chưa làm 32 Chương 3: ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP 34 Thực trạng CSNB sau phẫu thuật CTSN có dẫn lưu sọ não 36 Những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật CTSN có dẫn lưu sọ não 37 TÀI LIỆU THAM KHẢO 38 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Tên viết tắt Tên đầy đủ ALNS Áp lực nội sọ iv ALTS Áp lực sọ BYT Bộ Y Tế CTSN Chấn thương sọ não CSNB Chăm sóc người bệnh DHTK Dấu hiệu thần kinh DNT Dịch não tủy DMC Dưới màng cứng DLSN Dẫn lưu sọ não ĐDV Điều dưỡng viên ĐM Động mạch LLMN Lưu lượng máu não MTTN Máu tụ não NB Người bệnh NMC Ngoài màng cứng DANH MỤC HÌNH ẢNH Trang Hình 1.1: Sự lưu thơng dịch não tủy Hình 1.2: Vị trí đặt catheter não thất đo ALNS v Hình 1.3: Vị trí đặt catheter Hình 1.4: Hình ảnh máu tụ ngồi màng cứng 10 Hình 1.5: Hình ảnh máu tụ màng cứng 12 Hình 2.6: Thay băng vết mổ có dẫn lưu sọ não 16 Hình 2.7: Vị trí đặt DLSN quy trình 17 Hình 2.8: Quy trình chăm sóc DLSN thay băng vết mổ 19 Hình 2.9: Bộ dẫn lưu sọ não kín 20 Hình 2.10: Túi dẫn lưu làm từ chai dịch truyền 21 ĐẶT VẤN ĐỀ Ở Việt Nam nay, tỷ lệ người dân sử dụng phương tiện giao thông cá nhân cao giới, luật giao thông chưa người dân chấp hành cách tự giác nên tai nạn giao thông vấn đề cấp quyền tồn xã hội quan tâm, chấn thương sọ não cấp cứu ngoại khoa thường gặp chấn thương sọ não nặng chiếm khoảng 30%, nguyên nhân hàng đầu gây tử vong di chứng nặng nề, gánh nặng cho gia đình xã hội [1] Theo báo cáo Ủy ban an tồn giao thơng quốc gia năm 2016, nước xảy 21.589 vụ tai nạn giao thông, làm chết 8.685 người, làm bị thương 19.280 người.như trung bình ngày có 24 người chết tai nạn giao thông thiệt hại lên đến 885 triệu USD năm Số trường hợp chấn thương sọ não ngày tăng, hay gặp người trẻ độ tuổi lao động, tỷ lệ tử vong cao, di chứng nặng nề chi phí điều trị tốn Theo thống kê, tỷ lệ tử vong CTSN bệnh viện Việt Đức 17,4% Ở nước phát triển CTSN nguyên nhân thứ ba gây tử vong sau bệnh ung thư bệnh tim mạch Tỷ lệ tử vong Mỹ (45%), Anh (52%), Pháp (50-70%)[8], [9] Thương tổn hay gặp chấn thương sọ não gồm biến chứng thường gặp loại máu tụ sọ, giập não, phù não hậu làm tăng áp lực sọ gây tử vong cho người bệnh Tuy nhiên nhiều trường hợp chấn thương sọ não nặng, hồi sức nội khoa đơn khống chế tình trạng tăng áp lực sọ Vì dẫn lưu não thất phương pháp phẫu thuật đặt ống dẫn lưu vào hệ thống não thất để dẫn lưu nước não tủy với hệ thống kín chuyên dụng, hệ thống kín tự tạo Phẫu thuật định bệnh giãn não thất cấp nhiều nguyên nhân khác u não chèn ép cống não gây ứ nước, chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não, viêm màng não, bẩm sinh bệnh chảy máu não thất chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não Dẫn lưu sọ não làm giảm áp lực sọ cứu sống người bệnh, dẫn lưu thường cố định thời gian gặp số biến chứng như: nhiễm trùng, chảy máu não thất, chảy máu nhu mô não, máu tụ màng cứng, động kinh Vì vậy, khơng chăm sóc, theo dõi phát kịp thời dẫn tới hậu nghiêm trọng cho người bệnh Hiện Việt Nam có số cơng trình nghiên cứu chẩn đốn, chăm sóc xử trí biến chứng dẫn lưu sọ não sau phẫu thuật CTSN, nhiên bệnh viện chưa có quy trình chuẩn cho điều dưỡng việc chăm sóc theo dõi người bệnh có dẫn lưu não thất ngoài, mặt khác tài liệu tham khảo cho điều dưỡng vấn đề hạn chế Nhận thấy vai trò người điều dưỡng ngoại khoa với bệnh nhân sau phẫu thuật sọ não tầm quan trọng việc chăm sóc theo dõi tồn diện, đặc biệt cơng tác điều dưỡng chăm sóc người bệnh chấn thương sọ não có dẫn lưu Trước thực trạng chúng tơi tiến hành viết chuyên đề: “ Chăm sóc dẫn lưu sọ não sau phẫu thuật chấn thương sọ não Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên quang tháng đầu năm 2019 ”  Với mục tiêu sau: - Mô tả chăm sóc dẫn lưu sọ não sau phẫu thuật chấn thương sọ não khoa hồi sức tích cực chống độc bệnh viện đa khoa tỉnh tuyên quang tháng đầu năm 2019 Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1 Cơ sở lý luận 1.1.1 Đặc điểm giải phẫu sọ não: [6], [7], [8] Não nằm hộp sọ hộp sọ bảo vệ, có cân da bao phủ bên ngồi 1.1.1.1 Da đầu tổ chức da Da đầu phần có tóc mọc tạo dáng vẻ khác biệt người, tổ chức da mô liên kết, cân Galéa có vai trị quan trọng phẫu thuật chia viên thần kinh 1.1.1.2 Hộp sọ Hợp lại thành hộp sọ thành phần vòm sọ sọ giới hạn tạm chia mặt phẳng nằm ngang qua phía trước ụ trán phía sau ụ chẩm ngồi: - Vòm sọ: Gồm xương trán, xương thái dương, xương đỉnh xương chẩm Các xương liên kết với đường khớp cưa có độ cứng cao Mặt xương thái dương xương đỉnh có rãnh động mạch màng não chạy qua, vỡ xương dễ gây đứt rách mạch máu qua gây máu tụ màng cứng - Nền sọ: chia thành tầng: + Tầng trước sọ + Tầng sọ + Tầng sau sọ 1.1.1.3 Các màng não a Màng cứng - Màng cứng dày 1-2 mm, dai phủ mặt hộp sọ, dính liền vào cốt mạc trừ vùng dễ bóc tách khu thái dương đỉnh (vùng Gérard- Marchant), chấn thương thường gây máu tụ màng cứng tổn thương động mạch màng não vùng dễ bóc tách b Màng nhện - Có hai dính chặt vào bao bọc não tủy sống, màng cứng màng nhện khoang cứng khoang ảo Các vách màng cứng ngăn cách khoang màng cứng bán cầu đại não bên phải với bên trái với khoang màng cứng hố sau, khơng có lan tràn máu tụ màng cứng 25 + Hô hấp: Lồng ngực hai bên cân đối di động theo nhịp thở Các khoang liên sườn không giãn, phổi khơng có ran bệnh lý Nhịp thở 20 lần/phút 2.3.2.4 Các vấn đề khác + Hoàn cảnh kinh tế : ổn định, gia đình lo tốn + Sự hiểu biết bệnh tật: Gia đình người bệnh có hiểu biết tình hình bệnh lo lắng, suy nghĩ hồi phục chăm sóc sau phẫu thuật 2.3.2.5 Chẩn đoán điều dưỡng: - Đau vết mổ sưng nề - Người bệnh gia đình người bệnh lo lắng tình hình bệnh - Nguy nhiễm trùng vết mổ 2.3.2.6 Lập kế hoạch chăm sóc - Giảm đau cho bệnh nhân - Theo dõi: Dấu hiệu sinh tồn: giờ/lần - Tình trạng vết mổ, thay băng vết mổ - Thực thuốc theo y lệnh - Thực chăm sóc - Đảm bảo vệ sinh cá nhân - Đảm bảo dinh dưỡng - Giáo dục sức khỏe 2.3.2.7 Thực kế hoạch chăm sóc - 8h: Chào hỏi người bệnh kiểm tra đúng: Kiểm tra ý thức, vận động tay chân, màu sắc da niêm mạc, tình trạng hơ hấp, tình trạng bụng - 8h: Đo mạch 80 lần / phút, nhiệt độ 37,20C, huyết áp 120/70 mmHg, nhịp thở 18 lần / phút G: 15đ ( ghi bảng TD) + Đo lượng dịch dẫn lưu, kiểm tra màu sắc, tính chất + Đo lượng nước tiểu, kiểm tra màu sắc, tính chất nước tiểu ( ghi bảng TD) - 8h30: Cho người bệnh nằm ngửa theo tư để tránh sưng nề, đau Quan sát vết mổ băng không thấm dịch, sưng nề vết mổ - 8h45: Cho người bệnh uống 350ml sữa Ensure, 50ml nước hoa 26 - 9h00: Nhân viên y tế sát khuẩn tay nhanh Thay băng, kiểm tra vết mổ - 9h20: Nhân viên y tế sát khuẩn tay nhanh Thực y lệnh thuốc + Lấy máu xét nghiệm + Cefalothin 0,5g x 02 lọ pha với 20ml nước cất tiêm tĩnh mạch chậm + Amikacin 0,5g x 01 lọ tiêm tĩnh mạch chậm + Paracetamol 1g x lọ truyền tĩnh mạch chậm 30 giọt/ phút + Mg – Tam 350 ml x 1túi truyền tĩnh mạch chậm 20 giọt/ phút - 10h00: Cho người bệnh nằm nghiêng người bên phải , xoa bóp chân tay - 10h30: Hướng dẫn người bệnh tự vận động giường, cử động ngón tay, nắm duỗi bàn tay, vận động nhẹ nhàng Ngồi dậy, tập - 11h: Cho người bệnh ăn bát cháo với thịt nạc băm rau ( khoảng 400ml), uống 60ml nước cam vắt - 11h40: Giáo dục sức khỏe cho người bệnh, người nhà người bệnh + tránh làm ướt bẩn băng vết mổ + Hướng dẫn người bệnh người nhà thấy đau tăng lên vết mổ, cảm giác đầu, sốt, chảy dịch vết mổ cần báo cho nhân viên y tế + Động viên người bệnh gia đình yên tâm điều trị -12h: Cho người bệnh nằm nghỉ ngơi giường -13h30: Chào hỏi người bệnh kiểm tra đúng: Kiểm tra ý thức, vận động tay chân, màu sắc da niêm mạc, tình trạng hơ hấp, tình trạng bụng -14h00: Đo mạch 81 lần / phút, nhiệt độ 37,10 C, huyết áp 120/70 mmHg, nhịp thở 20 lần / phút G: 15đ ( ghi bảng TD) + Rút DLSN quy trình theo y lệnh + Đo lượng nước tiểu, kiểm tra màu sắc, tính chất nước tiểu ( ghi bảng TD) -14h30: Hướng dẫn người bệnh tự vận động giường nhẹ nhàng - 15h: Cho người bệnh ăn miếng dưa hấu 300ml sữa Ensure, 30ml nước - 16h: Nhân viên y tế sát khuẩn tay nhanh Thực y lệnh thuốc + Cefalothin 0,5g x 02 lọ pha với 20ml nước cất tiêm tĩnh mạch chậm + Paracetamol 1g x lọ truyền tĩnh mạch chậm 30 giọt/ phút 27 - 16h30: Hướng dẫn người nhà vệ sinh thân thể cho người bệnh, người bệnh lau người nước ấm tránh làm ướt vết mổ, băng, thay ga trải giường, thay quần áo - 17h10 : Kiểm tra ý thức, vận động tay chân, màu sắc da niêm mạc, tình trạng hơ hấp, tình trạng bụng + Kiểm tra băng vết mổ -17h40: Cho người bệnh vận động nhẹ giường - 18h00: người bệnh ăn hết bát bún bò, ăn miếng cam, uống 30ml nước - 19h: Người bệnh ngồi chơi, xem tivi phòng - 20h : Đo mạch – nhiệt độ - huyết áp – nhịp thở ( ghi bảng TD) - 20h30: Cho người bệnh uống 200ml sữa Ensure, 40ml nước - 21h: Hướng dẫn người nhà vệ sinh miệng cho người bệnh -21h15: Cho người bệnh nằm nghỉ ngơi giường 2.4 Nhận xét quy trình chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật CTSN có DLSN khoa hồi sức tích cực chống độc - Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên quang tháng đầu năm 2019 2.4.1 Về chuẩn bị dụng cụ - Qua đánh giá điều dưỡng khoa tiến hành chuẩn bị dụng cụ nhận thấy việc chuẩn bị dụng cụ để tiến hành thủ thuật tương đối đầy đủ, theo quy trình, cịn thiếu vài dụng cụ nilon Khi điều dưỡng tiến hành thủ thuật thường tận dụng vỏ túi dụng cụ làm lót Vì việc khơng ảnh hưởng q nhiều đến việc chăm sóc DLSN thay băng vết mổ cho người bệnh 2.4.2 Về điều dưỡng - Qua đánh giá phần chuẩn bị điều dưỡng khoa tơi thấy 100% điều dưỡng viên mặc trang phục theo quy định Điều góp phần khơng nhỏ việc tạo niềm tin người bệnh, đặc biệt cơng tác chăm sóc người bệnh có DLSN - Qua giám sát tơi thấy cịn điều dưỡng cịn chưa tuân thủ quên rửa tay thường quy/sát khuẩn tay nhanh trước làm thủ thuật cho người bệnh 28 - Số lượng điều dưỡng thiếu, chưa đủ đáp ứng, dẫn đến không làm hết việc như: cắt bớt số bước quy trình thay băng, đo huyết áp chậm không giờ… 2.4.3 Về bước tiến hành - Đa phần ĐD khơng giải thích thơng báo ngắn gọn Có thể hàng ngày người bệnh (NB) thay băng - Trong nghiên cứu hầu hết chăm sóc DLSN chúng tơi khơng có nilon lót đủ rộng để trải xuống ga giường, mà thường tận dụng vỏ túi dụng cụ thay băng bao găng tay - Tuy nhiên nghiên cứu thay băng chăm sóc DLSN ĐD để tư người bệnh nằm chưa để thực thủ thuật Tất người bệnh khơng có trường hợp nhiễm trùng vết mổ - Tất trường hợp chăm sóc túi DLSN ĐD dùng khay đậu hứng dịch DLSN làm thủ thuật theo quy trình - Đo huyết áp chậm không số lượng điều dưỡng thiếu, chưa đủ đáp ứng dẫn đến nhiều không làm số lần quy định - Các bước lại ĐD thực quy trình: + Chăm sóc đặc biệt ý Quy trình thay băng vết mổ băng chân dẫn lưu sọ não + Thu dọn dụng cụ, xử lý chất thải lây nhiễm đồ vải cách + Ghi hồ sơ đầy đủ 2.4.4 Về hiểu biết người bệnh DLSN - Đa phần người bệnh xuất thân nơng thơn nên trình độ dân trí khơng cao Họ chưa biết đến DLSN Khi phẫu thuật chấn thương sọ não đặt dẫn lưu sọ não, người nhà họ giải thích trước phẫu thuật phần lớn họ hiểu cách đơn giản DLSN “ giảm áp lực nội sọ” 2.4.5 Về vị trí sọ não làm DLSN - Vị trí dẫn lưu đưa làm DLSN phụ thuộc vào thương tổn phối hợp mà phẫu thuật viên định dùng vị trí để đưa ngồi làm DLSN 29 - Vị trí dẫn lưu ảnh hưởng đến kết trình chăm sóc DLSN người bệnh Trong số người bệnh chúng tơi nghiên cứu số người bệnh bị nhiễm trùng dẫn lưu khơng có - Vị trí dẫn lưu đặt chỗ thấp ổ máu tụ dịch ngồi hết, đặt sai không chảy hết dịch 2.4.6 Về loại dẫn lưu sọ não dẫn lưu sọ não - Đa phần người bệnh đặt DLSN Bộ dẫn lưu sọ não vấn đề khó khâu chăm sóc DLSN Có nhiều loại túi khác nhau, nhiên nghiên cứu chúng tôi, người bệnh dùng hai loại túi là: + Hệ thống dẫn lưu kín chun dụng Loại túi có ưu điểm vơ khuẩn, có vạch chia số lượng thuận lợi cho chăm sóc thay băng, Tuy nhiên loại túi có nhược điểm giá thành cao, nhũng NB có điều kiện kinh tế khó khăn khó mua túi Hình 2.9: Bộ dẫn lưu sọ não kín + Loại túi tự tạo tạo ống thông lấy dây truyền cắm vào chai dịch xả có ưu điểm rẻ, dễ làm phù hợp với điều kiện kinh tế khó khăn Tuy nhiên nhiều nhược điểm là: sử dụng phải thay túi nhiều lần ngày, không đảm bảo vô khuẩn dễ nhiễm khuẩn ngược dịng, khó sử dụng… 30 Hình 2.10: Túi dẫn lưu làm từ chai dịch truyền + Phòng tránh tắc dẫn lưu: theo dõi sát, số lượng, màu sắc, tính chất, vị trí đặt, chụp lại kiểm tra… 2.4.7 Về chăm sóc dinh dưỡng - Đây vấn đề quan trọng tất người bệnh sau phẫu thuật, nghiên cứu trường hợp làm DLSN CTSN , ăn uống kém, thể trạng suy kiệt Vì chăm sóc dinh dưỡng tốt giúp hồi phục sau mổ, đồng thời việc chăm sóc DLSN đạt kết tốt - Tuy nhiên chuyên đề thấy việc chăm sóc dinh dưỡng chưa đảm bảo Đối với trường hợp phẫu thuật ngày đầu chưa trung tiện người bệnh nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch Cịn người bệnh ăn người nhà mua suất ăn bệnh viện, chưa đảm bảo lượng cung cấp đủ cho nhu cầu người bệnh Khơng tính tốn nhu cầu dinh dưỡng cần thiết mà dùng theo kinh nghiệm 2.4.8 Tư vấn, giáo dục sức khỏe cho người bệnh người nhà - Mục đích giúp cho người bệnh ngườì nhà hiểu chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não có DLSN, biết cách chăm sóc DLSN, phát biến chứng DLSN Đặc biệt tư vấn giúp cho người bệnh có tâm lý thoải mái, không lo âu… - Tư vấn giúp người bệnh hiểu DLSN: Trên thực tế có nhũng người bệnh khơng hiểu DLSN Việc tư vấn, giải thích cho người bệnh việc làm quan trọng 31 - Tư vấn giúp người bệnh người nhà phát biến chứng DLSN - Tư vấn tâm lý cho người bệnh đóng vai trị quan trọng + Về kinh tế: hầu hết người bệnh lo lắng chi phí từ họ bắt đầu nhập viện viện - Thực tế chuyên đề người điều dưỡng chưa trọng đến chăm sóc tinh thần cho người bệnh, kỹ giao tiếp hạn chế, chưa sâu vào tâm tư nguyện vọng người bệnh để giúp người bệnh thoải mái tinh thần - Thực tư vấn cho người bệnh chưa thực đầy đủ thường xuyên, người bệnh thiếu kiến thức bệnh, việc tự chăm sóc sau viện, người bệnh người nhà lúng túng nhà làm ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh 2.5 Những ưu điểm nhược điểm: 2.5.1 Ưu điểm - ĐDV thường xuyên học tập để nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ tinh thần phục vụ người bệnh - ĐDV không thực y lệnh Bác Sỹ mà chủ động cơng tác chăm sóc, tư vấn, hướng dẫn giáo dục sức khỏe, chế độ dinh dưỡng, vận động, vệ sinh… cho người bệnh - Sự phối hợp tốt Bác sỹ điều dưỡng nên công việc chăm sóc người bệnh ln chu đáo xảy sai sót - Đã áp dụng Thơng tư 07/2011/TT-BYT “Hướng dẫn cơng tác điều dưỡng chăm sóc người bệnh bệnh viện” - Điều dưỡng tận tình, chu đáo chăm sóc người bệnh 2.5.2 Nhược điểm - Người điều dưỡng cịn chưa tn thủ quy trình kỹ thuật - Người bệnh chưa chăm sóc tồn diện chăm sóc dinh dưỡng - Kỹ tư vấn sức khỏe người điều dưỡng cho người bệnh hạn chế - Vật tư trang thiết bị chưa đáp ứng đầy đủ cho cơng tác chăm sóc DLSN 32 - Nhân lực mà lượng người bệnh đơng thường xun tình trạng q tải dẫn đến điều dưỡng chủ yếu thực y lệnh nên hướng dẫn người bệnh người nhà cách - Ý thức khả phát huy vai trò chủ động hoạt động chuyên môn số điều dưỡng yếu, chủ yếu phụ thuộc vào y lệnh điều trị phối hợp điều trị 2.6 Nguyên nhân việc làm chưa làm 2.6.1 Các yếu tố từ phía bệnh viện - Bệnh viện chưa ban hành quy trình chuẩn chăm sóc người bệnh có DLSN Vì việc hướng dẫn, chăm sóc DLSN cho người bệnh cơng tác kiểm tra giám sát chưa đạt kết cao - Hiện vật tư y tế dùng để chăm sóc người bệnh có DLSN như: túi dẫn lưu khơng có danh mục vật tư bệnh viện - Thủ tục hành cịn q rườm rà, điều chiếm q nhiều thời gian điều dưỡng Vì họ khơng thể có đủ thời gian để chăm sóc tồn diện cho người bệnh 2.6.2 Về phía điều dưỡng - Hiện bệnh viện nói chung khoa hồi sức tích cực chống độc nói riêng cơng tác chăm sóc cho người bệnh có dẫn lưu khoa chưa thực bác sỹ điều dưỡng quan tâm mức Bác sỹ ý vào công tác phẫu thuật nhiều thời gian nên ý đến việc chăm sóc, khơng biết điều dưỡng có chăm sóc hay khơng, điều dưỡng chưa thấy tầm quan trọng cơng tác chăm sóc DLSN cho người bệnh - Tại khoa hồi sức tích cực chống độc có 58,8% điều dưỡng (ĐD) có trình độ cao đẳng đại học Nhưng đội ngũ ĐD chưa phát huy hết chức Chưa lập kế hoạch cho người bệnh, tính chủ động cơng việc chưa cao - Ý thức khả phát huy vai trị chủ động hoạt động chun mơn số ĐD yếu, chủ yếu phụ thuộc vào y lệnh điều trị phối hợp điều trị - Nhân lực mà lượng người bệnh đơng thường xuyên tình trạng tải dẫn đến điều dưỡng chủ yếu thực y lệnh Trong thực tế Việt Nam theo qui định 33 y tế điều dưỡng phải chăm sóc 3,3 người bệnh/ 01 điều dưỡng Đặc biệt chăm sóc người bệnh có DLSN cần nhiều thời gian, địi hỏi người điều dưỡng phải tỉ mỉ cẩn thận - ĐD chưa đào tạo chuyên khoa sâu chăm sóc ngoại khoa, 100% ĐD đa khoa Đặc biệt cơng tác chăm sóc người bệnh có DLSN điều dưỡng cịn thiếu kiến thức lý thuyết thực hành Vì chăm sóc người bệnh cịn lúng túng, khơng biết xử lý cho đúng, phát tai biến chăm sóc người bệnh có DLSN, khơng biết tư vấn cho người bệnh biết cách chăm sóc DLSN - Vật tư trang thiết bị chưa đáp ứng đầy đủ cho cơng tác chăm sóc DLSN Hầu hết người bệnh phải tự mua DLSN Điều có ảnh hưởng lớn đến việc chăm sóc DLSN điều dưỡng 2.6.3 Các yếu tố từ phía người bệnh - Tuổi người bệnh ảnh hưởng đến kết q trình chăm sóc DLSN nhiều, đặc biệt sống người bệnh Chính ĐDV cần phải quan tâm đặc biệt đến vấn đề - Mặt khác, người nhà người bệnh phải hiểu việc chăm sóc DLSN phối hợp tốt cơng tác chăm sóc mang lại hiệu - Đa phần người bệnh xuất thân từ người nông dân nơng thơn nên tình trạng dân trí khơng cao Họ chưa biết đến DLSN Vì việc hướng dẫn chăm sóc gặp khó khăn - Tâm lý người bệnh sau đặt DLSN họ lo lắng sợ DLSN gây cho họ tình khó sử, lo lắng chi phí từ họ bắt đầu nhập viện viện Tóm lại, thay đổi người bệnh kết q trình chăm sóc DLSN Nó phản ánh hài lịng người bệnh phương pháp chăm sóc DLSN mà họ khuyến cáo 34 Chương ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên quang bệnh viện Đa khoa hạng I Bệnh viện có quy mơ 1000 giường bệnh, 700 giường kế hoạch 300 giường bệnh xã hội hoá Tổng số cán viên chức bệnh viện 680 người, bác sĩ 175 người Bệnh viện có 43 khoa, phịng (35 khoa, phịng chức ) Cơ sở hạ tầng bệnh viện ngày khang trang đẹp, hệ thống trang thiết bị y tế đại đồng (như máy chụp cộng hưởng từ, máy cắt lớp vi tính, hệ thống thận nhân tạo, máy siêu âm 3D - 4D, hệ thống máy xét nghiệm tự động…) Chất lượng khám chữa bệnh điều trị bệnh viện không ngừng nâng cao đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân tỉnh Tuyên quang khu vực Ban Giám đốc Bệnh viện ý đến việc đổi phong cách làm việc nâng cao chất lượng chuyên môn, kỹ thuật nhằm phục vụ người bệnh cách tốt Bình qn ngày có 500 lượt người đến khám, 900 người bệnh điều trị nội trú Tuy lượng người bệnh đông xong Bệnh viện cố gắng xếp bố trí khoa, phịng, nhân lực để phục vụ người bệnh tốt Khoa hồi sức tích cực chống độc có 23 cán bộ, có Bác sĩ (01 bác sỹ chuyên khoa II, 01 bác sĩ chuyên I, 01 thạc sĩ, 01 bác sĩ ), 17 Điều dưỡng (02 cử nhân điều dưỡng đại học, cao đẳng điều dưỡng, 07 trung cấp điều dưỡng) Chức điều trị Khoa hồi sức tích cực chống độc khám bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân, điều trị chăm sóc hậu phẫu tất bệnh lý ngoại khoa nội khoa nặng Qua chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật sọ có dẫn lưu sọ não xin đề xuất số giải pháp sau:  Đối với Bệnh viện - Tăng cường công tác kiểm tra giám sát hoạt động chăm sóc người bệnh - Có chế tài khen thưởng, xử phạt cụ thể đưa vào tiêu chuẩn bình xét thi đua tổ chức xét thi đua đơn vị 35 - Cần phải nâng cao chất lượng chăm sóc NB Bệnh viện Bệnh viện cần phải có kế hoạch đào tạo lại, đào tạo liên tục cho điều dưỡng viên - Quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện hỗ trợ cho ĐDV học tập nâng cao trình độ - Giảm tải thủ tục hành để ĐDV có nhiều thời gian trực tiếp chăm sóc người bệnh - Cần tuyển đủ nhân lực để phục vụ người bệnh, đáp ứng công việc  Đối với Khoa phòng - Thường xuyên tổ chức lớp tập huấn, cầm tay việc cho ĐDV để họ nắm kiến thức kỹ thực hành chăm sóc DLSN tốt - Điều dưỡng trưởng cần giám sát chặt chẽ việc thực quy trình chăm sóc DLSN thường xun họp điều dưỡng rút kinh nghiệm cho điều dưỡng viên không thực quy trình - Thường xuyên lồng ghép tư vấn giáo dục sức khỏe cho người bệnh vào buổi họp hội đồng người bệnh cấp khoa - Giảm thủ tục hành để ĐDV có nhiều thời gian trực tiếp chăm sóc người bệnh  Đối với điều dưỡng viên: - Phải nâng cao trình độ chuyên mơn, ý thức tự giác, lịng u nghề, đạo đức nghề nghiệp, có tinh thần trách nhiệm việc thực chăm sóc người bệnh, khơng giao phó cho người nhà người bệnh, phải chủ động công tác chăm sóc người bệnh - Cần phải trực tiếp chăm sóc cho người bệnh, khuyến khích giúp đỡ người nhà người bệnh cần hướng dẫn cẩn thận có giám sát - Trong chăm sóc vệ sinh cho người bệnh, tránh biến chứng xảy như: nhiễm khuẩn chân dẫn lưu, tắc dẫn lưu …để giảm thời gian nằm viện, giảm chi phí nằm viện cải thiện chất lượng sống cho người bệnh - Điều dưỡng cần quan tâm, giúp đỡ, động viên an ủi người bệnh nhiều để người bệnh bớt lo lắng viện 36 KẾT LUẬN Qua nghiên cứu chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật CTSN có dẫn lưu sọ não chúng tơi thấy: Thực trạng chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật CTSN có dẫn lưu sọ não - Hiệu q trình điều dưỡng chăm sóc DLSN tốt - 100% người bệnh sau phẫu thuật có DLSN đơn vị điều dưỡng chăm sóc yên tâm điều trị, đỡ lo lắng bệnh tật - Phần lớn điều dưỡng tuân thủ quy trình kỹ thuật chăm sóc người bệnh - 100% người bệnh tư vấn giáo dục sức khỏe chế độ dinh dưỡng sau mổ, viện - Người bệnh có DLSN khoa hầu hết điều dưỡng chăm sóc khơng bị tai biến Người bệnh viện ổn định sau 10-15 ngày điều trị Người bệnh hài lịng cơng tác chăm sóc điều dưỡng viên * Một số nhược điểm chăm sóc - Một số điều dưỡng chưa tuân thủ quy trình kỹ thuật: kỹ thuật lấy dấu hiệu sinh tồn, tuân thủ thời điểm rửa tay - Người bệnh chưa chăm sóc tồn diện chăm sóc dinh dưỡng, chăm sóc vận động chủ yếu người nhà người bệnh đảm nhiệm - Kỹ giao tiếp, tư vấn sức khỏe người điều dưỡng cho người bệnh hạn chế - Đội ngũ điều dưỡng trẻ kinh nghiệm chưa nhiều việc thực hành chưa thành thạo Điều dưỡng viên khoa chưa đào tạo chuyên khoa sâu ngoại khoa - Vẫn số điều dưỡng viên thay băng cho người bệnh cịn bỏ sót bước : Quan sát đánh giá tình trạng vết mổ - Một số điều dưỡng chưa chủ động cơng việc cịn phụ thuộc nhiều vào y lệnh điều trị - Vật tư y tế bệnh viện dùng cho người bệnh hạn chế, chưa đáp ứng đầy đủ cho người bệnh 37 Những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật CTSN có dẫn lưu sọ não Để nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật có DLSN thì: - Bệnh viện cần quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện hỗ trợ cho điều dưỡng học tập nâng cao trình độ, cung cấp đầy đủ vật tư y tế phù hợp cho người bệnh - Phòng điều dưỡng cần xây dựng quy trình chăm sóc DLSN thống tồn bệnh viện - Điều dưỡng trưởng khoa, kết hợp với phịng điều dưỡng tăng cường cơng tác kiểm tra giám sát thường xun quy trình chăm sóc DLSN điều dưỡng - Điều dưỡng trưởng cần lồng ghép tư vấn giáo dục sức khỏe cho người bệnh vào buổi họp hội đồng người bệnh - Điều dưỡng viên phải thành thạo chuyên môn, thường xuyên cập nhật kiến thức, tham gia đào tạo liên tục, ln có tinh thần trách nhiệm, kỹ giao tiếp tốt để phục vụ người bệnh 38 TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị phục hồi chức cho người bệnh chấn thương sọ não (Ban hành kèm theo Quyết định số 5623 /QĐ-BYT ngày 21/9/2018 Bộ trưởng Bộ Y tế) Bộ Y tế (2011) “Hướng dẫn cơng tác điều dưỡng chăm sóc người bệnh bệnh viện” Thông tư số 07/2011/TT-BYT ngày 26/1/2011 Hà Nội Kingkeo segkhamyong (2012) “ Nghiên cứu chẩn đoán đánh giá kết điều trị phẫu thuật máu tụ ngồi màng cứng cấp tính lều chấn thương” Luận văn tiến sĩ y học, Học viện quân Y Nguyễn Văn Châu (2012) Nghiên cứu thực trạng tai nạn xe máy, yếu tố liên quan đến chấn thương sọ não hiệu số giải pháp can thiệp thành phố Hồ Chí Minh (2005 - 2010) Luận văn tiến sĩ y học, Học viện quân Y Tiếng Anh British Society of Rehabilitation Medicine [BSRM] (2003) Rehabilitation following acquired brain injury: National Clinical Guidelines Cassidy JD, Carroll LJ, Peloso PM, et al (2004) Incidence, risk factors and prevention of mild traumatic brain injury: results of the WHO Collaborating Centre Task Force on Mild Traumatic Brain Injury J Rehabil Med 2004;43 S:28–60 Gershon Spitz (2014) Post-traumatic amnesia following traumatic brain injury Epworth HealthCare & Monash University Herr KA, Garand L (2001) Assessment and measurement of pain in older adults Clin Geriatr Med 2001 Aug; 17(3): 457–vi Retrieved from: Jessup RL (2007) Interdisciplinary versus multidisciplinary care teams: we understand the difference? In: Australian Health Review August 2007 Vol 31 No MoH (2014) Decision to approve the National Action Plan on Rehabilitation Development Period 2014 – 2020 Hanoi, October 2014 39 10 New Zealand Guidelines Group (2006) Traumatic Brain Injury: Diagnosis, Acute Management and Rehabilitation 11 Peden M, Scurfield R, Sleet D, Mohan D, Hyder AA, Jarawan E, Mathers C (2004) World report on road traffic injury prevention Geneva: WHO ... phẫu thuật chấn thương sọ não Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên quang tháng đầu năm 2019 ”  Với mục tiêu sau: - Mơ tả chăm sóc dẫn lưu sọ não sau phẫu thuật chấn thương sọ não khoa hồi sức tích cực chống. .. cứu chấn thương sọ não 13 2.2 Quy trình chăm sóc dẫn lưu sọ não 14 2.3 Thực trạng CS DLSN người bệnh sau phẫu thuật sọ não khoa hồi sức tích cực chống độc bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên. .. trị Khoa hồi sức tích cực chống độc khám bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân, điều trị chăm sóc hậu phẫu tất bệnh lý ngoại khoa nội khoa nặng Qua chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật sọ có dẫn lưu sọ