BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH NGƠ THU THỦY THỰC TRẠNG CHĂM SĨC SẢN PHỤ SAU SINH 24 GIỜ TẠI KHOA SẢN TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN CHIÊM HÓA 2020 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP NAM ĐỊNH - 2020 BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH NGÔ THU THỦY THỰC TRẠNG CHĂM SÓC SẢN PHỤ SAU SINH 24 GIỜ TẠI KHOA SẢN TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN CHIÊM HÓA 2020 Chuyên ngành: Điều dưỡng Sản phụ khoa BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN THS,BSCKII TRẦN QUANG TUẤN NAM ĐỊNH - 2020 MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ii LỜI CAM ĐOAN iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT iv DANH MỤC CÁC BẢNG v DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH vi ĐẶT VẤN ĐỀ Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1 Cơ sở lý luận 1.1.1.Những tượng giải phẫu sinh lí 1.1.2.Những tượng lâm sàng thời kì hậu sản: 1.2 Cơ sở thực tiễn 1.2.1 Kiến thức chăm sóc sau sinh bà mẹ: 1.2.2 Thực hành chăm sóc sau sinh bà mẹ 1.2.3 Thời điểm chăm sóc sau sinh: 10 1.2.4 Nội dung chăm sóc sau sinh theo hướng dẫn quốc gia: 10 Chương 2: MÔ TẢ VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT 12 2.1 Thực trạng chăm sóc sản phụ sau sinh khoa sản Trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa: 13 2.2 Tình hình cơng tác chăm sóc sản phụ sau sinh khoa sản: 13 2.2.1 Thời gian nằm phòng sinh: 14 2.2.2 Tình hình theo dõi phòng sinh: 15 2.2.3 Tình hình theo dõi dấu hiệu sinh tồn phòng hậu sản: 15 2.2.4 Theo dõi co hồi tử cung: 15 2.2.5 Chăm sóc, vệ sinh tầng sinh mơn phận sinh dục ngồi: 15 2.2.6 Hướng dẫn chăm sóc, theo dõi sau sinh: 16 2.2.7 Tư vấn chế độ ăn uống sau sinh: 17 2.2.8 Hướng dẫn tư vấn nuôi sữa mẹ: 18 2.2.9 Hướng dẫn cách chăm sóc trẻ sơ sinh: 19 2.2.10 Tư vấn kế hoạch hố gia đình: 20 2.2.11 Quan tâm, trấn an tinh thần đau sau sinh: 21 Chương 3: BÀN LUẬN 22 3.1 Thực trạng cơng tác chăm sóc sản phụ sau sinh 24 khoa sản 22 3.1.1 Về ưu điểm: 22 3.1.2 Những điểm tồn tại: 22 3.2 Giải pháp để khắc phục giải vấn đề chăm sóc sau sinh 24 đầu khoa sản trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa 23 Đề xuất cụ thể khoa Chăm sóc sức khỏe sinh sản Trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa 23 KẾT LUẬN 25 ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP 26 TÀI LIỆU THAM KHẢO 28 PHỤ LỤC ii LỜI CẢM ƠN Trước hết em xin bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc đến Bs chuyên khoa II Trần Quang Tuấn người thầy tận tình dạy dỗ , hướng dẫn em suốt trình học tập trường từ học đại học, sau đại học đặc biệt hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp CKI Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, phòng đào tạo sau đại học, thầy giáo, cô giáo trường Đại học Điều dưỡng Nam Định, thầy giáo, cô giáo môn Sản cô môn tạo điều kiện, giúp đỡ, hướng dẫn em suốt trình học tập trường Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa tạo điều kiện tốt cho em trình thực tế tốt nghiệp làm chuyên đề tốt nghiệp Trong trình làm chuyên đề tốt nghiệp với kinh nghiệm thực tế lý luận cịn nhiều hạn chế nên khơng tránh khỏi sai sót, em mong nhận ý kiến đóng góp, góp ý thầy hội đồng để em có thêm kiến thức, thêm kinh nghiệm hồn thiện chun đề mình, góp phần nhỏ bé vào cơng tác chăm sóc sức khỏe nhân dân nói chung bà mẹ trẻ em nói riêng Cuối em xin kính chúc thầy giáo, cô giáo thật nhiều sức khỏe, hạnh phúc, thành công nghiệp trồng người Một lần em xin chân thành cảm ơn! iii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan báo cáo chuyên đề riêng tơi Nội dung báo cáo hồn tồn trung thực, khách quan chưa áp dụng Báo cáo thân thực giúp đỡ Giáo viên hướng dẫn Nếu có điều sai trái tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm Người làm báo cáo Ngô Thu Thủy iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Phần viết tắt Phần viết đầy đủ BCS Bao cao su BPTT Biện pháp tránh thai CSSKBMTE Chăm sóc sức khoẻ bà mẹ trẻ em DCTC Dụng cụ tử cung KHHGĐ Kế hoạch hố gia đình NHS Nữ hộ sinh SKSS Sức khoẻ sinh sản TC Tử cung TCYTTG Tổ chức Y tế Thế giới TTYT Trung tâm y tế VSATTP Vệ sinh an toàn thực phẩm WHO Tổ chức Y tế giới (World Health Organization) v DANH MỤC CÁC BẢNG Tên bảng Trang Bảng 2.1 Tỷ lệ sinh thường…………………………………………………… 14 Bảng 2.2 Tổng hợp khảo sát số sản phụ thực quy trình chăm sóc… 14 vi DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH Tên hình Trang Hình 2.1 Chăm sóc tầng sinh mơn sau sinh ……………………………… 16 Hình 2.2 Hướng dẫn mẹ tư nằm nghỉ phù hợp sau sinh………… 17 Hình 2.3 Hướng dẫn sản phụ cho trẻ bú mẹ hồn tồn………………… 19 Hình 2.4 Nữ hộ sinh tiêm cho trẻ khoa……………………………… 20 Hình 2.5 Nữ hộ sinh tắm cho bé khoa………………………………… 20 ĐẶT VẤN ĐỀ Sinh đẻ chức sinh lý người phụ nữ, việc có thai, sinh khơng nghĩa vụ thiêng liêng mà quyền lợi người phụ nữ Bất kỳ người phụ nữ mang thai có ước mơ sau chín tháng mười ngày sinh đứa khoẻ mạnh, thông minh có ích cho gia đình xã hội Trong năm gần đây, cơng tác chăm sóc sức khoẻ sinh sản (SKSS) trở thành lĩnh vực quan trọng Đảng, Nhà nước nhiều tổ chức quan tâm Điều khơng SKSS có liên quan phạm vi dân số lớn mà tác động tới suốt đời cá nhân tồn xã hội Chương trình SKSS Liên hợp quốc họp Cairo - Ai Cập năm 1994 xác định: SKSS bao gồm 10 nội dung chăm sóc sức khoẻ bà mẹ trước, trong, sau sinh trẻ sơ sinh nội dung quan trọng bậc [9] Với cố gắng, nỗ lực nhiều năm qua, ngành y tế Việt Nam thu thành tựu đáng kể cơng tác chăm sóc SKSS Tuy nhiên, Báo cáo chiến lược quốc gia chăm sóc SKSS Hội nghị quốc gia dân số phát triển bền vững cho thấy tỷ lệ bà mẹ khám thai đẻ cán chuyên môn giúp cịn thấp, việc chăm sóc sau sinh, việc hướng dẫn cho bú cách nuôi chưa tốt Nguyên nhân yếu hệ thống cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ bà mẹ, trẻ em (CSSKBMTE) thiếu hiểu biết người dân cộng đồng, đặc biệt số vùng khó khăn Vấn đề chăm sóc sau đẻ vấn đề quan trọng nhằm hạn chế tai biến, giảm tỷ lệ tử vong sau đẻ Trong nhiều biến chứng tượng chảy máu sau đẻ nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong mẹ nước thu nhập thấp nguyên nhân trực tiếp 1/4 số ca tử vong toàn cầu [12] Năm 2012, việt Nam có 289 ca tử vong mẹ nước, với tỷ lệ tử vong mẹ chuyển 24 đầu sau đẻ chiếm 45% tổng số Trong số bà mẹ tử vong chuyển 47% nguyên nhân chảy máu sau đẻ [11] Tại Trung Tâm y tế huyện Chiêm Hóa, tượng tải sản phụ xảy thường 20 Hình 2.4 Nữ hộ sinh tiêm cho trẻ khoa Hình 2.5 Nữ hộ sinh tắm cho bé khoa 2.2.10 Tư vấn kế hoạch hố gia đình: Kế hoạch hố gia đình trở thành quốc sách Vì thế, người trưởng thành cần biết biện pháp tránh thai, đặc biệt đối tượng độ tuổi sinh đẻ Môi trường bệnh viện nơi áp dụng điều tốt nhất, khoa sản, sản phụ sau sinh tư vấn kế hoạch hố gia đình 21 Sau sinh, 100% sản phụ tư vấn biện pháp KHHGĐ Nhưng cần theo dõi lâu dài nhắc lại biện pháp KHHGĐ cho sản phụ sau sinh viện nhà nhờ vào y tá thôn nơi cư trú sản phụ 2.2.11 Quan tâm, trấn an tinh thần đau sau sinh: Sau sinh, sản phụ thường có lo lắng mặt sức khoẻ, tinh thần, mối quan hệ gia đình Những điều khơng giải tốt dễ tạo nên stress cho sản phụ Ngoài lo lắng mặt tinh thần, sản phụ chịu đau thể xác như: co hồi tử cung hay vết đau tầng sinh mơn bị cắt Vì thế, sản phụ cần hướng dẫn trấn an điều này.Trên thực tế sản phụ sau sinh khot tìm hiểu kỹ mặt tâm lý đạt 10,3% số sản phụ điều trị khoa 22 Chương BÀN LUẬN 3.1 Thực trạng cơng tác chăm sóc sản phụ sau sinh 24 khoa sản Thực tế, năm gần khoa sản TTYT huyện Chiêm Hóa có nhiều tiến cơng tác chăm sóc sức khoẻ cho bà mẹ trước, sau sinh chăm sóc cho trẻ sơ sinh đặc biệt chăm sóc sản phụ sau đẻ thường khoa ln thược theo hướng dẫn Tuy nhiên chuyên đề học viên nhận thấy thực trạng việc chăm sóc sản phụ sau sinh khoa sản TTYT huyện Chiêm Hóa ưu điểm tồn sau: 3.1.1 Về ưu điểm: - Sản phụ nằm theo dõi khoa ln đón tiếp chu đáo, hướng dẫn tận tình, giải thủ tục hành nhanh, gọn giúp cho sản phụ gia đình yên tâm Sau sinh, sản phụ điều dưỡng, NHS theo dõi sát co hồi tử cung, sản dịch, xuống sữa tượng khác - Tại khoa, sản phụ NHS hướng dẫn cách chăm sóc cho trẻ, cho trẻ bú sớm sau sinh hướng dẫn cách cho trẻ bú 3.1.2 Những điểm cịn tồn tại: Các quy trình chăm sóc sản phụ sau sinh khoa, Lãnh đạo khoa đạo thực hiện, xong bên cạnh thực tế cịn tồn khó khăn khách quan như: - Kiến thức chăm sóc sức khỏe cho sản phụ trẻ sơ sinh cách theo hướng dẫn sản phụ hạn chế Ngày nay, xã hội bùng nổ công nghệ thông tin, có nhiều thơng tin nhân rộng lan tràn trang mạng, kiến thức chăm sóc sau sinh sản phụ trang mạng đăng tải nhiều Chính thế, mẹ nhiều tìm hiểu thơng tin qua trang mạng lại khơng thống nên mơ hồ, khoa phịng kiến thức chăm sóc sau sinh NHS hướng dẫn lại trở 23 thành khó khăn cách tiếp thu cho mẹ - Ý thức thực hành chăm sóc sau sinh cho sản phụ chưa người nhà quan tâm nhiều mà ý đến đứa trẻ vừa sinh, léo ảnh hưởng đến tâm lý người mẹ Mặc dù xã hội tiên tiến ngày cải thiện thay đổi nhiều mặt xã hội, phong tục khơng cịn nặng nề nhiều trước, bên cạnh cịn tồn phong tục tập quán, hủ tục lạc hậu, đặc biệt vấn đề “trọng nam, khinh nữ”, nhiều gia đình nặng nề vấn đề có trai để nối dõi tơng đường Chính vậy, số bà mẹ, có mẹ không sinh đứa mong muốn gia đình, tâm lý đè nặng, gia đình có hắt hủi, khơng quan tâm, khơng đón chào đứa chào đời làm cho tâm lý người mẹ rơi vào trầm cảm, lo lắng - Kỹ tư vấn cách chăm sóc sau sinh cho sản phụ người nhà nữ hộ sinh hạn chế Do đặc thù cơng việc khoa phịng NHS luôn bận rộn nên việc tư vấn, hưỡng dẫn chăm sóc sau sinh cho mẹ người nhà cịn chưa thực đúng, có đơi số NHS cáu gắt người nhà hỏi nhiều, việc làm vơ tình làm cho cán y tế mẹ có thêm khoảng cách không tốt 3.2 Giải pháp để khắc phục giải vấn đề chăm sóc sau sinh 24 đầu khoa sản trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa Đề xuất cụ thể khoa Chăm sóc sức khỏe sinh sản Trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa Qua việc thực theo dõi trình chăm sóc sản phụ sau đẻ thường khoa Chăm sóc sức khỏe sinh sản Trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa so với quy trình chuẩn học viên đưa số đề xuất cụ thể khoa sau: - Sau sinh, việc sản phụ nằm theo dõi phòng sinh vòng đầu quan trọng, sở vật chất khoa phòng chưa đủ, xong lãnh đạo khoa nên xếp thật hợp lý để sản phụ sau sinh theo dõi phòng 24 sinh theo quy trình chuẩn - Theo dõi dấu hiệu sinh tồn sau sinh phòng hậu sản cho sản phụ điều bỏ qua Lãnh đạo khoa cần đạo NHS bố trí thời gian làm việc hợp lý, thực nghiêm túc việc theo dõi dấu hiệu sinh tồn theo quy trình chuẩn để sản phụ ln theo dõi sát đề phịng biến chứng sảy - Giữ vệ sinh cá nhân sau sinh theo quy trình chuẩn cần mẹ thực để tránh nhiễm khuấn hậu sản Trong phịng bệnh có phòng vệ sinh phục vụ cho nhu cầu nằm điều trị khoa phòng bệnh nhân Tuy nhiên, lãnh đạo khoa cần đạo cho cán vệ sinh môi trường kiểm tra, vệ sinh phịng này, ln theo dõi trang thiết bị phòng vệ sinh để kịp thời phát thiết bị hỏng báo cáo kịp thời để sửa chữa thay - Do bệnh viện chưa có khoa dinh dưỡng phục vụ xuất ăn cho bệnh nhân nằm điều trị nội trú bệnh viện, mà viện có căng tin, căng tin bày bán vật dụng sinh hoạt ngày đồ ăn chín bày bán Vấn đề quản lý đồ ăn chín, ăn sẵn bày bán cần quan tâm ban lãnh đạo bệnh viện đội VSATTP, để người bệnh mua đồ ăn căng tin hoàn toàn yên tâm thực phẩm dinh dưỡng đảm bảo - Như biết, vùng quê cịn tồn phong tục lạc hậu, việc nuôi sữa mẹ theo quan niệm số người cao tuổi cho ”ngày xưa, chúng tao cho ăn cơm nhai từ lúc ngày tuổi có đâu?”, sau sinh thấy mẹ chưa có sữa người nhà sản phụ thường pha sữa cho trẻ uống mật ong, mà điều theo hướng dẫn khơng theo cách chăm sóc trẻ, có nhiều người nhà pha sữa mẹ có sữa trở lại lại khơng muốn bú mẹ quen với uống sữa ngồi Việc làm NHS cần đặc biệt ý để tư vấn, hướng dẫn, bảo tận tình cho sản phụ người nhà sản phụ để cách chăm sóc cho trẻ cần theo hưỡng 25 dẫn - Sau sinh, không mẹ chăm sóc chu đáo khoa mà trẻ ln theo dõi chăm sóc cách tốt nhất, ngày việc tắm rửa, chăm sóc rốn, thay quần áo cho trẻ điều dưỡng NHS đảm nhận, thực Tuy vậy, qua quan sát vật dụng chăm sóc cho trẻ khoa cịn sơ sài, chưa đầy đủ theo quy định, công việc lãnh đạo khoa cần có ý kiến với ban lãnh đạo Trung tâm để vật dụng phục vụ cho việc chăm sóc cho trẻ bệnh nhân nằm điều trị khoa phòng thực cách tốt - Việc chăm sóc tinh thần cho sản phụ sau sinh việc làm gần chưa trọng nhiều Để xoá bỏ, thay đổi tập tục lạc hậu điều dưỡng NHS chăm sóc cần ý quan tâm tư vấn, giải thích cho mẹ đặc biệt người nhà hiểu, giữ cho tinh thần mẹ thoải mái, tạo niềm vui quan tâm chăm sóc từ gia đình - Sau sinh, việc tư vấn cho sản phụ lựa chọn, áp dụng biện pháp tránh thai cho phù hợp để giữ cho người mẹ ln thoải mái tình thần giữ cho sức khoẻ người mẹ việc có thai ngồi ý muốn sau sinh Lúc cần tư vấn, hướng dẫn tận tình bác sỹ, điều dưỡng NHS khoa KẾT LUẬN 26 Qua kết báo cáo chuyên đề thực trạng chăm sóc sản phụ sau sinh thường khoa chăm sóc sức khỏe sinh sản Trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa, học viên đưa số kết luận sau: Thực trạng chăm sóc sản phụ sau đẻ thường sản Trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa: Các bước chăm sóc sản phụ sau sinh so với quy trình chuẩn khoa sản Trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa thực chưa thực đầy đủ quy trình Nhận thức sản phụ người nhà việc chăm sóc sức khoẻ sinh sản sau sinh chưa đầy đủ Các thông tin, giáo dục truyền thông tư vấn sức khoẻ sinh sản sau sinh cho bà mẹ cịn nhiều thiếu sót nội dung, loại hình, kỹ giáo dục truyền thơng, tài liệu tuyên truyền vận động kinh phí Đề xuất số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sản phụ sau sinh 24h Lãnh đạo khoa bố trí phân cơng NHS thực chăm sóc theo buồng có kết hợp nhịp nhàng NHS hỗ trợ công việc chăm sóc Tạo kiều kiện cho Nữ hộ sinh tham gia học hỏi nhiều với Nữ hộ sinh, điều dưỡng tuyến nước quốc tế Tăng cường, đẩy mạnh công tác quản lý, giám sát điều dưỡng thực nhiệm vụ chăm sóc sản phụ Phát huy hoạt động mạng lưới y tế thôn bản, cộng tác viên dân số việc tuyên truyền, giáo dục kiến thức vận động thực hành chăm sóc sức khoẻ thai sản trẻ sơ sinh ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP 27 - Các giải pháp nhằm cải thiện chăm sóc sản phụ sau sinh thường khoa sản Trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa: Về thời gian nằm theo dõi phịng sinh sản phụ, cơng việc cần thực lãnh đạo khoa đạo cho NHS xếp cho sản phụ nằm theo dõi phòng sinh cách tốt theo quy định Khi không đủ bàn chờ đẻ cho sản phụ nằm theo dõi mà phải chuyển phịng hậu sản phải bố trí cán theo dõi sát, đề phịng biến chứng sảy - Về theo dõi dấu hiệu sinh tồn cho sản phụ: Lãnh đạo khoa đạo cán phụ trách khoa phòng nghiêm chỉnh thực quy trình chăm sóc sản phụ sau sinh, đảm bảo sản phụ sau sinh theo dõi dấu hiệu sinh tồn lần/ngày - Chăm sóc, vệ sinh tầng sinh mơn phận sinh dục ngồi: Mỗi cán phân cơng phụ trách phịng bệnh với nhân viên môi trường khoa thường xuyên kiểm tra trang thiết bị phòng vệ sinh, hệ thống dẫn nước, xô chậu đựng nước (sạch sẽ) để đảm bảo đáp ứng cho nhu cầu vệ sinh chăm sóc sau sinh sản phụ - Tư vấn chế độ ăn uống sau sinh: Lãnh đạo khoa đề nghị với lãnh đạo bệnh viện với phòng chức viện thường xuyên, định kỳ kiểm tra, kiểm tra đột xuất công tác VSATTP căng tin bày bán loại thực phẩm, đồ ăn Trung tâm - Hướng dẫn tư vấn nuôi sữa mẹ: Trong khuân viên khoa việc dán hình ảnh, áp phích thơng điệp tác dụng việc ni sữa mẹ bên cạnh nên có hình ảnh, áp phích mặt khơng tốt việc ni sữa NHS khoa cần tăng cường việc tư vấn, hướng dẫn cho sản phụ người nhà sản phụ tầm quan trọng việc ni sữa mẹ - Cơng tác chăm sóc bà mẹ trẻ sau đẻ người NHS có vị trí ý nghĩa quan trọng Lãnh đạo khoa nên có số kế hoạch đáp ứng phù hợp nguồn lực, đào tạo, bồi dưỡng chuyên biệt cơng tác chăm sóc bà mẹ trẻ sơ sinh sau đẻ 28 cho đội ngũ hộ sinh, làm cơng tác chăm sóc bà mẹ trẻ sơ sinh sau đẻ nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khoẻ cho bà mẹ trẻ sơ sinh; phục vụ nghiệp chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân mà Đảng Nhà nước giao phó cho ngành./ TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt: Bộ Y tế UNFPA (1999), Báo cáo hội thảo quốc gia sách chăm sóc sản khoa thiết yếu Bộ Y tế (2001), Chăm sóc sức khỏe sinh sản - Tài liệu dùng cho cán y tế sở, Nhà xuất Y học, Hà Nội Bộ Y tế (2001), Chiến lược Quốc gia chăm sóc sức khỏe sinh sản giai đoạn 2001-2010, Nhà xuất quân đội nhân dân, Hà Nội Bộ Y tế (2000) “Chuyên mục sức khoẻ sinh sản”, tạp chí bác sỹ gia đình Bộ Y tế (2004) Niên giám thống kê y tế 2003 Bộ Y tế (2010), Tài liệu Hướng dẫn Quốc gia dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, Nhà xuất Y học, Hà Nội Nguyễn Việt Hùng (2004), “Thay đổi giải phẫu sinh lý người phụ nữ sau đẻ” - Bài giảng sản phụ khoa tập I, tái lần thứ III, Nhà Xuất Y học Hà Nội, Tr 33 - 51 Viện bảo vệ bà mẹ trẻ sơ sinh (2000), Cẩm nang kỹ thuật phụ sản, Nhà xuất y học Bộ Y tế - Số 4637/QĐ-BYT-2014: Quyết định việc phê duyệt tài liệu hướng dẫn chun mơn chăm sóc thiết yếu bà mẹ, trẻ sơ sinh sau đẻ 10 Chính phủ (2014), Nghị việc đẩy mạnh thực mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ Liên hợp quốc lĩnh vực y tế, Chính phủ, Hà Nội 11 Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (2009), Tình trạng trẻ em giới năm 2009: Sức khỏe bà mẹ trẻ sơ sinh Tiếng Anh: 12 WHO (2012), WHO recommendations for the prevention and treatment of postpartum haemorrhage, WHO Press, Italy PHỤ LỤC Phụ lục 1: TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN CHIÊM HÓA PHIẾU TĨM TẮT QUY TRÌNH ĐIỀU TRỊ VÀ CHĂM SĨC SAU SINH THƯỜNG Điều trị, theo dõi, chăm sóc Thuốc Ngày (chú ý đầu sau sinh) - Kháng sinh uống: Cephatam 750mg Cefuroxim Giảm đau: Paracetammol - Siêu âm phụ khoa nghi ngờ sót Xét nghiệm Khám đánh giá bệnh điều trị -Đánh giá tình trạng máu cấp: + Da, niêm mạc; + Dấu sinh tồn: M, Thân nhiệt, HA, Nhịp thở - Đánh giá băng huyết sau sinh: +Dấu hiệu máu âm đạo nhiều, máu tươi, máu cục ; - Dấu hiệu choáng: Tay chân lạnh, vã Ngày - Kháng sinh uống: Cephatam Cefuroxim - Giảm đau: Paracetammol Ngày - Kháng sinh uống: Cephatam Cefuroxim - Giảm đau: Paracetammol - Siêu âm phụ khoa nghi ngờ sót bế sản dịch - XN: Tổng phân tích máu, CRP: có sốt bất thường, thiếu máu nghi ngờ có nhiễm trùng hậu sản - Đánh giá tình trạng bế - Đánh giá tình trạng bế sản dịch: sản dịch, nhiễm trùng + Dấu hiệu: Đau tức thắt hậu sản: lưng, cụt, sản dịch + Dấu hiệu: Sốt, đau tức lưng, sản dịch ít; sản - Chăm sóc, kiểm tra dịch có mùi tầng sinh mơn, âm hộ, - Chăm sóc, kiểm tra âm đạo buổi sáng tầng sinh môn, âm hộ, mồ hôi, tim đập nhanh, da niêm nhợt, HA tụt, kẹp … Sinh hoạt Dinh dưỡng Truyền thơng cho người bệnh Đi lại nhẹ nhàng phịng - Ăn cháo thịt, uống sữa; - Uống nhiều nước - Dấu hiệu máu âm đạo bất thường; - Cho bú sớm sau sinh; - Lợi ích nuôi sữa mẹ - Các biện pháp tránh thai - Đề cập vấn đề bạn quan tâm Thảo kế hoạch viện viện; - Chuẩn bị việc, gặp trở ngại có người chăm sóc nhà âm đạo buổi sáng - Đi lại nhẹ nhàng phòng hành lang - Ăn cơm thường ngày; - Chế độ ăn giàu dinh dưỡng; - Uống nhiều nước - Dấu hiệu nguy hiểm trẻ sơ sinh: Sốt cao, bỏ bú, co giật, ngủ khó đánh thức, nơn ói nhiều, vàng da nhanh, vàng da đậm - Đề cập vấn đề bạn quan tâm viện; - Khơng cịn thắc mắc trước viện - Đi lại nhẹ nhàng phòng hành lang - Ăn cơm thường ngày; - Chế độ ăn giàu dinh dưỡng; - Uống nhiều nước - Cách tắm trẻ sơ sinh; - Cách theo dõi chăm sóc rốn - Tiêm vaccin theo lịch tiêm chủng mở rộng - Dùng thuốc theo đơn - Dùng viên sắt sau sinh từ 1- tháng - Ra viện theo hoạch định Phụ lục 2: CHĂM SÓC BÀ MẸ VÀ TRẺ SƠ SINH NGÀY ĐẦU SAU ĐẺ Theo dõi - chăm sóc đầu Cho mẹ Đạt yêu cầu Cho - Sản phụ nằm phịng đẻ - Bảo đảm trẻ thở bình thường: đỡ trẻ ra, nghiêng đầu trẻ để dãi dớt dễ chảy ngồi Nếu có biểu ngạt, phải xử trí cấp cứu o o - Nếu mẹ bình - Giữ ấm: nhiệt độ phịng từ 26 C - 28 C, khơng có gió lùa Ln thường, lúc cho để trẻ nằm với mẹ, tốt đặt trẻ tiếp xúc da kề da ngực nằm cạnh mẹ hướng dẫn mẹ Mặc ấm, đội mũ Không tắm cho trẻ trước sau đẻ - Cho bú mẹ vòng đầu sau đẻ Không cho bà mẹ cách cho bú thức ăn, nước uống khác - Thực chăm sóc thường qui: khám tồn thân, chăm sóc rốn, mắt, tiêm vitamin K1, tiêm vaccin viêm gan B BCG Theo dõi: Theo dõi: Thể trạng, mạch, huyết áp, co - Ngay đẻ ra: số Apgar phút thứ 1, thứ thứ 10 hồi tử cung, máu thời - Toàn trạng: thở, màu sắc da, thân nhiệt, tiêu hóa: 15 điểm 15 phút, 30 phút, 45 phút, - 20 phút đầu 60 phút, 90 phút 120 phút Chưa đạt yêu cầu - - - - Lưu ý: theo dõi/chăm sóc mẹ phải đảm bảo vệ sinh mức tối đa: Rửa tay nước xà phịng trước sau lần chăm sóc - - Dụng cụ chăm sóc phải vơ khuẩn, khơng dùng chung cho sản phụ trẻ sơ sinh khác Tã, áo, khăn, đồ dùng cho mẹ phải khô, Theo dõi từ thứ ba đến hết ngày đầu Cho mẹ Đưa mẹ phòng, theo dõi nội dung giờ/lần - Mẹ có băng vệ sinh sạch, đủ thấm - Giúp mẹ ăn uống ngủ yên - Cho mẹ vận động sớm sau đẻ - Hướng dẫn mẹ cho bú sớm cách - Hướng dẫn mẹ cách chăm sóc con, theo dõi chảy máu rốn - Hướng dẫn mẹ gia đình (bố) biết chăm sóc phát dấu hiệu bất thường - Yêu cầu gọi nhân viên y tế mẹ chảy máu nhiều, đau bụng tăng, nhức đầu, chóng mặt, hoa mắt Theo dõi từ thứ 7: Toàn trạng, co hồi tử cung (rắn - tròn), băng vệ sinh (kiểm tra lượng máu mất) - Cho Theo dõi trẻ giờ/1 lần: - Luôn để nằm cạnh mẹ, ý giữ ấm cho trẻ - Cho bú mẹ hoàn toàn - Hướng dẫn bà mẹ nhận biết dấu hiệu bất thường cần gọi nhân viên y tế: trẻ bỏ bú, khơng thở, tím tái, chảy máu rốn Theo dõi từ thứ 7: Theo dõi trẻ giờ/lần Tồn trạng: thở (có khó thở?), màu sắc da (có tím tái? có vàng khơng? sờ có lạnh khơng?), rốn (có chảy máu?), tiêu hóa, bú mẹ: có bú mẹ không? ỉa phân su chưa?) Đạt yêu cầu Chưa đạt yêu cầu ... sản phụ sau sinh 24h Khoa sản trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa năm 2020 2.Đề xuất số giải pháp nâng cao cơng tác chăm sóc sản phụ sau sinh 24h Khoa sản trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa năm 2020 3... trạng chăm sóc sản phụ sau đẻ thường sản Trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa: Các bước chăm sóc sản phụ sau sinh so với quy trình chuẩn khoa sản Trung tâm y tế huyện Chiêm Hóa thực chưa thực đ? ?y đủ quy... vụ chăm sóc sau đẻ, tơi thực chun đề: ? ?Thực trạng cơng tác chăm sóc sản phụ sau sinh 24h Khoa Sản Trung Tâm y tế huyện Chiêm Hóa 2020? ?? với mục tiêu: 1.Mơ tả thực trạng cơng tác chăm sóc sản phụ