À CHUYÊN ĐE VỀ TÂM LÝ LỨA TUỔI TRONG TUYỂN CHỌN VÀ ĐÀO TẠO VĐV THỂ THAO  I II III YÊU CẦU MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÂM LÝ PHÁT TRIỂN TÂM SINH LÝ LỨA TUỔI LÀ NHÂN TỐ QUAN TRỌNGVÀ QUYẾT ĐỊNH ĐẾN THÀNH TÍCH THỂ THAO MỐI LIÊN KẾT CỦA CÁC YẾU TỐ TÂM LÝ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN NGHỀ NGHIỆP MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÂM LÝ Tâm lý trình điều khiển hệ thần kinh trung ương tinh thần thể chất thông qua hành vi vận động người lónh vực đời sống xã hội Tâm lý huấn luyện thể thao trình điều khiển hành vi vận động nhằm hoàn thiệncác biểu đặc thù trong hoạt động thể thao chí lực tâm lý thể qua nổ lực thân vượt qua khó khăn để đạt mục đích đề Đối tượng tâm lý học TDTT; nghiên cứu tượng tâm lý người ( trình ø thuộc tính) nảy sinh điều kiện hoàn cảnh khác hoạt động Thể thao Nhiệm vụ Tâm lý học TDTT: Nghiên cứu để xác định quy luật, đặc điểm, tượng nảy sinh tâm lý hoạt động TT Phương pháp nghiên cứu Tâm lý Phương pháp phân tích  Phương pháp so sánh  Phương pháp tiếp xúc vấn ( toạ đàm)  Phương pháp thăm dò  Phương pháp quan sát  Phương pháp phân loại  Phương pháp thực nghiệm ( test)  Phương pháp thông tin  Phân loại tâm lý   Tâm lý lứa tuổi Tâm lý nghề nghiệp Tâm lý giới tính Tâm lý quản lý… Các dạng tâm lý ( hệ thần kinh)     Dạng thần kinh nóng nảy Dạng thần kinh linh hoạt Dạng thần kinh trầm tónh Dạng thần kinh yếu II PHÁT TRIỂN TÂM SINH LÝ LỨA TUỔI LÀ NHÂN TỐ QUAN TRỌNGVÀ QUYẾT ĐỊNH ĐẾN THÀNH TÍCH THỂ THAO Đặc điểm:   Việc phát triển tâm sinh lý lứa tuổi quan để tiến hành Giáo dục thể chất – Định hướng tuyển chọn tài thể thao Diễn biến tâm sinh lý lứa tuổi theo giai đoạn lứa tuổi không bình thường      Hệ thần kinh Hệ Hệ xương Quả tim Chiều cao – cân nặng Giai đoạn tăng đột ngột  Giai đoạn tăng từ từ  Qua kết cho thấy: Tăng theo lứa tuổi Sự phát triển chiều cao – cân nặng Tuổi phát dục nữ 11 – 12 tuổi; nam 12 – 13 tuổi  Quá trình phát triển tâm sinh lý lứa tuỏi làm biến đổi: Các hệ thống quan thể Thể chất Hình thể Thay đổi cá tính   Chăm lo cho giao tiếp hoạt động thể dục thể thao Cuộc sống người nhiều ý nghóa giá trị khác Thể thao giá trị sống, song thể thao tạo niềm tin, ý chí sức sống mãnh liệt người HLV phải biết giáo dục em hiểu giá trị việc tham gia tập luyện thể dục thể thao đường mà góp phần đáng kể phát triển thể chất, nâng cao tri thức, lónh sống qua giúp VĐV thành công nhiều lónh vực khác xã hội      Cần hiểu rõ trách nhiệm: Mỗi VĐV trẻ phải nhận rõ trách nhiệm cá nhân thông qua kế hoạch chiến lược mục tiêu lãnh đạo & HLV đề Người HLV thường xuyên quan tâm, nhắc nhở em thực yêu cầu chức năng, nhiệm vụ quy định cần thiết nhằm nâng cao ý thức chấp hành tổ chức kỷ luật Những kinh nghiệm người quản lý, HLV giúp em hiểu sứ mạng, tầm nhìn, giá trị thước đo Chỉ có không sợ hãi thất bại đem để giành thành tích cao hoạt động thể dục thể thao sống Qua phần trình bày kết hợp với số công trình nghiên cứu cho thấy:   Lứa tuổi 12 -18 chức tâm lý nam nữ có xu hướng hoàn thiện dần theo phát triển lứa tuổi, song trình hoàn thiện diễn không đồng đều, nhiều chức diễn theo hình sóng, có chức phát triển mạnh, có chức phát triển chậm, chí có chức giảm tạm thời Tuổi 12 – 13 nam có chức phát triển nhanh: khả phối hợp vận động, trí nhớ thị giác, lực nhịp điệu Trong nữ là: cảm giác lực cơ, trí nhớ thị giác, khả ý, riêng khả nhịp điệu có xu hướng giảm tạm thời   Tuổi 14 -15 nam có chức phát triển nhanh: nhịp vận động tối đa, cảm giác lực cơ, khả ý Chức phát triển chậm nam nữ khả phối hợp vận động Tuổi 18 – 21 chức tâm lý hoàn thiện hơn, song phải chịu ảnh hưởng lớn môi trường tác động Trong huấn luyện sử dụng lượng vận động lớn số môn thể thao giúp đạt thành tích cao   Nếu xét tổng thể giới tính nam & nữ lứa tuổi thiếu niên nam vượt trội nữ  Nam có ưu về: tính linh hoạt, sức nhanh thần kinh  Nữ có ưu về: khả nhịp điệu, chọn môn thể thao có tính nhịp điệu cao Qua kết cho thấy: tập luyện thể thao cách có hệ thống ảnh hưởng tích cực lên phát triển tâm lý (vận động trí nhớ) Sự phát triển chức có ảnh hưởng rõ nét đặc thù môn thể thao Từ giúp cho HLV làm sở tuyển chọn VĐV cho môn thể thao chuyên sâu thích hợp Tóm lại Việc phát triển tài thể thao gồm thành tố:    Bẩm sinh di truyền(tư chất, khả năng, khiếu) Môi trường tác động (hệ thống tuyển chọn, huấn luyện, đào tạo…) Nỗ lực ý chí đam mê (quá trình hình thành nhân cách…) HỆ THỐNG TUYỂN CHỌN Hệ thống đào tạo VĐV Hệ thống yếu tố đảm bảo nhằm nâng cao hiệu trình huấn luyện Các yếu tố môi trường Yếu tố tổ chức, quản lý tập luyện Tài Đảm bảo sở vật chất, kỹ thuật Đảm bảo Y sinh học Đảm bảo phương pháp khoa học thông tin Đào tạo cán bộ, HLV Huấn luyện thể lực Huấn luyện kỹ thuật HỆ THỐNG HUẤN LUYỆN HỆ THỐNG THI ĐẤU Huấn luyện chiến thuật Huấn luyện tâm lý Huấn luyện trí tuệ Giáo dục đạo đức Giáo dục trị tư tưởng Sơ đồ1.1 câú hệ thống đào tạo VĐV III MỐI QUAN HỆ QUA LẠI CỦA CÁC YẾU TỐ TÂM LÝ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN NGHỀ NGHIỆP: Bàn luận người:          Nói người, mong muốn em mình: - Học đến nơi đến chốn, có nghề nghiệp công ăn việc làm ổn định tương lai Nếu muốn thế, phải tự xét xem: - Đã làm gì? - Đang làm gì? - Sẽ làm gì? - Làm cách nào? - Làm nào? - Làm đâu? Bàn luận nghề nghiệp:             Học gì? Làm nghề gì? - Học: Bậc học( Nhà Trẻ, Mẫu Giáo, Tiểu Học, Trung Học Cơ Sở, Phổ Thông Trung Học, Trung Học Chuyên Nghiệp, Cao Đẳng, Đại Học, Cao Học, Tiến Só ) - Nghề nghiệp : + Qua kỹ đơn thuần: tự nhiên, bậc thấp + Qua rèn luyện họ tập: kỹ xảo bậc cao + Lónh vực TDTT : Cán quản lý TDTT Hướng dẫn viên Huấn luyện viên Giáo viên TDTT Bác só Thể thao, y sinh học TDTT, xoa bóp, matxa, phóng viên Các dạng dịch vụ buôn bán, sản xuất hàng hóa, xổ số thể thao Con đường tham gia hoạt động TDTT thành tích cao: có mục đích  Mục đích rõ ràng:       Truyền thống, cá nhân, gia đình, địa phương, đơn vị Đạt thành tích cao, có tiếng tăm vị trí xã hội, xin việc làm Có sống tốt ( lợi ích kinh tế) Rèn luyện người có nhân cách tốt Vì lợi ích dân tộc quốc gia Xu hướng có lợi ích cho ngành thể thao, xu tích cực, đạt thành tích cao Song đòi hỏi lãnh đạo HLV phải hiểu mục đích động em gia đình để giúp họ xác định ý nghóa giá trị tầm quan trọng việc tham gia tập luyện TDTT để đạt thành tích cao: định hướng đào tạo để trở thành cán TDTT nòng cốt sau này.( Gánh nặng cho lãnh đạo) Mục đích không rõ raøng:          Do đam mê tự nhiên em Tập cho khỏe Do lôi bạn bè Do tác động phụ huynh Do phong trào Do đơn vị đầu tư Do phòng tránh tệ nạn xã hội Thời gian trì thành tích thể thaocho VĐV ngắn (8 – năm), độ rủi ro cao Có xu hướng dễ bị dao động lệch lạc, không tâm, bỏ chừng( lớp 9, lớp 12 ) Ngoại trừ vài trường hợp đặc biệt em xuất sắc cho theo nghiệp ngành, số lại có khuynh hướng chọn lựa ngành nghề khác ( không gánh nặng cho lãnh đạo & HLV) Những ảnh hưởng tiêu cực hoạt động TDTT ( chủ quan khách quan ):           Công tác tuyển chọn đào tạo cảm tính( định tính ) → sai số lớn Chưa nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ kiểm tra đánh giá tuyển chọn đào tạo vận động viên Chưa đảm bảo tốt điều kiện sở vật chất phục vụ cho tập luyện thi đấu Lựa chọn người thân quen Chỉ trọng huấn luyện chuyên môn đơn thuần, chạy theo thành tích, đốt cháy giai đoạn, gian lận tuổi Thiếu cập nhật thông tin cần thiết đào tạo vàa huấn luyện giai đoạn phát triển lứa tuổi Thu nhập nên chưa tập trung cho nghiệp Quá lạm dụng chất xám huấn luyện viên( Một huấn luyện viên huấn luyện nhiều vận động viên) Thiếu quan tâm đến mặt sinh hoạt vui chơi giải trí 10 Thiếu quan tâm lónh vực học tập điều kiện khác thành phần gia đình, nghề nghiệp, môi trường sống, thu nhập, trình độ văn hóa  Từ mặt tồn ảnh hưởng phần lớn đến đam mê khổ luyện vận động viên gia đình em: đòi hỏi lãnh đạo huấn lên viên cần phải có quan tâm đặc biệt hướng em gia đình thực mục đích yêu cầu( tất nhiên tham gia thể thao phải biết hy sinh nhiều thứ ) ( Được mất) Song vấn đề thể mặt: lãnh đạo huấn luyện viên phải có quy hoạch kế hoạch rõ ràng cụ thể để tạo hướng phấn đấu xây dựng niềm tin bền vững Nếu có niềm tin vững giúp em gia đình nhận thức đầy đủ tầm quan trọng TDTT hướng em theo nghiệp TDTT suốt đời Nếu thực điều gia đình thân vận động viên tin tưởng cống hiến cho nghiệp TDTT đưa thể thao nước nhà phát triển lên tầm cao ... người ( trình ø thuộc tính) nảy sinh điều kiện hoàn cảnh khác hoạt động Thể thao Nhiệm vụ Tâm lý học TDTT: Nghiên cứu để xác định quy luật, đặc điểm, tượng nảy sinh tâm lý hoạt động TT Phương... tónh Dạng thần kinh yếu II PHÁT TRIỂN TÂM SINH LÝ LỨA TUỔI LÀ NHÂN TỐ QUAN TRỌNGVÀ QUYẾT ĐỊNH ĐẾN THÀNH TÍCH THỂ THAO 1 Đặc điểm:   Việc phát triển tâm sinh lý lứa tuổi quan để tiến hành Giáo... phải coi trọng kiểm tra, đánh giá diễn biến tâm sinh lý thể thao lứa tuổi dậy quan trọng Đây tảng vững cho việc xác định thể thao thành tích cao Sinh trưởng thường lớn lên tế bào (tăng giảm thể