ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THỊ NGỌC VẤN NGHIÊN CỨU HIỆN TRẠNG THẢM THỰC VẬT VÀ HỆ THỰC VẬT Ở XÃ PHONG QUANG, HUYỆN VỊ XUYÊN, TỈNH HÀ GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC THÁI NGUYÊN - 2018 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THỊ NGỌC VẤN NGHIÊN CỨU HIỆN TRẠNG THẢM THỰC VẬT VÀ HỆ THỰC VẬT Ở XÃ PHONG QUANG, HUYỆN VỊ XUYÊN, TỈNH HÀ GIANG Ngành: SINH THÁI HỌC Mã ngành: 8.42.01.20 LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS LÊ NGỌC CÔNG THÁI NGUYÊN - 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng cá nhân Các số liệu, kết nghiên cứu luận văn trung thực chưa bảo vệ trước hội đồng để nhận học vị Nếu sai xin hoàn toàn chịu trách nhiệm Thái Nguyên, tháng năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Ngọc Vấn i LỜI CẢM ƠN Trong trình học tập thực đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Sinh thái học, khoa Sinh học Trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, nhận giúp đỡ thầy cô giáo, đồng nghiệp, bạn bè gia đình Trước tiên tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Lê Ngọc Cơng tận tình hướng dẫn, truyền đạt kiến thức kinh nghiệm q báu để tơi hồn thành luận văn Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn trân thành đến thày giáo Khoa Sinh học, Phòng Đào tạo - Trường Đại học sư phạm Thái Nguyên nhiệt tình giảng dạy kiến thức cho tơi q trình học tập nghiên cứu trường Tôi xin trân trọng cảm ơn Chi cục Kiểm lâm tỉnh Hà Giang, Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Quang cung cấp số liệu khu vực nghiên cứu có liên quan đến đề tài Tôi xin trân thành cám ơn Sở GD&ĐT Hà Giang, BGH trường THPT Ngọc Hà tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ thời gian tơi học Cuối cùng, tơi xin bày tỏ lòng biết ơn tới tồn thể gia đình, bạn bè đồng nghiệp cổ vũ, động viên suốt thời gian qua Trong trình thực luận văn, hạn chế mặt thời gian, kinh phí trình độ chun mơn nên khơng tránh khỏi thiếu sót Rất mong nhận ý kiến quý báu thầy cô giáo, nhà khoa học, bạn bè, đồng nghiệp Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng năm 2018 Tác giả Nguyễn Thị Ngọc Vấn ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT iv DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH v MỞ ĐẦU 1.Đặt vấn đề Mục tiêu nghiên cứu Thời gian phạm vi nghiên cứu Ý nghĩa đề tài Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Một số khái niệm 1.1.1 Khái niệm thảm thực vật 1.1.2 Khái niệm hệ thực vật 1.2 Nghiên cứu thảm thực vật giới Việt Nam 1.2.1 Nghiên cứu thảm thực vật giới 1.2.2 Nghiên cứu thảm thực vật Việt Nam 1.3 Nghiên cứu thành phần loài, dạng sống thực vật giới Việt Nam 1.3.1 Thành phần loài thực vật 1.3.2 Thành phần dạng sống thực vật 12 1.4 Nghiên cứu yếu tố địa lý 15 1.5 Nghiên cứu giá trị sử dụng thực vật 16 1.6 Nghiên cứu thực vật có nguy bị tuyệt chủng 17 Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI iii DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 19 2.1 Đối tượng nghiên cứu 19 iii 2.2 Nội dung nghiên cứu 19 2.3 Phương pháp nghiên cứu 19 2.3.1 Phương pháp xác định kiểu thảm thực vật 19 2.3.2 Phương pháp tuyến điều tra (TĐT) ô tiêu chuẩn (OTC) 19 2.3.3 Phương pháp phân tích mẫu thực vật 20 2.3.4 Phương pháp xử lý số liệu 22 2.3.5 Phương pháp kế thừa 22 Chương 3: ÐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ, XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN CỨU 23 3.1 Ðiều kiện tự nhiên khu vực nghiên cứu 23 3.1.1 Vị trí địa lý 23 3.1.2.Địa hình 23 3.1.3 Khí hậu, thủy văn 23 3.1.4 Tài nguyên 24 3.2 Ðiều kiện kinh tế - xã hội 26 3.2.1 Dân số, dân tộc 26 3.2.2 Hoạt động nông, lâm nghiệp 26 3.2.3 Giao thông, thủy lợi 26 3.2.4 Văn hóa, giáo dục, y tế 26 3.3 Nhận xét chung điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội ảnh hưởng đến thảm thực vật KVNC 27 3.3.1 Những yếu tố thuận lợi 27 3.3.2 Những yếu tố khó khăn 27 Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 29 4.1 Hiện trạng thảm thực vật khu vực nghiên cứu 29 4.1.1 Thảm thực vật tự nhiên 29 4.1.2 Rừng trồng 34 4.2 Hiên trạng hệ thực vật khu vực nghiên cứu 35 4.2.1 Đa dạng mức độ ngành 35 iv 4.2.2 Đa dạng mức độ họ 36 4.2.3 Đa dạng mức độ chi 38 4.3 Hiện trạng hệ thực vật kiểu thảm thực vật 39 4.3.1.Đa dạng họ, chi, loài kiểu thảm thực vật 39 4.3.2 Đa dạng mức độ họ kiểu thảm thực vật 40 4.3.3 Đa dạng mức độ chi kiểu thảm thực vật 46 4.4 Hiện trạng dạng sống thực vật 50 4.4.1 Thành phần dạng sống rừng thứ sinh 51 4.4.2 Thành phần dạng sống thảm bụi 51 4.4.3 Thành phần dạng sống thảm cỏ 52 4.4.4 Thành phần dạng sống rừng trồng Thông 52 4.5 Cấu trúc hình thái (cấu trúc thẳng đứng) kiểu TTV 53 4.5.1 Rừng thứ sinh 54 4.5.2 Thảm bụi 55 4.5.3 Thảm cỏ 55 4.5.4 Rừng trồng Thông 56 4.6 Các yếu tố địa lý cấu thành hệ thực vật KVNC 56 4.7 Giá trị sử dụng thực vật KVNC 59 4.8 Các lồi thực vật có nguy tuyệt chủng cần phải bảo tồn 64 4.9 Đề xuất số giải pháp bảo tồn đa dạng thực vật xã Phong Quang 66 4.9.1 Các giải pháp kinh tế 66 4.9.2 Các giải pháp xã hội 66 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 67 Kết luận 67 Kiến nghị 67 DANH MỤC CƠNG TRÌNH CĨ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN 68 TÀI LIỆU THAM KHẢO 69 PHỤ LỤC v DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT STT Kí hiệu Xin đọc Soi Lấy sợi Ca Làm cảnh Td Cho tinh dầu G Cho gỗ Nh Cho nhựa T Làm thuốc A Ăn Ags Làm thức ăn gia súc Dtc Đồ thủ công mỹ nghệ 10 Doc Cây có độc 11 Nxb Nhà xuất 12 ODB Ô dạng 13 OTC Ô tiêu chuẩn 14 SL Số lượng 15 TTV Thảm thực vật 16 TV Thực vật 17 KVNC Khu vực nghiên cứu 18 TCB Thảm bụi 19 TCO Thảm cỏ 20 RTS Rừng thứ sinh 21 RTH Rừng trồng Thông 22 BTTN Bảo tồn thiên nhiên 23 PCCCR Phòng cháy chữa cháy rừng 24 IUCN Tổ chức bảo tồn tài nguyên thiên nhiên Quốc tế (The International Union for conservertion nature and 25 National resource) UNESCO Tổ chức Văn hóa, Khoa học Giáo dục Liên Hợp Quốc iv DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH Hình 3.1 Sơ đồ KVNC xã Phong Quang 28 Bảng 4.1 Sự phân bố họ, chi, loài ngành thực vật KVNC 35 Bảng 4.2 Các họ có số lồi nhiều (4 lồi trở lên) KVNC 36 Bảng 4.3 Các chi có số lồi nhiều (3 lồi trở lên) KVNC 38 Bảng 4.4 Số lượng, tỷ lệ (%) họ, chi, loài kiểu TTV 39 Bảng 4.5 Các họ có từ loài trở lên kiểu thảm thực vật 40 Bảng 4.6 Các chi có từ loài trở lên kiểu TTV 47 Bảng 4.7 Tỷ lệ (%) thành phần dạng sống thực vật KVNC 50 Bảng 4.8 Tỷ lệ (%) thành phần dạng sống kiểu TTV 50 Bảng 4.9 Cấu trúc hình thái kiểu thảm thực vật KVNC 53 Bảng 4.10 Các yếu tố địa lý cấu thành hệ thực vật KVNC 57 Bảng 4.11 Giá trị sử dụng thực vật KVNC 59 Bảng 4.12 Các họ có nhiều lồi làm thuốc (từ loài trở lên) 60 Bảng 4.13: Các họ có nhiều lồi gỗ (từ lồi trở lên) 62 Bảng 4.14 Các loài thực vật có nguy tuyệt chủng 64 v 47 Thái Văn Trừng (1975), Báo cáo khoa học trình bày Hội nghị thực vật học quốc tế lần thứ 12, Leningrat 48 Thái Văn Trừng (1978), Thảm thực rừng vật Việt Nam, Nxb Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội 49 Thái Văn Trừng (1998), Những hệ sinh thái rừng nhiệt đới Việt Nam,Nxb Khoa học Kỹ thuật, Tp Hồ Chí Minh 50 Ủy ban nhân dân xã Phong Quang (2013), Quy hoạch xây dựng nông thôn giai đoạn 2012-2020 xã Phong Quang - huyện Vi Xuyên 51 Ủy ban nhân dân huyện Vị Xuyên ( 2015), Báo cáo kết thống kê đất đai năm 2015 xã Phong Quang 52 Đặng Quốc Vũ (2016), Nghiên cứu tính đa dạng thực vật làm sở cho công tác bảo tồn khu BTTN Xuân Liên, tỉnh Thanh Hóa, Luận án tiến sĩ Sinh học, Viện Sinh thái TNSV, Hà Nội 53 Viện Điều tra Quy hoạch rừng (1978-1988),Cây gỗ rừng Việt Nam (7 tập), Nxb Nông Nghiệp, Hà Nội Tiếng nước 54 ChevalierA (1918), Premier inventaire des bois et autres produits forestiers du Tonkin 55 Maurand L (1943), Indochine forestiere Bel, Une carte forestiere 56 Raunkier C (1934),Plant life form, Oxford 57 IUCN (2017), Red list of Threatened Species, International Union for the Conservation of Nature and Nature Resources 58 UNESCO (1973), International clasification an mapping of vegetion, Paris 75 PHỤ LỤC Phụ lục 1: DANH LỤC THỰC VẬT KVNC TT Tên khoa học A LYCOPODIOPHYTA Dạng Tên Việt Nam sống Công dụng Các kiểu thảm thực vật Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý NGÀNH THÔNG ĐẤT Họ Thông đất Lycopodiaceae Lycopodiella cernua (L.) Franco Thông đất &Vasc Selaginellaceae Họ Quyển bá Selaginella delicatula (Desv.) Quyển bá mĩ vị Alst Quyển bá nhật S nipponica Franch et Sav NGÀNH B EQUISETOPHYTA CỎ THÁP BÚT Họ Cỏ tháp Equisetaceae bút Equisetum ramosissimum ssp Mộc tặc yếu debile (Roxb ex Vauch.) Hauke NGÀNH C POLYPODIOPHYTA DƯƠNG XỈ Adiantaceae Họ Tóc vệ nữ Adiantum capillus - veneris L Tóc thần vệ nữ Tóc thần Adiantum flabellulatum L quạt Aspleniaceae Họ Tổ điểu Asplenium normale D Don Tổ điểu Callipteris esculenta J.Amith Rau dớn Họ Quyết Blechnaceae dừa Blechna orientale L Quyết dừa Họ Dương xỉ Cyatheaceae mộc 10 Cyathea podophylla Cop Dương xỉ mộc Dryopteridaceae Họ Dương xỉ Dương xỉ 11 Cyclosorus parasiticus (L.) Farw thường 12 Dryopteris filix - max (L.) Schott Dương xỉ 13 Drynaria fortunei T Moore Cốt toái bổ Gleicheniaceae Họ Guột Dicranopteris dichotoma 14 Guột chạc hai (Thumb.) Benth Dicranopteris linearis (Burm f.) 15 Guột Undew 10 Lygodiaceae Họ Bòng bong 16 Lygodium flexuosum (L.) Sw Bòng bong 17 L microphyllum (Cav.) R Br Bòng bong He T, Ca + He T + He T + He T He T, Ca He + + + + 4.4 + 5.4 + + + + + 4.1 T, Ca + + He Ph Ca A + + Ph T,Ca + 3.1 Ph Ca, A + Ph + + + + + + + + + Ph Ph T Cr T, Soi + Cr Dtc, Ags + Hm Ph T T + + + + + 4.1 + 4.3 + 4.4 + 5.4 + + 5.4 + + + + 4.3 TT Tên khoa học D PINOPHYTA 11 Taxodiaceae 18 Cunninghamia lanceolata Lamb 12 Gnetaceae 19 Gnetum montanum Margf 13 Cupressaceae Dạng Tên Việt Nam sống nhỏ NGÀNH THÔNG Họ Bụt mọc Sa mộc Họ Dây gắm Gắm núi Họ Hoàng đàn Công dụng Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý (em xếp lại theo vần ABC ạ) Ph G,Td,Ca Ph T Fokienia hogginsii (Dunn) Henry Pơ mu Ph G,T,Ca et Thomas 14 Pinaceae Họ Thông 21 Pinus merkusii Jungh & Vriese Thông nhựa Ph G, Nh,Td 15 Cycadaceae Họ Tuế 22 Cycas balansae Warb Sơn tuế Ph Ca 16 Podocarpaceae Họ Kim giao 23 Nageia fleuryi (Hickel) de Laub Kim giao Ph G, T, Ca NGÀNH E MAGNOLIOPHYTA MỘC LAN LỚP MỘC E1 MAGNOLIOPSIDA LAN 17 Acanthaceae Họ Ô rô 24 Acanthus ilicifolius L Ô rô gai Ph T 25 Justicia gendarussa Burm f Thanh táo Ch 26 Peristrophe bivalvis (L.) Merr Cẩm Ph 18 Aceraceae Họ Thích Thích 27 Acer decandrum Merr Ph G,Ca nguyên 28 A tonkinense Lecomte Thích Bắc Ph G,Ca Họ Dương 19 Actinidaceae đào 29 Saurauia dillenioides Gagnep Nóng to Ph A 20 Alangiaceae Họ Thôi ba Thôi ba Trung 30 Alangium chinense (Lour.) Harms Ph T,Soi hoa 31 A kurzii Craib Thôi chanh Ph G,T 21 Altingiaceae Họ Sau sau 32 Liquidambar formosana Hance Sau sau Ph G,Td 22 Amaranthaceae Họ Rau dền 33 Achyranthes aspera L Cỏ xước Hm T 34 A spinosus L Dền gai Th T,A,Ags 35 Alterranthera sesilis (L.) A DC Rau dệu Th T,A Họ Đào lộn 23 Anacardiaceae hột Allospondias lakonensis (Pierre) 36 Dâu gia xoan Ph G,A Stapf Choerospondias axillaris (Roxb.) 37 Xoan nhừ Ph G,T Burtt 20 Các kiểu thảm thực vật + + + + + 4.4 4.2 4.4 + 4.1 + 4.4 + 4.4 + + + + + + + + + + + + + + + + + + 3.1 4.2 4.2 + + 4.2 + 4.1 + + + 5.4 + + + + + + + 4.4 + + + 4.1 + + + TT 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 Tên khoa học Dracontomelon duperreanumPierre Rhus chinensis Muell R succedanea L 24 Annonaceae Desmos chinensis Lour Fissistigma bracteolatum Chat Goniothalamus vietnamensis L Polyalthia cerasoides (Roxb.) Bedd Xylopia vielana Pierre 25 Apiaceae Centella asiatica (L.) Urb 26 Apocynaceae Holarrhena antidysenterica (Roxb ex Flem.) A DC Strophanthus divaricatus (Lour.) Hook & Arn Tabernaemontana bovina Lour Dạng Tên Việt Nam sống Công dụng Sấu Ph G,A Muối Sơn rừng Họ Na Hoa giẻ thơm Dất nhỏ Béo đen Ph Ph T T,Nh Ph Ph Ph T,Td T Nhọc Ph Giền đỏ Họ Hoa tán Rau má Họ Trúc đào Thừng mực trâu Các kiểu thảm thực vật Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý + + + + + + 4.4 + + 4 + + + + + + + 4.3 G,A + + + 4.2 Ph G,T + + + 4.4 Ch T,A Ph G,T + + Ph T + + Lài trâu Ph Thừng mực Wrightia balansae Pitard Ph mỡ Thừng mực W pubescens R Br Ph lông 27 Araliaceae Họ Ngũ gia bì Acanthopanax gracilistylisb W Ngũ gia bì Ph W Sm thường Heteropanax fragrans (G Don) Đại khải Ph Seem Schefflera octophylla (Lour.) Chân chim Ph Harm Chân chim S per - avis R Vig Ph nhỏ Trevesia palmata (Roxb ex Đu đủ rừng Ph Lindl.) Visan 28 Asclepiadaceae Họ Thiên lý Dischidia acuminata Cost Dây hạt bí Ph Hoya carnosa R Br Cẩm cù Ph Streptocaulon juventas (Lour.) Hà thủ ô trắng Ch Merr 29 Asteraceae Họ Cúc Ageratum conyzoides L Cỏ cứt lợn Hm Artemisia dzacunculus L Ngải cứu dại Ph Bidens pilosa L Đơn buốt Th Blumea balsamifera (L.) DC Đại bi Ch Crassocephalum crepidioides Tàu bay Th (Benth.) S Moore Eclipta prostrata (L.) L Nhọ nồi Ph Elephantopus scaber L Cúc thiên Hm T Sừng dê + + + + 3.2 + + 4.3 T + + + 4.2 T + + + 3.1 T + + G,T + G,T + T + 5.4 + + + T T + + + T + + + + T,A + T T + + T T T,A,Td T T 6.1 + + + + + 4.1 + 4.4 + + + + + + + + + + + 4.3 + 4.5 4.3 TT Tên khoa học 67 Eupatorium odoratum L 68 Xathium inaequilaterum DC 30 Betulaceae 69 Alnus nepalensis D Don Betula alnoides Buch - Ham ex 70 Don in DC 31 Bignoniaceae 71 Fernandoa brilletii (Dop) Steen Markhamia caudafelina (Hance) 72 Craib M stipulata (Wall.) Seem ex 73 Schum 74 Oroxylum indicum (L.) Kurz 75 Sterospermum neuranthum Kurz 32 Bombacaceae 76 Bombax ceiba L 33 Boraginaceae 77 Heliotropum indicum L 34 Burseraceae 78 Canarium album (Lour.) Raeusch 79 C nigrum (Lour)Engl 80 C tramdenum Dai & Yakov 35.Capparaceae 81 Cleome pentaphylla L 82 Cleome viscosa L Các kiểu thảm thực vật Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý + + 4.2 + Dạng Tên Việt Nam sống Công dụng Cỏ lào Ké đầu ngựa Họ Cáng lò Tống quản sử Ph Ph T T, Td Ph G,T + 4.2 Cáng lò Ph G + 4.2 Họ Núc nác Đinh thối Ph G + Kè đuôi nhông Ph G + + Đinh Ph G + + 4.3 Núc nác Quao Họ Gạo Gạo rừng Họ Vòi voi Vòi voi Họ Trám Trám trắng Trám chim Trám đen Họ Màn Màn hoa trắng Màn hoa vàng Họ Kim ngân Cơm cháy Họ Bứa Ph Ph T,A,Ca T + + + 4.1 Ph G,Ca + Ph T + Ph Ph Ph G,A G,A G,A Ch T,A + Th T,A + Ph T Ph T Ph Ph Ph 36 Caprifoliaceae 83 Sambucus adnata Wall 37 Clusiaceae Calophyllum merbranaceum 84 Cồng nhỏ Gardn & Champ 85 Garcinia fagraeoides A Chev Trai lý 86 G multiflora Champ ex Benth Dọc 87 G oblongifolia Champ ex Benth Bứa 38 Combretaceae Họ Bàng Terminalia myriocarpa Heurck & 88 Chò xanh Muell Arg Họ Khoai 39 Convolvulaceae lang Bạc thau 89 Argyreia acuta Lour nhọn 90 Ipomoea quamoclit L Tóc tiên Merremia hederacea (Burm f.) Bìm bìm hoa 91 Hallier f vàng 40 Cucurbitaceae Họ Bầu bí 92 Coccinia grandis (L.) Voig Mảnh bát 93 Gymnostemma pentaphyllum Dần toòng + + + + 3.1 + + + 4.4 4.4 4.1 + + 4.4 + + + + + 4.5 G T,A G,A + + + + + + 4.4 4.4 4.2 Ph G,T + Ch T + Ph + 4.2 + + + + Ph T Ph Ph T T + 3.2 + + + + + 4.1 + TT Tên khoa học (Thunb.) Makino Hodgsonia macrocarpa (Blume.) 94 Cogn 95 Zehneria indica (Lour.) Keraudren 41 Dilleniaceae 96 Dillenia elata Pierre 97 D indica L 98 D turbinata Fin & Gagnep 99 Tetracera scandens (L.) Merr 42 Dipterocarpaceae 100 Parashorea chinensis H Wang 101 P stellata Kurz 102 Vatica diospyroides Sym 43 Ebenaceae 103 Diospyros nitida Merr 104 D susarticulata Lecomte 44 Elaeocarpaceae 105 Elaeocarpus dubius DC 106 E griffithii (Wight.) A Gray 107 E tonkinensis A DC 45 Erythropalaceae 108 Erythropalum scandens Blume 46 Ericaceae Rhododendron moulmainense 109 Hook 47 Euphorbiaeae Alchornea tiliaefolia (Benth.) 110 Muell - Arg A trewioides (Benth.) Muell 111 Arg 112 Antidesma bunius (L.) Spreng 113 A pacii Metc Aporosa dioica (Roxb.) Muell 114 Arg 115 Baccaurea sapida Muell - Arg 116 Bischofia javanica Blume 117 Breynia fruticosa (L.) Hook F 118 Bridelia minutiflora Hook f 119 B monoica (Lour.) Merr Claoxylon longifolium(Blume.) 120 Endl ex Hassk 121 Croton tiglium L 122 Deutzianthus tonkinensis Gagnep 123 Endospermum chinense Benth 124 Euphorbia hirta L 125 Glochidion eriocarpum Champ Macaranga denticulata (Blume.) 126 Muell - Arg Dạng Tên Việt Nam sống Công dụng Các kiểu thảm thực vật Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý (Giảo cổ lam) Đại hái Ph T,A Dây pọp Họ Sổ Sổ Sổ bà Lọng bàng Chạc chìu Họ Dầu Chò Chò đen Táu muối Họ Thị Thị đen Thị lông Họ Côm Côm nhỏ Côm tầng Côm Bắc Họ Bồ khai Bò khai Họ Đỗ quyên Ph T,A Ph Ph Ph Ph G,T G,T G,T T + + + + Ph Ph Ph G, G,Ca G + + + 4.4 6 Ph Ph G G + + 4.3 4.2 Ph Ph Ph G G G + + + + Ph T,A + + Đỗ quyên Ph Ca + Ph T Ph T + + Ph Ph T,A T,A + + + + + 3.1 Thàu táu Ph T + + 3.1 Dâu da đất Nhội Bồ cu vẽ Đỏm Đỏm lông Ph Ph Ph Ph Ph A G,A T G,T G,A,Td + + + 4.2 4.1 3.2 Lộc mại dài Ph G,T,A + Ba đậu Mọ Vạng trứng Cỏ sữa lông Bọt ếch Ph Ph Ph Ph Ph T, Doc G,T T T T Ba soi Ph G,T,Soi Họ Thầu dầu Đom đóm đoạn Đom đóm nhẵn Chòi mòi tía Chòi mòi + + + + + + + + + 4.2 + + + 4 4.4 4.2 4.3 4.3 4.2 4.3 + + + + + + + + + + + + 5.4 4.4 4.2 4.2 + + + + + 4.2 4.4 + + + + + TT Tên khoa học Mallotus apelta (Lour.) Muell Arg 128 M barbatus Muell - Arg M philippinensis (Lamk.) Muell 129 Arg M paniculatus Muell - Arg 130 (Lamk.) Microdermis caseariaefolia 131 Planch ex Hook 132 Phyllanthus amarus Schum 133 P emblica L 134 P reticulatus Poir 127 135 P urinaria L Dạng Tên Việt Nam sống Các kiểu thảm thực vật Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý Bùm bụp Ph T,Td + Bùng bục Ph T,Td + Cánh kiến Ph G,T Ba bét Ph Chẩn Ph Chó đẻ Me rừng Phèn đen Chó đẻ cưa Sapium discolor (Champ ex Sòi tía Benth.) Muell - Arg 137 S sebiferum (L.) Roxb Sòi trắng Vernicia fordii (Hemsl.) Airy – 138 Trẩu trơn Shaw 48 Fabaceae Họ Đậu 139 Albizia kalkora Prain Muồng trắng 140 Bauhinia acuminata L Móng bò trắng 141 Bowringia callicarpa Benth Dây bánh nem 142 Caesalpinia sappan L Vang 143 C bonduc (L.) Roxb Móc mèo Muồng cánh 144 Cassia timoriensis A.DC gián 145 Crotalaria pallida Ait Lục lạc 146 Derris elliptica (Roxb.) Benth Dây mật 147 Desmodium gangeticum (L.) DC Thóc lép 148 Erythrophloeum fordii Oliv Lim xanh 149 Gleditsia australis Hemsl Bồ kết 150 Millettia ichthyochtona Auct Thàn mát 151 Ormosia balansae Drake Ràng ràng mít Ràng ràng 152 O pinnata (Lour.) Merr xanh 153 Pueraria montana (Lour.) Merr Sắn dây rừng 154 Saraca dives Pierre Vàng anh Thảo 155 Senna tora (L.) Roxb minh 136 156 Uraria crinita (L.) Desv ex DC Công dụng Đuôi chồn 49 Fagaceae Họ Dẻ 157 Castanopsis hystrix A DC Dẻ gai đỏ 158 C indica (Roxb.) A DC Dẻ gai Ấn Độ Lithocarpus bacgiangensis Hick 159 Sồi Bắc giang & A.Camus 160 Quercus helferiana A.DC Sồi dẹt + + 4.1 + + 3.2 + + 3.2 G + + Ph Ph Ph T T,A T + + + + + + Ph T + + Ph T,Td + Ph Td + Ph T,Doc + Ph Ph Ph Ph Ph G,Ca T T G,T T + + + + + Ph G + Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph T,Ags Doc T G,T G,T G,T,Doc G + + + + + + Ph G,Ca + Ph Ph T T,Ca + + + + Ph T,A + + + Ph T,Ca, Ags + + Ph Ph G G,A + + 4.2 4.2 Ph G + 4.4 Ph G + 4.2 + + 5.4 3.1 + 4.3 + + + + + + + 4.4 4.4 4.2 4.1 4.2 3.2 + + + + + + + + 3.1 4.4 4.4 4.5 6.1 4.3 + 4.3 4.4 + TT Tên khoa học 50 Flacourtiaceae Dạng Tên Việt Nam sống Họ Mùng qn Chìa vơi 161 Casearia balansae Gagnep Hydnocarpus hainanensis (Merr.) 162 Lọ nồi hải nam Sleum 51 Hypericaceae Họ Ban Cratoxylum cochinchinense Thành ngạnh 163 (Lour.) Blume nam 164 Hypericum japonicum Thumb Ban 52 Ixonanthaceae Họ Hà nu 165 Ixonanthes reticulata Jack Hà nu 53 Juglandaceae Họ Hồ đào Annamocarya sinensis (Dode.) J 166 Chò đãi Leroy 167 Engelhardtia roxburghiana Wall Chẹo tía 168 E spicata Lesch ex Blume Chẹo lông 169 Pterocarya stenoptera C DC Cơi 54 Lamiaceae Họ Hoa môi 170 Leonurus japonicus Houtt Ích mẫu Mosla dianthera (Buch - Ham.) Kinh giới 171 Maxim hoang 55 Lauraceae Họ Long não Actinodaphne cochinchinensis 172 Kháo nhớt Meisn 173 Beilschmidedia percoriacea Allen Chắp xanh Caryodaphnopsis tonknensis 174 Cà lồ bắc (Lecomte) Airy - Shaw 175 Cassytha filiformis L Tơ xanh 176 C parthenoxylon (Jack.) Meisn Re hương 177 Litsea amara Blume Mò lơng 178 L cubeba (Lour.) Pers Màng tang 179 L robusta Blume Bộp 180 Machilus bonii Lecomte Kháo vàng 56 Lecythidaceae Họ Lộc vừng Baringtonia acutangula (L.) 181 Lộc vừng Gaertn 57 Loganniaceae Họ Mã tiền Gelsemium elegans (Gardn Et 182 Lá ngón Champ) Benth 58 Loranthaceae Họ Tầm gửi Dendrophtsoe bicolor (Roxb.) 183 Mộc kí cong Mart Taxillus gracilifolius (Schult.f.) 184 Tầm gửi yếu Ban 59 Magnoliaceae Họ Mộc lan 185 Manglietia fordiana Oliv Vàng tâm 186 M conifera Dandy Mỡ 187 Michelia balansae Dandy Giổi lông Công dụng Các kiểu thảm thực vật Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý Ph G + + 4.4 Ph G,T + Ph G,T + Th T + Ph G + 4.4 Ph G + 4.4 Ph Ph Ph G G G,Doc + + + Ch T,Td + Th T,Td + Ph G + + 4.4 Ph G + 4.4 Ph G,A + 4.4 Ph Ph Ph Ph Ph Ph T G,Td G Td G G,Td + + + + + 4.4 4.2 4.1 4.1 4.4 Ph Ca + 4.2 Ph Doc + Ph T + 3.1 Ph T + 4.2 Ph Ph Ph G G G + + + 4.4 + + 4 4.4 3.2 + + + + + 4.1 + + + 4.4 4.4 TT Tên khoa học 60 Malvaceae 188 Abutilon indicum (L.) Sweet 189 Sida rhombifolia L 190 Urena lobata L 61 Melastomataceae 191 Melastoma candidum D Don 192 Memecylon edule Roxb 62 Meliaceae Aglaia roxburghiana (Wight & 193 Arn.) Miq 194 Aphanamixis grandiflora Blume Cipadessa baccifera var 195 cinarescens Pellegr Chisocheton paniculatus (Roxb.) 196 Hiern 197 Chukrasia tabularis A Juss 198 Melia azedarach L 199 Walsura bonii Pell 63 Menispermaceae 200 Cissampelos pareira L 201 S rotunda Lour 64 Mimosaceae 202 Acacia pennata (L.) Willd Adenanthera microsperma Teysm 203 & Binn Albizia attopeuensis (Pierre.) I 204 Nielsen 205 A procera (Roxb.) Benth Archidendron balansae (Oliv.) I 206 Nielsen 207 A clypearia (Jack.) I Nielsen 208 Mimosa pudica L 65 Moraceae Artocarpus tonkinensis A Chev 209 Ex Gagnep Broussonetia papyrifera (L.) 210 L’Hér ex Vent 211 Ficus auriculata Lour 212 F benjamina L 213 F callosa Willd 214 F fulva Reinw ex Blume 215 F hirta Vahl 216 F hispida L f 217 F racemosa L 218 F vasculosa Wall ex Miq 219 Streblus asper Lour 220 S macrophyllus Blume 66 Myristicaceae Dạng Tên Việt Nam sống Họ Bông Cây cối xay Ké hoa vàng Ké hoa đào Họ Mua Mua đồi Sầm Họ Xoan Cơng dụng Các kiểu thảm thực vật Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý Ph Ph Ph T T,Ags T,Ags + + + Ph Ph T T + + Gội núi Ph G + Gội trắng Ph G + Cà muối tro Ph T,A + + 4.1 Quyếch tía Ph T + + 4.2 Lát hoa Xoan Xoan núi Họ Tiết dê Tiết dê Củ bình vơi Họ Trinh nữ Dây sống rắn Muồng ràng ràng Ph Ph Ph G G,T T + + 4 4.4 Ph Ph T,A T + + + Ph T,Doc + + Ph T + Đái bò to Ph T + Muồng xanh Ph Cứt ngựa Ph T + + 4.4 Mán đỉa Trinh nữ Họ Dâu tằm Ph Ph G,T T + + + Chay Bắc Ph G,T + Dướng Ph T,Ags Vả Si sanh Gùa Ngỗ lơng Vú bò lơng Ngái Sung Đa bóng Ruối Mạy tèo Họ Máu chó Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph T,A,Ags Ca Ca,Ags Ca T A,Ags T,A,Ca T,Ca T,Ca G,T + + + + + 4 + + 4.4 4.2 4.1 + + + + 4.1 + + + + + + 4.4 + + + + + + 4.3 4.2 + + + + + + + 4.2 3.1 4 4 4.1 4.1 TT Tên khoa học 221 Knema globularia (Lamk.) Warb 222 K pierrei Warb 67 Myrsinaceae 223 Ardisia silvestris Pitard 224 Maesa balansae Mez 225 M indica (Roxb.) A DC 68 Myrtaceae 226 Rhodomyrtus tomentosa Hassk 227 Syzygium cuminii (L.) Skells 228 S levinei (Merr.) Merr & Perry 69 Oleaceae 229 Jasminum nervosum Lour 70 Opiliaceae 230 Melientha suavis Pierre 71 Oxalidaceae Dạng Tên Việt Nam sống Máu chó nhỏ Máu chó to Họ đơn nem Lá khơi Đơn nem to Đơn Ấn độ Họ Sim Sim Trâm tía Trâm núi Họ Nhài Vằng Họ Sơn cam Rau sắng Họ Chua me đất Me đất chua Họ Lạc tiên Dây lạc tiên Họ Hồ tiêu Hàm ếch rừng Họ Rau răm 231 Oxalis acetosella L 72 Passifloraceae 232 Passiflora foetida L 73 Piperaceae 233 Piper bonii C DC 74 Polygonaceae Fallopia multiflora (Thunb.) 234 Hà thủ ô đỏ Haraldson 235 Polygonum chinensis L Thồm lồm 75 Proteaceae Họ Mạ sưa 236 Heliciopsis lobata (Merr.) Sleum Mạ sưa 76 Rosaceae Họ Hoa hồng 236 Rubus alcaefolius Poir Mâm xôi 237 R cochinchinensis Tratt Ngấy hương 77 Rubiaceae Họ Cà phê Aidia oxyodonta (Drake) Găng 238 Yamazaki nhọn Hedyotis capitellata Wall ex G 239 Dạ cẩm Don 240 Ixora cocinea L Mẫu đơn 241 Morinda officinalis How Ba kích 242 Mussaenda pubescens Ait F Bướm bạc lông Neolamarckia cadamba (Roxb.) 243 Gáo trắng Bosser 244 Psychotria reevesii Wall in Roxb Lấu 245 Randia spinosa (Thunb.) Poir Găng gai 246 Uncaria homomalla Miq Câu đằng bắc Wendlandia paniculata (Roxb.) 247 Hoắc quang DC 78 Rutaceae Họ Cam 249 Clausena excavata Burm.f Hồng bì dại Cơng dụng Các kiểu thảm thực vật Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý Ph T + Ph G + 4.2 Ph Ph Ph T T,A T,A + Ph Ph Ph T,A T T + Ph T + Ph T,A + Ch T,A + Ph T,A Ph T + Ph T + Ph T,A + Ph G + Ph Ph T,A T,A + + Ph T Ph T + + Ph Ph Ph T,Ca T T + + + + Ph G,T + Ph Ph Ph T T,Doc T + Ph G,T Ph A + + + + 4.3 4.2 + + + 3.2 6.1 4.2 4.5 4.2 + + 4.1 + 4.4 + 5.4 + 4.4 + + 4.1 + + 4.2 6.1 + 4.5 + + + + + + 4.3 4 + + TT Tên khoa học Dạng Tên Việt Nam sống 250 Euodia lepta (Spreng.) Merr Ba chạc Micromelum minutum (Forst.f.) 251 Kim sương Wright & Arn 252 Zanthoxylum acanthopodium DC Sẻn 253 Z nitidum (Roxb.) DC Xuyên tiêu 79 Sapindaceae Họ Bồ 254 Delavaya yunnanensisFranch Trường vải 255 Dimocarpus fumatus Lour Nhãn rừng 256 Mischocarpus suidaicus Blume Trường sâng Nephelium cuspidatum Blume var 257 Thiều rừng bassacense (Pierre.) Leenh 258 Pometia pinnata Forst Sâng 80 Sapotaceae Họ Hồng xiêm Eberhardtia aurata (Pierre ex 259 Mắc niễng Bubard) Lecomte Madhuca pasquieri (Dubard.) H J 260 Sến mật Lam Họ Hoa mõm 81 Scrophulariaceae chó 261 Scoparia dulcis L Cam thảo nam Họ Thanh 82 Simaroubaceae thất Ailanthus altissima (Mill.) Thanh thất núi 262 Swingle cao 83 Solanaceae Họ Cà 263 Physalis minima L Tầm bóp nhỏ 264 Solanum capsicoides All Cà dại đỏ 265 S incanum L Cà gai 84 Sonneratiaceae Họ Bần Duabanga grandiflora (Roxb ex 266 Phay sừng DC.) Walp 85 Staphyleaceae Họ Côi 267 Turpinia montana (Blume.) Kurz Côi núi Họ Trôm 86 Sterculiaceae (Sảng) Commersonia bartramia (L.) 268 Hu đen Merr 269 Helicteres hirsuta Lour Tổ kén lơng Pterospermum Lòng mang 270 truncatolobatumGagnep cụt 271 Sterculia lanceolata Cav Sảng nhung 87 Styracaceae Họ Bồ đề Styrax tonkinensis (Pierre.) Craib 271 Bồ đề trắng ex Hartwiss 88 Theaceae Họ Chè 273 Camellia sasanqua Nakai Chè rừng 274 Camellia flava (Pitard.) Sealy Chè hoa vàng 275 Schima wallichii (DC.) Korth Vối thuốc Công dụng Các kiểu thảm thực vật Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý + Ph T,Td Ph T + Ph Ph T T + + + + 4.2 5.4 Ph Ph Ph T,Td G G + + + + 4.3 3.1 Ph T,A + + 4.5 Ph G,Td + + 4.1 Ph G + Ph G,Td + 4.4 Ph T + Ph T + Th Ph Ph T T T Ph G,Ca + Ph G + 4.2 Ph Soi + Ph T,Soi Ph G + 4.4 Ph G + 4.3 Ph G,T Ph Ph Ph T Ca G 4.1 + 5.4 + + + + + + + 4.2 2 + 3.1 + + 4.4 + + + 5.4 4.5 TT Tên khoa học Dạng Tên Việt Nam sống 89 Tiliaceae Họ Đay Excentrodendron tonkinense 276 Nghiến (Gagnep.) Chang & Miau 277 Grewia paniculata Roxb Cò ke 278 Triumfetta bartramia L Ké đay vàng 90 Ulmaceae Họ Du 279 Celtis sinensis Pers Sếu 280 Gironniera subaequalis Planch Ngát vàng 281 Trema orientalis (L.) Blume Hu đen 91 Urticaceae Họ Gai Dendrocnide sinuata (Blume) 282 Lá han Chew Elatostema rupestre (Buch.-Ham.) 283 Cao hùng đá Wedd Pouzolzia sanguinea (Blume.) 284 Bọ mắm rừng Merr Họ Cỏ roi 92 Verbenaceae ngựa 285 Callicarpa arborea Roxb Tu hú gỗ 286 Clerodendrum cyrtophyllum Turcz Bọ mẩy 287 C paniculatum L Mò hoa đỏ Mò hoa trắng 288 C philippinum Schauer in DC 289 Gmelina arborea Roxb Lõi thọ 290 Verbena officinalis L Cỏ roi ngựa 93 Vitaceae Họ Nho Ampelopsis cantoniensis (Hook et 291 Chè dây Arn.) Planch 292 Cissus repens Lamk Chìa vơi E2 LILIOPSIDA LỚP HÀNH 94 Araceae Họ Ráy 293 Alocasia macrorrhiza (L.) G Don Ráy Epipremnum pinnatum (L.) Engl 294 Ráy leo xẻ & K Kraure Thiên niên 295 Homalomena aromatica Schott kiện 95 Arecaceae Họ Cau 296 Arenga pinnata (Wurmb.) Mer Búng báng 297 Calamus sp Mây Đùng đình 298 Caryota mitis Lour rừng 299 C urens L Móc 96 Cyperaceae Họ Cói 300 Cyperus rotundus L Củ gấu 97 Dioscoreaceae Họ Củ nâu 301 Dioscorea cirrhosa Prain & Burk Củ nâu 302 D persimilis Prain & Burk Củ mài 98 Marantaceae Họ Lá dong Công dụng Các kiểu thảm thực vật Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý Ph G + 4.4 Ph Ph T,Soi T Ph Ph Ph G,Soi T T,Soi + + Ph T,Soi + Ph T + Ph T + 4.2 Th Ph Ph G,T T,A T,Ca + Ph T Ph Ch T T Ph + + + + + 4 5.4 4.2 4.2 + + + + + 4.2 4.4 + 4.2 + 4 T + Ph T + 4.4 Hm T + + Ph T + 3.2 Ch T + Ph Ph T,A Dtc + + Ph Ca + Ph Soi + Ch T Cr Cr T,A,Ta T,A + 4.2 + + + + 4.3 + + + 4.2 4.4 4.4 TT Tên khoa học Phrynium placentarium (Lour.) Merr 99 Musaceae 304 Musa acuminata Colla 100 Orchidaceae 303 305 Anoectochilus calcareus Aver 306 Cymbidum ensifolium (L.) Sw 307 Dendrobium lindleyi Steud 101 Poaceae Ampelocalamus patellais 308 (Gamble) Stapleton 309 Bambusa nutans W ex Munro 310 Centotheca lappacea (L.) Desv Chrysopogon aciculatus (Retz.) 311 Trin 312 Cynodon dactylon (L.) Pers 313 Echinnochloa colona (L.) Link 314 Imperata cylindrica L Beauv Microstegium vagans (Nees ex 315 Steud.) A Camus Miscanthus floridulus (Labill.) 316 Warb ex K Schum & Lauterb 317 Neohouzeana dulloa A Camus 318 Saccharum arundinaceum Retz 319 Panicum repens L Thysanolaena maxima (Roxb.) 320 Kuntze 102 Smilacaceae Heterosmilaxgaudichaudiana 321 (Kunth.) Maxim 322 Smilax ovalifoliaRoxb 103 Stemonaceae 323 Stemona tuberosa Lour 104 Zingiberaceae 324 Alpinia conchigera Griff 325 Amomum villosum Lour 326 Cucuma zedoaria (Berg.)Rosc Cộng Dạng Tên Việt Nam sống Lá dong Họ Chuối Chuối rừng Họ Lan Kim tuyến đá vôi Lan kiếm Lan vẩy rồng Họ Hòa thảo Cơng dụng Cr Các kiểu thảm thực vật Yếu tố địa RTS TCB TCO RTH lý + 4.3 Cr T,Ca + 4.4 Cr T,Ca + 4.1 Ph Ph Ca T,Ca + + 4.2 Giang Ph Dtc + + Vầu Cỏ tre Ph Ch Dtc Ags + + + + Cỏ may Hm T + + Cỏ gà Cỏ lồng vực Cỏ tranh Hm Th Cr T Ags T,Ags + + + + + + 4.3 4.5 Cỏ rác Cr Ags + + Chè vè Hm T + + Nứa Lau Cỏ gừng Ph Ch Hm Dtc T T + + 4.2 3.2 4.2 Cỏ chit Hm T + Khúc khắc Cr T + + 4.4 Kim cang to Họ Bách Bách Họ Gừng Riềng rừng Sa nhân Nghệ đen Số loài: 326 Số chi: 266 Số họ: 104 Số ngành: 05 Cr T + + Cr T + + Cr Cr Cr T,A T T,A + + + + 4.2 + + 4.2 4 Họ Kim cang + + + + + 232 208 188 175 81 72 67 63 33 93 86 43 04 05 04 05 4.2 Phụ lục 2: MỘT SỐ HÌNH ẢNH TẠI KHU VỰC NGHIÊN CỨU Hình 4.1 Rừng thứ sinh (Người chụp: Nguyễn Thị Ngọc Vấn; Nơi chụp: thôn Lùng Càng, xã Phong Quang, huyện Vị Xun , tỉnh Hà Giang) Hình 4.2 Rừng trồng Thơng (Người chụp: Nguyễn Thị Ngọc Vấn; Nơi chụp: thôn Lùng Giàng B, xã Phong Quang, huyện Vi Xuyên, tỉnh Hà Giang ) Hình 4.3 Thảm cỏ (Người chụp: Bàn Văn Thành- cán Sở TN&MT Hà Giang; Nơi chụp: thôn Lùng Giàng A xã Phong Quang, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang) Hình 4.4 Thảm bụi (Người chụp: Nguyễn Thị Ngọc Vấn; Nơi chụp: thôn Lùng Giàng A xã Phong Quang, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang) ... cứu trạng thảm thực vật hệ thực vật xã Phong Quang, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang Mục tiêu nghiên cứu - Đánh giá trạng thảm thực vật hệ thực vật xã Phong Quang (huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang) -... thảm thực vật: Trong khuôn khổ luận văn thạc sĩ đề tài ch nghiên cứu kiểu thảm thực vật tự nhiên xã Phong Quang (huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang) - Đối với hệ thực vật: Đề tài nghiên cứu thực vật. .. với thảm thực vật, hệ thực vật mang hàm ý thành phần giống loài, thảm thực vật tập hợp thành phần thực vật [22] 1.2 Nghiên cứu thảm thực vật giới Việt Nam 1.2.1 Nghiên cứu thảm thực vật giới