Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp +PHẦN 1: MỞ ĐẦU 1.1 Lý chọn đề tài Chăn ni bò tập qn lâu đời người nông dân Việt Nam Với điều kiện thời tiết thuận lợi, 3/4 diện tích đồi núi, có đồng cỏ tự nhiên rộng lớn, phụ phẩm trồng trọt dồi dào, chăn ni bò mạnh nước ta Ðưa chăn nuôi thành ngành sản xuất chính, chăn ni bò xác định có vai trò quan trọng chuyển đổi cấu sản xuất nông nghiệp nhiều vùng nước ta, địa bàn miền núi tạo sản phẩm hàng hóa có giá trị kinh tế cao Đời sống vật chất ngày tăng cao đồng nghĩa với nhu cầu thịt, sữa, trứng… ngày tăng khả cung cấp hạn chế Thịt bò đại diện cho nhóm thịt đỏ loại thịt hấp dẫn giàu dinh dưỡng, chế biến thành ăn với hương vị đặc biệt cung cấp lượng đạm lớn cho người loại thực phẩm nhiều người yêu thích Trong năm gần đây, dịch cúm gia cầm bùng phát, dịch liên cầu khuẩn lợn, hay gần tượng trứng gà giả, trứng gà công nghiệp bị tẩy màu… khiến cho thực phẩm tiêu thụ giảm hẳn, ngược lại nhu cầu thịt bò tăng lên Tuy nhiên, Việt Nam thịt bò xem ăn xa xỉ lý giá q cao ngành chăn ni bò thịt chưa trọng phát triển thuận lợi chăn ni bò thịt chưa khai thác tận dụng hết Ngọc Thanh xã thuộc thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc Đây vùng có khả canh tác nhiều loại trồng khác có lượng phế phụ phẩm nơng nghiệp dồi mặt khác diện tích chăn thả rộng nên nơi điều kiện tốt để phát triển chăn ni bò Hơn điều kiện kinh tế người dân nhiều khó khăn, chưa có khả để giới hố hồn tồn nơng nghiệp việc chăn ni bò giải phần Trường ĐHSP Hà Nội Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp sức kéo, cung cấp phân bón cho ngành trồng trọt điều quan trọng góp phần tăng thu nhập đáng kể cho người dân nơi Mặt khác Ngọc Thanh có ưu vị trí địa lý: xã thuộc địa phận thị xã Phúc Yên tiếp giáp Hà Nội thị trường tiêu thụ thịt bò rộng tiềm năng; bên cạnh thị xã Phúc n có nhiều nhà máy, cơng ty, trường học… nơi tiêu thụ thịt bò lớn Tuy nhiên, việc phát triển chăn ni bò Ngọc Thanh nhỏ lẻ chưa đầu tư nhiều, chưa có hộ ni bò theo qui mơ trang trại Nguồn thức ăn cỏ tự nhiên dồi dào, bãi chăn thả rộng, phụ phẩm từ nông nghiệp nhiều (thân ngô, rơm lúa, rau khoai…) chưa tận dụng triệt để gây lãng phí Số lượng chất lượng đàn bò xã chưa phát triển so với tiềm có xã Nhằm tìm hiểu thực trạng chăn ni bò xã Ngọc Thanh, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc đề xuất giải pháp góp phần phát triển chăn ni bò với điều kiện cụ thể địa phương tiến hành đề tài: “Thực trạng giải pháp phát triển chăn ni bò xã Ngọc Thanh, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc” 1.2 Mục tiêu đề tài: - Tìm hiểu thực trạng chăn ni bò xã Ngọc Thanh, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc - Đề xuất giải pháp phát triển chăn ni bò với điều kiện thực tế địa phương Trường ĐHSP Hà Nội 2 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 Tình hình chăn ni bò giới nước 2.1.1 Sơ lược tình hình chăn ni bò giới 2.2.1.1 Số lượng phân bố đàn bò Chăn ni bò thịt phát triển hầu hết quốc gia thuộc châu lục vùng giới, châu Mỹ châu lục có số lượng đàn bò thịt chiếm tỷ trọng lớn giới (khoảng 37,1%) Bảng 2.1 Biến động số lượng đàn bò giới (ĐVT:1000con) Quốc gia Năm 2005 2006 2007 Bra xin 207.157 205.886 199.752 Ấn độ 180.837 178.703 176.594 Trung Quốc 90.134 87.548 82.067 Mỹ 95.438 96.702 97.003 Ắchentina 50.167 50.700 50.750 Ê ti ô pi a 40.390 43.125 43.000 Xu đăng 40.468 40.994 41.404 Mê hi cô 28.763 31.163 31.950 Úc 27.782 28.393 28.037 Băng la đét 24.900 25.100 25.300 Việt Nam 5.541 6.511 6.725 Thế giới 1.350.178 1.361.540 1.357.184 Nguồn: Phòng thống kê FAO, năm 2009 Từ bảng 2.1 cho thấy tổng đàn bò giới năm qua tăng chậm, năm 2007 1.357.183 nghìn con, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2005-2007 0,26 % Trong Braxin, Ấn Độ quốc gia có Trường ĐHSP Hà Nội Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp tổng đàn bò lớn giới, năm 2007 Braxin có 199.752 nghìn (chiếm 14,72% tổng đàn bò giới), Ấn Độ có 176.594 nhìn (chiếm 13,01% tổng đàn bò giới) Tuy nhiên số lượng đàn bò quốc gia có xu hướng giảm năm gần đây, tốc độ giảm bình quân giai đoạn 2005-2007 1,8% Braxin 1,18% Ấn Độ Việt Nam quốc gia phát triển đánh giá có tốc độ phát triển kinh tế nhanh, điều thể thơng qua tốc độ tăng trưởng bình qn đàn bò giai đồn 2005-2007 10,4%/năm số lượng đầu 6.725 nghìn năm 2007(chiếm 0,5% tổng đàn bò giới) Đây kết bước đầu Việt Nam tham gia thành viên thức WTO Bảng 2.2 Số lượng bò thịt giết mổ giới (Đvt: 1000 con) Quốc gia Năm 2005 2006 2007 Trung Quốc 40.659 41.579 44.060 Mỹ 33.311 33.850 33.720 Bra-xin 39.430 30.374 30.713 Ắc hen ti na 14.252 13.403 13.500 Ấn độ 12.950 12.510 12.450 Nga 10.672 9.640 9.481 Úc 8.854 8.401 9.081 Mê hi cô 7.666 7.860 7.969 Pháp 5.270 5.100 5.082 Uc crai na 3.821 3.724 3.740 Việt Nam 830 927 1.200 Thế giới 290.652 283.006 287.000 Nguồn: Phòng thống kê FAO, năm 2009 Với số lượng đàn bò trên, số lượng bò giết mổ hàng năm Trường ĐHSP Hà Nội Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp giới tương đối lớn, năm 2007 287.000 con, cung cẩp cho thị trường 59.852 nghìn thịt (tổng hợp bảng 2.2).Trong Trung Quốc, Mỹ, Braxin quốc gia có số lượng bò giết mổ lớn giới Năm 2007, số lượng bò giết mổ Trung Quốc 44.060 nghìn (chiếm 15,35% số lượng bò giết mổ giới) cung ứng 5.849 nghìn thịt Mỹ có số lượng bò giết thịt Trung Quốc có suất cao nên sản lượng thịt cung ứng lớn (12.044 nghìn thịt tương ứng với 33.720 nghìn giết mổ) Lượng giết mổ Braxin năm qua lớn 10,93% giai đoạn 2005-2007 Ngược lại với xu đó, số lượng giết mổ đàn bò Việt Nam có tốc độ tăng trưởng tốt 20,57% với tổng lượng bò giết mổ 1.200 nghìn con, cung cấp 206 nghìn thịt vào năm 2007 Nguyên nhân xu hướng biến động khủng hoảng kinh tế giới thời gian qua số dịch bệnh sảy đàn bò số nước có quy mơ chăn ni lớn bệnh bò điên, tụ huyết trùng tâm lý phận người tiêu dùng giới vấn đề đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm loại sản phẩm có giá trị dinh dưỡng cao Tuy vậy, xu hướng chung nhu cầu thịt bò người tiêu dùng giới không ngừng tăng lên, tổng lượng nhập thịt bò giới năm 2008 6.834 (với tốc độ tăng bình quân giai đoạn 2006-2008 0,41%), thể bảng 2.3 Vì vậy, hội cho quốc gia có điều kiện phát triển chăn ni bò thịt tạo nhiều sản phẩm cho xuất khấu Cầu thịt bò lớn Châu Mỹ, Mỹ quốc gia có nhu cầu nhập thịt bò lớn giới 1.151 (chiếm 15% tổng sản lượng thịt bò nhập giới vào năm 2008), Nga Giamaica, Malaixia quốc gia có tỷ trọng nhập cao Trường ĐHSP Hà Nội Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp Bảng 2.3 Tình hình nhập thịt bò giới ĐVT: Năm Quốc gia 2006 2007 2008 Hoa Kỳ 1.399 1.384 1.151 Nga 939 1.030 1.137 Gia-mai-ca 678 686 659 Ma-lai-xi-a 383 403 408 Ka-giắc-xtan 298 308 295 Vê-nê-du-ê-la 54 186 320 Ai Cập 292 293 205 Ca-na-đa 180 242 230 Phi-lip-pin 136 153 159 Ấn Độ 93 103 130 Việt Nam 29 89 140 Thế giới 6.791 7.121 6.834 Nguồn: Phòng thống kê FAO, năm 2009 Tuy nhiên khủng hoảng kinh tế giới, khả tự đáp ứng nhu cầu thịt bò nước tâm lý tiêu dùng phận người tiêu dùng giới an toàn vệ sinh thực phẩm, nên năm gần số quốc gia có xu hướng giảm lượng thịt nhập Mỹ, Giamaica, Ka-giắc-xtan, Ai Cập Ngược lại, Vê-nê-du-ê-la Việt Nam có tốc độ nhập cao (132,10% Việt Nam 158,24% Vê-nê-du-ê-la) Về khả xuất thịt bò giới tông hợp qua bảng 2.4 sau: Các quốc gia có khả xuất nhiều phải kể đến Trường ĐHSP Hà Nội Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp cường quốc chăn ni bò thịt như: Braxin, Ơxtraylia, Mỹ, Ấn độ, Niudilân , tổng lượng xuất Braxin 1.801 năm 2008 (chiếm 23,81% tổng lượng xuất giới), Ôxtraylia 1.407 (chiếm 18,6% tổng lượng xuất giới) Lượng xuất Việt Nam có 135 năm 2008 (chiếm 1,8% tổng lượng xuất giới) tốc độ tăng xuất giai đoạn 2006-2008 lên đến 155,36% Điều chứng tỏ nước ta tham gia vào trình hội nhập kinh tế giới cách tích cực, khẳng định vị trí trường quốc tế, tạo đà phát triển ngành kinh tế ngành kinh tế khác tương lai Bảng 2.4 Tình hình xuất thịt bò giới ĐVT: Tấn Năm Nước 2006 2007 2008 Bra-xin 2.084 2.189 1.801 Ô-xtrây-li-a 1.430 1.400 1.407 Hoa Kỳ 519 650 856 Ấn Độ 681 678 625 Niu Di-lân 530 496 533 Ca-na-đa 477 457 494 Ắc-hen-ti-na 552 534 421 U-ru-guay 460 385 361 Pa-ra-guay 232 196 232 Cô-lôm-bi-a 31 114 206 Việt Nam 24 84 135 7.517 7.643 7.565 Thế giới Trường ĐHSP Hà Nội Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp Nguồn: Phòng thống kê FAO, năm 2009 2.2.2 Sơ lược tình hình chăn ni bò nước ta 2.2.2.1 Số lượng phân bố đàn bò Từ xa xưa chăn ni bò nước ta chủ yếu khai thác sức kéo phân bón phục vụ trực tiếp cho nông nghiệp, nguồn cải dự trữ lúc thiên tai mùa… Ngày nay, khoa học cơng nghệ ngày phát triển, có máy móc sản phẩm phân bón thay vai trò cung cấp sức kéo phân bón bò đặt xuống hàng thứ yếu, vai trò cung cấp thịt, sữa chiếm ưu Do đời sống người ngày cao nên thịt bò ngày tiêu thụ nhiều Nhưng năm gần số lượng bò ni có xu hướng giảm ngun nhân đồng cỏ chăn thả tự nhiên ngày bị thu hẹp, đa phần người nơng dân chưa có điều kiện chăn nuôi với số lượng nhiều Diễn biến số lượng bò nước ta số năm trình bày cụ thể Bảng 2.5: Số lượng bò Việt Nam từ năm 2005 – 2010 Năm 2005 2006 2007 2008 2009 2010 5.504,7 6.510,8 6.724,7 6.337,7 6.103,3 5.808,3 Số lượng (nghìn con) Nguồn: Tổng cục thống kê Việt Nam 2010 Như năm gần đàn bò nước ta có xu hướng tăng ổn định Điều phản ánh phát triển nông nghiệp ta nói chung phát triển ngành chăn ni bò nói riêng Nhờ có quan tâm Đảng Nhà nước: Đã cho bà vay vốn, hỗ trợ kỹ thuật, không ngừng nghiên cứu tạo giống nhập ngoại giống có suất cao, thích nghi với điều kiên chăn nuôi Việt Nam Hiện Trường ĐHSP Hà Nội Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp nay, có 15 tỉnh thành tham gia dự án giống bò thịt chất lượng cao Hàng nghìn bò thịt giống cao sản nhập nước ta năm qua nhằm đáp ứng nhu cầu giống phát triển chăn nuôi nhân dân Tỉ lệ đàn bò lai chiếm 30% tổng đàn bò, đàn bò để tiếp tục lai tạo bò thịt chất lượng cao Nước ta có đặc điểm tự nhiên đa dạng phân bố đàn bò nước có khác rõ rệt Đàn bò nước ta tập trung khu vực Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bộ Đông Nam Bộ với số lượng 62% tổng đàn bò nước Bò gia súc nhai lại dễ thích nghi với vùng có thảm thực vật phong phú, khả lợi dụng thức ăn thô xanh bò tốt Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bộ nơi có điều kiện tự nhiên phù hợp với phát triển bò nên có đến 40% bò nước tập trung Tuy Tây Nguyên vùng đất rộng lớn, có nhiều đất đai đồng cỏ phù hợp với chăn ni bò số lượng bò chiếm khoảng 11 % số bò nước Trong năm qua suất chất lượng giống bò nước ta cải thiện nhiều, nước có khoảng 6,51 triệu con, có 2,08 triệu bò lai Zebu (chiếm 32% tổng đàn bò) Các tỉnh có số lượng bò lai Sind cao Vĩnh Phúc 58,9% (104,3 nghìn bò lai Sind tổng số 177,1 nghìn bò tỉnh), Hà Tây 85,4% (138 nghìn tổng số 161,7 nghìn con), Quảng Ngãi 29,2% (83,3 nghìn tổng số 284,6 nghìn con), Tây Ninh 83,0% (104,3 nghìn 125,7 nghìn con) (Đề án phát triển chăn ni bò thịt đến năm 2020, trang 3) Bò lai Zebu (Sind, Sahiwal…) thích nghi tốt với điều kiện sinh thái nước ta, làm phong phú nguồn gen bò thịt nước Có số sở giống bò thịt địa phương củng cố xây dựng để đáp ứng nhu cầu giống chăn ni bò thịt chất lượng cao Sơn La, Tuyên Quang, Bình Định, Bình Phước, Lâm Đồng ,Gia Lai, Tp Hồ Chí Trường ĐHSP Hà Nội Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 10 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp Minh Bảng 2.6: Số lượng bò phân bố theo địa phương nước ta Đơn vị:Nghìn Số Vùng/Miền TT Năm 2006 2007 2008 2009 2010 CẢ NƯỚC 6.510,8 6.724,7 6.337,7 6.103,3 5.806,3 Đồng Sông Hồng 821,5 822,9 729,9 651,7 603,4 Miền núi phía Bắc 1.026,6 1.088,8 1.058,9 1.031,7 993,7 2.742,0 2.825,5 2.619,0 2.489,7 2.336,9 Bắc Trung Bộ Duyên Hải Nam Trung Bộ Tây Nguyên 747,9 756,3 721,3 716,9 694,9 Đông Nam Bộ 493,0 541,6 495,1 473,4 440,0 679,8 689,6 713,5 696,6 691,1 Đồng sông Cửu Long Nguồn: Tổng cục thống kê Việt Nam 2010 Số lượng đàn bò có xu hướng giảm thời gian gần Nếu so sánh năm 2005 năm 2010, đàn bò nước ta từ 6.510,8 nghìn xuống 5.806,3 nghìn Chăn nuôi quy mô trang trại phát triển, nước có 6.405 trang trại chăn ni bò.Trong đó, Đơng Nam Bộ dẫn đầu nước số lượng với 2.683 trang trại bò Các trang trại có quy mơ chăn ni từ 10-50 Chủ trang trại áp dụng tiến giống, thức ăn, chuồng trại kỹ thuật chăm sóc ni dưỡng Vì vậy, suất, chất lượng giống hiệu chăn ni cải thiện 2.2.2.2 Tình hình chăn ni bò thịt Ngành chăn ni bò thịt chun dụng chưa thực hình thành Trường ĐHSP Hà Nội 10 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 10 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 32 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp nguồn nước địa phương dồi dào, mùa khơ đến Ngọc Thanh có hồ Đại Lải hồ có nhiệm vụ tưới tiêu cho đồng ruộng khu vực nên nước dễ bị khan 4.3.2 Yếu tố kinh tế xã hội 4.3.2.1 Chủ trương sách nhà nước Các chủ trương sách nhà nước phát triển chăn ni bò thịt, vai trò quản lý điều hành phủ có ảnh hưởng lớn đến phát triển chăn ni bò thịt Vĩnh Phúc tỉnh triển khai thực tốt chủ trương, sách nhà nước để đảm bảo phát triển chăn ni bò Tuy nhiên có lẽ Ngọc Thanh xã vùng núi khó khăn Vĩnh Phúc dân trí hạn chế Người dân chưa nắm bắt thông tin sách địa phương; quyền chưa có hình thức tun truyền thích hợp thơng tin đến người dân người chăn ni khơng hưởng lợi nhiều từ sách 4.3.2.2 Vốn Vốn điều kiện định tới việc chăn ni bò thịt Có vốn mua giống, xây dựng chuồng trại, sở vật chất kỹ thuật, thức ăn ngồi nhiều khoản chi phí khác cho việc phát triển chăn ni bò Vì phải có nguồn vốn tương đối lớn Nhu cầu vốn chăn ni bò thịt lớn, khả tích lũy hộ nơng dân xã thấp (tỷ lệ hộ nghèo xã cao), việc đầu tư cho chăn ni bò hộ từ nguồn vốn tích lũy hàng năm khó khăn khơng thể thực Để có đủ vốn đầu tư cho chăn ni bò (đặc biệt giống) hộ chăn ni phải trơng vào nguồn vốn tín dụng Tuy có nhiều sách khuyến khích chăn ni bò vốn cho vay ưu đãi sản xuất nông nghiệp quy mơ nơng hộ nhìn chung so với u cầu đầu tư Thực tế có hộ nơng dân Ngọc Thanh vay về, cất kỹ đến hạn đem trả vốn khoản lãi suất Trường ĐHSP Hà Nội 32 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 32 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 33 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp 4.3.2.3 Lao động Chăn ni bò đòi hỏi phải có số lượng lao động tương đối lớn để phục vụ cho khâu từ khâu lấy thức ăn, cho ăn, vệ sinh chuồng trại Ngồi đòi hỏi người lao động phải có trình độ kỹ thuật để theo dõi trình phát triển, đạo hoạt động khâu chăm sóc phần thức ăn cho bò Ở Xã Ngọc Thanh việc sử dụng lao động chăn ni bò thịt hộ chủ yếu người già trẻ em Trong thời gian chăn thả bò họ thường kết hợp làm nhiều việc, sử dụng thời gian ngày để chăm sóc bò, tình trạng phù hợp mà phương thức chăn nuôi hộ phần lớn phương thức quảng canh Bò có khoảng 4-5 giờ/ngày để gặm cỏ (chiếm 20% thời gian ngày) số thời gian lại bò bị nhốt chuồng tình trạng bị bỏ đói bò chậm lớn Với đặc điểm sử dụng lao động hộ dân gây khó khăn việc tiếp nhận chuyển giao kỹ thuật chăn ni bò chưởng trình dự án đến nơng hộ (vì người tham gia tập huấn thường lao động – người độ tuổi lao động họ thường không tham gia trực tiếp hoạt động chăn sóc bò, người tham gia trực tiếp vào hoạt động chăn ni bò người già trẻ em khơng tham gia tập huấn) 4.3.2.4 Thị trường Chăn ni bò theo hướng lấy thịt ngành sản xuất hàng hóa mà yếu tố thị trường có ảnh hưởng lớn đến q trình phát triển chăn ni bò thịt Hiện Ngọc Thanh hộ bán bò thường chịu thiệt thòi bị lái bn ép giá, họ thường khơng biết xác tỷ lệ thịt nạc bò giá bán thường thấp giá trị thực tế 4.3.2.5 Tập quán chăn nuôi Vấn đề tập quán chăn nuôi địa phương tác động tới việc chăn ni bò đặc biệt tác động trực tiếp tới việc huấn luyện phổ biến kiến thức Trường ĐHSP Hà Nội 33 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 33 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 34 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp cán khuyến nơng việc chăn thả gia súc nói chung ni bò theo hướng thịt nói riêng Phương thức chăn ni bò truyền thống tác động ảnh hưởng hạn chế đến phát triển kết chăn nuôi bò xã Ngọc Thanh Chăn ni theo phương thức truyền thống chủ yếu dựa vào nguồn thức ăn sẵn có đồng cỏ tự nhiên Với phương thức chăn nuôi trên, làm cho việc kiểm tra giám sát đàn bò tình hình sức khỏe dịch bệnh khó khăn, việc triển khai áp dụng tiến khoa học kỹ thuật chăm sóc ni dưỡng cơng tác lai tạo giống khó triển khai thực 4.3.3 Nhân tố kỹ thuật Các nhân tố tự nhiên nhân tố kinh tế xã hội có ảnh hưởng lớn đến phát triển chăn ni bò thịt nhân tố ảnh hưởng trực tiếp mang tính định đến tồn phát triển ngành chăn ni bò nhân tố kỹ thuật 4.3.3.1.Vấn đề giống Con giống điều kiện sản xuất chăn ni bò, việc lựa chọn giống chăn ni bò phải đảm bảo thể trọng tiêu kỹ thuật để lựa chọn giống bò phù hợp với điều kiện tự nhiên điều kiện kinh tế hộ Đây vấn đề quan trọng trình chăn ni bò Hiện giống bò sử dụng chăn ni xã Ngọc Thanh chủ yếu bò vàng địa phương, có ưu điểm thích nghi với điều kiện chăn nuôi hộ dân địa bàn (phương thức chăn nuôi quảng canh, thu nhập người dân thấp nên đầu tư, chăm sóc đàn bò ) nên tổng chi phí chăn ni khơng nhiều, suất chất lượng thịt khơng cao Vì hiệu chăn ni hộ nói chung thấp 4.3.3.2 Chăm sóc ni dưỡng Chăn sóc ni dưỡng vấn đề quan trọng ảnh hưởng đến sức sản xuất, chất lượng khối lượng sản xuất thịt bò, từ định đến hiệu Trường ĐHSP Hà Nội 34 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 34 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 35 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp ngành cần phải ý từ khâu cho ăn đến khâu vệ sinh chuồng trại phòng trừ dịch bệnh đảm bảo cho bò phát triển tăng trưởng tốt Do đòi hỏi người lao động chăn ni bò phải có trình độ định kinh nghiệm ni dưỡng Nhưng điều kiện thực tế xã Ngọc Thanh với phương thức chăn ni nhỏ lẻ viêc chăm sóc ni dưỡng quan tâm mức 4.3.3.3 Dinh dưỡng Để bò phát triển tốt đòi hỏi phải cung cấp đầy đủ lượng chất dinh dưỡng cho bò Đối với bò thức ăn chủ yếu thức ăn thô xanh giàu chất xơ Những thức ăn thường chứa chất dinh dưỡng nên lượng thức ăn tiêu tốn cho bò ngày lớn, ngồi cần bổ sung thêm thức ăn tinh cần thiết đòi hỏi cung cấp thường xun st q trình chăn ni Ở xã Ngọc Thanh chăn ni bò tận dụng nguồn phụ phẩm từ sản xuất nông nghiệp mang tính thời vụ chưa có tích trữ nhiều cho mùa đơng khan thức ăn Chăn ni bò chưa bổ sung nhiều loại thức ăn khác chủ yếu thức ăn thô xanh giàu chất xơ, bò chậm lớn, kéo dài thời gian ni Trong đó, người dân chưa tận dụng nguồn thức ăn tinh bột dồi dào, phong phú, lượng phụ phẩm từ sản phẩm nông nghiệp nhiều đặc biệt người dân chưa biết cách chế biển để nâng cao độ dinh dưỡng thức ăn chưa biết cách bảo quản thức ăn cho bò vào vụ đơng 4.4 Các giải pháp phát triển chăn ni bò xã Ngọc Thanh, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc 4.4.1 Giải pháp giống: Chất lượng giống tác động trực tiếp đến suất hiệu chăn ni nói chung chăn ni bò nói riêng Với thực trạng chất lượng giống bò ni dưỡng xã Ngọc Thanh, giải pháp giống có ý nghĩa quan Trường ĐHSP Hà Nội 35 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 35 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 36 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp trọng cho q trình phát triển chăn ni bò Việc cải tạo chất lượng giống bò Ngọc Thanh theo hướng nâng cao suất thịt giải pháp mang tính chiến lược, làm tăng nhanh tốc độ phát triển chăn ni bò Ngọc Thanh lượng chất Mục tiêu giải pháp giống: Cải thiện đàn bò ni dưỡng xã to tầm vóc, tăng trọng lượng thể, nâng cao tỷ lệ thịt xẻ Thích nghi với điều kiện tự nhiên điều kiện khí hậu Xã Ngọc Thanh, phù hợp với phương thức chăn ni bò xã Cải tạo giống theo hướng thịt: Tầm vóc trọng lượng nhỏ tỷ lệ thịt xẻ thấp giống bò vàng nguyên nhân làm cho suất chăn ni bò thấp, giá thành sản phẩm cao Có hai hướng nâng cao suất chăn ni bò Ngọc Thanh: Thứ nhất, thay giống có suất cao vào sản xuất Thứ hai, cải tạo đàn giống nuôi dưỡng theo hướng nâng cao suất thịt Nhưng theo tình hình chăn ni bò xã, việc thay đổi tồn giống bò thay giống có st cao khơng khả thi Bởi vì, chi phí thay đổi tồn giống cho tồn xã lớn giải thời gian ngắn, việc thay đổi tùy thuộc vào nguồn cung ứng giống nguồn vốn Bò ni Ngọc Thanh chăn nuôi hộ nông dân, quy mô nuôi nhỏ, khả vốn đầu tư hộ cho chăn ni thấp Như việc cải tạo đàn bò vàng địa phương tầm vóc trọng lượng giải pháp phù hợp với đặc điểm chăn ni bò xã Ngọc Thanh nhằm nâng cao suất chăn ni bò Cụ thể tiếp tục Sind hóa đàn bò vàng, sau lai với bò đực giống Zebu để có bò hướng thịt ¾ máu ngoại, theo chiến lược chung phát triển đàn bò thịt nước ta 4.4.2.Giải pháp thức ăn: Với mục tiêu quản lý sử dụng có hiệu nguồn thức ăn sẵn có, nâng Trường ĐHSP Hà Nội 36 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 36 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 37 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp cao chất lượng dinh dưỡng thức ăn chủ động nguồn thức ăn chăn ni bò thịt, thời gian tới, cần thực giải pháp cụ thể sau: - Quy hoạch để quản lý sử dụng có hiệu đồng cỏ chăn thả, đảm bảo tính cân đối diện tích chăn thả với quy mơ chăn ni tương lai - Cơ quan khuyến nơng kết hợp với quyền địa phương tổ chức tập huấn cho người chăn nuôi biện pháp kỹ thuật để xử lý, chế biến số loại thức ăn bổ sung như: hỗn hợp khoáng, tảng liếm urê, rỉ mật; tận dụng nguồn thức ăn tinh sẵn có rẻ địa phương để chế biến thức ăn tinh hỗn hợp bổ sung cho bò vỗ béo bò thịt; đặc biệt kỹ thuật chế biến bảo quản thức ăn phụ phẩm nông nghiệp (một loại thức ăn chưa triệt để tận dụng Ngọc Thanh) Điều quan trọng kỹ thuật phải người chăn ni áp dụng tránh tình trạng tập huấn kỹ thuật người chăn nuôi không mặn mà áp dụng - Các gia đình phải dành diện tích đất thích hợp để trồng thâm canh loại cỏ cỏ voi, cỏ ghi nê, cỏ hỗn hợp có suất cao nhằm chủ động thức ăn thơ xanh cho bò 4.4.3.Chăm sóc ni dưỡng Hướng dẫn cho nơng dân quy trình kỹ thuật chăm sóc ni dưỡng bò tốt thơng qua hoạt động cụ thể sau: - Xây dựng chuồng trại kỹ thuật hợp vệ sinh, chuồng phải có máng ăn, máng uống để bổ sung thêm thức ăn nước uống cho bò vào ban đêm - Thường xuyên tắm chải, diệt ve, - Cho uống nước đầy đủ, ban đêm chuồng, - Thường xuyên bổ sung thêm muối vào thức ăn, nước uống, - Bổ sung thêm thức ăn tinh (cám, khoai, sắn, ) loại thức ăn củ cho bò, tháng thiếu cỏ ngày bò phải cày kéo, làm việc, - Hướng dẫn cách ni dưỡng bò phần ăn cân đối (gồm có đủ loại: thức ăn xanh, thức ăn tinh, thức ăn thô khô, hỗn hợp khoáng nước) Trường ĐHSP Hà Nội 37 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 37 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 38 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp - Làm tảng liếm bánh đa dinh dưỡng để bổ sung thêm dinh dưỡng khống cho bò 4.4.4 Giải pháp thú y phòng dịch bệnh Nhằm đảm bảo cho cơng tác phòng, chữa bệnh kịp thời cho đàn bò xã để việc triển khai hoạt động thú y thống nhất, đồng có hiệu quả, cần thực hoạt động sau: - Chính quyền địa phương nên quan tâm đến công tác thú y Hỗ trợ kinh phí cho hoạt động thú y: nâng mức bồi dưỡng cho cán thú y xã, thôn; đầu tư thêm trang thiết bị phục vụ cho hoạt động thú y - Công tác tuyên truyền để người chăn ni hiểu rõ lợi ích việc thực tốt quy định vệ sinh phòng chống dịch bệnh cần trọng - Hướng dẫn người chăn ni thực tốt quy trình vệ sinh phòng bệnh, tổ chức tiêm phòng tẩy ký sinh trùng định kỳ - Tiến hành tập huấn thú y để hộ chủ động phát điều trị số bệnh thơng thường cho bò - Tiếp thu phát triển mạnh hình thức xã hội hố cơng tác thú y có hiệu Tổ chức thử nghiệm hoạt động vệ sinh phòng dịch mang tính cộng đồng để rút kinh nghiệm nhân rộng - Thực công tác kiểm dịch nghiêm túc vận chuyển giết mổ gia súc để trách làm bệnh dịch lan rộng bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng, không gây ảnh hưởng đến hoạt động người kinh doanh 4.4.5 Giải pháp thị trường thịt bò xuất chuồng Nhằm xây dựng thị trường đầu ổn định cho sản phẩm bò thịt, nâng cao vị người chăn nuôi tham gia vào thị trường, đảm bảo đáp ứng nhu cầu thị trường, cần phải thực hoạt động cụ thể sau: - Phổ biến, tuyên truyền giúp người chăn nuôi tiếp cận thông tin liên quan đến hoạt động chăn nuôi thị trường tiêu thụ sản phẩm để họ Trường ĐHSP Hà Nội 38 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 38 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 39 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp chủ động xác định kế hoạch chăn nuôi hợp lý Tạo điều kiện thuận lợi để người dân tiếp cận dễ dàng thơng qua buổi họp thôn, bảng tin nhà văn hóa thơn, trung tâm học tập cộng đồng xã, qua loa truyền - Có thể hình thành tổ hợp tác xã dịch vụ nhằm giúp cho nông dân việc cung ứng đầu vào tiêu thụ sản phẩm nơng nghiệp nói chung bán bò nói riêng tới tận người tiêu dùng cách thuận lợi nhất, hạn chế tư thương ép giá, gây thiệt hại cho người sản xuất 4.4.6 Nhóm giải pháp sách Để thúc đẩy phát triển chăn ni bò thịt bên cạnh nỗ lực hộ chăn ni quyền địa phương cần có chế, sách nhằm khuyến khích, hỗ trợ tạo điều kiện cho người nông dân phát triển sản xuất, cụ thể là: - Chính sách đất đai Tận dụng diện tích thừa chuyển phần diện tích đất nông lâm nghiệp sang trồng cỏ Cấp cho phép hộ dân chuyển đổi mục đích sử dụng đất để phát triển chăn ni bò thịt có hiệu địa bàn xã Khuyến khích tổ chức, cá nhân thuê đất trống đồi núi trọc để phát triển sản xuất với mơ hình trang trại Ưu tiên cho đối tượng phát triển trang trại chăn nuôi bò thịt, chăn ni bò thịt kết hợp với trồng lâm nghiệp - Chính sách đầu tư chế độ hỗ trợ kỹ thuật miễn phí cho người chăn nuôi Sử dụng ngân sách địa phương để hỗ trợ chương trình cải tạo đàn bò địa phương Thông qua hệ thống khuyến nông giúp cho nông dân nâng cao kiến thức kỹ thuật chăn nuôi, tổ chức khởi xướng thực điểm phát triển kỹ thuật cơng nghệ có tham gia, trước mắt tập chung vào nội dung kỹ thuật chọn giống, nuôi dưỡng, nâng cao khả sinh sản, trồng cỏ, chế biến thức ăn phòng trị bệnh nhằm tăng suất chất lượng sản phẩm chăn nuôi bò, đáp ứng nhu cầu thị trường chỗ, Trường ĐHSP Hà Nội 39 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 39 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 40 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp số vùng nước cho xuất tương lai - Chính sách tín dụng ưu đãi Giúp cho người dân tiếp cận với tất nguồn tín dụng (chính thống khơng thống) với thời hạn vay trung dài hạn, hạn mức vay hợp lý đủ để đầu tư cho phát triển chăn ni bò theo quy mơ chăn ni hộ chu kỳ sinh trưởng phát triển bò Trường ĐHSP Hà Nội 40 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 40 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 41 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 Kết luận Nghề nuôi bò xã Ngọc Thanh có từ lâu đời Trong năm qua, chăn ni bò thịt có đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế xã hội xã, thúc đẩy trình chuyển đổi cấu trồng vật nuôi địa phương Tuy nhiên, phát triển chăn ni bò thịt xã chưa tương xứng với tiềm sẵn có điều kiện thuận lợi khai thác chưa mang tính sản xuất hàng hóa rõ nét Phát triển chăn ni bò thịt mang tính tự phát, quy mô chăn nuôi nhỏ lẻ, suất chất lượng không cao, thiếu quy hoạch đồng Điều kiện tự nhiên có nhiều thuận lợi cho phát triển chăn ni bò thịt, đời sống đại phận người dân nghèo nên tích lũy cho đầu tư sản xuất thấp; công tác khuyến nông chưa thực hiệu quả; đa số sử dụng lao động người già trẻ em chưa tiếp cận với tiến khoa học kỹ thuật chăn nuôi Về khoa học kỹ thuật, chất lượng giống thấp, chủ yếu giống bò vàng địa phương; việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào công tác giống hạn chế; người dân chưa trọng đến việc bảo đảm chất dinh dưỡng cho bò; bên cạnh tập qn chăn ni theo phương thức quảng canh làm suất, chất lượng hiệu chăn ni bò thịt chưa cao; ý thức người dân cơng tác phòng chữa bệnh cho bò chưa cao, hầu hết hộ dân chưa tự chữa số bệnh thông thường cho bò cơng tác kiểm dịch chưa chặt chẽ Người dân tiếp cận với thơng tin thị trường thức, sản phẩm chịu cạnh tranh mạnh mẽ vùng khác 5.2 Kiến nghị Từ điều kiện thực tế địa phương đề xuất số giải pháp góp phần phát triển chăn ni bò thịt Ngọc Thanh Đề nghị quyền xem xét triển khai vào thực tiễn Trường ĐHSP Hà Nội 41 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 41 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 42 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Nông Nghiệp Phát triển nông thôn-Trung tâm Tin học thống kê, “Báo cáo kết thực kế hoạch 12 tháng năm 2011 ngành nông nghiệp phát triển nông thôn” Bộ Nông Nghiệp phát triển nông thôn, Chiến lược phát triển chăn nuôi đến năm 2020 Cục chăn ni (2005), Tình hình chăn ni bò thịt 2001-2005 định hướng phát triển giai đoạn 2006-2015 Hà Nội Cục chăn nuôi (2006), Đề án phát triển chăn ni bò thịt Việt Nam giai đoạn 2007-2020 Đinh Văn Cải (2007), Ni bò thịt Kỹ thuật - Kinh nghiệm – Hiệu quả, NXB Nông nghiệp, TP Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Chung (2006), Một số giải pháp chủ yếu phát triển chăn ni bò thịt tỉnh Lạng Sơn, luận án tốt nghiệp tiến sĩ, Đại học nông nghiệp I, Hà Nội Nguyễn Xn Trạch (2003), Giáo trình chăn ni bò thịt, Nxb Nông Nghiệp, Hà Nội 8.Tổng cục thống kê Việt Nam 2010 UBND Thị xã Phúc Yên,“Báo cáo tổng kết tình hình phát triển KT-XH Thị xã Phúc Yên năm 2011” 10 UBND xã Ngọc Thanh, “Báo cáo tổng kết tình hình phát triển KTXH Xã Ngọc Thanh năm 2010” 11 UBND xã Ngọc Thanh, “Báo cáo tổng kết tình hình phát triển KTXH Xã Ngọc Thanh năm 2011” 12 UBND xã Ngọc Thanh, “Báo cáo tổng kết tình hình phát triển KTXH Xã Ngọc Thanh năm 2012” Trường ĐHSP Hà Nội 42 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 42 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 43 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp 13 Vũ Duy Giảng, Tôn thất Sơn (1999), “Điều tra nguồn phụ phẩm số giống lúa ngô làm thức ăn cho trâu bò”, Kết nghiên cứu khoa học kỹ thuật khoa CNTY (1996-1998), NXB Nông nghiệp, Hà Nội 14.Võ Văn Sự (2004), Át lát giống vật nuôi Việt Nam, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội Trường ĐHSP Hà Nội 43 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 43 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 44 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN CHĂN NI BỊ THỊT TẠI XÃ NGỌC THANH, THỊ XÃ PHÚC YÊN, TỈNH VĨNH PHÚC Kính gửi nơng hộ chăn ni bò thơn………… xã Ngọc Thanh Tên là: Dương Thị Yến Tôi thực nghiên cứu đề tài: “Thực trạng giải pháp phát triển chăn ni bò thịt xã Ngọc Thanh, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc” Trong trình nghiên cứu tơi cần chia sẻ thơng tin chăn ni bò nơng hộ Rất mong nhận giúp đỡ nông hộ Hộ ơng (bà) ni bò? a 1-3 b 4-6 c 7-10 d > 10 Hộ ơng (bà) chăn ni bò theo phương thức nào? a Chăn thả hoàn toàn b Ni nhốt hồn tồn c Kết hợp chăn thả-ni nhốt Hộ ông (bà) sử dụng loại phụ phẩm chăn ni bò? a Rơm lúa b Thân ngô Trường ĐHSP Hà Nội 44 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 44 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 45 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp Hộ ơng (bà) gặp khó khăn sử dụng rơm lúa làm thức ăn chăn ni bò a Rơm bị mốc khơng phơi a Vận chuyển khó khăn b Giá trị dinh dưỡng không cao c Quy mơ chăn ni nhỏ Hộ ơng (bà) gặp khó khăn sử dụng thân ngơ làm thức ăn chăn ni bò a Khơng biết cách bảo quản b Quy mơ chăn ni nhỏ c Vận chuyển khó khăn Hộ ông (bà) thường dùng loại thức ăn cho bò? a Cỏ tự nhiên b Cỏ trồng c Phụ phẩm trồng trọt d Sản phẩm trồng trọt e Cám cơng nghiệp Hộ ơng (bà) gặp khó khăn chăn thả bò? a Diện tích chăn thả ngày thu hẹp b Cây lâm nghiệp giao tán, cỏ phát triển Hộ ông (bà) thực tiêm phòng cho bò lịch hay khơng? a Đủ lịch b Không đủ, đủ không không lịch Trường ĐHSP Hà Nội 45 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 45 of 103 Khoa Sinh - KTNN Header Page -Header Page -Header Page - Header Page -Header Page -Header Page 46 of 103 Dương Thị Yến Khóa luận tốt nghiệp Hộ ơng (bà) sử dụng chuồng ni bò a Kiên cố b Tạm 10 Hộ ông (bà) sử dụng lao động chăn ni bò là: a Người độ tuổi lao động b Trẻ em c Người già 11 Hộ ơng (bà) có biết sách tỉnh hỗ trợ phát triển chăn ni bò hay khơng? a Có b.Khơng 12 Theo hộ ơng (bà) số vốn ngân hàng cho vay với mục đích phát triển chăn ni bò là: a Đủ b Thiếu 13 Hộ ông (bà) chủ động việc định giá bò thịt hay khơng? a Có, theo hợp đồng b Không, tư thương định giá Xin chân thành cám ơn! Trường ĐHSP Hà Nội 46 Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page -Footer Page 46 of 103 Khoa Sinh - KTNN ... tài: Thực trạng giải pháp phát triển chăn ni bò xã Ngọc Thanh, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc 1.2 Mục tiêu đề tài: - Tìm hiểu thực trạng chăn ni bò xã Ngọc Thanh, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc. .. hình chăn ni bò xã Ngọc Thanh, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc 3.2.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển chăn ni bò xã Ngọc Thanh, thị xã Phúc n, tỉnh Vĩnh Phúc 3.2.3 Đề xuất giải pháp phát triển. .. chất lượng đàn bò xã chưa phát triển so với tiềm có xã Nhằm tìm hiểu thực trạng chăn ni bò xã Ngọc Thanh, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc đề xuất giải pháp góp phần phát triển chăn ni bò với điều